Zuzanna Setkowicz-Janeczko, profesor neurobiologii na Uniwersytecie Jagiellońskim i certyfikowana nauczycielka MBSR, bada wpływ medytacji na mózg. Dyskutuje o neuroplastyczności, zmianach w układzie nerwowym oraz korzyściach dla zdrowia psychicznego. Porusza tematy takie jak relacja mózgu i serca oraz znaczenie medytacji w regulacji emocji. Zdradza również, jak praktyka uważności może przynieść ulgę przy stresie i wypaleniu zawodowym. Zachęca do codziennej medytacji jako narzędzia dla lepszego samopoczucia.
Medytacja, będąca częścią kultur Wschodu, wpływa na nasz mózg poprzez neuroplastyczność, zmieniając nawyki neuronów i poprawiając zdolność do radzenia sobie ze stresem.
Długoterminowa praktyka medytacji spowalnia procesy starzenia w mózgu, co przekłada się na większą objętość istoty szarej i lepsze zdrowie psychiczne w wieku starczym.
Różnorodność form medytacji pozwala na indywidualne dostosowanie praktyki do potrzeb, wspierając zdrowie psychiczne i poprawiając jakość życia.
Deep dives
Wprowadzenie do medytacji i jej historia
Medytacja, uznawana za jedną z głównych praktyk związanych z filozofią Wschodu, ma swoje korzenie w rytuałach sprzed kilku tysięcy lat. Elementy medytacyjne, takie jak rytmiczne śpiewy czy tańce, były częścią zachowań kontemplacyjnych w prehistorii. Choć medytacja stała się popularna w ostatnich dekadach głównie za sprawą zachodnich naukowców, praktyki te były integralną częścią kultury Indii, Chin, Persji i Egiptu. Warto zauważyć, że medytacja znajduje również swoje odzwierciedlenie w tradycjach chrześcijańskich, gdzie była praktykowana przez druidów i wczesnochrześcijańskich mnichów.
Neurobiologiczne korzyści medytacji
Praktyka medytacji prowadzi do znaczących zmian w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, co jest potwierdzone przez zjawisko neuroplastyczności. Początkowe badania wykazały, że medytacja może zmieniać nawyki i funkcjonowanie neuronów, co w rezultacie poprawia naszą zdolność do kontrastowania bólu czy lęku. Nasze umysły, dzięki regularnej praktyce medytacyjnej, mogą reagować lepiej na stres i wpływać na redukcję objawów depresji oraz poprawę zdolności poznawczych. Długoterminowe efekty medytacji obejmują także zmiany w falach mózgowych, co przyczynia się do stanu większego relaksu.
Medytacja a wiek i neurodegeneracja
W wieku starczym medytacja ma istotny wpływ na spowolnienie procesów starzenia w mózgu oraz na utrzymanie zdrowia umysłowego. Badania pokazują, że osoby praktykujące medytację wykazują większą objętość istoty szarej w korze przedczołowej i wolniej starzejące się tkanki mózgowe. Co więcej, praktyka ta wpływa na neurogenezę w hipokampie, co wspiera pamięć i zdolności poznawcze osób starszych. Dzięki regularnemu wykonywaniu medytacji, starsze osoby mogą doświadczać lepszego samopoczucia, co przekłada się na ich jakość życia.
Medytacja a zdrowie psychiczne
Medytacja może być narzędziem terapeutycznym dla osób z zaburzeniami lękowymi oraz depresją. Badania wykazują, że regularna praktyka medytacyjna przyczynia się do mniejszych objawów lęku i depresji, a niektóre wyniki badań wskazują na podobieństwo efektów medytacji do działania leków. W przypadku depresji, zmniejsza się aktywność obszarów mózgu związanych z lękiem, a samodzielna praktyka może poprawiać nastrój i redukować stres. Rekomendowane są również różne formy medytacji, takie jak medytacja życzliwości, które mają pozytywny wpływ na nasze samopoczucie psychiczne.
Praktyki medytacyjne a styl życia
Różnorodność praktyk medytacyjnych pozwala na ich adaptację do indywidualnych potrzeb. Medytacja nie jest jedynie formalnym siedzeniem na poduszce, lecz może być wprowadzana w codzienność poprzez uważne spacery czy chwile kontemplacji. Osoby borykające się z problemami, takimi jak ADHD, mogą korzystać z mniej tradycyjnej formy medytacji, gdyż skupienie na chwilach obecnych ma pozytywny wpływ na ich zdolności poznawcze. Wprowadzenie elementów uważności do codziennego życia, takich jak rytuały picia kawy czy chwile ciszy, może stanowić wartościowy sposób na poprawę jakości życia.
O neurobiologicznych aspektach praktyki uważności i medytacji, zmianach które dotyczą mózgu oraz całego układu nerwowego i mają ugruntowanie w nauce. Prof. Setkowicz opowiada także o swojej praktyce medytacyjnej, nauczaniu uważności i uważnego współczucia.
Sponsorem podcastu jest Perlage [współpraca reklamowa]
Get the Snipd podcast app
Unlock the knowledge in podcasts with the podcast player of the future.
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode
Save any moment
Hear something you like? Tap your headphones to save it with AI-generated key takeaways
Share & Export
Send highlights to Twitter, WhatsApp or export them to Notion, Readwise & more
AI-powered podcast player
Listen to all your favourite podcasts with AI-powered features
Discover highlights
Listen to the best highlights from the podcasts you love and dive into the full episode