Betrouwbare Bronnen

Betrouwbare Bronnen aflevering 62Op 6 november bestond de radio in Nederland precies honderd jaar. De allereerste uitzending, een 'soirée musicale', vond plaats vanuit het woonhuis van ir. Hanso Idzerda, om de hoek bij Het Kurhaus in Den Haag. Reden om in Het Kurhaus de hele dag live uit te zenden met radio-amateurs, Omroep West, 192 Radio en - vanuit een heuse, gerestaureerde studio die nog gebruikt is door de Nederlandse Radio Unie (de latere NOS) een aantal thema-programma's die werden uitgezonden op lokale radiostations.Een van de thema's was: politieke radioverslaggeving.Vanuit de verzuiling, toen omroepen gebonden waren aan politieke stromingen, emancipeerde ook de parlementaire journalistiek zich. Hoe ging dat proces? En wat is de rol van Perscentrum Nieuwspoort? Van de val van CDA-fractieleider Willem Aantjes via de primeur van de renovatie van het Binnenhof naar het plotselinge vertrek van minister Halbe Zijlstra.Jaap Jansen (werkte onder meer als verslaggever voor BNR Nieuwsradio en heeft daar nu een column) praat met Hans Prakke (inmiddels gepensioneerd, vanaf 1977 actief op het Binnenhof, onder meer voor AVRO's Radiojournaal, het NOS Journaal en Met het Oog op Morgen en later als voorlichter bij de PvdA en de SER) en Wilco Boom (verslaggever bij het NOS Radio 1 Journaal, Nieuws en Co en Met het Oog op Morgen).Hans Prakke stond aan de wieg van de intensieve samenwerking tussen de radio-actualiteitenrubrieken toen de verzuiling vrijwel voorbij was. Wilco Boom: 'De laatste jaren zie je dat de omroepverenigingen op NPO Radio 1 weer wat actualiteitenzendtijd willen terugpakken van de NOS. Ze vinden het toch eigenlijk wel jammer dat dit voor een belangrijk deel naar het Radio 1 Journaal en Nieuws en Co is gegaan. Ze willen het eigenlijk liever zelf doen omdat ze zich daarmee kunnen profileren.' Volgens Hans Prakke is de omgang van de politiek met de omroep 'werkelijk het grootste schandaal wat je maar kan bedenken': 'Het beleid is 80.000 keer gewijzigd: jullie moeten je profileren – nee, jullie moeten samenwerken! Je wordt er helemaal tureluurs van!'Prakke heeft grote bewondering voor Rutte, maar hij mist in de politiek van nu de moed van Lubbers en Kok: 'Bij het boerenprotest zou de politiek moeten zeggen: jongens, jullie hebben boter op het hoofd. Weet je wel, van die boterberg!'Wilco Boom: 'Het is voor politieke partijen wel moeilijker geworden om die moed te laten zien. Hele grote partijen, zoals vroeger de PvdA en het CDA, zijn er niet meer. En kiezers veranderen per week van voorkeur.'***Techniek: Bart Brink en Niels Zack. Met dank aan Willem Nijeboer en Wim van de Water.Deze aflevering van Betrouwbare Bronnen is live uitgezonden vanuit Het Kurhaus op Extra AM (Amsterdam), Hollands Palet (Den Haag), Den Haag FM, Radio Emmeloord, Groeistad Radio (Wassenaar), Haaglanden Radio, Wereldstad Radio (Rotterdam), Fidelio Radio (Driebergen Rijsenburg) en Wijkradio Helvoirt.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 6200:00:00 - Deel 100:33:29 - Deel 200:58:23 - Deel 301:10:00 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 61Jaap Jansen praat met Pieter Gerrit KroegerZe noemden hem 'de Antifascistische Beschuttingswal'. Alleen een bureaucratische dictatuur kan daar op komen. Op 9 november 1989 'viel de Muur'. In zijn historische verhaal vertelt PG over die avond en nacht en de nog in de weken daarvoor onvoorstelbaar geachte dagen die daarop volgden.Dankzij drie nieuwe bronnen is veel van wat PG vertelt nieuw materiaal. Er is net een buitengewoon onthullend boek verschenen over deze periode van de belangrijkste adviseur van president Bush sr. in die dagen, Condoleeza Rice. Zij benut hierin niet alleen haar eigen kennis en belevenissen, maar ook geheime documenten en eerder gesloten archieven, zoals de dagboeken van haar collega-adviseur bij Gorbatsjov.Tweede nieuwe bron is het grote interview van Angela Merkel in Der Spiegel van 9 november 2019. Voor het eerst vertelt de altijd zo ingetogen Kanzlerin over haar leven en dromen in de DDR. Ook gaat zij indringend en voor haar doen soms bijna fel en emotioneel in op de gebeurtenissen sindsdien en het vele werk dat Duitsland nog heeft om echt verenigd te zijn. Ze gebruikt daarin ineens - wat zij bijna nooit doet - de woorden 'Uns Ostdeutschen'.Derde bron zijn de herinneringen van PG Kroeger zelf. Dankzij puur toeval belandde hij ineens in Berlijn, in het hart van de storm. Niet alleen sloeg hij zijn duim bijna tot moes, maar voerde gesprekken in West en Oost over de toen prangende vraag 'Und was nun jetzt?'LeesvoerCondoleezza Rice & Philip Zelikow - To Build a Better World. Choices to End the Cold War and Create a Global Commonwealth (2019)https://www.spiegel.de/international/europe/interview-with-angela-merkel-on-the-fall-of-the-berlin-wall-a-1295241.htmlEerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over dit onderwerpAfl. 15: Hoe George H.W. Bush Ruud Lubbers op de vingers tikteAfl. 16: PG vertelt hoe Merkel haar afscheid voorbereidtAfl. 20: Peter Altmaier (Duitse minister van economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging MerkelAfl. 42: Merkels vertrouweling Elmar Brok: 40 jaar Europese geschiedenisAfl. 53: PG en de viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikTijdlijn BB 6100:00:00 - Intro00:01:25 - PG (deel 1)00:38:34 - PG (deel 2)00:59:01 - PG (deel 3)01:30:11 - Uitro01:30:50 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 60D66 regeert in het kabinet Rutte III, maar D66-denkers Coen Brummer en Daniël Boomsma kijken alvast vooruit naar een volgende periode. Er moet dan 'een kabinet van sociale rechtvaardigheid' komen, net als in 1897, toen het liberale kabinet-Pierson aantrad.De maatschappelijke problemen anno 2019 zijn vergelijkbaar met die van toen, zeggen ze in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen. Er is een nieuwe tweedeling tussen een kapitaalarm 'precariaat' en onzekere werkenden aan de ene kant, en een kapitaalkrachtige, gevestigde bovenlaag aan de andere kant. Ook moet opnieuw worden bedacht 'wat publiek en wat privaat is en vervolgens wie de zeggenschap heeft over dat publieke deel'.Volgens Brummer, directeur van de mr. Hans van Mierlo Stichting, het wetenschappelijk bureau van D66, heeft de hervormingsagenda van D66 in de paarse periode en later door de financiële crisis 'neoliberale trekjes' gekregen. De negatieve gevolgen daarvan moet de partij in de komende periode corrigeren.Brummer & Boomsma publiceerden afgelopen week 'De canon van het sociaal-liberalisme', 41 vensters op de ruim anderhalve eeuw lange geschiedenis van D66 en haar voorgangers. In Betrouwbare Bronnen praten ze erover met Jaap Jansen en historicus Pieter Gerrit Kroeger.Het is een interessant gesprek over de voortdurende spanning tussen VVD-liberalen en D66-liberalen. Van Thorbecke via Cort van der Linden, Aletta Jacobs, Gerrit Bolkestein, Hans van Mierlo, Jan Terlouw en Alexander Pechtold naar Rob Jetten. Ook komt de vaak wat naïeve omgang van D66 met de macht aan de orde. En wat is er gebeurd met de 'kroonjuwelen'?***LeesvoerCoen Brummer & Daniël Boomsma (red.) - De canon van het sociaal-liberalisme (Uitgeverij Boom, 2019)***Tijdlijn BB 6000:00:00 - Intro00:01:06 - De canon van het sociaal-liberalisme (deel 1)00:36:44 - De canon van het sociaal-liberalisme (deel 2)01:10:19 - Uitro01:11:19 - Einde***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over het sociaal-liberalismeAfl. 27 - Rob Jetten wil muren slopen https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/65595e06-8398-41d3-ba4a-38318beca665Afl. 13 - Minister Sigrid Kaag over hulp, handel en haar toekomst in D66 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/42619ca0-539e-4162-857f-7fed9cda71d2Afl. 7 - Coen Brummer over de nieuwe koers van D66 https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/7dc34389-74f8-4ffa-827e-23ae2ca9c7a4Afl. 5 - PG over D66 als 'onderwijspartij' https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/77c8d0d8-7877-4b25-81f1-ef9873eb80f5Afl. 1 - D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw https://art19.com/shows/betrouwbare-bronnen/episodes/bfacf582-e085-4b46-975b-bb2cbcf839b4See omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 59De wereld is onveiliger dan in de Koude Oorlog, zegt minister Ank Bijleveld van Defensie. Daarom moet Nederland fors meer investeren in de krijgsmacht. "We hebben het minste aantal mensen op missies ooit: 466 mensen. En we zijn niet in staat ons eigen grondgebied te verdedigen; ook niet met de Europese bondgenoten. Dat kunnen we alleen met de Amerikanen en de Britten. Terwijl het een Grondwettelijke taak is. Dat is heel raar. Vrijheid moet ons wat waard zijn, dus daar moeten we dan ook in investeren.De belofte om in 2024 twee procent van het bruto nationaal product aan defensie te besteden gaat Nederland niet halen, bevestigt Bijleveld in gesprek met Jaap Jansen. Nederland dreigt in de achterhoede van de NAVO te komen. Ze wil van premier Mark Rutte ‘boter bij de vis’.Rutte zei eerder dat hij de Amerikaanse president Donald Trump gelijk geeft dat Nederland meer geld moet gaan besteden aan defensie. In 2014 beloofden de NAVO-landen elkaar plechtig om in 2024 twee procent van hun bnp aan defensie te besteden. Nederland staat nu op 1,3 procent en dat zal in 2024 volgens de prognose van Defensie zelf niet méér zijn,Bijleveld: “Ik ben het eens met Trump en Rutte – maar nu nog boter bij de vis, zeg ik dan tegen de minister-president.” Bijleveld krijgt in het kabinet af en toe ‘nee’ te horen op haar vraag om meer geld. De Amerikanen waarschuwen dat ons land in de NAVO ver achterloopt.Bijleveld: “Hier heeft Trump een reëel punt. Als je in 2014 een afspraak maakt met regeringsleiders dat je daar in 2024 aan moet voldoen, dan is het niet goed dat wij dat niet doen. De begroting is 11 miljard euro, maar als we aan die twee procent bbp willen voldoen, dan moet er nog zes miljard bij. Dat is aan investeringen bijna een verdubbeling. Nou, daar zitten we nog lang niet aan. Wij moeten voor december onze cijfers voor de NAVO updaten. Dan zullen we zien dat Nederland aan de onderkant zit van de lijstjes. En wij zijn natuurlijk best een rijk land. We zijn zelfs gezakt. We zijn nu van de Europese lidstaten vierde van onderen.”Minister Bijleveld benadrukt dat de twee procent geen dogma is, maar gebaseerd op een dreigingsanalyse. De wereld is volgens haar zelfs onveiliger dan tijdens de Koude oorlog.“De minister-president heeft die NAVO-belofte getekend, dus we hebben het met z’n allen beloofd. Het is een richting die we zouden moeten halen.”Bijleveld gaat bij de premier extra aandringen op meer geld voordat ze samen naar Londen gaan voor de viering van 70 jaar NAVO. Daar komt de belofte opnieuw aan de orde.Een van de mogelijkheden om snel extra geld te regelen is het nieuwe investeringsfonds van de ministers Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken), waar tientallen miljarden in komen. “Kennis is een van de dingen in dat fonds. Defensie is een kennis-gestuurde organisatie, dus als ik een mogelijkheid zie, zal ik hem natuurlijk grijpen.”***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over defensieAfl. 11: Sybrand en Wiete Buma over hun voorvader, de soldaat Gerlacus BumaAfl. 22: Jaap de Hoop Scheffer wil kernwapens onder F-35Afl. 31: Jamie Shea, 70 jaar NAVO: cyberoorlog als nieuwe uitdagingAfl. 54: Christ Klep over de Nederlandse militaire identiteit***Tijdlijn BB 5900:00:00 - Intro door Jaap Jansen met quotes Ank Bijleveld00:04:16 - Ank Bijleveld (deel 1)00:45:24 - Ank Bijleveld (deel 2)01:15:56 - Uitro01:16:38 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 58Met grootse feesten en parades herdenkt China dezer weken dat Mao 70 jaar geleden de macht definitief veroverde en in Beijing officieel de Volksrepubliek China uitriep. Deze reusachtige ceremonies zijn meteen het voorlopig hoogtepunt van het bewind van Mao’s opvolger Xi Jinping. PG Kroeger beschouwt die voorbije 70 jaar aan de hand van baanbrekend werk van twee Nederlandse auteurs en kijkt vooral ook naar de enerverende en vaak ook gruwelijke fasen waarin die zeven decennia van Chinese en daarmee wereldhistorie zich hebben voltrokken. En wat zeggen die ons voor straks, voor de komende decennia? Wat leren zij ons over Xi, zijn bewind en lange termijn visie en plannen?In die 70 jaar werd de communistische dictatuur van ‘Rood China’ geleid door drie mannen waarvan er in elk geval nu al twee zonder twijfel tot de groten der geschiedenis zullen blijven horen: Mao Zedong, Deng Xiao Ping en Xi. Daarbij dringt nu meer en meer ook buiten China door, dat Xi zich in velerlei opzicht spiegelt aan Mao en duidelijk veel minder aan Deng. PG wijst op een reeks vaak symbolische daden en stappen van Xi die laten merken, dat hij duidelijk wil maken: In mij heeft u niet een tweede Deng – de razend slimme kettingroker, bridgespeler en hervormer van slechts 1.55 meter lengte – maar de ware voltooier van het visioen van Mao, die net als ik een boomlange man was...Niet alleen in het manipuleren van sportrelaties met het Westen bewijst Xi dit, maar ook door een opmerkelijke wijziging van de fundamentele formulering van de Grondwet die ingrijpt in de relatie van elk Chinees burger en vooral ook van elke scholier en student met de persoon en het denken van Xi En die relatie lijkt nu vooral op die destijds van het volk met Mao, die zichzelf graag presenteerde als de idealistische dorpsonderwijzer uit zijn jonge jaren en als wijze, poëtische filosoof die bijna artistiek de weg naar het paradijs wees in epigrammen als 'Laat duizend bloemen bloeien, laat honderd scholen wedijveren'.Voor de echte fijnproevers van tientallen eeuwen hofcultuur, bureaucratische hiërarchieën, keizerlijke hyperbolen en oosterse verfijning is er de wijze waarop in China deze drie communistische heersers geduid, benoemd en betiteld worden. Een van had helemaal geen officiële ambtsaanduiding, had daar zelf ook geen behoefte aan. Dat maakte hoe men over hem sprak – en hoe hij daar zelf achteloos spottend over vertelde – alleen maar opmerkelijker. Een ander kreeg de eretitel van een soort loods van het schip van staat, de gids van de koers van partij, ideologie en natie. En Xi werd officieel ‘Hé Xin' genoemd, Kern Leider, maar niemand gebruikt die titel. Kort en goed – en met een speelse verbuiging van zijn naam – noemen de mensen hem ‘Zhuxi’. Met dank aan de diepe kennis van de taal en politieke cultuur van China bij een ex VVD-staatssecretaris van OCW kan PG die finesses van idioom, eretekens en Mandarijnencodes ontrafelen.De zeven decennia sinds 1949 behoren tot de meest ingrijpende en roerige in de geschiedenis van dit grote land met zijn enorme bevolking, culturen en historie. Na een periode van consolidatie en industrialisatie deed Mao zijn eerste poging als grootste revolutionaire denker en doener van de wereld de geschiedenis in te gaan. China moest ‘op twee benen gaan lopen’ en moest door ‘de Grote Mussen Campagne’ zelfs de natuur naar de hand van de ideologie zetten. De gruwelen, hongersnoden, burgeroorlogen en moordpartijen die dit veroorzaakte kennen hun gelijke bijna niet.Deng stabiliseerde en reorganiseerde namens het Rode Leger en het partijapparaat na enkele jaren de chaos die over land en volk heen klotste. Mao vergaf het hen nimmer. Binnen enkele jaren deed hij een tweede poging tot een ongebreidelde revolutionaire explosie. Die staat bekend als ‘de Grote Culturele Revolutie’ van de miljoenen jongeren die als de Rode Gardes van Voorzitter Mao een terreurbewind en verwoestingen over China spreidden. Opnieuw stortte dit het land economisch, logistiek, militair en in de openbare orde in het verderf. Miljoenen mensen verdwenen in een Goelag Archipel en werden afgebeuld in landbouw-communes en fabrieken, vaak zonder eten en rechteloos.Na Mao’s dood en een eerste opening naar het Westen in de jaren vlak daarvoor kwam Deng terug uit de strafkampen en werd in hoog tempo de man die China weer met zichzelf moest verzoenen en redden uit de chaos. In bijna 20 jaar, tot zijn dood in 1997, wees hij China een nieuwe koers, voerde ‘de Open deur Politiek’ in en pakte met ongekende energie aan. Zijn opvolgers waren bijna 20 jaar bewust kleurloze apparatsjiks die Dengs grote lijnen voortzetten en China een nieuwe wereldmacht maakten.Sinds 2012 en wellicht wel tot 2030 of langer kennen we het tijdperk Xi. Zal het hem lukken inderdaad de voltooier van het visioen van Mao te worden? Kan hij de diepe spanningen in het technologisch moderne, maar weer meer repressief-reactionair gestuurde land van meer dan een miljard mensen overwinnen of verergert hij ze? Misschien wordt het antwoord wel gegeven door Mao zelf, als hij als operazanger terugkijkt op zijn leven en dromen in een aria uit John Adams’ meesterwerk Nixon in China uit 1987!***LeesvoerAnnette Nijs - The China Factor, a 21st Century with Chinese Characteristics (The China Agenda, 2019)Frank Dikötter - Mao's massamoord (Spectrum, 2012)Frank Dikötter - De tragiek van de bevrijding (Spectrum, 2013)Frank Dikötter - De culturele revolutie (Spectrum, 2016)***Eerdere afleveringen van Betrouwbare Bronnen over ChinaAfl. 10: Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met ChinaAfl. 24: Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi JinpingAfl 25: PG: Hoe China ondanks boycot toch zake wilde doen met NederlandAfl. 30: Rob de Wijk: Het gevaar van China en TrumpTijdlijn BB 5800:00:00 - Intro00:06:32 - PG Kroeger (deel 1)00:52:54 - PG Kroeger (deel 2)01:33:28 - Uitro01:34:10 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 57Jaap Jansen praat met Pieter Gerrit Kroeger over Alexis de Tocqueville***Hij is misschien wel de meest besproken denker uit de vroege negentiende eeuw in het Nederland van twee eeuwen later. Maar wie was deze jonge Franse edelman, die de stoute schoenen aantrok en met een schip naar het nieuwe land Amerika reisde om zélf rond te kijken hoe de samenleving en de politiek zich daar ontwikkelden? Wat zag hij daar, wat leerde en noteerde hij er? En waarom is deze Alexis de Toqueville juist nu toch zo actueel en inspirator voor heel verschillende politici, historici en partijen?In deze editie van Betrouwbare Bronnen gaat PG Kroeger op zoek naar deze tijdgenoot van een hele generatie van denkers, ontdekkers, dichters, schrijvers en politieke vernieuwers die in zowel deze podcast als in het maatschappelijk en politiek debat telkens weer aan de orde komen. De mensen van de decennia tussen 1770 en 1850, die van de Founding Fathers, de 'Weimarer Klassik' en de Franse Revolutie en haar nasleep. Ook probeert hij na te gaan waarom die generatie ons nu juist in deze vroege 21e eeuw zo boeit.Alexis de Tocqueville schreef tegen het einde van zijn niet zo lange leven een belangrijk boek over zijn vaderland Frankrijk en de ingrijpende gebeurtenissen in de achttiende eeuw die ook op ons land een beslissend stempel drukten: de instorting van het Ancien Régime en de komst van een nieuw, republikeins, gewelddadig bewind dat uitmondde in een burgeroorlog en de heerschappij van een keizer die begon als artillerie-officier van het eiland Corsica. Dit boek is zeer recent vertaald en uitgegeven bij Boom: Het Ancien Régime en de Revolutie.Met dit boek in de hand is het extra interessant dat andere, zeer beroemde werk van Tocqueville - De la Démocratie en Amérique - eveneens ter hand te nemen. Want onmiskenbaar zijn beide boeken een reflectie op het thema van dat laatste werk over 'wat ging er nu toch zo vreselijk mis in mijn vaderland, terwijl het vestigen van een constitutioneel en democratisch bewind toch eigenlijk een nobel streven is?'Uit zijn observaties in dat nieuwe continent met die nieuwe republiek trok de jonge reiziger een reeks wezenlijke conclusies en lessen. Deze paste hij in zijn boek over zijn eigen land vervolgens toe als een soort denkkader voor de analyse van de aanloop naar en effecten en aard van de revolutie van Robespierre en de zijnen.En zo werd hij een soort participerend sociaal-cultureel en politicologisch onderzoeker, een verrassend moderne werkwijze, zouden wij nu zeggen. Tocquevilles denken ging meer en meer draaien rond noties als 'de civil society', geïnformeerd burgerschap, openheid en gematigdheid vanuit diepe wortels in geloof en cultuur, en besef van de menselijke beperkingen en de noodzaak ruimte te laten voor de ander daarbij.Wat hij in Amerika waarnam - en soms als Frans edelman met geamuseerde verbazing noteerde, als de verenigingen ter bestrijding van de sterke drank - leidde ertoe, dat hij in Europa lessen trok over de ideologische dominantie van abstracte ideeën en de neiging tot 'rücksichtlosheit' bij hun doorzetting tegen de wensen en overtuigingen van 'gewone burgers' in. Hij was niet mild voor de atheïstische intellectuelen van de Verlichting, bijvoorbeeld.Met die beide boeken in de hand kun je zien dat hij allerminst een reactionair of conservatief was en al helemaal niet de geestelijk vader van sterk plebiscitair redenerende populisten ter rechterzijde. Tocqueville had een horreur van volksstemmingen en referenda en van gedram op basis van zogenaamd diepzinnige filosofische verhalen. Eén ding is in elk geval duidelijk: hij is onverminderd inspirerend en de moeite van het lezen en doordenken waard. Dat zijn portret in de werkkamer van een fractieleider in de Tweede Kamer hangt is dan ook op zichzelf wel mooi, maar PG Kroeger komt vanuit die twee boeken uit de jaren tussen 1830 en 1850 tot een wat aparte conclusie op wier werkkamer dit schilderij veel passender een ereplaats zou verdienen.***LeesvoerAlexis de Tocqueville - Het Ancien Régime en de Revolutie. Vertaling Berend Sommer en Bram Sommer. Inleiding en annotatie Martin Sommer. Nawoord Meindert Fennema. Boom uitgevers Amsterdam, 2019.***Tijdlijn BB 5700:00:00 - Intro door Jaap00:00:58 - PG (deel 1)00:37:17 - PG (deel 2)01:08:55 - Uitro01:09:36 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 56 PG Kroeger en Jaap Jansen belichten de partijvoorzitters Sebastiaan Wolswinkel, Marijke van Hees, Marnix van Rij, Ron Meyer, Marjolein Meijer, Marjanne Sint, Peter van Heeswijk, Henry Keizer, Felix Rottenberg, Ruud Vreeman, Jan Marijnissen, Ed Maas, Thierry Baudet, Hans Spekman, Jan Nagel, Frank Vandenbroucke, Ivo Opstelten, Marja van Bijsterveldt en Ingrid van Engelshoven.***In veel partijen gingen recent de zeeën hoog over het functioneren van hun voorzitters. De een moest opstappen vanwege zakelijke knoeiboel, een ander kreeg slaande ruzie met de machthebber achter de schermen en dreigde deze met juridische aanklachten, weer een ander werd geslachtofferd wegens desastreus verkiezingsverlies. En dezer dagen zette de Partij voor de Dieren hun nog heel recent door de leden gekozen voorzitter Sebastiaan Wolswinkel niet alleen uit zijn ambt, maar zelfs op straat als geroyeerd partijlid.PG Kroeger loopt in dit verband de geschiedenis door van de pijnlijke en soms tragische lotgevallen van partijvoorzitters van velerlei pluimage. Welke perikelen komen het meest regelmatig voor? Waar gaat het vaak mis en waarom? En welke patronen en lessen kunnen leden, partijbesturen, aspirant-voorzitters en ook de huidige ambtsbekleders daar uit trekken?PG komt met 10 wetten voor het succesvol voorzitter zijn van een politieke partij. Bij elk daarvan komen recente en uit het verleden fameuze voorbeelden voorbij, waarin het lelijk fout ging. De omstandigheden, de persoonlijkheid van een voorzitter en onstuitbare krachten binnen en buiten een partij spelen bij deze voorbeelden steeds weer een grote rol.Zo moet een voorzitter politiek dienstbaar willen zijn en tegelijk moet hij politiek alert en slim zijn. PvdA-voorzitter Marjanne Sint had daarbij een goede naam en toch ging zij onderuit omdat zij niet aanvoelde dat er een interne crisis ging losbarsten en zij op de fiets in Toscane onbereikbaar was.Een partijvoorzitter moet ook bereid zijn zichzelf op te offeren voor de eigen partij, hoe pijnlijk zoiets ook kan zijn. PG laat zien hoe bij het CDA een voorzitter dat deed in 1994 en hij daardoor respect won en in de jaren daarna onder meer door het krediet dat hij had gekregen bij zijn oud-collega Helmut Kohl een mooie Europese rol kon gaan vervullen.Zowel Thierry Baudet als de PvdD-voorzitter raakten verstrikt in een ongeremde, smerige machtsstrijd met de man achter de schermen die in hun partij écht aan de touwtjes trok. Het is dan ook een belangrijke wet, dat een voorzitter nooit moet werken in een situatie dat haar eigen gezag permanent ondermijnd is. Net als een voorzitter ervoor moet zorgen dat zijn gezag en rol geworteld is in 'de vaste, vruchtbare bodem' van zijn partij en achterban. Bij Leefbaar Nederland, de Lijst Pim Fortuyn en veel andere nieuwe populistische partijen zie je het daar altijd weer mis lopen. Daar had je bijvoorbeeld een vastgoed-moloch die zich tot interim-chef liet benoemen en met iedereen in zijn club de grootst mogelijke ruzies kreeg, juist omdát hij de rekeningen betaalde. Aan de hand van de 10 wetten is duidelijk te herleiden wat een voorzitter moet doen, moet nalaten, moet opbouwen en soms zonder scrupules de nek moet willen omdraaien.PG geeft ook drie voorbeelden van partijvoorzitters die daar in uitblonken, twee vrouwen van het midden en een legendarische bullebak uit liberale kring. Voor de pas 25-jarige aanvoerder van de PvdD is dit verhaal dan ook hopelijk een beetje troost. Hij is bepaald niet de eerste wiens ambt meer spijkerbed dan hemelbed bleek.***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 5600:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:01:11 - PG Kroeger (deel 1)01:00:04 - PG Kroeger (deel 2)01:40:24 - Uitro01:41:52 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 55Vrijdag, 11 oktober hield de SER, de sociaal economische raad, Open Huis. Zo'n 400 mensen kwamen daar kijken wat het geheim is van de SER. Bijvoorbeeld: hoe onderhandel je, hoe organiseer je medezeggenschap en hoe sluit je akkoorden? Betrouwbare Bronnen was er ook en we namen, live voor publiek, deze aflevering op.***Jaap Jansen praat met SER-voorzitter Mariëtte Hamer, SER Jongerenplatform-voorzitter Luce van Kempen en de voorzitter van CNV-jongeren Semih Eski over het leenstelsel voor studenten.Een meerderheid van de Tweede Kamer wil van het huidige systeem af, maar het regeerakkoord houdt verandering tegen. Hamer wil een plan maken dat in de volgende kabinetsperiode kan worden ingevoerd.Hamer: “Wat je vaak ziet in de politiek: iedereen wil van iets af en dan gaat men zich vastzetten in het eigen alternatief. Ik maak mij grote zorgen dat straks allerlei plannen naast elkaar liggen waar geen meerderheid voor is, zodat er uiteindelijk niks verandert. Met het SER Jongerenplatform willen we nu kijken of we met een alternatief kunnen komen dat op breed maatschappelijk draagvlak kan rekenen. Zodat tegen de tijd dat de volgende kabinetsformatie komt, iedereen zegt: het plan ligt er al, laten we dat gewoon overnemen. Zodat er niet opnieuw politieke strijd ontstaat over de ruggen van jongeren heen; mensen die ons land moeten gaan dragen. Dat kunnen we ons helemaal niet permitteren.”Er moet er een stelsel komen dat geen enkele jongere in Nederland belemmert om te gaan studeren of ertoe leidt dat iemand na zijn studie sociaaleconomisch minder kansen heeft, zegt Semih Eski.Hamer: “Het is een ingewikkeld probleem, maar wel oplosbaar en ik heb goede hoop dat we er met zoveel kennis en kunde van de jongeren, van de SER en alle mensen die we er bij gaan betrekken, samen uit kunnen komen.”Volgens Hamer en het SER-Jongerenplatform weerhoudt het bestaande leenstelsel sommige jongeren om te gaan studeren. “Tijdens het studeren is de stress groter omdat de schuld op hun schouders drukt. Na de studie maakt de schuld het lastig omdat de hele schuld mee wordt genomen in de hypotheekberekening”, zegt Hamer. “Dat minder jongeren gaan studeren, kunnen we ons niet permitteren.”Het leenstelsel werd in het studiejaar 2015-2016 ingevoerd door VVD en PvdA in het kabinet Rutte II met steun van D66 en GroenLinks. Inmiddels willen PvdA en GroenLinks er vanaf en staat D66 open voor verandering. De totale studieschuld van (oud)studenten is 19,3 miljard euro, maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek vorige week bekend.***Daarna praat Jaap met Ed Nijpels, kroonlid van de SER en voorzitter van het Klimaatoverleg dat leidde naar het Klimaatakkoord.Nijpels is ook oud VVD-leider en oud minister van Milieu. Hij roept de politiek op, de maximumsnelheid op de Nederlandse wegen terug te brengen naar 100 km per uur. Niet, zoals het kabinet nu van plan is, op sommige plaatsen, maar overal.Op veel snelweggedeeltes mag je nu 130 rijden. Vanwege het stikstofprobleem wil het kabinet de maximumsnelheid in bosrijke omgeving verlagen. Nijpels vindt dat onvoldoende. Hij noemt het ‘een beetje armetierig als we in deze rijke samenleving het rijden van 130 beschouwen als het grootste goed in de wereld’.In het kabinet Rutte II verhoogde VVD-minister Melanie Schultz op veel weggedeeltes de maximumsnelheid naar 130. De VVD maakte er zelfs een campagne van. De huidige minister, VVD’er Cora van Nieuwenhuizen, wil ‘waar het mogelijk is’ de 130 handhaven.Nijpels: “Ik zeg altijd tegen mijn liberale vrienden in de VVD: 120 of 130 rijden is niet een soort grondrecht. Toen ik minister van Milieu was, was ik al voorstander van beperking van de maximumsnelheid. Er zijn veel argumenten. De verkeersdoden, het aantal gewonden, de maatschappelijke schade, de onrust als je door het land rijdt. Je wordt gek van het aantal keren dat je je moet inhouden of dat je juist weer wat harder mag. Er is heel wat voor te zeggen om die maximumsnelheid nu te beperken. Helemaal als je kijkt naar de stikstofproblematiek.”In zijn rol als voorzitter van het Klimaatoverleg dat leidde tot een Klimaatakkoord betreurt Nijpels dat Greenpeace van plan is het akkoord niet te tekenen. “Ik zou het buitengewoon jammer vinden. Ik heb de afgelopen jaren rond het Energieakkoord heel goed samengewerkt met Greenpeace. Ik vind ook dat zij een heel goede en verstandige bijdrage hebben geleverd aan de uitvoering van het Energieakkoord.”Als Greenpeace niet meedoet aan het klimaatakkoord, waarschuwt Nijpels, heeft ze geen invloed meer heeft op de uitwerking ervan. “Ik zou ze het liefst erbij hebben en dat is denk ik ook in het belang van Greenpeace zelf, want als je niet ondertekent, dan is nog maar de vraag hoe je straks wordt betrokken bij de uitvoering van het Klimaatakkoord. En bij de uitvoering zouden we kunnen profiteren van de goede inzichten van Greenpeace. Dus ik vind het, om het maar heel grof te zeggen, verdomd jammer. Het was mij een lief ding waard geweest als Greenpeace had gezegd: wij steunen het akkoord, maar we hebben wel een aantal kanttekeningen. Dan hadden ze betrokken kunnen worden bij de uitwerking van al die regelingen”, aldus Nijpels.***In het derde luik van deze Betrouwbare Bronnen duikt PG Kroeger in de geschiedenis van de jaren voordat de SER ontstond toen Nederland worstelde hoe het verder moest na de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog.Anders dan je meestal hoort was het niet zo dat de Nederlandse samenleving en politiek na de bevrijding de handen ineen sloegen en met durf en ijver aan de wederopbouw van de economie en de maatschappij begonnen. De eerste jaren na 1945 leek men vooral getraumatiseerd, stuurloos en ontredderd. De droom van onder anderen koningin Wilhelmina van 'vernieuwing' door een 'heldenvolk' van verzetsstrijders bleek een fata morgana en zelfs in zekere zin een gevaarlijke, anti-democratische illusie.En of dat niet genoeg was begon ons land een grootscheepse koloniale oorlog in 'Ons Indië' die het verarmde, uitgeputte Nederland geld en mensenlevens kostte die het zich eigenlijk helemaal niet kon veroorloven. Geen wonder dus, dat de rantsoenering van eerste levensbehoeften uit de bittere oorlogsjaren na de bevrijding moest worden voortgezet.Herstel van de economie en het begin van de welvaartsstaat moesten dan ook wachten totdat - onder meer onder druk van de Amerikaanse bevrijders - een eind werd gemaakt aan de oorlog in Azië en aan het beleid dat de verarming van de jaren van de bezetting voortzette. PG wijst daarbij op de visie en durf van één man, die in onze geschiedenis zelden wordt genoemd: Jan van den Brink.Hij was en is de jongste minister ooit in onze parlementaire geschiedenis en zorgde tussen 1948 en 1952 voor een revolutie. Hij zette een nieuw beleid in gang met een visionaire insteek: een wederopbouw waarin nieuwe industrie en nieuwe ideeën over economische en sociale plannen voorop stonden. De jeugdige KVP-minister verenigde zijn insteek met die van 'Keynesianen' als Tinbergen en Witteveen en zo ontstond een Nederlandse versie van de New Deal van FDR.Essentieel onderdeel van deze beleidsinnovatie was de wet die in 1950 de SER oprichtte. En dat 'polderorgaan' heeft zichzelf sindsdien steeds weer opnieuw weten uit te vinden.Over Jan van den Brink - die slechts 4 jaar minister was, maar een groot stempel op ons land en zijn economie en samenleving wist te zetten - vertelt PG ook nog, dat hij in 1977 bijna minister-president was geworden, 25 jaar na zijn vertrek uit de Haagse politiek. Nederland had bijna in plaats van het 'Lubbers-tijdperk' het 'Van den Brink decennium' gehad!***Reageer op Betrouwbare Bronnen afl. 55 via de comments, via Twitter of Facebook of rechtstreeks via betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams: flip@dagennacht.nl***Tijdlijn BB 5500:00:00 - Intro met quotes Ed Nijpels00:04:44 - Mariëtte Hamer, Luce van Kempen, Semih Eski00:26:00 - Ed Nijpels01:15:32 - PG Kroeger01:57:00 - Uitro01:57:55 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 54Ooit was Nederland militair een stoere wereldmacht, nu willen we vooral goed doen en bijdragen aan opbouwmissies, lijkt het. Is Nederland te lief voor oorlog? Christ Klep schreef er een boek over. Jaap Jansen praat met hem.In het gesprek komen onder meer aan de orde: Michiel de Ruyter, de Slag bij Waterloo, de bloedige strijd in Indië, Srebrenica, Uruzgan, Marco Kroon, de dienstplicht en Defensie als sluitpost in kabinetsformaties.We praten ook over de actuele situatie. Defensie krijgt er nu mondjesmaat geld bij, maar is nog lang niet op sterkte, zegt Klep. Zo is de krijgsmacht is nog niet gereed om met een eenheid van een paar honderd militairen deel te nemen aan een eventuele NAVO-vredesmacht in Syrië.‘Als die vraag over enige tijd komt zal Buitenlandse Zaken snel ja willen zeggen, maar Defensie heeft een probleem. De militaire organisatie is de afgelopen al een aantal keer door zijn hoeven gezakt. Defensie is uitgeput, het materieel is in slechte toestand en er zijn grote personeelstekorten, vaak op cruciale functies. Een groot gedeelte van de krijgsmacht moet opnieuw worden uitgerust en eerst weer oefenen. Daar heb je nog wel twee jaar voor nodig.’Volgens Klep telt Defensie op dit moment tussen de zeven- en achtduizend onvervulde functies, ongeveer een zesde van het apparaat.Nederland kan wel een nieuwe kleine missie aan, zegt Klep. Minister Ank Bijleveld (Defensie) overweegt enkele tientallen militairen naar Mali te zenden voor een trainingsmissie. ‘Dat doen we ook in Afghanistan, het is een overzichtelijk plan.’Deze week viel Turkije Noordoost-Syrië binnen nadat de Amerikaanse president Trump aankondigde zijn troepen daar weg te halen. De Europese NAVO-bondgenoten zinnen nu op sancties tegen Turkije.‘Binnen de NAVO hebben we de Turken nooit echt als heel serieuze en betrouwbare bondgenoot gezien’, zegt Klep. De NAVO wilde Turkije als lid om de Zuidflank van Europa af te dekken en ook om NAVO-lid Griekenland in het gareel te houden, dat vaak in onmin leeft met de Turkse buren.Klep: ‘De Turken schaffen nu Russische luchtafweerraketten aan die zo modern zijn dat ze al het Amerikaanse materieel in de buurt kunnen bespioneren. Dat geeft wel aan dat ze zich los aan het weken zijn en hun eigen regionale machtsbelang voor laten gaan.’President Trump beloofde zijn kiezers minder bemoeienis met de rest van de wereld, maar Klep kan voor Amerika geen enkel voordeel bedenken van de ontwikkelingen die nu plaatsvinden. ‘Trump heeft werkelijk geen verstand van strategie, het interesseert hem waarschijnlijk ook helemaal niet. In Moskou en de Syrische hoofdstad lachen ze nu. Voor Assad wordt het speelveld veel gemakkelijker. Hij kan nu het laatste stukje souverein Syrisch grondgebied terugveroveren’, zegt Klep. ***LeesvoerChrist Klep - Van wereldmacht tot 'braafste jongetje', onze militaire identiteit door de eeuwen heen. Uitgever: Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam 2019.***ReagerenWil je reageren op deze aflevering? Dat kan in je podcast-app, op Twitter, Facebook of via een mailtje aan betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams door een mailtje te sturen aan: flip@dagennacht.nl***Tijdlijn BB 5400:00:00 - Intro door Jaap Jansen00:01:28 - Christ Klep (deel 1)00:35:49 - Christ Klep (deel 2)01:30:19 - Uitro01:31:11 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Betrouwbare Bronnen aflevering 53Het is het merkwaardigste jubileumfeest uit de moderne geschiedenis. Een land vierde met enorme militaire parades, fakkeloptochten, sport en cultuur zijn 40e verjaardag. Hoogtepunt was een internationale topconferentie om het regime groots te feliciteren en het volk de gelegenheid te geven de aanhankelijkheid van de arbeiders en boeren aan hun staat en leiders te laten horen en zien.Het gaat hier over de DDR. Die Deutsche Demokratische Republik, beter bekend als Oost Duitsland. Deze communistische dictatuur maakte van de 7e oktober 1989 - nu precies 30 jaar geleden - een ongekend evenement. PG Kroeger vertelt wat er gebeurde en hoe dit het regime in Oost-Berlijn van Erich Honecker en zijn Poliitbüro volkomen uit elkaar viel.Uit heel de communistische wereld en linkse dictaturen elders kwamen de leiders opdraven om Honecker en zijn bewind eer te bewijzen. Van Arafat tot Fidel Castro en van Ortega tot het laatste CPN-lid uit de Eerste Kamer. Hoofdgast was natuurlijk de grote baas uit het Kremlin zelf, Mikhail Gorbatsjov. Maar Honecker en de zijnen gebruikten hun festijn vooral om hem te vernederen en te tonen, dat niet hij maar de DDR-leiding de steun had van de bondgenoten.Dat liep uit op een tweeledige confrontatie. Die tussen het Politbüro en de Sovjetleider, die liet blijken niet van plan te zijn de gewelddadige koers van repressie van de DDR te blijven steunen. En tussen het regime en de bevolking van het land. Want de mensen grepen de festiviteiten aan voor ongekende demonstraties van aanhankelijkheid, maar niet met Honecker en de zijnen. Jaap laat fragmenten horen van de protesten op straat in heel Oost Berlijn tot en met de oevers van de Spree, recht tegenover de feestzaal waar Honecker een banket aanbood en zijn feestrede hield.Zo liep dit staatsfeest volledig uit de hand. De beruchte Stasi greep met niets ontziende bruutheid in. Het mocht niet meer helpen. Kort na het jubileum werd Honecker afgezet als leider. Zijn opvolger was bijna hilarisch incompetent. En zo eindigde het feest in de complete instorting van wat de meest onwrikbare Oost-Europese dictatuur werd geacht.Maar het was nog niet helemaal voorbij. De weken die volgden zouden nog dramatischer worden. Intussen klonk bij het jubileum steeds de melodie van het volkslied van de DDR. De historie daarvan was eigenlijk al een bewijs hoe onnatuurlijk en verknipt dit land en dit regime waren geweest. Want welk bewind kwam anders op het idee zijn eigen volk te verbieden de tekst van de nationale hymne te leren en te zingen? En dat terwijl tekst en melodie bijzonder mooi waren; de vrucht van enkele van de beste Duitse kunstenaars.Als voetnoot hier het gedicht van Becher dat het DDR-volkslied werd:Auferstanden aus Ruinen und der Zukunft zugewandt,laß uns Dir zum Guten dienen, Deutschland, einig Vaterland.Alte Not gilt es zu zwingen, und wir zwingen sie vereint,denn es muß uns doch gelingen, daß die Sonne schön wie nie über Deutschland scheint.Glück und Friede sei beschieden Deutschland, unserm Vaterland. Alle Welt sehnt sich nach Frieden, reicht den Völkern eure Hand.Wenn wir brüderlich uns einen, schlagen wir des Volkes Feind! Laßt das Licht des Friedens scheinen, daß nie eine Mutter mehr ihren Sohn beweint.Laßt uns pflügen, laßt uns bauen, lernt und schafft wie nie zuvor, und der eignen Kraft vertrauend, steigt ein frei Geschlecht empor.Deutsche Jugend, bestes Streben unsres Volks in dir vereint, wirst du Deutschlands neues Leben.Und die Sonne schön wie nie über Deutschland scheint.***Wil je reageren op deze aflevering?Dat kan in je podcast-app.Het kan ook op Twitter of via een mailtje aan betrouwbarebronnen@dagennacht.nlWil je adverteren of sponsoren, schrijf dan naar Flip Kylian Adams door een mailtje te sturen aan: flip@dagennacht.nl***Vrijdag 11 oktober houdt de SER, de Sociaal-Economische Raad, een open huis. Dat begint ’s middags om half twee met discussies en workshops. Je kunt er bijvoorbeeld leren ‘verbindend te onderhandelen’, Ed Nijpels praat over de totstandkoming van het klimaatakkoord en het SER Jongerenplatform vertelt hoe jongeren meer invloed kunnen krijgen.PG en ik zijn er ook en nemen een aantal gesprekken op waar jij bij kunt zijn.Je kunt je aanmelden via ser.nl/openhuis ***Tijdlijn Betrouwbare Bronnen afl. 5300:00:00 - Intro door Jaap met fragment uit 'Die Partei Hat immer Recht'00:01:42 - PG Kroeger (deel 1)00:24:00 - PG Kroeger (deel 2)00:49:54 - Uitro00:50:42 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.