De Universiteit van Nederland Podcast

Marieke Liem is onderzoeker aan de Universiteit Leiden en expert in dodelijk geweld tegen vrouwen. Ze vertelt hoe we 'red flags' van femicide kunnen herkennen, waarbij ze benadrukt dat stereotypen ons vaak misleiden. Marieke bespreekt de rol van narcistische daders en risico's binnen kwetsbare koppels. Psychotic disorders en dwingende controle zijn ook belangrijke risicofactoren. Ze moedigt aan om signalen te herkennen en vroegtijdig in te grijpen, zodat we geweld kunnen voorkomen.

Yanell Braumuller, onderzoeker bij Naturalis en Universiteit Leiden, duikt in evolutionaire overblijfselen. Hij legt uit waarom verstandskiezen steeds minder voorkomen en hoe dit samenhangt met onze moderne levensstijl. Fascinerend is de onderarmspiertest die aantoont dat sommige mensen een aflopende spier hebben. Yanell onthult ook hoe oorbeweeglijkheid een overblijfsel is van onze voorouders en wat kippenvel ons vertelt over ons verleden. Daarnaast bespreekt hij hoe fossielen en tanden ons inzicht geven in de dieet en leefomgeving van uitgestorven dieren.

Tessa van Leeuwen is neurowetenschapper aan Tilburg University en Radboud Universiteit, en onderzoekt synesthesie. Ze legt uit wat synesthesie is en hoe het zich uit in ons brein. Wist je dat sommige mensen kleuren zien bij letters of getallen? Tessa bespreekt voorbeelden zoals Daniel Temmet, die memorabele kleuren en vormen ervaart. Daarnaast onderzoekt ze of synesthesie aangeleerd kan worden en hoe omgevingsfactoren kleurassociaties vormgeven. Fascinerend is haar uitleg over de hersenprocessen achter deze unieke ervaring!

Roos Goedhart, specialist in drinkwaterzuivering aan de TU Delft, vertelt over de huidige uitdagingen voor ons drinkwater. Ze legt uit hoe vervuiling, zoals PFAS en landbouwgif, onze waterbronnen bedreigt. Ook bespreekt ze innovatieve zuiveringstechnieken, zoals duininfiltratie en membraanfilters. De kosten voor de drinkwaterproductie stijgen door deze vervuiling, wat ook economische gevolgen heeft. Roos pleit voor strikte wetgeving en bewust watergebruik om de kwaliteit van ons kraanwater te waarborgen.

Margit Janssen is moleculair bioloog aan de Radboud Universiteit Nijmegen en onderzoekt hoe genvarianten de cafeïne-afbraak beïnvloeden. In deze aflevering bespreekt ze waarom de ene persoon na een kop koffie bruisend van energie is, terwijl de ander slaperig blijft. Margit legt uit hoe cafeïne adenosine blokkeert en dus je alertheid verhoogt. Ze onthult ook dat DNA, voeding en zelfs geslacht je reactie op koffie kunnen beïnvloeden. Ontdek hoe jouw genen bepalen of je stuitert of snurkt na dat eerste bakkie!

Mienke Rijsdijk, pijnspecialist aan het UMC Utrecht en expert in chronische pijn bij jongeren, bespreekt een zorgwekkende trend: steeds meer jongeren ervaren aanhoudende pijn. Ze legt uit wat chronische pijn is en waarom het aantal gevallen lijkt te stijgen, met factoren zoals sociale druk en minder beweging. Mienke deelt ook inzichten over hoe pijn in het brein en lichaam wordt verwerkt, en bespreekt behandelingsmogelijkheden en zelfzorgstrategieën. Haar kennis biedt waardevolle handvatten voor zowel jongeren als hun ouders.

Ruben Timmerman, criminoloog aan de Erasmus Universiteit, ging undercover als arbeidsmigrant in de bouw, logistiek en voedselverwerking. Hij onthult schrijnende misstanden, van slechte leefomstandigheden tot onderbetaling en afhankelijkheid van uitzendbureaus. Flexibilisering blijkt te leiden tot onzekere werkrelaties en personeelstekorten. Zijn aangrijpende verhalen maken de gevolgen van discriminatie en gebrek aan bescherming pijnlijk duidelijk, wat de noodzaak van verandering op de arbeidsmarkt benadrukt.

Matthijs Dekker is levensmiddelentechnoloog aan Wageningen University en ontkracht samen met de host hardnekkige mythes over de magnetron. Wist je dat de magnetron vaak gezonder is dan andere kookmethoden? Dekker legt uit hoe microgolven veilig en effectief werken, en hoe ze voedingsstoffen beter behouden. Daarnaast deelt hij praktische tips voor het bereiden van verse maaltijden en laat hij zien hoe veelzijdig de magnetron kan zijn in je keuken. Een ware eye-opener voor de moderne kok!

Tim Groot Kormelink, journalistiek-wetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam, duikt in het afnemende vertrouwen van Nederlanders in traditionele nieuwsmedia. Hij legt uit hoe framing onze perceptie van nieuws beïnvloedt; een kans voor het milieu kan als banenverlies worden gepresenteerd. Jongeren verplaatsen zich naar alternatieve platforms zoals Cestmocro, maar hoe weten ze of dit betrouwbaar is? Kormelink bespreekt de uitdagingen en kansen van deze nieuwe media in een wereld vol desinformatie.

In deze aflevering praat Marc Slors, cognitiefilosoof aan de Radboud Universiteit, over kuddegedrag en waarom we ons vaak als een kuddedier gedragen. Hij legt uit hoe ons brein functioneert als een kopieermachine, met voorbeelden van over-imitatie, zelfs bij kinderen en chimpansees. Slors bespreekt de spanning tussen individualiteit en groepsgedrag en hoe imiteren ons sociaal verbindt. Hij daagt ons uit om na te denken over onze eigen keuzes en de sociale normen die ons gedrag beïnvloeden.