De Universiteit van Nederland Podcast

Yaïr Pinto is neurowetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoekt hoe we zien met ons brein, zelfs in de donkerste kamer van Nederland. Hij legt uit dat zien veel meer is dan alleen het gebruik van onze ogen; ons brein speelt een cruciale rol. Pinto bespreekt innovatieve technologieën zoals implantaten die kunnen helpen bij het herstellen van zicht. Daarnaast behandelt hij hoe ons visuele systeem werkt en de manier waarop zelfs blinden signalen kunnen waarnemen zonder gebruik te maken van hun ogen.

In deze aflevering praat Marijke Leliveld, hoogleraar consumentenethiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, over het intrigerende fenomeen van mental accounting. Ze legt uit hoe mensen hun uitgaven met slimme rekensommen in hun hoofd rechtvaardigen, en koppelt dit aan het populaire 'Girl Math'. Daarnaast verkent ze de impact van digitale betalingen op ons uitgavegedrag en hoe men zichzelf kan misleiden bij financiële keuzes. Marijke biedt ook praktische tips voor beter omgaan met geld, wat leidt tot bredere bewustwording van ons consumentengedrag.

Lucas Molleman, sociaal psycholoog aan de Universiteit van Amsterdam, duikt in de fascinerende wereld van regelgedrag. Waarom wachten we op groen en scheiden we ons afval? Hij onthult dat onze naleving van regels vaak sterker is dan we denken, zelfs zonder toezicht. Molleman bespreekt hoe sociale normen en intrinsieke motivaties ons gedrag beïnvloeden. Daarnaast laat hij zien hoe psychologische mechanismen en experimentele studies ons begrip van het volgen en overtreden van regels kunnen transformeren.

Guido Jonker is aardwetenschapper aan de Vrije Universiteit Amsterdam en onthult de fascinerende wereld van micrometeorieten. Deze kleinste ruimtevondsten zijn cruciaal voor ons begrip van het zonnestelsel. Wist je dat tonnen elke dag op aarde vallen? Jonker bespreekt hun chemische samenstelling en rol in de ontwikkeling van leven. Bovendien deelt hij praktische tips voor het zelf zoeken naar deze oude ruimtefossielen op jouw eigen dak. Een boeiende ontdekkingstocht door de ruimte begint letterlijk boven ons hoofd!

Jasper Lukkezen, macro-econoom aan de Universiteit Utrecht, bespreekt de concepten van oorlogseconomie en de mogelijke impact op Nederland. Hij legt uit wat een oorlogseconomie inhoudt en hoe deze ons dagelijks leven zou kunnen beïnvloeden. Er wordt aandacht besteed aan de gevolgen voor bedrijven, overheidsregulaties en belastingdruk. Daarnaast bespreekt hij de impact op de arbeidsmarkt en de mogelijke invoering van een dienstplicht. Lukkezen benadrukt het belang van zorgvuldige communicatie over deze onderwerpen in onzekere tijden.

Adam Cohen, farmacoloog aan de Universiteit Leiden en expert in drugsonderzoek, duikt diep in de verslavende werking van drugs. Hij legt uit hoe ons beloningssysteem, beïnvloed door dopamine, al sinds de oertijd ons verlangen naar genotsmiddelen aanwakkert. Cohen behandelt de impact van MDMA op onze stemming en sociale interactie en onthult ook de schadelijke effecten van intensief ecstasygebruik op de hersenen. Daarnaast verbindt hij de verslavende eigenschappen van verschillende middelen met andere verslavingen, zoals gokken.

In gesprek met Wendy Walrabenstein, onderzoeker bij Amsterdam UMC, onthult ze baanbrekend onderzoek dat aantoont dat een plantaardig dieet even effectief kan zijn als medicatie bij reuma en artrose. Ze bespreekt de alarmen van bijna 2 miljoen Nederlanders die met deze aandoeningen leven. Verder vertelt ze hoe afwijkingen in ons westers dieet bijdragen aan gezondheidsproblemen. Wendy legt uit welk voedsel ontstekingen kan verminderen en biedt hoop voor patiënten met chronische pijn. Een inspirerende kijk op voeding als medicijn!

Arjen de Wit is socioloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam en onderzoekt de complexe relatie tussen rijkdom en vrijgevigheid. Hij onthult dat mensen met lagere inkomens vaak meer procentueel geven aan goede doelen dan rijkeren. De impact van sociale afstand en empathie wordt besproken, evenals de rol van filantropie door de eeuwen heen, van de steun aan weeshuizen tot de invloed van hedendaagse filantropen zoals Bill Gates. De discussie werpt ook een kritisch licht op de motieven en gevolgen van rijkdom voor de vrijgevigheid in de maatschappij.

In deze aflevering is Tim Baarslag, hoogleraar wiskunde en AI aan de TU Eindhoven, de gast. Hij legt uit hoe wiskundige modellen ons kunnen helpen bij moeilijke keuzes in de liefde, zoals het kiezen van de juiste partner. Tim bespreekt het 'optimal stopping principe' en hoe het ons kan begeleiden bij het maken van betere beslissingen. Van dating tot het kopen van een huis, wiskunde biedt verrassende inzichten in ons dagelijks leven en zelfs in de ontwikkeling van zelfrijdende voertuigen.

Nynke van der Laan, gedragswetenschapper aan Tilburg University, onthult hoe supermarkten ons koopgedrag manipuleren. Ze laat zien dat alles, van schappen tot geur en aanbiedingen, is ontworpen om ongeplande aankopen te stimuleren. Nynke bespreekt ook hoe we op automatische piloot handelen en hoe we daartegen kunnen wapenen. Daarnaast biedt ze praktische tips om bewustere keuzes te maken tijdens het winkelen. Met haar inzichten loop je hopelijk met een mandje vol gezonde keuzes de supermarkt uit!