Decide for Impact podcast

Vandaag het gesprek met Marielle van Hemert. Marielle is dé high impact inspirator en consultative coach voor duurzaamheidsmanagers en leiders. Met haar passie voor duurzaamheid helpt ze professionals om ‘high positive impact’ te realiseren in hun werk én in de wereld. Marielle heeft veel ervaring op het gebied van duurzaamheid en organisatieontwikkeling en is gespecialiseerd in het ondersteunen van duurzaamheidsmanagers om succesvol te zijn in hun baan. Met coaching, opleidingen en consultancy helpt Marielle bij het overwinnen van de zes barrières die vaak voorkomen bij het implementeren van duurzaamheidsinitiatieven. Ze richt zich ook op conscious leadership, waarbij persoonlijke en professionele ontwikkeling centraal staat. Marielle gelooft dat we in de kern allemáál klimaatprofessionals zijn, door ons 'groene gen'. En dat de waarde erin zit om al deze unieke genen tot expressie te brengen en te verbinden. Want groen is er in ontelbare varianten. En die zijn allen nodig. Laten we beginnen… In gesprek met Marielle leerde ik: We hebben allemaal een groen gen, maar wel een andere groene gen expressie. De groene gen is een stukje code dat in je zit, dat verantwoordelijk is voor jouw motivatie om bij te dragen aan een betere wereld. In het groene gen zit je eigen persoonlijke waarden. We moeten weer connectie maken met de natuur, mensen die het minder hebben, alles wat leeft op deze aarde. Alleenstaande moeders die in een lastige financiële situatie verkeren, dat brengt veel stress met zich mee en krijgt de hoogste prioriteit, en zorgen voor de wereld krijgt dan een lagere prioriteit. Haar deelname aan de Kenia Classic van Amref Flying Doctors en heeft gezien dat daar veel achtergestelde zorg is, de basis op orde krijgen zoals moedersterfte te verminderen en honger te stoppen. Ze deelde een mooi verhaal over een ervaring in Kenia, over hoe een persoon het verschil kan maken. Het delen van wat je hebt, hoeft niet altijd monetair te zijn. Na zes jaren studie kwamen mensen haar niets vragen over gezonder leven, daardoor is ze programma's gaan ontwikkeling om kennis te delen. De ervaring die ze heeft opgedaan om programma's te maken om 2500 medewerkers van apotheken mee te nemen in de cultuuromslag, gebruikt ze nu om een duurzaamheidsmentaliteit te ontwikkelen. Een maand met een camper ondernemers opzoeken om te ontdekken hoe zij met circulariteit bezig zijn. Tijdens reis veel ondernemers gesproken met veel passie, waardoor bij haar het vuur ook weer aan ging. De zes 6 belangrijke barrières zijn uit het onderzoek van het Erasmus en de Better Business scan gekomen: Een overtuigende business case Intern bewustzijn over belang duurzaamheid Participatie van alle afdelingen Ontwikkelen van kennis en vaardigheden Strategische partnerships Het gevoel te kunnen bijdragen Een business case richt zich niet alleen op geld, maar ook ecologische en sociale impact. De ondernemers die ze toen gesproken heeft zaten er allemaal vol overtuiging in, maar financieel hadden ze het lastig om het rendabel te maken. Circulariteit is ook een vorm van zuinigheid, je denkt goed na over je bronnen. Dus werk je aan kostprijsverlaging = een goed verkoopargument voor een directie of ondernemer. De productie van plastic is zo geoptimaliseerd dat het heel goedkoop is. De circulaire producten hebben tijd nodig om ook zo geoptimaliseerd te zijn zodat ze goedkoper worden. Mensen voelen het groene gen bij zichzelf en collega's, ze willen wel maar weten niet hoe. Voor anderen geldt dat er duurzaamheidsambities maar ze weten niet hoe ze de medewerkers zo ver te krijgen. Ze is verrast dat het dialoog nog weinig tractie heeft. Ga in gesprek met je medewerkers om te ontdekken wat ze al doen en verbind mensen met elkaar. Dit leeft veel informatie op. De hulpmiddelen die ze gebruiken zijn o.a. een duurzaamheidswaarden onderzoek en een digitale dialoog.

De auteurs hebben samen een leuke podcast - de Rudi en Freddie show en ze schrijven beide voor de Correspondent. Het boek past bij onze twee vorige boekbespreking zoals de Tirranie van verdienste en Sander en de brug. De kern van het boek vind je in het artikel op de correspondent d.d. 29 oktober 2014. Het boek is in 2016 uitgegeven. Van de achterflap: Hoe is het toch mogelijk dat de mensen waar we overduidelijk niet zonder kunnen - vuilnismannen, politieagenten, verplegers - zo slecht verdienen, terwijl onbelangrijke, overbodige of zelfs schadelijke bankiers, lobbyisten en consultants veel beter boeren? Het boek gaat overgelijkheid, economie en verdienste aangevuld met historische context, Rutger heeft dan ook geschiedenis gestudeerd. Door het lezen van deze boeken realiseer ik me steeds meer hoeveel BS banen er zijn. Dit hebben we goed kunnen zien tijdens het begin van corona, toen alleen de cruciale banen mochten doorgaan.  Het boek heeft 5 hoofdstukken Hoe de moraal uit de economie verdween Leeg liberalisme Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers De mythe van de meritocratie Ongelijkheid in de eenentwintigste eeuw Hoe de moraal uit de economie verdween Economie, van oorsprong was het een door en door morele wetenschap. Ze waren constant bezig met vragen als: Hoe horen we ons te gedragen? Verandert het kapitalisme ons karakter ten goede of ten slechte? En wat is van waarde en wat niet? Zonder het hardop te zeggen, gaan beide kampen ervan uit dat iedere vorm van inkomen of vermogen neutraal is. Dat alle welvaart op dezelfde manier ontstaat. Er zou een eerste verdeling zijn via de markt, waarna een tweede ‘herverdeling’ via de politiek volgt. Dat laatste woord zegt het eigenlijk al: wat de markt brengt is natuurlijk, en wat de politiek daar vervolgens mee doet is kunstmatig. De eerste verdeling is een gegeven, de herverdeling is een kwestie van rechtvaardigheid of jaloezie. Ongelijkheid is niet (on)rechtvaardig op zichzelf. Nivelleren is niet per se een feest of een ramp. En belangrijker nog: de arbeidsmarkt, de huizenmarkt en de beurs zijn net als belastingen, uitkeringen en toeslagen óók vormen van herverdeling die verre van ‘neutraal’ zijn. Is het rechtvaardig dat een vuilnisman minder verdient dan een bankier? Is het eerlijk dat iemand met rijke ouders betere kansen heeft dan iemand uit een lagere klasse? Is het te verantwoorden dat mensen met meer talent extra worden beloond? Is dat wat verdiend wordt ook echt verdiend?  De meest invloedrijke wetenschap van dit moment is de economie. Van oorsprong was het een door en door morele wetenschap, daar is weinig van over nu het een beta status heeft. De schepping van de homo economicus betekende een revolutie in het denken over welvaart en ongelijkheid. Wat ‘waarde’ gaf aan goederen en diensten was alleen nog de hoeveelheid ‘plezier’ die ze opleveren, waarbij ‘plezier’ werd gedefinieerd als alles wat mensen vrijwillig doen, of zeg gerust: vrijwillig aanschaffen. Eenieder die de hoeveelheid voedsel, huizen, grondstoffen, machines enzovoort vergroot, maakt het land rijker. En de ironie wil dat juist de rijkste mensen – zij die leven in luxe en weelde – op deze welvaart parasiteren. Smith stelde dan ook voor om de consumptie van ‘de luie en ijdele vermogenden’ stevig te belasten. Onze heilige maatstaf van vooruitgang (het bruto binnenlands product) is een doodgewone optelsom van de prijzen voor alle goederen en diensten die in een land worden geproduceerd. De mens is een door en door moreel wezen dat voortdurend betekenis, zin en waarde geeft aan de wereld om zich heen. Leeg liberalisme Mark Rutte had tijdens de verkiezingscampagne alle liberale stokpaardjes bereden. Belastingen op de hogere inkomens waren ‘jaloeziebelastingen’ (‘Wat ze zelf niet hebben, mogen anderen ook niet hebben’), de erfbelasting was een ‘sterftaks’ (‘De meest onrechtvaardige belasting’) en 80 procent van de bijstandstrekkers...

Vandaag het gesprek met Sjors Roeters. Sjors is redacteur van Vrij Nederland. Hij verdiepte zich de laatste jaren in de wereld van het kapitalisme, de problemen die het veroorzaakt en het verzet ertegen. Het afgelopen jaar reisde hij door Europa op zoek naar alternatieven voor het kapitalisme. Zijn inzichten vertaalde hij in zijn recente boek Miljardairs onder de Guillotine. Laten we beginnen… In gesprek met Sjors leerde ik: Het kapitalistische systeem is altijd op zoek naar groei Economie is politiek. Macht is altijd politiek. Het is niet de eerste keer dat we geconfronteerd worden met deze machtsstrijd. Wat gebeurt er al en hoe kan ik daar bij aansluiten. Kapitalisten wijzen graag naar omstandigheden die zijn verbeterd voor het grootste deel van de mensheid, zoals de toename van levensverwachting, dan spelen gezond drinkwater en sanitaire voorzieningen een veel grotere rol. Dit zijn allemaal publieke werken, waar kapitalisten keihard tegen hebben gestreden, want hun grond werd onteigend en er werd belasting op hun vermogen geheven. Net als universele gezondheidszorg. Kapitalisme is eigenlijk verantwoordelijk voor de verlaging van de levensverwachting (zie Less is more). Zuiverheid bestaat niet. Als jij eigenaar bent van de financiele papieren, wat 80% neerkomt op schuld, dan ben je de baas van de economie. Het grootste deel van het vermogen - grotendeels schuldpapieren - in mondiale Noorden. Terwijl de werkelijke productie plaatsvindt in het mondiale Zuiden. Als je het financiële component wegneemt, dan is het Noorden extreem afhankelijk van het Zuiden. Voeg je deze toe, dan is het andersom. Het kolonialisme is de belangrijkste oorzaak voor deze financiële ongelijkheid tussen het Zuidelijk halfrond en het rijke Westen. Zoals Haïti die twee eeuwen Frankrijk een 'schuld' moesten terugbetalen nadat ze zich hebben vrijgevochten. Het IMF is nu nog steeds verantwoordelijk voor problemen op het Zuidelijk halfrond, zoals het voorbeeld van Madagaskar in het boek van Graeber. Als witte mensen gaan wij andere rassen beschaven en gaan ze het liberalisme opleggen. "Wij hebben beschaving gebracht." De schulden van die arme landen hebben een destructieve werking op klimaat en biodiversiteit, om die schulden terug te kunnen betalen. Kapitalisme is maximaal 500 jaar oud. Handelen, markteconomie en geld kun je niet reduceren tot het kapitalisme. Kapital-isme - de logica van het kapitaal staat centraal. Groei staat centraal in de logica van het kapitaal. Je begint met geld en zoekt naar mogelijkheden om het te vermeerderen. Een bakker doet het andersom, die begint met brood. Verdient haar geld daarmee om te leven en weer brood te maken. In Mondragon (Wikipedia) is een federatie van coöperaties - met een omzet van bijna 11 miljard en 80.000 werknemers die gezamenlijk eigenaar zijn van dat bedrijf. Het kapitalisme kun je niet reduceren tot ondernemen, je kunt ook ondernemen op een niet kapitalistische manier. De werknemers bij Mondragon beslissen gezamenlijk wat ze met hun geproduceerde meerwaarde gaan doen en welke kant ze op gaan. In kapitalistische ondernemingen wordt die meerwaarde in eigen zak gestoken door de eigenaars (aandeelhouders) zonder dat ze daar voor gewerkt hebben. Er zijn ook steward owned bedrijven die kapitalistische eigenschappen hebben, zoals Rolex die de wereld verwoest met de materialen die ze gebruiken. Plus Rolex is het symbool van kapitalisme. Als er geen voorwaarden en harde principes zijn dan kan een bedrijf ontsporen. Het is belangrijk om altijd kritisch te blijven. Coöperaties zijn duurzamer, medewerkers zijn gezonder, het heeft een democratischer gehalte dan een kapitalistisch bedrijf. Sjors denkt niet dat we met lokale initiatieven dat we de transformatie gaan krijgen van de wereldeconomie om het klimaat en de biodiversiteit enigszins te redden. De complexe structuren van corporates moeten we afbreken en voorkomen.

Vandaag het gesprek met Janine Schimmelpenninck. Janine is van origine opgeleid als antropoloog. Zij is oprichter van The Orange Tree Foundation en grondlegger van de Natural Skills psychologie. Naast haar schrijfwerk geeft Janine diverse trainingen, seminars en opleidingen op het gebied van Natural Skills. Laten we beginnen… Janine spreekt over het onderwerp Natural skills tijdens de vierde IDG HUB Achterhoek. In gesprek met Janine leerde ik: De medische antropologie is alles wat met de medische wereld te maken heeft, buiten het direct biologisch medische. Interessante aan antropologie is dat je met de hele wereld te maken hebt. Het is breed. Psychologie zou een standaard vak op school moeten zijn, naast rekenen en taal. Als je niet kalm bent dan kun je niet meer intelligent handelen. In het Westen hebben de neiging om bij een probleem technologische oplossingen toe te voegen. Terwijl meer innerlijke ontwikkeling eenvoudiger dingen gaat zien om te verwijderen of verminderen bij een probleem. Maar, dat verkoopt niet lekker in onze huidige economie. Technologie is eigenlijk niet het probleem, het is het onkundig gebruik of immorele toepassing van technologie. De technologie is boven ons hoofd gegroeid. Psychologie is fundamenteel, daarom was ze ook blij met de komst van de IDG's. De SDG's is heel erg buiten onszelf. Om dingen buiten jezelf te realiseren moet je binnen iets doen. De wereld is een reflectie van onze binnenwereld. We tolereren armoede. We geven er te weinig om en we denken er te gecompliceerd over. De werkelijkheid is complex, en wij denken gecompliceerd en dat laatste is een probleem. Er is een enorm gebrek aan vertrouwen in ons eigen potentieel om dingen te doen. Drie pijlers natural skills: De wens en het vermogen om gelukkig te zijn en geen pijn te lijden. Het beschikken over een innerlijke, onbegrensde ruimte. De natuurlijke verwevenheid van het bestaan. We streven deze diepe verlangens op een onkundige wijze na. Goede relaties is een van de belangrijkste voorspellende factoren van een gezond en gelukkig leven In de boeddhistische psychologie worden 84.000 emoties beschreven Probleem bij veel open deuren is dat we er niet hard naar binnen rennen. Het leven is relaties Geluk, vrijheid en connectie dat is de natuurlijke basis, die hebben we allemaal. Mensen krijgen motivatie in hun werk met autonomie, vakmanschap en een hoger doel. (Pink) Weten hoe de hazen van binnen lopen, dan herken je dingen van jezelf. Hoe jij denkt en voelt is jouw terrein en niet het terrein van anderen. Naturel skills is fundamenteler dan de Inner Development Goals. Introspectie is een van de belangrijkste kwaliteiten die je kunt ontwikkelen. We zijn psychologisch ongeletterd, omdat we het alfabet en de grammatica niet beheersen. Alle inzichten versterken elkaar als ze natuurgetrouw zijn. Begin met een rustmoment, bijvoorbeeld een minuut stil zijn. Waarneming vindt van nature van binnen naar buiten plaats. Werken op inzicht en ervaring. Burnout is het gevolg van slechte energiemanagement. Meer over Janine Schimmelpenninck: https://www.linkedin.com/in/janineschimmelpenninck/ https://orangetreeacademy.nl/ https://naturalskills.nl/ Boeken van Janine: Slave To The King “Learning to take responsibility” (2015) Natural Skills “Een natuurlijke kijk op de psychologie" (2022) - uitgeroepen tot Beste psychologieboek 2022. Andere bronnen: IDGHUBAchterhoek.nl Stoa - (Wikipedia over Stoa) De Ondernemers Boekencast Lessen van een samoerai #boekencast afl 45 - Bjorn Aris Dirk de Wachter (Wikipedia) Drive #boekencast afl 13 - Daniel Pink Wat is mijn rol in het geheel – Danielle Braun Vind jezelf tijdens reizen in andere culturen – Jitske Kramer Video van het gesprek met Janine Schimmelpenninck https://youtu.be/y_2iHdG-TEE Kijk hier https://youtu.

De ondertitel van het boek is, How leaders shape the future by overcoming human flaws. De auteurs Geoff Tuff en Steven Goldbach zijn beide werkzaam bij Deloitte. Het boek bestaat uit drie delen: Predictable patterns Principles of provocation Profiles of provocateurs Het boek is gebouwd op een Anglo Amerikaanse leest, wat logisch als de auteurs als adviseurs werkzaam zijn bij Deloitte en vooral C-level niveau werken in de corporate omgeving. Toch is het boek ook interessant voor kleinere bedrijven. De praktijk laat zien dat we slecht nieuwe trends herkennen en er goed op reageren. De auteurs geven de oplossing om uit te dagen en vooral iets te doen, doe iets! Bij kleiner bedrijven zit de ondernemer dichter op de markt, kan sneller veranderen en iets doen. Al is het daar soms lastig om niet telkens iets nieuws te doen terwijl het team de vorige verandering nog niet heeft verwerkt. Een andere uitdaging voor de ondernemer is het team zelf laten komen met trends waar het bedrijf op kan inspringen, zodat het niet alleen afhankelijk is van de ondernemer. Voor ondernemers van kleine bedrijven interessant om sneller de gevolgen van actuele gebeurtenissen, die je niet zag aankomen, op de markt. Zoals het effect van corona, prijs van olie en gas, de oorlog in de Oekraine, aardbeving in Turkije op jouw markt. Laten we beginnen met het herkennen van de pratronen. I Predictable patterns 1. Patterns of the past Trends beginnen vaak klein en worden daardoor vaak over het hoofd gezien door organisaties en leiders. Het uitgangspunt van de auteurs is dat de leider verantwoordelijk is en keuzes maakt over de te volgen koers. Zij moeten inschatten wat de kans is dat een trend kan overgaan van, het kan gebeuren, naar het zal gebeuren. CEO’s gaan bij trends de mist in, omdat: ze de indicaties van de trend volledig missen. De eigen ervaringen vormen een filter bij het bekijken van data. ze de trend ontkennen. Mensen hebben een hekel dat ze wordt gezegd dat ze iets belangrijks hebben gemist. ze de trend over-analyseren. Na een eerste analyse volgt er nog een analyse totdat duidelijk wordt dat de trend werkelijkheid is en ze er achteraan lopen. ze te slap reageren op een trend. Ze wachten op anderen en worden volgers. Het team krijgt geen middelen om aan de slag te gaan met de trend. De oplossing volgens auteurs, Provoke, ofwel uitdagen. Wat vooral neerkomt op actie ondernemen. DOE IETS. Ze komen met mooie voorbeelden zoals Netflix en een bedrijf dat de (onbewuste) keuze maakt op de oude voet door te gaan, om zo langzaam af te rollen. 2. On the importance of “If” vs “When” Er zijn grofweg twee fases in een trend, de ‘of’ en de ‘wanneer’ fase. Eerst is de vraag of het plaats vindt. Nadat de trend over een bepaalde hobbel is gegaan is de ‘of’ fase voorbij, is er geen houden meer aan en krijg je de wanneer fase. Wanneer heeft het effect op mijn markt en bedrijf. Zo was er eerst de vraag 'of steeds meer mensen hun kabel op zouden zeggen', nu wordt dat steeds meer de vraag 'wanneer ze dat gaan doen'. Eerst wordt er nog gedacht dat het niet zo'n vaart zal lopen en onderzoeken ze hoe groot het probleem is. Ze isoleren de groep die opzegt. Dan gaan steeds meer mensen opzeggen en is de vraag wanneer de volgende groep opzegt. 3. Personal Patterns In dit hoofdstukken gaat het over een aantal vooroordelen (biases) die ons tegenhouden om actie te ondernemen wanneer we een trend zien. Beschikbaarheidsbias We hebben de neiging om te bouwen op voorbeelden waar je mentaal eenvoudig en snel toegang toe hebt. Vaak zien we rampen niet aankomen omdat het mentaal niet toegankelijk is op dat moment. Denk aan corona. Wat hierbij helpt is verschillende scenario’s voor de toekomst uitdenken in teams met verschillende mensen. (scenarioplanning in het boek De levende onderneming) Egocentrisch vooringenomenheid We kennen meer gewicht toe aan data dat in overeenstemming is met ons standpunt.

Vandaag het gesprek met Jeroen Doensen. Jeroen is Econoom op ontdekkingsreis in de wereld van morgen. Hoe gaan we een duurzame liefdevolle economie creëren die het met iedereen goed voor heeft. Waar waarde het uitgangspunt is en waar we verder denken dan onze neus lang is. Hij pleit voor een echte economie gebaseerd op waarde waar er volop ruimte is voor de commons. De commons is dat wat van ons allemaal is en zijn in de vergetelheid geraakt, naast de markt en de overheid kunnen we zaken ook zelf regelen. Dat vertaald zich in bijvoorbeeld coöperaties, samenwerkingsverbanden en burgerinitiatieven, mooie voorbeelden zijn Wikipedia, de buurtmoestuin en Linux. Hij is actief bij Economy for the Common Good, een grassroot organisatie die zich inzet voor een nieuwe economie en waar een methodiek is ontwikkeld voor non financial reporting, verslag uitbrengen over zaken die echt belangrijk zijn. Laten we beginnen… In gesprek met Jeroen leerde ik: Economie gaat over de het huishoudboekje en het bevorderen van de levenskunst Geld maken met geld was volgens de filosofen geen economie. Economy for the common good staat voor een systeemverandering. Een economie die uitgaat van het algemeen belang en in balans moet zijn met de omgeving, en de leveranciers, je werknemers, de klanten en de aarde. In het Westen profiteren we van de ellende die we op de wereld aanrichten. Dat is onze welvaart. Een economie bouwen op basis van liefde en overvloed. TINA - There is no alternative TAPAS - there are plenty of solutions Het is wenselijker dat de Zuidas failliet gaat, dan dat we in een oorlog belanden. Bedrijven als Bosch die ook een Steward ownership hebben kiezen er voor om producten te maken die zo lang mogelijk mee gaan. Duurzaam. Deze bedrijven hebben meer te dienen dan alleen de aandeelhouders. Het bedrijf dat helpt bij promotie en invoeren van Steward Ownership is We Are Stewards Zo lang banken geld mogen scheppen, gaat er niet veel veranderen in de verduurzaming. (Klaas van Egmond) De uitgangspunten van het financieel systeem veranderen Door allemaal lid te worden van een energie coöperatie draaien we privatisering van die markt weer terug. Alternatievenmunten - de Utrechtse Euro of de United. Wat is het bestaansrecht van de landelijke overheid? Breng bijvoorbeeld in beeld hoe het zit met de mensenrechten in jouw supply chain zonder enig oordeel of ambitie. Er is een overlap met B-corp. Bij Economy of the common good kun je ook minpunten krijgen. Dus verzaak je op een onderdeel dan kun je geen goede score meer krijgen. De planetaire plundering is de voeding van onze economie. Certificatie door met peer reviews te werken. Vertrouwen schaalbaar maken geleerd bij CommonEasy De nieuwe manier van samenwerking zal minder hiërarchisch zijn, meer samen en meer op basis van gelijkwaardigheid. Met partijen als CommonEasy kunnen we de gehele verzekeringsbranche overbodig maken, door elkaar te helpen. Meer over Jeroen Doensen: https://www.linkedin.com/in/jeroend/ https://loketjeroen.nl/ Andere bronnen: Economy of the common good Seats2meet.com IDG HUB Achterhoek meetup Linda Commandeur Christian Felber Er is leven na de groei - Paul Schenderling Millionairs onder de guillotine - Sander en de brug #boekencast afl 76 - Sander Schimmelpenninck Less is more - Jason Hickel The economy of arrival - Katherine Trebeck Hayek en Milton Friedman Meent Wikipedia linux - Ubuntu Steward Ownership - Stop de winstmaximalisatie met rentmeesters – Gijsbert Koren Land van Ons - coöperatie Klaas van Egmond - econoom The car is hijacking our freedom #autokorrektur – Katja Diehl B-corp Het bedrijf was nooit ik alleen – Anne Pleun van Eijsden - Paper / on the rocks De reismarkt van binnenuit veranderen – Elske Doets Christian Felber - Ware winst

Sander is bekend als hoofdredacteur van de Quote en programma's als Sander en de kloof. Bijzonder is dat hij zelf een familie heeft met geld, en dat de erfenis een belangrijke rol speelt in zijn leven, daarnaast verdient hij ongeveer € 400k per jaar, en toch dit soort zaken aankaart in zijn programma's, columns en in dit boek. Het boek leest snel weg, met ruim 100 pagina’s. Je leest het op een rustige zondag uit. Hij behandelt vijf grote problemen in de Nederlandse samenleving en bespreekt oplossingen voor deze problemen. De oplossingen klinken logisch, maar ik heb te weinig economische kennis om ze goed te kunnen beoordelen. Daarom heb ik een reactie gevraagd van Willem Schramade, waarvan we eerder een boek bespraken. Zie voor zijn reactie onderaan deze pagina. Het boek kent vijf voorstellen, een proloog en een epiloog Proloog - De noodzaak van een nieuw sociaal contract VOORSTEL 1 - Belast winst uit vermogen en erfenissen net zo zwaar als inkomen uit werk VOORSTEL 2 - Hervorm het onderwijs  VOORSTEL 3 - Belast pensioen eerlijk VOORSTEL 4 - Geef iedereen een jubelton VOORSTEL 5 - Voer een maatschappelijke diensttijd in voor iedereen Epiloog - Tijd om weer groot te denken Proloog - De noodzaak van een nieuw sociaal contract In deze inleiding legt Sander uit wat er nu misgaat en waarom deze voorstellen zo belangrijk zijn. Zoals de verzwakking van het collectief, geen grote samenhangende hervorming vanuit de politiek en de kansongelijkheid die daardoor ontstaan is. Sander heeft het regelmatig over de tekorten op de arbeidsmarkt en de afnemende sociale cohesie in zijn columns en op social media. Volgens Sander hebben de knoppen teveel richting de haves gestaan in de afgelopen 40 jaar, maar dit kunnen we ook weer terugdraaien. Nederland heeft op dit moment last van inflatie, personeelstekorten en een energie- en stikstofcrisis. Deze vijf voorstellen moeten Nederland eerlijker en breder welvarend maken. Sander stelt dat het neoliberale kapitalisme een mislukking is gebleken. De beloftes van marktwerking zijn niet uitgekomen en hebben vooral sociale en ecologische ongelijkheid opgeleverd in de wereld. Toch blijft hij een aanhanger van het kapitalisme en de meritocratie met een zo grote mogelijke kansengelijkheid aan de start en een vrije markt, en meritocratie in balans door een sterk collectief.  VOORSTEL 1 - Belast winst uit vermogen en erfenissen net zo zwaar als inkomen uit werk Het voorstel is een logische versimpeling van ons oneerlijke belastingstelsel. Dit is het voorstel dat het meeste inkomen voor de staat oplevert en daarmee ruimte creëert voor zijn kansengelijkheid voorstellen. In allerlei onderzoeken komt Nederland als meest ongelijkwaardig wat betreft vermogen naar voren. Dit heeft voor een groot deel te maken met belasting op arbeid die hoog is ten opzichte van belasting op kapitaalinkomen (vermogen en erfenissen). Toeslagen die de overheid verstrekt zouden dit moeten compenseren voor de lage inkomens, maar zo stelt Sander daarmee verhoog je de afhankelijkheid van de overheid bij deze groep. Om onduidelijke redenen is erfbelasting de meest gehate belasting van Nederland ook al krijgen de meeste mensen hier niet mee te maken.  Het voorstel is om al het inkomen hetzelfde te behandelen en dus belasting uit vermogen of erfenissen in box 1 te laten vallen en daardoor even hoog te maken als inkomen uit arbeid. Bijzondere uitspraak: “Werk is de enige universeel aangewezen route voor sociale stijging.” 1914-1980 periode van vooruitgang en democratisering, economische groei en groeiende gelijkheid tussen burgers.  Zo is de winst op de verkoop van je eigen woning ook inkomen. Dus wordt de waarde van de eigen woning bij verkoop (na aftrek hypotheken) belast tegen een belastingdruk van 30 procent. Dit levert 13 miljard per jaar op. Een verhoging van de belastingen op nalatenschap en schenkingen naar 30 procent levert nog eens 4,8 miljard op.

Vandaag het gesprek met Anne Pleun van Eijsden. Met een achtergrond in Internationaal Recht en Geschiedenis (specialisatie in revoluties en social movements), is Anne Pleun geen standaard ondernemer. Toch startte zij in 2015 Paper / in the Rocks om de papierindustrie te verduurzamen. Al van kinds af aan is ze fel gekant tegen het argument 'zo doen wij dat nou eenmaal'. Als ondernemer wil ze laten zien dat een onderneming juist kan, en zou moeten, bijdragen aan een gezonde en inclusieve wereld. Paper / on the Rocks is om die reden al sinds de oprichting een gecertificeerde B Corporation.  Laten we beginnen… In gesprek met Anne leerde ik: Haar doel was altijd om een diverse papierindustrie te creëren Eén alternatief gaat niet de heilige graal zijn om een hele industrie te veranderen. Een meer lokale papierindustrie creëren. Paper on the rocks doet ook veel onderzoek en ontwikkeling voor papieralternatieven. Door de groei van het product met het product van de notitieboeken met logo's kunnen ze nu investeren in meer alternatieven. Om zo de druk op onze bossen, water en energie af te bouwen. De grote schaal van de papierconglomeraten kan nu niet meer. Om dit te veranderen moeten we het samen doen. Op school leer je een Eurocentrische manier van kijken naar de geschiedenis. De wereldgeschiedenis is veel breder. Je blik breder maken dan je gewend bent, is verhelderend. De grafische papiermarkt is wel wat gekrompen door digitalisering, maar de kartonmarkt groeit enorm hard. Er komt steeds meer druk op de houtproductie. Er is plek voor iedereen om verbetering te brengen. Papierproductie op basis van afvalstromen. Je hoeft niet altijd te streven naar een enorme groei en een eindeloze groei. Eindeloze groei kan niet. In de schaal van de industrie zit een probleem. Groeien tot een bepaalde hoogte. Waarom hebben we bedrijven? Waar blijft dat geld? Met veel innovatie lijkt het alsof een bedrijf dat heeft gedaan, maar de oorsprong ligt vaak bij de overheid. Er mag een limiet komen op hoeveel geld mag er worden onttrokken uit de markt en gaan naar een individu. De personen geschiedenis en de holistische geschiedenis. Kijken naar de geschiedenis waarin we personen op een voetstuk zetten of een bredere benadering. Ze was er bijna niet meer. Het bedrijf was nooit ik alleen. Het bedrijf ging ook door zonder mij. De frictie tussen een individu die er maar even is, en de grote verandering die je in de wereld wil brengen. Het kan dat je een organisatie hebt waar jij als oprichter naast staat, en toevallig in de stoel van bestuurder bent gaan zitten. Een bescheidenheid naar het leven toe is heel comfortabel als je het toelaat. Ze is activistisch geworden over dat ze haar (privé)leven wil leven. Jouw leven op historische wereldschaal is enorm kort. Een mooie ontwikkeling, dat er in het ik een wij zit. De structuren en de verwachtingen over ondernemerschap zijn gebaseerd op oude verhalen, waar we de waarde van persoonlijk succes, eindeloze groei en veel geld verdienen uit moeten halen. We hebben als ondernemer behoeften hebben aan eerlijke en bredere verhalen. Wat als het verhalen zouden zijn over de waarde die een organisatie toevoegt aan de samenleving en het lostrekken van een persoon die het heeft gedaan. Daardoor verlagen we ook de druk o de ondernemer. Dat je best ondernemer kunt zijn zonder de personificatie van je bedrijf te zijn. Beter om succesverhalen te formuleren gebaseerd op de organisatie. Het zou mooi zijn dat het leven van de organisatie langer is dan van de oprichter. Meer over Anne Pleun van Eijsden: https://www.linkedin.com/in/annepleunvaneijsden/ https://paperontherocks.com/ Andere bronnen: Met olifantsgras CO2 uit de lucht en duurzamere producten maken – Jan-Govert van Gilst Drukkerij Kempers in Aalten Verne Harnish - Scaling Up #boekencast afl 19

Eindelijk gaan we dit boek bespreken. Het dertigste boek van Jan Rotmans in een carrière van 34 jaar. Jan Rotmans is hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus universiteit. Zijn laatste drie boeken verkochten goed, In het oog van de orkaan, Verandering van tijdperk en Omwentelingen. Hij had zelf het gevoel altijd de tijd ver vooruit te zijn en twijfelde regelmatig aan zijn eigen inzichten. Sinds een paar jaar heeft hij het gevoel midden in de tijd te zitten waar hij al jaren onderzoek naar doet en over publiceert. Dit boek lijkt een beetje op The best of times, the worst of times. Een verhaal met waar we nu staan door jaren de signalen over de toestand van de natuur te negeren, worden we eindelijk wakker. Er is geen ontkennen meer aan. Ondanks alle tegenslagen en weerstand die Jan heeft ervaren in de afgelopen decennia blijft hij een optimist. Hij ziet de uitweg door de transities waar we inzitten en voor staan. Met een visie over hoe Nederland er over 100 jaar uitziet en de reis naar binnen. Het boek kent 7 hoofdstukken en een inleiding: De onrust in onszelf en in de wereld Transitielenzen: anders kijken Crisis als kans Ambtenaren kunnen het verschil maken Hoe overleef je als bedrijf de volgende crisis Palet van transities: uitdagingen en oplossingen Nederland in 2121 Persoonlijke transitie: de reis naar binnen De onrust in onszelf en in de wereld Een blik op de chaos waar we voor staan. De onzekerheid maakt ons onrustig. We verliezen de stabiele omgeving en ook het gevoel dat we zelf weten wat de volgende stap is. Toch is er een goede ontwikkeling met iedere crisis neem je nieuwe mensen mee en langzaam maar zeker kom je bij het kantelpunt waarin we samen de goede kant op gaan. Het belangrijkste wat we nu te doen hebben in deze tussentijd is de chaos omarmen. Transitielenzen: anders kijken In dit deel legt Jan uit hoe de tijdsverschil werkt van Duurzaam systeem, naar de voorontwikkelingsfase, via de kantelperiode maar de doorontwikkelingsfase en dit verloopt niet gelijkmatig maar grillig. De overgang van het oude systeem naar het nieuwe systeem via de lastige tussentijd. Daarnaast noemt hij de schaallens (micro, meso, en macroniveau) en de sturingslens die helpt bij het navigeren en doelzoekend in de tijd van chaos. Crisis als kans In dit hoofdstuk bespreekt Jan veel elementen die een relatie hebben met het Anglo Amerikaans denken en organiseren in plaats van het Oosterse of Rijnlandse. De drang naar oneindige economische groei die veel problemen veroorzaakt.  Hoe we omgaan met de natuur. Het effect op de populatie, dieren en ecologie door de producten die we produceren, de delving van miljoenen jaren oude grondstoffen die niet terugkomen en het afval dat we veroorzaken. Ulrich Beck (p64) - grote risico’s negeren en kleine risico’s willen beheersen. Rumsfeld matrix (p65) over de onzekerheden. Zwarte zwanen van Taleb. Ambtenaren kunnen het verschil maken De overheid moet zich opnieuw uitvinden, maar ze hebben de sleutel tot succes in handen. Ze kunnen de juiste projecten ondersteunen en stimuleren. ZE kunnen de juiste kaders creëren waarin we werken naar de mooist mogelijk wereld en vooral werken aan de lange termijn. De ambtenaar kan de aanjager van de verandering zijn. Er zijn veel mooie lokale en regionale experimenten. Hier kun je over blijven praten tot er niets meer gebeurd of de experimenten ondersteunen. Hoe overleef je als bedrijf de volgende crisis In dit hoofdstuk leer je over het verschil tussen de hyperkaptialistische bedrijven als AirBNB, Uber, Amazon die maar een ding belangrijk vinden en dat is de waarde voor de aandeelhouder. En aan de andere kant, kleinere wendbare bedrijven met veerkracht omdat ze voor de mensen zorgen en buffers hebben. Niet direct op de publieke middelen terugvallen wanneer het even tegenzit. Omdat de winst niet naar de aandeelhouders gaat, maar in het bedrijf blijft.

Vandaag het gesprek met Paul Schenderling. Paul is econoom, schrijver en spreker. Hij adviseert en schrijft over sociale en ecologische vraagstukken vanuit een economische invalshoek. In 2022 schreef hij namens 15 deskundigen uit 11 verschillende politieke partijen het boek 'Er is leven na de groei'. Nu steeds meer wetenschappers stoppen met groei bepleiten, is dit het eerste boek in Nederland dat concreet laat zien hoe dit kan. Laten we beginnen… In gesprek met Paul leerde ik: Paul is bewust economie gaan studeren door de dingen die hij als tiener ontdekte over de producten die we hier consumeren. Hij schreef in zijn jeugd een brief naar Appelsientje over de misstanden in de plantages. Hoe is het mogelijk dat het gebeurt, dat we er zo weinig van weten en zo weinig tegen doen? We worden op zoveel fronten geconfronteerd met misstanden dat het teveel wordt om te dragen en geen handelingsperspectief voelt. Het proces van globalisering heeft daar sterk aan bijgedragen. 60 jaar geleden waren de meeste productieketens nog binnen Nederland of West-Europa. Dat betekende dat voor misstanden met nationale wetgeving iets aan doen. Sinds de jaren 80 zijn bijna alle productie verplaatst en is daarmee buiten ons zicht geraakt. Het heeft misstanden onzichtbaar gemaakt en door de verspreiding van productie verveelvoudigd en we kunnen er nu weinig aan doen. We hebben daarmee gezamenlijk gekozen voor een systeem waarin het onmogelijk is om te handelen naar onze primaire gevoelens. De wetgevers hebben de mondiale vrij handelsverdragen en daarmee die globalisering vorm gegeven. Daarmee hebben ze grote bedrijven heel veel ruimte gegeven voor de race naar de bodem. Vandaag kunnen we veel misstanden wegnemen met wetgeving, maar waar we niet voor kiezen. Met een zwak politiek systeem treden we niet tegen de misstanden op. Economie is geen waarden vrije wetenschap. De belangen die je bevordert zijn vooral van de sterken en de machtigen. De werkenden in het mondiale zuiden zijn nauwelijks beter geworden van globalisering Volgens economen zou iedereen er op vooruit gaan, maar als je kijkt naar de werkelijkheid is dit niet waar. Mensen als Pinker proberen alle vooruitgang van de afgelopen 150 jaar te koppelen aan liberalisme en economische groei. Terwijl de echte achterliggende oorzaak goedkope (fossiele) brandstof is. We zijn over het hoogtepunt van de fossiele brandstoffen wat betreft productiecapaciteit van de winning van goedkope energie, terwijl het vrijwel onmogelijk is om die productiecapaciteit te vervangen door hernieuwbare energie (de volgend mythe). De uitdaging is dat we moeten gaan praten over wat het is om genoeg te hebben voor iedereen, in plaats van streven naar overvloed. We kunnen de scherpe randen van het kapitalisme afvijlen door middel van goede wetgeving. Een ecologische correctie op het kapitalisme aanbrengen door goede wetgeving. Voorstel van een forse belastingverschuiving van arbeid naar consumptie. Waardoor we omschakelen naar een energiearme vorm van productie en consumptie. Consumptie van goederen terugdringen met belastingen. Het huidige paradigma van groene groei werkt niet. Het is noodzakelijk om de consumptiegroei te beperken, op een eerlijke manier. Deze inzichten delen met politieke partijen, ministeries, ondernemers, en educatie. De steun van ondernemers is belangrijk hierin. De belasting verschuiven naar de meest vervuilende vormen van consumptie. Groene verdienmodellen worden lonend in dit systeem. Doordat we veel verspilling uit de ketens gaan halen, kunnen we op termijn de werktijd verkorten. De voorstellen uit het boek zorgen voor een verlenging van de levensduur van producten. De EU gaat in 2023 een materialen paspoort voor alle producten invoeren, waardoor je kunt zien hoeveel materiaal er is gebruikt voor het product. Het voorstel in het boek zorgt er ook voor dat modulair opbouwen en leveren van modu...