Infocratie – Byung-Chul Han #boekencast afl 72

Byung-Chul is een Koreaans-Duitse filosoof. Sinds 2012 hoogleraar in cultuurwetenschap en hoofd van het studium generale aan de Universiteit voor de Kunsten in Berlijn. Het is een bijzonder boek, een actueel onderwerp waarvan je voelt dat we op een glijdende schaal zitten om een efficiënte manier geschreven. Iedere zin in het boek heeft waarde. In zijn Commencement speech in 2022 heeft hij het over onderstrepen. Zijn doel is dat de lezer iedere zin onderstreept. Iedere zin moet zo krachtig zijn dat je deze wilt onderstrepen. Dun, klein boek, met veel inhoud. Ondertitel is, Digitalisering en de crisis van de democratie. Het heeft vijf hoofdstukken: Informatieregime Infocratie Het einde van het communicatieve handelen Digitale rationaliteit De crisis van de waarheid Informatieregime Informatiestromen en data uitbuiten voor machtsgewin. Bedrijven en organisatie die veel data verzamelen en dit gebruiken worden machtiger en rijker. Het informatiekapitalisme dat overgaat in het surveillancekapitalisme. Denk aan alles wat je deelt op het web, de sporen die je nalaat met cookies, zoekmachines, de Ring deurbel, de smartphone, het algoritme en de altijd trekkende tijdlijn. De mens verandert in data- en consumptievee. In het informatiekapitalisme waant de mens zich vrij, authentiek en creatief, door vooral over zichzelf te delen. We worden continu gesurveilleerd, maar het voelt niet zo. Influencers als motivatietrainers gedragen zich als verlossers. Volgers kopen gedwee de door hun gebruikte producten. We consumeren ons kapot. Consumptie en identiteit vallen samen. Infocratie De informatie en communicatie neemt ook de politiek over. De democratie verandert in een infocratie. In de democratie was het boek het doorslaggevend medium, met een overzichtelijk ordening van feiten en ideeën. In de mediocratie neemt het dialoog af, de spreektijd wordt korter en vooral zendtijd. Mensen worden in slaap gesust met plezier, consumptie, amusement en vermaak. De dwang tot geluk beheerst het leven. Informatie heeft een zeer korte actualiteitspanne. We zijn telkens op zoek naar de verrassing. Trump is een voorbeeld van deze verandering. Met korte statements, en targeting worden mensen beïnvloed in gedrag zoals voor het stemmen. Met robots wordt de opinie van de mensen en daarmee het stemgedrag beinvloed. Informatie raast langs de waarheid en valt niet door de waarheid te achterhalen. De infodemie met de waarheid te willen bestrijden is gedoemd te mislukken. Ze is waarheidsresistent. Het einde van het communicatieve handelen Hannah Arendt en haar film over Hitler noemt hij hier. We verliezen het discours (de dialoog met de ander). We leren niet meer uit gesprekken met een ander, we luisteren vooral naar onszelf. De crisis van de democratie is in eerste instantie een crisis van het luisteren. Mede veroorzaakt door het algoritme waardoor je meer van hetzelfde te zien krijgt. Digitale rationaliteit Dataisten geloven dat big data en kunstmatige intelligentie ons tot een goddelijke, alomvattende blik in staat stellen en het welzijn van allen optimaliseert. Deze digitale allesomvattende kennis maakt het discours overbodig. Big data en AI nemen intelligentere en rationelere beslissingen dan de mens, omdat we maar beperkte hoeveelheden informatie kunnen verwerken. Een samenleving die zonder de politiek kan omdat big data en AI alle beslissingen nemen, beter dan de mens. Politiek en regering worden vervangen door planning, sturing en conditionering. De crisis van de waarheid Fakenieuws, desinformatie en complottheorieën. De bullshitters. (Harry Frankfurt). Bullshit is onvermijdelijk als de omstandigheden mensen dwingen te praten over dingen waar ze niets van begrijpen. Truthines. Meer gebruik van het hart dan het verstand. Zoals Hitler, de leugen zo groot maken dat het de nieuw waarheid wordt. Mooi voorbeeld uit Orwells totalitaire surveillancestaat, waar waarheid een instantie is.