Betrouwbare Bronnen

Tectonische verschuivingen voltrekken zich. En anders dan veel mensen dachten - zoals fans van Brexit - is de Europese Unie hierbij eerder centrum van gebeurtenissen dan een gemarginaliseerd randverschijnsel. Een cruciale speler is China, waar Xi Jinping een derde termijn als president kreeg en nu voor het leven kan aanblijven.Dat is waarom de ingewikkelde, gevoelige en geopolitieke relatie van Europa met China ineens een hoofdthema is geworden op EU-toppen. Hóe gevoelig, dat bleek wel uit de reis van bondskanselier Olaf Scholz naar Beijing. En uit een opmerkelijke brief van het kabinet Rutte IV aan de Tweede Kamer. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in actualiteit, historie en het perspectief voor de komende jaren en decennia.Het bezoek van Scholz gaf nog voor hij vertrok al gedoe. Collega-leiders in de EU waren zeer kritisch en zelfs in zijn eigen kabinet was er sprake van een soort opstand tegen zijn Chinabeleid. Vooral Emmanuel Macron was opnieuw des duivels. Niettemin verliep het bezoek gunstiger dan velen hadden verwacht. Xi Jinping gebruikte de Kanzler vrij opzichtig om zijn eigen nieuwe status vet te onderstrepen. Dat leverde wel iets op: een scherpe waarschuwing aan Vladimir Poetin. Een even opmerkelijke als behendige zet van de Chinese leider.Geen wonder dat binnen de EU het debat over China voluit is opengebarsten. En dat debat tendeert ernaar het eerdere concept van 'strategische autonomie' veel dieper en veel breder te gaan zien. Streven naar 'een weerbare Unie op het wereldtoneel' is het parool. PG brengt de elementen bijeen die in Europa nu meer en meer als één geheel worden gezien in plaats van als losse dossiers. Van Frans Timmermans’ klimaatbeleid tot bescherming van ASML, de relaties met India en mogelijk zelfs met de Verenigde Staten een herneming van de eerder vastgelopen TTIP-onderhandelingen.Laat nu juist over zo'n 'whole government approach' het kabinet nét een brief aan de Kamer hebben gestuurd. Wat daarin staat - en zeker ook wat niét - verdient precieze bestudering. Jaap noteert alvast dat het woord China er slechts eenmaal in voorkomt.Alle reden dus om Xi's nieuwe almacht nader te verkennen. En dan blijkt al snel dat die macht ook opvallend kwetsbaar is. Niet alleen vanwege Nancy Pelosi's bezoek aan Taiwan. De verlamming van de economie, het schrappen van het subtiele machtsevenwicht dat Deng Xiaoping aanbracht en de bevolkingskrimp bedreigen die almacht. Daarom moeten we vooral letten op een nieuw lid van het Politburo, Wang Huning. PG vertelt over zijn ongebruikelijke achtergrond en de bijzondere spotnaam die hij kreeg in bloggend China: 'Guóshï'. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Heb jij belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenRené van Rijckevorsel - Hoe Europa nog altijd rode loper uitrolt voor China (EW)***Verder luisteren302 - De Frans-Duitse motor hapert. Gesprek met Bondsdaglid Otto Fricke300 - Ethische politiek: het bijzondere Nederland met zijn 'moreel hoogstaande opvattingen'299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt258 - De kille vriendschap tussen Rusland en China250 - Nixon in China: de week die de wereld veranderde225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht221 - Madam Speaker: de spijkerharde charme van Nancy Pelosi220 - China's nieuwe culturele revolutie58 - PG over 70 jaar China, de Volksrepubliek van Mao, Deng en Xi30 - Rob de Wijk: het gevaar van China en Trump ** PG: Baudet, Delors en Thatcher25 - Kim Putters: Smeulende kwesties in een welvarend land ** PG: Hoe China ondanks boycot toch zaken wilde doen met Nederland24 - Ties Dams over China's nieuwe keizer Xi Jinping10 - Bram van Ojik (GroenLinks) over onze relatie met China***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:55 – Advertentie Bamigo + Deel 200:49:09 – Deel 301:15:40 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering gaan we op reis naar Jena, een kleine universiteitsstad in Sachsen. Tussen 1785 en 1805 gistte het daar. Dichters en denkers, mannen en vrouwen, jonge wilden en oude wijzen knokten met elkaar over de nieuwste ideeën, de radicaalste politiek, de innovatiefste wetenschap en de vurigste dromen van vrijheid en democratie. Andrea Wulf schreef Rebelse Genieën over 'de eerste romantici en de uitvinding van het ik'. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met haar over die fascinerende jaren en hun belangrijke erfenis, ook voor onze 21e eeuw.Voorde luisteraars van Betrouwbare Bronnen is Andrea Wulf geen onbekende. Haar monumentale biografie van Alexander von Humboldt is vanaf het eerste seizoen (2018-2019) regelmatig aangehaald en geroemd. In deze editie vertelt zij hoe zij tijdens de research voor dat boek in Jena rondliep en verbluft werd door de herinneringen aan al de vrienden en vriendinnen van de geniale wetenschapper. Zo ontstond dit groepsportret van een onstuimige generatie.Het gesprek gaat zowel over de kleurrijke persoonlijkheden als de revolutionaire tijd waarin deze generatie haar weg moest vinden. En over de ongekende impact die zij had op de Europese en mondiale cultuur, filosofie en politiek sindsdien. Ontdek in Jena de vrijgevochten feministe avant la lettre Caroline Böhmer-Schlegel-Schelling, maar ook de nogal pittige Dorothea Veit-Schlegel die zich nimmer liet wegzetten. Ontdek met Johann Gottlieb Fichte en Friedrich Schelling waarom de mens een 'Ich' heeft – een filosofie waardoor onze kijk op de werkelijkheid voorgoed is veranderd.De consequenties van deze denkers en dichters raken de kern van onze samenleving van nu. Want die radicale vrijheid van het 'Ik' kon al in hun tijd leiden tot politieke gruwelen als daaraan geen 'moreel besef' verbonden werd. Maar hoe doe je dat? Juist dit bediscussieerden ze fel. En gold die vrijheid dan ook voor vrouwen? Voor mensen uit de arme klassen? En is het 'Ik-tijdperk' van nu de uitwas van Jena?De jonge radicalen zochten elkaar voortdurend op. "Ik ben op mijn best in een dialoog", zei de romantische dichterprins Novalis. Hun beschermheer Johann Wolfgang von Goethe kwam op de schaats van Weimar naar hun Jena om zich te laten inspireren en zich van een schrijfblokkade te bevrijden. Debatten, drinkgelagen, liefdesavonturen, vurige poëzie en literaire hoogstandjes vulden hun dagen. Heftige discussies over het bloedbad van Robespierre in naam van de Liberté werden gevolgd door minstens zo felle over die jonge korporaal uit Corsica die toch wel het ultieme 'Ich' van hun generatie werd. Was Napoleon de redder of de tiran?Andrea Wulf laat zien hoe diep dit nu nog doorwerkt. Als wij over Rusland praten komt het Jena-debat meteen terug, want is het volk daar wel toe aan vrijheid en morele verantwoordelijkheid of is een tsarenknoet nodig? En de moderne visie op onderwijs en kennisontwikkeling is gebaseerd op Humboldts Jena-ideaal van Bildung van ieder mens tot een volwaardig burger. Mensenrechten en vrouwenrechten, politiek en moraal, het heeft allemaal wortels bij deze jonge denkers en dichters daar aan de rivier Saale.En we horen onverwachte dingen als het verhaal over Napoleon in het bed van Goethe, over Madame de Staël die de woede van de Empereur opwekte met haar boek over Jena en over de kaarsen die Friedrich Schlegel aanstak bij zijn filosofie-colleges.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Vrienden kunnen meedingen naar twee exemplaren van het boek, beschikbaar gesteld door uitgeverij Atlas Contact. Hoe je dat doet, lees je – alleen voor vrienden – op die site.Sponsoring of adverteren kan ook. Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlEen van onze adverteerders is Bamigo. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25***Verder kijkenKirsty Lang in gesprek met Andrea Wulf (september 2022)***Verder luisteren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa157 - 2021: het jaar van bijzondere verkiezingen, een partijcoup en een opmerkelijke dame van adel (oa over het Humboldt Forum)115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens57 - Alexis de Tocqueville40 - De geniale broers Von Humboldt36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden (over zijn Humboldtlezing)***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:13 – Deel 200:58:21 – Advertentie Bamigo en deel 301:17:43 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Democratie is een kwetsbaar bezit. Joe Biden hield er een vlammende rede over in Philadelphia. En ook in ons land wordt serieus gediscussieerd over bescherming van de democratische rechtsorde vanwege de opkomst van antidemocratische stromingen en partijen van extreemrechts en extreemlinks. Moet er een wet op de politieke partijen komen? Jaap Jansen en PG Kroeger vinden dat nuttig en noodzakelijk. In deze aflevering vertellen ze hoe de Bondsrepubliek Duitsland de rol van partijen stevig invult en bewaakt.In de Nederlandse Grondwet worden politieke partijen niet vermeld. Er is ook geen aparte wettelijke grondslag voor de belangrijkste actoren bij de concrete vormgeving van de parlementaire democratie. Het voornemen - na het advies van de staatscommissie-Remkes om dit te veranderen blijft tot nu toe op de plank liggen. En dat terwijl er alle reden is tot zorg nu er alom geluiden te horen zijn van antidemocratische bewegingen. Onze oosterburen hadden in 1945 hun les geleerd. En daar kunnen wij weer veel van leren.De 'Väter des Grundgesetzes' - onder aanvoering van de SPD-geleerde Carlo Schmid - legden in de grondwet van 1949 nadrukkelijk vast wat de taak is van politieke partijen en hoe antidemocratische groeperingen verboden kunnen worden. Alles om een 'tweede Weimar' te voorkomen. In de beginjaren van de Bondsrepubliek werd soms hard ingegrepen.In 1967 werd de 'Parteiengesetz' ingevoerd. Die wet verfijnde de normen, rechten en plichten waaraan politieke partijen moeten voldoen. En dat strekt van een correcte naam tot rekenschap over werk, inhoud, geldmiddelen, interne structuur met democratische organisatie en besluitvorming. Allemaal garanties en kwaliteitsnormen die in ons land ontbreken.Ging het van een leien dakje langs Rijn en Spree? Nou nee. PG vertelt over de firma Flick, Zwitsers geld voor de AfD, de 'Bimbes' van Helmut Kohl en de wel zeer handige bankier van Konrad Adenauer. De Parteiengesetz is daarom dan ook regelmatig aangescherpt. Er werden harde lessen getrokken uit financiële affaires.Jaap en PG bespreken de meest in het oog springende aspecten van de Duitse regels. Bij duidelijke normering aan partijen als serieuze pijlers van de democratie à la het Duits model zou in ons land het nodige moeten veranderen. De 'businessclubs' van politieke partijen als VVD, D66, CDA en Volt zouden bijvoorbeeld scherp moeten worden bewaakt. Partijen met slechts 1 lid of ondemocratische statuten zouden moeten verdwijnen. Een amateuristische onlineverkiezing zoals bij het CDA of BBB zou afgekeurd worden en helemaal over moeten. Burgerschapsvorming zou voor de partijen een essentiële taak worden en zij zouden daar ook veel geld voor krijgen. De AIVD zou moeten kunnen observeren of signalen over antidemocratische activiteiten kloppen en dan zo nodig fors ingrijpen.Het was Willy Brandt die in zijn eerste rede als Bondskanselier de Duitsers uitdaagde met "Wir wollen mehr Demokratie wagen!" In dat opzicht past Nederland ons tegenover de oosterburen wel enige bescheidenheid, ondanks onze neiging met het vingertje te wijzen naar anderen. Alle reden hier nu dus echt werk van te maken.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25Heeft u belangstelling om zelf te adverteren of te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika251 - Nederlanders hebben groot vertrouwen in de democratie, veel minder in partijen232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht152 - De 19e-eeuwse wortels van Forum voor Democratie145 - Forum voor Democratie en de alleenheerschappij van Thierry BaudetBB 53 - De viering van 40 jaar Deutsche Demokratische RepublikBB 48 - Wilders gewogen: Gerrit Voerman en Koen Vossen over de PVVBB 31 - PG: populisten tot mislukken gedoemdBB 30 – PG Kroeger over de overwinningsspeech van Baudet23 - Ruth Peetoom (CDA) en politicoloog Yascha Mounk over de kwetsbare democratie16 - Johan Remkes wil de democratie reddenBB 6 - Sharon Gesthuizen over haar vertrek bij de SP***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:04:34 - Advertentie voor Bamigo en deel 100:41:14 - Deel 201:25:13 - EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De nieuwe premier Rishi Sunak is een bijzonder mens. Niet alleen is hij de jongste prime minister in ruim 200 jaar, hij is ook een van de meest vermogende bewoners ooit van Downing Street 10 en de eerste gelovige hindoe uit de Brits-Indiase minderheid als leider van de Tories. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken daarom in de historie en vertellen over een reeks Britse premiers die net als Sunak een culturele, religieuze en sociale doorbraak vormden. En zij ontmythologiseren daarbij meteen een paar van de beweringen over Sunak!De jongste ooit is een van de meest iconische premiers. Zonder twijfel zal William Pitt de jongere nog vele eeuwen gelden als een van de belangrijkste, meest succesvolle Britse leiders. Met 24 werd hij premier na een koloniale oorlog die uitliep op het verlies van Amerika. Een ramp, ook voor de staatskas. Pitt saneerde niet alleen de begroting, maar herstelde de Britse macht zozeer dat dankzij hem uiteindelijk ook Napoleon verslagen werd. De kiezers noemden hem 'Honest Billy'. Hij regeerde tussen 1783 tot 1801 en van 1804 tot zijn vroege dood in 1806.De eerste premier uit een religieuze en etnische minderheid werd minstens zo'n icoon in de Britse historie. Benjamin Disraeli was van joodse komaf in Marokko. 'Dizzy' was een zeer kleurrijk man, literair begaafd, politiek van vele markten thuis. Zijn bijzondere vriendschappen met de twee machtigste mensen van zijn tijd maakten hem nog meer een legende. Dat waren Queen Victoria en de Reichskanzler Otto von Bismarck.De eerste premier uit de meest eenvoudige milieus was David Lloyd George. Hij was ook de eerste Welshman in Downing Street 10, bekend als 'the Welsh Wizard'. Hij legde als groot sociaal vernieuwer de grondslag voor de 'welfare state' en leidde de regering in en na de Eerste Wereldoorlog. In zijn latere jaren vielen ook zijn politieke en financiële gewetenloosheid en zijn bewondering voor Adolf Hitler nogal op. Zelfs zijn protégé Winston Churchill moest hem toen laten vallen.We kunnen in deze aflevering natuurlijk niet om Margaret Thatcher heen. Eerste vrouw, eerste bèta-alumnus, eerste kruideniersdochter als premier. Maar vooral ook was zij de grote promotor van de Indiase hindoeminderheid. In hen zag zij familiezin, ijver en ondernemendheid zoals ze die ook herkende in de grote joodse minderheid in haar eigen kiesdistrict bij wie zij zeer geliefd was. Zonder Maggie geen Rishi!Maar… is Sunak wel de rijkste premier ooit? PG vertelt over die slagerszoon die in de vroege 16e eeuw de premier en de rijkste Britse machthebber ooit werd. Thomas Wolsey werd 'Alter Rex'- de andere koning – genoemd. Hij was als kardinaal ook bijna paus geworden en onmetelijk rijk. Koning Henry VIII werd daarom jaloers en liet zijn lord chancellor zelfs diens allermooiste paleis aan hem cadeau doen.Nu Rishi Sunak premier is geworden moeten we natuurlijk ook nog even aandacht schenken aan de kortst zittende premier ooit, Liz Truss. PG heeft ontdekt dat dé Britse componist, Georg Friedrich Händel, al in de 18e eeuw van Pitt over haar een opera schreef! We horen die lyrische Liz van toen zingen: 'Myself I Shall Adore!' vlak voordat zij roemloos ten onder gaat.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25Wilt u sponsoren of adverteren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenAndrew Roberts - George IIIWilliam Hague - William Pitt the Younger***Verder luisteren283 - Zinkende schepen verlaten de rat: het pijnlijke afscheid van Boris Johnson262 - Waarom India - ook voor Nederland - steeds belangrijker wordt190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa103 - Geheim geld in de politiek81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit'69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments'60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme52 - Hoe Rutte David Cameron teleurstelde40 – De geniale broers Von Humboldt32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos30 - Delors en Thatcher27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen03 - Peter Wilson over Brexit***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:06:43 – Volkskrant advertentie00:44:48 – Deel 201:03:20 – Bamigo advertentie01:38:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een van de wezenlijke fundamenten onder de Europese eenwording. Als Frankrijk en Duitsland samen optrekken en een gemeenschappelijke strategie formuleren en volhouden kan de EU eigenlijk altijd belangrijke vooruitgang maken. En juist nu - in een fase van grote crisis – gaat het helemaal niet goed tussen Parijs en Berlijn. President Emmanuel Macron heeft bruusk een zeer belangrijke topconferentie met de regering van bondskanselier Olaf Scholz afgezegd en openlijk zijn irritatie en misnoegen laten blijken.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de rijke historie van de deze alliantie en nemen ook de actuele spanningen onder de loep en hun gevolgen voor Europa en de rol van Nederland.Hierover spreken zij met een van de meest ervaren en invloedrijke politici in Berlijn, Otto Fricke. De liberale woordvoerder Financiën in de Bondsdag draait er - in uitnemend Nederlands! - beslist niet omheen. Fricke erkent dat er sprake is van zeer ernstige meningsverschillen met de Fransen en dat het Scholz en Macron niet lukt een succesvolle dialoog te ontwikkelen.Fricke analyseert hoe op essentiële terreinen als het Europese energiebeleid - zowel in de huidige crisis als in de langetermijnstrategie voor energie-onafhankelijkheid - sprake is van fundamentele verschillen. Daarbij bleek op de EU-top dat Macron eerder de aanval tegen Scholz aanvoerde dan met de Duitsers een gezamenlijk initiatief te willen vinden. Tegelijk ziet hij wel degelijk ruimte voor effectieve compromissen en benadrukt dat ook Scholz zich daartoe moet inspannen.Hier doemt ook een opvallend cultureel probleem op. Parijs moet duidelijk erg wennen aan de geheel andere sfeer en stijl die bij Scholz en zijn team heerst. Was onder Angela Merkel met mensen als Peter Altmaier en Wolfgang Schäuble een reeks 'francofielen' aan het bewind, nu is daar volstrekt geen sprake meer van. Fricke wijst erop hoe belangrijk het juist is dat je op het hoogste politieke niveau elkaar leert aanvoelen en begrijpen.Duidelijk is ook voor Fricke dat deze alliantie voor de Franse politiek altijd iets anders en ook méér betekende dan voor de Duitsers, zeker na de Wiedervereinigung. Bovendien is na Brexit binnen de EU een zeker evenwicht verloren gegaan. De FDP-topman wijst naar Mark Rutte als meest ervaren premier om te helpen dat evenwicht te herstellen zodat de Frans-Duitse as weer dynamisch en constructief kan gaan werken.In de historische schets van deze bijzondere verhouding blijkt deze alliantie in de zestig jaar van haar bestaan niet altijd vanzelfsprekend te zijn geweest. Frankrijk had er altijd een eigen mondiale strategie bij, terwijl Duitsland zich daarmee veel minder bezighield. Dat leidde in 1964 zelfs tot een crisis die zeer doet denken aan de spanningen van dit moment.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie. En natuurlijk ook door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement!En met Bamigo werken we ook fijn samen. Korting op je eerste bestelling krijg je met code: bron25 Wilt u sponsoren of adverteren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren299 - Dramatische verschuivingen in de wereldpolitiek. Europa heeft eindelijk een telefoonnummer290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek?276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph Bollmann205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit150 - De memoires van Barack Obama124 - 95 jaar Jacques Delors35 - Charles De Gaulle28 - De relatie Nederland-Frankrijk20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie) over Nederland in Europa, Brexit en opvolging Merkel***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:57:51 – Deel 201:32:15 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het was nogal een onverwacht bericht wat premier Mark Rutte op 14 oktober naar buiten bracht. Hij meldde dat het kabinet oud-premier Jan Peter Balkenende had voorgedragen als minister van Staat en dat de koning met deze benoeming had ingestemd. Het moment waarop dat gebeurde is nogal opmerkelijk, benadrukt PG Kroeger in gesprek met Jaap Jansen.Deze eretitel komt exact 20 jaar na de misschien wel meest dramatische fase van zijn premierschap. Op 14 oktober 2002 werd immers duidelijk dat het kersverse, eerste kabinet van zijn CDA met LPF en VVD ten dode opgeschreven was. De volgende dag ontplofte die coalitie op de meest pijnlijke en stijlloze wijze tijdens de uitvaartdienst voor de prinsgemaal, Claus von Amsberg. Op 16 oktober moest de premier naar diens weduwe koningin Beatrix om het ontslag van de ministersploeg in te dienen. De benoeming nu, precies 20 jaar later, is dan ook een opvallende timing.Jaap en PG gaan terug naar die dramatische dagen in oktober 2002 en wat daar allemaal aan voorafging aan taferelen zoals het Binnenhof zelden heeft meegemaakt. Daaruit zijn twee decennia later met enige afstand tot die gebeurtenissen boeiende lessen te trekken. Beter dan destijds, kunnen we nu analyseren hoe het kwam dat de LPF als nieuwe partij plotseling opkwam, zich heel eigenzinnig ontwikkelde en binnen de kortste keren volledig instortte. En is zij eigenlijk wel verdwenen?Wie dezer dagen óók probeerde te analyseren wat daar gebeurde is de toenmalige PvdA-aanvoerder Ad Melkert. Hoon en verontwaardiging waren zijn deel. Waarom eigenlijk, vraagt PG zich af. Melkerts analyse is namelijk nogal treffend. Hij noteerde enkele interessante analogieën tussen de opkomst en het politieke milieu van Pim Fortuyn en zijn LPF en die van Donald Trump. En eigenlijk onderschreef Melkert nu wat vele vereerders van 'professor Pim' al die jaren zo benadrukten: Fortuyn was zijn tijd ver vooruit.Als nieuwe minister van Staat voegt Balkenende zich in de lange rij van staatslieden aan wie deze eretitel werd verleend. En daar zit nog een hele voorgeschiedenis aan vast. Zo heeft koning Willem I een hele reeks van zulke ministers bruut ontslagen!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Ook zijn we blij met de advertentie van de Volkskrant. Neem een proefabonnement!Sponsoring of adverteren kan ook. Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenLPF verkiezingsprogramma 2002Claim dat de LPF volgens peilingen de grootste partij bij de verkiezingen van 2002 zou worden is onjuistCoen Verbraak interviewt Ad Melkert***Verder kijkenDe erfenis van Pim, 87 dagen ruzie (AVRO 2012)John Simpson interviewt Pim Fortuyn ***Verder luisteren297 - De kwestie-Arib en de Tweede Kamer als prettig gestoorde anarchie261 - Mariëtte Hamer en de kunst van het voorzitten - een masterclass213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger153 - Het CDA en de tand des tijds14 - Jan Peter Balkenende & Wopke Hoekstra: een nieuwe agenda voor Nederland en Europa * Paul Tang (PvdA) wil het aandeelhouderskapitalisme temmen01 - D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:48:20 – Deel 201:48:27 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze 300ste aflevering begint met een felicitatie door Eppo van Nispen van Beeld & Geluid en een bijzondere aankondiging!***We houden in Nederland heel erg van 'gewoon doen' en 'gewoon zijn', zoals we bespraken in aflevering 296. Maar tegelijkertijd vinden we onszelf toch ook wel heel uniek en anders dan anderen. Met dat oer-Hollandse vingertje hebben we nogal eens de neiging de rest van de mensheid te willen doordringen van de Nederlandse voortreffelijkheid.In deze 300e editie van Betrouwbare Bronnen duiken Jaap Jansen en PG Kroeger daarom in historische en culturele achtergronden tevens verrassende actualiteit en van deze 'Dutch exceptionalism'. Een magnifieke bron van inzicht hierin biedt het nieuwe boek Engelen uit Europa van Hans van der Jagt over Alexander Idenburg en 'de moraal van het Nederlands imperialisme'.Uniek was ons land natuurlijk al eeuwenlang als mercantiele, calvinistische republiek. Het was een supermacht zonder groot leger, klein van oppervlak maar met tentakels over heel de aardbol. Het zag zichzelf ook als Praesidium Libertatis, Bolwerk der Vrijheid. In religieus opzicht werd de Republiek min of meer gelijkgesteld met het oude Israël, dat immers zich bevrijd had van de onderdrukker, de farao van Egypte. Zo waren de burgers van deze calvinistische republiek ‘het uitverkoren volk' van de nieuwe tijd.Met de tijd van de Europese revoluties kwam daar een einde aan. Ons land werd minder bijzonder, want het kreeg een monarchaal-autoritair bewind en na de afscheiding van België werd het een tweederangs mogendheid. Pas met de economische en intellectuele omwentelingen van de decennia na 1870 werd het 'unieke' van Nederland herontdekt en eigentijds opgepoetst. Nederland werd een natie met een missie in de wereld. Het ging als imperiale koloniale mogendheid een 'ethische politiek' voeren.De man die deze ambitie als geen ander formuleerde en concreet toepaste was Alexander Idenburg. Hij belichaamde het ethisch imperialisme waarmee Nederland van zijn imperium een soort mondiaal opvoedings- en beschavingsoffensief maakte. 'Indië' zou een modelkolonie worden waarin de Aziaten dankzij de Nederlandse beschaving uiteindelijk zichzelf konden regeren, uiteraard binnen het verband van het koninkrijk.Jaap en PG laten zien dat dit hooggestemde ideaal als een bijna religieuze roeping werd afgekondigd, maar tegelijkertijd gepaard ging met soms harde repressie. Want de Morele Supermacht voelde zich voortdurend bedreigd, de ambitie lag permanent onder vuur.In Europa was het Nederlandse superioriteitsgevoel niet minder opvallend. Den Haag kreeg zijn Vredespaleis en de neutraliteitspolitiek werd uitgedragen als voorbeeld van vredelievendheid en ontwapening, waar andere volkeren heel veel van zouden kunnen leren.En hier is ten diepste nog maar weinig in veranderd. Van koningin Juliana tot het Oekraïne-referendum en van Jan Pronk (zie hiervoor het boek Grote idealen, smalle marges, een parlementaire geschiedenis van de lange jaren zeventig) tot Dilan Yesilgöz weten de Nederlanders de rest van de mensheid perfect uit te leggen hoe veel beter en moreel hoogstaander zij zijn dan de rest van de wereld.In de Europese Unie staan wij er om bekend anderen haarfijn uit te kunnen leggen hoe wij de regels beter weten toe te passen dan wie dan ook. Nederland is kampioen 'goldplating' en als het dan toch tegenvalt is dat natuurlijk de schuld van ‘Brussel’. Natura 2000 en de stikstofperikelen zijn er een actueel voorbeeld van.Dat 'Dutch Exceptionalism' zit zó diep in ons DNA dat wij het zelf nauwelijks merken. Onze tolerantie, onze fietscultuur, ons bosbeheer, ze zijn een lichtend voorbeeld voor gans de mensheid!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!Dankzij uitgeverij Prometheus kunnen vrienden meedingen naar een van de drie beschikbaar gestelde exemplaren van het boek van Hans van der Jagt. Hoe je dat doet, daarover verschijnt – alleen voor vrienden – een mededeling op de website.Sponsoring of adverteren kan ook. Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nlIn deze aflevering adverteert o.a. De Volkskrant. Neem een proefabonnement! ***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren296 - Doe effe normaal man! De macht der gewoonte in de Nederlandse politiek274 - Thorbecke, denker en doener257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris (met de in deze aflevering genoemde Bob van Heuvelen)149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland (Teddy Roosevelt bezoekt Nederland)113 - De Jaren '20 als wenkend perspectief100 - Nederland in Europa: lusten en lasten door de eeuwen heen34 - 140 jaar Anti-Revolutionaire Partij***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:33:55 - advertentie Volkskrant00:59:36 - Deel 201:36:00 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

De tectonische platen van de wereldpolitiek verschuiven dramatisch. Een wel heel sterk teken daarvan is dat voor het eerst sinds 1945 Europa 'een telefoonnummer' heeft. Jaap Jansen en PG Kroeger belichten de plotselinge opmars van de Europese Unie als geopolitiek brandpunt - in plaats van de verwachte marginalisering.De primeur van de Europese Politieke Gemeenschap - een idee van Emmanuel Macron dat in mei van dit jaar nog een beetje weggelachen werd - vond plaats in Praag. Het was meteen een groot succes en leidde tot een lange reeks belangrijke initiatieven. Hier kwam voor crisisregio de Kaukasus een vredesproces op gang. En de aankondiging van de volgende sessie was een openlijk affront aan Vladimir Poetin: de arme, kleine en zo bedreigde EU-kandidaat Moldavië is de volgende gastheer.In 1973 klaagde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger dat als hij de mening van Europa wilde hebben hij geen nummer had dat hij kon bellen. In deze aflevering hoor je hem het ware verhaal achter die fameuze anekdote vertellen. Met de komst van Joe Biden is dit tijdperk opeens voorbij.Amerika heeft wél een EU-nummer. Biden belt bijna dagelijks. Commissiepresident Ursula von der Leyen is zijn feitelijke partner en klimaatgezant John Kerry heeft eenzelfde intensieve relatie met vicepresident Frans Timmermans. Von der Leyen vult het vacuüm dat Washington DC zo vreesde met het vertrek van Angela Merkel en nu ook Mario Draghi en de zwakke posities van Olaf Scholz en Raadspresident Charles Michel.Europa is in enkele maanden een cruciale geopolitieke factor geworden. Dat Finland en Zweden tot de NAVO toetreden is daarbij voor de VS van grootst mogelijke betekenis. De Noordse en Arctische regio zijn voor Canada en Amerika immers hun grens met Rusland.Bovendien kan alleen de EU het soort krachtige sancties doorvoeren wat lidstaten op zichzelf aangewezen niet kunnen. Daarmee is de Unie een zwaargewicht van 450 miljoen inwoners in de nieuwe antiautoritaire alliantie met de VS, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Australië, Nieuw-Zeeland, Japan en Zuid-Korea. En Von der Leyen levert, iets wat Biden zeer hoog aanslaat.PG tipt twee van haar 'rechterhanden', die voor de EU essentiële posten bekleden voor de impact van die nieuwe westerse alliantie. Dat zijn de Franse eurocommissaris Thierry Breton, die onder meer defensie, ruimtetechnologie, IT, AI en de chips act doet en de Finse Jutta Urpilainen. Zij gaat over de grote internationale instituties als IMF en Wereldbank waarin de EU een hoofdrol speelt, de grote investeringen in landen van de derde wereld, het 'Marshall plan voor Afrika' en de Europese tegenzet voor de de Nieuwe Zijderoute van Xi Jinping. Dat laatste betekent dat zij een lange-termijnfonds van zo'n €300 miljard stuurt en beheert.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars via Vriend van de Show.Belangstelling voor sponsoring of adverteren? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer info. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenMeeting of the European Political Community, 6 October 2022***Verder kijkenMacron, Scholz and Rutte meet at summit in Prague (en Luuk van Middelaar!)Kissinger and Sikorski on Europe (2012)***Verder luisteren290 - Bondskanselier Olaf Scholz en de razendsnelle ontwikkeling van de EU289 - Donald Trump als gevaar voor de democratie - Joe Biden en zijn strijd voor de ziel van Amerika284 - Quatorze Juillet: komt onder Macron een einde aan De Gaulles Vijfde Republiek?280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa264 - De eerste honderd dagen van Rutte IV: hoe alles anders werd260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder244 - Frans Timmermans over klimaatbeleid, geopolitiek en weerbare democratie240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV236 – Václav Havel, de dissident die president werd233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering225 - Nixon in China: Henry Kissinger's geheime (en hilarische) trip naar Beijing223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië150 - De memoires van Barack Obama124 - 95 jaar Jacques Delors36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:50 – Deel 201:26:00 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In zestig jaar was de wereld niet eerder zó nabij een nucleaire catastrofe, een ‘Armageddon’, als nu. Dat zei de Amerikaanse president Joe Biden afgelopen week. Hij ziet belangrijke, schrikwekkende analogieën van de dreiging door Vladimir Poetin met kernwapens met de Cubacrisis van oktober 1962.Waarom? En welke lessen kun je hieruit trekken? Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar die dertien dagen die de wereld schokten en hun actualiteit vandaag.John F Kennedy speelde met zijn dochtertje Caroline toen zijn kerngroep van adviseurs met informatie en foto's kwam die ondubbelzinnig bewezen dat de Sovjet-Unie raketten met kernkoppen installeerde op korte afstand van Florida. Vanaf dat moment moest hij hectisch crisismanagement bedrijven en tegelijk heel scherp en strategisch opereren. Daarbij kwam dat hij het gedrag van Sovjetleider Nikita Chroesjtjov beleefde als onpeilbaar grillig.Er volgden dagen van intens beraad, dreigende taal, merkwaardige briefwisselingen met het Kremlin, backchannels en consultaties met NAVO-bondgenoten. JFK’s broer Robert en vicepresident Lyndon Baines Johnson speelden een belangrijke rol, maar ook sleuteladviseurs als FDR's tolk Chip Bohlen en de KGB-chef in Washington DC, Grigori Bolshakov. En ook: het DDR-passagiersschip Völkerfreundschaft! Zoals zo vaak speelt Nederland een opmerkelijke bijrol - al meteen in het allereerste crisisberaad.Deze crisisperiode is door vele historici tot in detail bestudeerd. PG gebruikt hierbij de unieke publicatie van de tapes van vergaderingen en gesprekken in het Witte Huis. Alsof je nu exact 60 jaar later mee om tafel zit terwijl Kennedy piekert, zijn broer scherp doorvraagt en LBJ in het brein van de Kremlinchef kruipt.Veel van de omstandigheden, onzekerheden, risico's en angsten van toen herkent Joe Biden nu. En net als Kennedy toen is hij daar heel open over. Om het Kremlin geen enkele illusie te geven.***In het laatste kwartier van deze editie keren Jaap en PG nog even terug naar aflevering 292 van Betrouwbare Bronnen. Toen was staatssecretaris Marnix van Rij (Financiën) te gast. Die presenteerde in dat gesprek een opening voor de benadeelde spaarders met Box-3 vermogen die achter het net visten bij de compensatie – anders dan de 60.000 belastingbetalers die officieel bezwaar hadden gemaakt. Van Rij wees op de mogelijkheid met terugwerkende kracht (tot en met 2017) alsnog bezwaar aan te tekenen.Zes dagen later op Prinsjesdag bleek dit een loze belofte.Hoe kan dat nou? Te gast is Jurgen de Vries, voorzitter van de Bond voor Belastingbetalers, die eerder de 60.000 bezwaarmakers bijstond. Wat hoorde hij vorige week van Van Rij bij de Algemene Financiële Beschouwingen en wat gaat zijn bond nu doen?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show.Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenPeter Jennings - The Missiles of October: What the World Didn't Know (1992)Oval Office Address on the Cuban Missile Crisis - John F. Kennedy - Oct. 22, 1962JFK Tapes: The Cuban Missile Crisis, Part 1 of 3 - ABC News Nightline, 1994JFK Tapes: The Cuban Missile Crisis, Part 2 of 3 - ABC News Nightline, 1994JFK Tapes: The Cuban Missile Crisis, Part 3 of 3 - ABC News Nightline, 1994***Verder luisteren287 - Waarom Robert Serry altijd weer terugkeert naar zijn Oekraïne279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:53:00 – Deel 201:24:25 – Box-3 met Jurgen de Vries01:39:30 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Tweede Kamer ligt met zichzelf overhoop. Oud-Kamervoorzitter Khadija Arib is boos opgestapt. Het presidium ligt onder vuur daarom en voorzitter Vera Bergkamp wordt door de een te slap en door de ander te partijdig gevonden. Hoe komt men uit deze narigheid en hoe raakte de Kamer hierin verzeild? Jaap Jansen en PG Kroeger gaan te rade bij de nestor van de politieke en parlementaire historici, oud PvdA-senator Joop van den Berg.In zijn betoog strijden nuance en scherpte om voorrang. Ja, Arib was geen lieverdje - maar de Kamer koos ook bewust voor iemand die daarom bekend stond. Ja, het presidium en voorzitter Vera Bergkamp hebben ongelukkig geopereerd, maar het is de Kamer zélf die hen de opdracht gaf de teugels aan te trekken. Van den Berg wijst erop dat vele jaren de sfeer eerder was van 'moet kunnen' en 'meer straattaal in het debat'.Als kenner van het parlement als complexe organisatie zegt de nestor - in ernst en luim - dat de Kamer per definitie een anarchistisch geheel vormt. De warrige combinatie van een bedrijfsmatige structuur en medewerkers plus een politiek machtscentrum maakt het overal en bij elke voorzitter weer een worsteling om de zaak overeind te houden. De versplintering van fracties en de opkomst van sociale media hebben die anarchie niet verminderd.Dat er klachten waren over Arib is geen nieuws, onderstreept hij. Wel dat daar – tot voor kort - nooit reden in gezien was er iets aan te doen. Waarom, dat blijft schimmig en dit beschadigt iedereen. Van den Berg is daarbij niet mals over zijn partijgenoot in het Kamerpresidium Henk Nijboer.Uit zijn betoog wordt ook helder dat de Kamer na het vertrek uit 'de Oude Zaal' ook door architectuur en design niet erg geholpen is geweest. De troebelen rond renovatie en tijdelijke verhuizing waren dat trouwens ook niet. Hier heeft Arib flink steken laten vallen, erkent hij.Het komt goed van pas dat Joop van den Berg een gloednieuw boek publiceert waarin al deze zwarigheden geanalyseerd en van mogelijke oplossingen worden voorzien. Jaap en PG lopen die met hem langs als aanmoediging voor Bergkamp en haar collega’s om nu toch echt helder en daadkrachtig te werk te gaan. Van den Berg schuwt hierbij de controverse niet: hij wil minder jonge leden in de Kamerzetels en minder transparantie in het complexe wetgevingsproces!PG legt hem een gedachte voor van een nieuwe Kamervoorzitter die schoon schip kan maken en als D66'er zou kunnen ruilen met Vera Bergkamp. En Jaap deelt een bokaal uit voor het Kamerlid dat in de kwestie-Arib ‘het lied van de hypocriet’ zong.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Voor de vrienden stelt uitgeverij Prometheus vijf exemplaren van het nieuwe boek van Joop van den Berg Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan beschikbaar. Hoe je hiervoor in aanmerking kunt komen verschijnt in een bericht (alleen voor vrienden, dus word het snel nog even) op die site.Heb je belangstelling om ons met je bedrijf of organisatie te sponsoren of in de podcast te adverteren? Stuur dan een mailtje aan adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenBrief van het Presidium over de reactie op het besluit tot feitenonderzoek naar aanleiding van anonieme brieven, bijlage 1 Besluitvormingsproces, bijlage 2 advies Pels RijckenJoop van den Berg - Gezaghebbend voorzitterschapBert van den Braak - Het beeld van het voorzitterschap van Arib***Verder luisteren294 - Algemene Beschouwingen 2022: samenwerking vanuit fundamentele overtuigingen. En: de wappies als verliezer249 - Gedrag en omgangsvormen in de Tweede Kamer232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen? (de vorige aflevering met Joop van den Berg)09 - Special: leven en werk van Wim Kok. Met Jeltje van Nieuwenhoven, Joop van den Berg, Gijs van Dijk en PG Kroeger***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:53:46 – Deel 201:46:00 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.