In 1991 – nu 30 jaar geleden was het plotseling voorbij met de supermacht die het Westen sinds de Tweede Wereldoorlog in de ban hield. Op 25 december werd de vlag van de Sovjet-Unie voor het laatst gestreken boven de reusachtige koepel van het Kremlin.Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar het Moskou van die laatste weken van dat jaar en we komen ook nog in Madrid, Beijing, een buitenhuisje in Frankrijk, een datsja in Belevezha (Oekraïne) en tot slot in Barcelona.Op die plekken werd het eindspel gespeeld waarin Boris Jeltsin wraak nam op de vernederingen die Michael Gorbatsjov hem had aangedaan. Jeltsin liet zijn eigen republiek Rusland ontstaan om als nieuwe wereldmacht op de kaart te zetten. De net van een coup geredde Sovjetleider ging ondertussen onversaagd door en deed net of er niets aan de hand was.Maar in gesprekken met zijn vriend François Mitterrand - tussen diens kippen en geiten in Latche - en met zijn kameraad Felipe González en koning Juan Carlos klaagde hij zijn nood. Hij smeekte alle andere wereldleiders om hulp en vooral geld om zijn nobele plannen voor hervorming en Glasnost te redden. De vlijmscherpe Amerikaanse minister James Baker zei het zo: "Hij is een drenkeling.”In het diepste geheim zorgde Jeltsin voor voldongen feiten. Hij liet de Sovjet-Unie verdampen door een vernuftige politieke zet. Die had direct opvallende steun van de oude heerser in China, Deng Xiaoping! Want die zag scherp hoe nuttig dit voor zijn succes kon zijn.President George HW Bush stuurde daarop zijn rechterhand Baker naar Moskou om bij dat fatale eindspel er zelf bovenop te zitten. Zijn gesprekken met Jeltsin en Gorbatsjov moesten ervoor zorgen dat deze implosie van een wereldmacht niet tot ellende zou leiden. Want wat zou er bijvoorbeeld gebeuren met dat koffertje met de lanceercodes van de Sovjetkernmacht?Gorbatsjov restte weinig meer dan zijn laden op te ruimen en zijn spulletjes van kantoor in het Kremlin mee te nemen. PG vertelt over die tragikomische laatste dagen, maar ook over de paniek van Raïsa Gorbatsjova en haar brieven, die lege kast achter het bureau van haar man, de topgeheime stukken van Stalin die nog in mapjes zaten en Jeltsin die de fles vast opende.25 december 1991 werd zo een sleutelmoment in de wereldgeschiedenis, of zoals Baker die dagen schreef in zijn strategiememo voor Bush: "Dit is uiteindelijk de echte ineenstorting van het Sovjetrijk. Maar niemand weet waardoor het wordt vervangen. We worden geconfronteerd met grote kansen en even groot gevaar."***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst en verwijzingen vind je altijd hier***Verder lezenWilliam Taubman – Gorbatsjov, de man en zijn tijdperk***Verder kijkenGorbachev Resigns: December 25, 1991***Verder luisteren211 - De ondergang van de Sovjet-Unie: de Coup tegen Gorbatsjov197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:40:48 – Deel 201:24:35 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Komt het er nu eindelijk, een nieuw kabinet met ‘nieuw elan’ (volgens Mark Rutte), ‘nieuw leiderschap’ (volgens Sigrid Kaag) en ‘nieuwe gezichten’ (volgens Wopke Hoekstra)? De berichten zijn verwarrend en maken argwanend. Is de kabinetsformatie op een oor na gevild, zoals het FD meldt? Of zit het muurvast en staan de nieuwe ministers voorlopig nog niet op het bordes, zoals het AD eerder deze week schreef? En wat bedoelen Rutte, Kaag en Hoekstra met nieuw elan, nieuw leiderschap en nieuwe gezichten ook nieuwe ministeries met nieuwe ministers?Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren de actuele situatie vanuit de historie, met de blik op Europa en bijgelicht door de ervaringen uit de nu afgeronde Duitse formatie. Hoe leerzaam is wat daar wel lukte en hier nog niet? Was een beetje oude bestuurscultuur daar nu juist niet het geheim? En is de aanzet tot een opzet voor een regeerakkoord van Sophie Hermans en Rob Jetten en het VVD/CDA-stuk wat Gert Jan Segers in de trein achterliet inmiddels niet pijnlijk achterhaald door de harde realiteit?Uit die stukken bleek dat gedacht wordt aan een aantal nieuwe ministersposten en ook Rutte speculeerde al op misschien wel 30 bewindslieden, veel meer dus dan in de 24 waarmee Rutte III van start ging.Jaap en PG duiken in de geschiedenis van nieuwe ministeries: momenten, motieven en mensen. Interessante verhalen, want er zijn grote en leerzame verschillen. Niet elk nieuw departement werd zo'n succesvol blijvertje als 'Maatschappelijk Werk' van Marga Klompé en niet elk nieuw ministerie bleek zo'n lege doos als 'Bestuurlijke Vernieuwing' van Thom de Graaf.Het probeersel van Rutte III met 'ministers 'van' en ministers 'voor' was niet echt een succes, terwijl in Duitland nu veelbelovende thematische ministeries worden opgetuigd. In Duitsland bijvoorbeeld een departement voor ‘bouwen’ en dus niet voor 'wonen' of het ouderwetser klinkende 'volkshuisvesting'. Ook de koppeling van het Berlijnse mobiliteitsministerie aan het grote thema 'digitalisering' als nieuwe essentie van infrastructuur kan leerzaam zijn.Zeker zo nuttig is te overwegen de lege huls van 'vicepremier' te vervangen door een oud plan van 40 jaar geleden en een geslaagde innovatie van Jean-Claude Juncker in Brussel. Hier blijken de liberale nestor Henk Vonhoff en de Luxemburgse bonhomme toekomstgerichter te zijn geweest dan de Haagse partijen tot nu toe. Door onder de premier een vijftal 'coördinerende ministers' neer te zetten op hoofdlijnen van beleid die met groepjes bewindslieden de strategische doelen dichterbij brengen, zouden in Rutte IV nieuw elan én nieuwe gezichten en zélfs nieuw leiderschap tot wasdom kunnen komen!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenAanzet tot een opzet voor een regeerakkoord door VVD en D66Formatiedocument VVD & CDA, versie 26-09-2021Brief secretarissen-generaal (april 2021)Commissie Hoofdstructuur Rijksdienst (Vonhoff, 1981)Rapport Staatscommissie Parlementair Stelsel (Remkes)***Verder luisteren233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering232 – Kabinetsformatie 2021: Kan de Kamer haar rol wel aan? En wat te doen met antidemocratische partijen?224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:39:40 – Deel 201:14:07 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Voor het eerst in de geschiedenis krijgt de Bondsrepubliek een coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen. De ‘stoplichtcoalitie’: rood, geel en groen. Voor deze politieke primeur hadden de partijen nauwelijks twee maanden nodig. Het leverde een gedegen, 177 bladzijden dik coalitieakkoord op. De inhoud daarvan en de aanpak van de formatie kunnen voor Nederland leerzaam zijn. Betrouwbare Bronnen praat met een van architecten van dit 'Koalitionsvertrag', Bondsdaglid en financieel specialist van de FDP Otto Fricke.De liberaal zat in de onderhandelingen op een sleutelpositie. Hij moest vanuit de FDP de werkgroep rond de begroting sturen zodat zijn partijleider Christian Lindner een vliegende start kan maken als minister van Financiën. Bovendien deed hij de onderhandelingen over het brede thema Cultuur en Media.Aan Jaap Jansen en PG Kroeger vertelt hij hoe ze in Berlijn in relatief korte tijd tot gedegen conclusies en compromissen wist te komen. De eerste week na de verkiezingen bleek cruciaal. Toen besloten ze welke combinatie zou gaan onderhandelen. En kort daarna kwamen ze al met een program van uitgangspunten. In vijf weken schreven ze vervolgens het akkoord.Of het met deze nieuwe coalitie echt zal gaan lukken? Fricke is prudent. Hij laat merken dat de FDP vanwege eerdere coalities met de SPD onder Willy Brandt en Helmut Schmidt wel weet hoe zij met de nieuwe bondskanselier Olaf Scholz om moeten gaan. En hij vertrouwt op diens Merkel-achtige stijl. Over de Groenen is hij duidelijk sceptischer en gereserveerder, ook omdat die partij een mooie uitslag maakte maar deze als een nederlaag beleeft. En of hun kandidaten goede ministers zullen blijken is voor de liberalen nog maar de vraag.Belangrijk voor de formatie in Nederland is wat deze coalitie in Europa van plan is. Fricke benadrukt de noodzaak van een federaal Europa met een nieuw verdrag. ‘Heel belangrijk’ noemt hij wat Nederland zal willen met de financiële ontwikkeling van de eurozone. Zal ook ons land net als Duitsland open staan voor nieuwe initiatieven?Ook ten aanzien van klimaat en energie kan het tussen de buurlanden nog best ingewikkeld worden, erkent Fricke. Want Duitsland kiest voor meer gas en tegen kernenergie, terwijl Nederland van gas af gaat en over nucleaire energie juist weer nadenkt. Bovendien valt het coalitieverdrag ons land hard aan als lidstaat die agressieve belastingontwijking mogelijk maakt.Europa staat volgens Duitsland voor ingrijpende beslissingen. Niet alleen zijn Rusland en China autoritaire systeemrivalen, ook is Berlijn zeer bezorgd dat Joe Biden een 'one term president' kan blijken. Fricke dringt dan ook aan op daadkracht. Hij haalt Goethe aan, die schreef: “Wie niet voorwaarts gaat, valt terug.”***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenMehr Fortschritt wagen Bündnis für Freiheit, Gerechtigkeit und Nachhaltigkeit (Berlijn, 2021)Duitse Bondsdagverkiezingen 2021***Verder luisteren205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit223 - De degelijke daadkracht van Mario Draghi's Italië196 - Kabinetsformatie 2021: Nederland wacht op een kabinet, maar Europa en de wereld wachten niet op Nederland***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:09 – Deel 201:42:29 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Sinds 2012 heeft de Tweede Kamer het heft in handen in de kabinetsformatie. Waarom verloopt die in 2021 zo stroef? Kan de Kamer een nieuwe bestuurscultuur realiseren? En hoe moet de Kamer omgaan met partijen die een gevaar zijn voor de democratie?Jaap Jansen en PG Kroeger gaan te rade bij een groot kenner van de parlementaire geschiedenis en de politieke praktijk: Joop van den Berg, oud-hoogleraar in Leiden en Maastricht en voormalig fractievoorzitter van de PvdA in de Eerste Kamer.Van den Berg windt er geen doekjes om. Hij wijst de Kamer erop dat zij veel bestuurlijke problemen die nu aan de orde zijn mede - en soms welbewust - heeft veroorzaakt. Daarbij geeft hij ook uit eigen ervaring allerlei praktische tips. Zo doet hij suggesties hoe de Kamer daadkrachtig en doeltreffend kan omgaan met antidemocraten in eigen gelederen. "Het is niet de taak van de voorzitter de levendigheid van discussies voor het tv-publiek te bewaken, een parlement is geen talkshow."Van den Berg raadt de Kamer indringend aan, zich veel meer bewust te zijn van de eigen taak binnen de trias politica. Ze heeft daarvoor ook serieuze machtsmiddelen die vaak niet gebruikt worden. Benut de Kamer die niet en laat ze debatten ontsporen, dan zijn de kwaliteit van de wetgeving, controle op de regering en het respect voor het parlement zelf in het geding.Het formeren van kabinetten 'zonder de Koning' ging volgens Van den Berg prima toen de Kamer in 2012 zelf het heft in handen nam. Maar in 2021 maakt de Kamer er een potje van. Ook hier is sprake van voortdurende verwarring over de eigen rol en over de verschillende fases in het formatieproces. Zo lieten ook de meer serieuze fracties zich in het dramatische ‘Pieter Omtzigt, functie elders’- debat op 1 april op sleeptouw nemen door PVV-leider Geert Wilders.Er zijn tenminste drie aspecten van het formeren die veel grondiger bekeken moeten worden: de ‘eerste week', direct na de verkiezingsuitslag waarin dit jaar kardinale fouten zijn gemaakt die nog steeds diep doorwerken; de selectie van verkenners en hun échte taak; en de fase die binnenkort aanbreekt: het aanzoeken van bewindslieden en het portefeuilles toedelen.Van den Berg is groot vorstander van een actieve rol van de Kamer in dialoog met aspirant-ministers – zoals het Europees Parlement dat doet met nieuwe Eurocommissarissen. Maar hij vreest dat de Kamer hiertoe de moed niet opbrengt. "Doe je het zo, dan zul je twee keer zo stevige mensen als minister naar voren moeten schuiven."Wat er ook gebeurt, de parlementaire zeden en gewoonten zijn aan vernieuwing toe. Het ‘geleuter’ over een 'nieuwe bestuurscultuur' spreekt Van den Berg niet aan. Kamerleden moeten zich weer bewust worden van de wezenstaak van het parlement en krachtig leiding gaan geven aan democratische processen en beleidsvorming.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenB.H. van den Braak en J. Th. J van den Berg - Zeventig jaar zoeken naar het compromis, parlementaire geschiedenis van Nederland, 1946-2016Columns van beide auteursEvaluatie kabinetsformatie 2012Evaluatie kabinetsformatie 2017***Verder luisteren224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:43:16 – Deel 201:33:12 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Op alle mogelijke plekken in de wereld staat opeens historie en identiteit van landen en culturen volop in het middelpunt van de discussie. Sommige heersers en politici maakten van geschiedenis en hun visie daarop een middel in de strijd om de macht of in pogingen hun aanhangers of onderdanen stevig toe te spreken. In deze Betrouwbare Bronnen duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in dat opmerkelijke fenomeen: hoe geschiedenis een politiek wapen wordt.Voorbeelden uit de politiek actualiteit zien we wereldwijd. In Virginia winnen de Republikeinen de regionale verkiezing nadat een jaar geleden Joe Biden die staat met afstand wist te winnen van Donald Trump. Hoe? Door een verrassend thema te agenderen: de dreiging van een 'woke' curriculum op openbare scholen. Ineens had iedereen het over 'critical race theory' al kon nauwelijks 25% van de kiezers vertellen wat dat inhoudt. Geschiedenis en identiteit stonden plots in het hart van de stembusstrijd.En PG vertelt uit eigen belevenis dat dit in Amerika allerminst iets uitzonderlijks of eigenaardigs is. Ook president Ronald Reagan was ongerust over het beeld van Amerika in de schoolboekjes – de Nederlandse schoolboekjes wel te verstaan! Zijn oude vriend uit Hollywood, Charles Wick, bezocht namens het Witte Huis onderwijsminister Wim Deetman. PG vertelt wat er toen gebeurde.In China en Rusland staat op dit moment de eigen geschiedenis in het politieke brandpunt. Zowel Xi Jinping als Poetin maken het juiste en enig acceptabele beeld van de historie van hun land en de betekenis daarvan voor de toekomst tot kern van hun beleid en daarmee tot een nieuw en krachtig wapen van repressie en propaganda. In China wordt Deng achter de gordijnen geschoven en in Rusland is tsaar Alexander III de nieuwe held.In Frankrijk herdenken ze in november altijd De Gaulle, wat nu onmiddellijk doorwerkt in de campagne voor het presidentschap. De kandidaten zetten onbeschaamd de képi van 'le Géneral' op hun eigen kruin! Herinnering en geschiedenis zijn ook hier een wapen van allure.In eigen land worden niet alleen malle filmpjes gemaakt over een Gouden Eeuw vol helden, er roeren zich ook 'zolderkamercommunisten'. En ook dan is historie een politiek wapen tegen andersdenkenden. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met je op! Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier*** Verder kijken Glenn Youngkin 'not afraid' to take on critical race theory in governor election (Fox Business, juli 2021)President Reagan's Remarks at a Dinner for USIA Director Charles Wick (november 1988)Le Journal (Puissance Télévision, 9 novembre 2021)Harm Beertema (PVV) over schoolboekenrapport 'linkse indoctrinatie in het onderwijs' (november 2019)***Verder luisteren220 - China's nieuwe culturele revolutie*** Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:51:15 – Deel 201:35:28 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Gert Jan Segers lette even niet op. De trein reed door en zijn geheime leesvoer bleef liggen: een nogal progressief formatiedocument, afkomstig van VVD en CDA, eind september geschreven om te kijken waarover ze het samen eens waren en waarvan ook D66 blij zou worden.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het verschijnsel van 'het politieke lek'.Is wat de ChristenUnie-aanvoerder overkwam nu echt zo uitzonderlijk, zo'n onbegrijpelijk ongelukje waarvan hij zelf twitterde dat hem dat overkwam? En wat zijn eigenlijk de consequenties van zo'n ongelukje? Waartoe leidt lekken en het laten slingeren van stukken in de politiek?PG onderscheidt drie soorten lekken. 'Het ongeluk', ‘de Klokkenluider' en ‘de strategische scoop'. Binnen die drie typen zijn allerlei gradaties van effect, hilariteit, ernst en historische en soms zelfs iconische betekenis. Zo schampte een Franse president ooit midden in de nacht in Parijs tegen een vuilniswagen; hij zat achter het stuur in de snelle bolide van een vriend. Oh la la, wat een gevolgen had dat!Lekken met een hoogst sullig karakter à la Segers komen overal voor. Zo was er die campagnestrateeg van Tony Blair die het complete handboek voor de partijcampagne in de trein verloor. En er zijn maar liefst twee VVD-Kamerleden die door een loslippige onhandigheid hun politieke carrière zagen geruïneerd. Een van hen zorgde ermee zelfs voor een klassiek Haags begrip voor een ongekende stommiteit: ‘het boekestijntje'.Lekken door klokkenluiders zijn vaak van een meer tragische aard. Hier spelen geprangde gewetens en de behoefte het publiek te waarschuwen voor gevaren en slechteriken een rol. Zo was er die jonge wetenschapper die documentatie over de oorlog in Vietnam moest analyseren. En er was die vrouw in Genève die Ruud Lubbers toch wat al te amicaal vond. De meest tragische is van Princess Diana, die de koninklijke klok luidde nadat zij - naar pas recent bleek - onder valse voorwendselen - een tikje paranoïde was geworden.In de grote en de kleine politiek is strategisch lekken befaamd en gaarne toegepast. Henry Kissinger deed het ongeremd, James Baker was er berucht om en Jack de Vries kreeg er de bijnaam 'Jack het Lek' door.De ayatollahs in Teheran wisten precies wat ze in 1986 deden toen president Ronald Reagan op de toppen van zijn aanzien was na zijn nucleaire toppen met Gorbatsjov. Eén berichtje in een lokale krant in Beiroet en een gigantisch schandaal kwam bloot te liggen. En wat dacht je van die hoge FBI-ambtenaar die een jonge journalist in een duistere parkeergarage maande: 'follow the money'? Het werd het roemloos einde van Richard Nixon.Jaap en PG vertellen ook over een lek met enorme impact uit het Kremlin. FDR's Victory Program is misschien wel het lek met de allergrootste historische gevolgen.En het oudste, strategische en tragische politieke lek? Dat kennen we uit de Bijbel: componist Georg Friedrich Händel wijdde er zijn briljante opera 'Saul' aan!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenFormatiedocument VVD & CDA, versie 26-09-2021***Verder kijkenSegers vergat formatiestuk in de treinBoekestijn klapt uit de schoolPresident Reagan's Address to the Nation on Iran-Contra Affair from the Oval Office, August 12, 1987Händel - Funeral March from Saul Oratorio HWV53***Verder luisteren224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer219 - Kabinetsformatie 2021: Een beknopt coalitieakkoord met meer ruimte voor de Kamer als spannend experiment217 - Kabinetsformatie 2021: Wordt Rutte IV het tweede kabinet-Den Uyl?209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:47:25 – Deel 201:25:28 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Nederland en België zijn dichtbevolkte, kleine landen in Europa, buren zelfs, en toch vaak vreemden voor elkaar. We waren ooit één koninkrijk en nog veel eerder samen een cruciaal en rijk deel van het Habsburgse wereldrijk. Maar wat weten we eigenlijk nu van elkaar? Om die kenniskloof een beetje te overbruggen wil Betrouwbare Bronnen meer aandacht gaan besteden aan ‘onze zuiderburen’.In deze aflevering praten Jaap Jansen en PG Kroeger met ‘de Belgische Jesse Klaver’, tot begin 2021 fractieleider van Groen in de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers: Kristof Calvo.Na een lange kabinetsformatie werd hij – tegen verwachting van velen – geen minister. Daarna besloot hij om naast zijn Kamerlidmaatschap op studiereis te gaan naar Nederland. Bij het wetenschappelijk bureau van GroenLinks verdiept hij zich in de Nederlandse politiek. Hij vraagt zich af wat België kan leren van ons en wij van de Belgen.In dit gesprek lessen, waarschuwingen, verwarring, misverstanden en plezier om elkaars eigenaardigheden.Kristof Calvo schetst hoe in België politieke partijen volstrekt anders functioneren. Voor hun werk krijgen ze heel veel overheidsgeld, waarmee ze bijna kunnen doen wat ze willen. En ook hun leiding is geheel verschillend. In Vlaanderen en Wallonië is de partijvoorzitter oppermachtig. De voorzitter bepaalt de koers en de onderhandelingen in kabinetsformaties. Ook het kiesstelsel dat uitgaat van regionale 'districten' zonder nationale lijsten draagt daaraan bij. Dit verhindert dat één lijsttrekker het gezicht wordt en versterkt zo de positie van de door de kiezer niet als zodanig gekozen chef.Met 541 dagen is België wereldkampioen formeren. Kunnen we hier ook iets van elkaar leren? Calvo was altijd fel tegen een rol van de koning in dit politieke proces, maar gezien de gebeurtenissen in Den Haag vraagt hij zich inmiddels af of die gedachte echt zo wijs is.Belgen zien Nederland volgens hem vaak als ‘gidsland’, maar het is de vraag of dat nog altijd terecht is. Want is de Nederlandse nadruk op efficiënt en technocratisch bestuur niet een beetje regentesk? En: 'politieke cultuur' dreigt een betekenisloos begrip te worden. Calvo vindt dat je, net als destijds Hans van Mierlo, ook aan structuurverandering moet denken. Zo komen er allerlei opmerkelijke fenomenen aan de orde. De pluspunten van een opkomstplicht bij verkiezingen. De plus- en minpunten van het in België gebruikelijke stapelen van functies (Calvo zelf is naast Kamerlid ook gemeenteraadslid in Mechelen) en het kiezen van burgemeesters en schepenen (wethouders).Kristof Calvo is kortom op ontdekkingsreis door een land dat hij dacht te kennen, maar nu pas leert begrijpen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Hieronder links om verder te lezen, te kijken en te luisteren. De complete lijst vind je hier***Verder lezenNederland en België kunnen van elkaar leren - Kristof Calvo in Samenleving en Politiek (5 november 2021)Vergezichten over vertegenwoordiging - Kristof Calvo en Simon Otjes, Montequieu Policy Paper (4 november 2021)Bouwstenen voor progressieve totaalpolitiek - Kristof Calvo (22 juni 2021)Belgian Sorrows - Anton Jäger in New Left Review (10 november 2021)***Verder kijkenCalvo vertelt op de VRT waarom hij stopt als fractievoorzitterActualiteitendebat: 'Anders kiezen: alternatieve kiesstelsels voor Nederland' (1 november 2021)***Verder luisteren226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur224 - Kabinetsformatie 2021: Het ongeduld van Mariëtte Hamer222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde161 - Hans van Mierlo, een politieke popster***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:54:27 – Deel 201:28:41 – EindeZie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Wil je de Verenigde Staten begrijpen, met zijn grote innerlijke tegenstellingen in cultuur, politiek en samenleving, dan moet je de Burgeroorlog bestuderen. Dat is het uitgangspunt van deze serie in Betrouwbare Bronnen over de ‘Civil War’ tussen Noord en Zuid van 1861 tot 1865. Want of het nu 'Black Lives Matter', het omverhalen van standbeelden, de aanval op het Capitool van 6 januari, de historische betekenis van Lyndon Johnson, Martin Luther King of Barack Obama betreft, steeds komt die bloederige en dramatische periode terug in de schijnwerpers.Met Amerika-kenner Pirmin Olde Weghuis gaan Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering verder met het uitdiepen van die periode en haar betekenis voor nu, na de eerdere aflevering (Betrouwbare Bronnen 185) waarin de aanloop naar deze oorlog werd behandeld.Het ging heel anders dan beide zijden in het conflict hadden verwacht. De nieuwe president Abraham Lincoln moest in het Witte Huis ervaren dat hij geen echt leger had, nauwelijks ervaren en loyale generaals en dat die ook nog eens geen idee hadden hoe ze de rebellen van het zuiden konden bedwingen. Die rebellen hadden al deze kritische succesfactoren wel, maar economisch en politiek waren ze vanaf het begin ten dode opgeschreven.De Amerikaanse burgeroorlog was de eerste 'moderne massa oorlog' van de industriële tijd. Pirmin neemt ons mee naar iconische slagvelden, zoals het kerkje van Shiloh, de fortificaties van Vicksburg en het stationnetje Manassas. PG analyseert hoe Lincoln zich desnoods vernederde tegenover zijn generaals om maar een overwinning te kunnen boeken en hoe hij heel bijna in zijn eentje tot een strategie kwam en daar de juiste militaire aanvoerder bij vond.'Het kan best zijn dat generaal Grant drinkt, maar ik kan hem niet missen. Hij vecht!', verzuchtte Lincoln. Half november 1863 vond de president deze man en de strategie en de 279 woorden waarmee hij aan de Amerikanen de essentie van dit conflict en zijn visie daarop duidelijk kon maken. Zijn 'Gettysburg Address' ging dan ook de geschiedenis in als de meest eloquente en geserreerde speech die een president ooit hield. De wending in de burgeroorlog was gekomen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder kijkenCivil War, tv-serie (9 delen)American BattlefieldsGettysburg Address recited by presidents***Verder luisteren185 - De Amerikaanse burgeroorlog (1): Black Lives Matter en George Floyd, hoe de burgeroorlog op de VS nog altijd zijn stempel drukt***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:38:38 – Deel 201:18:34 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

Onderzoek en ontwikkeling is van onschatbare waarde. Onschatbaar betekent volgens het Centraal Planbureau óók dat je niet goed kunt uitrekenen wat investeren in onderzoek en ontwikkeling nu eigenlijk opbrengt. Als een politieke partij in het verkiezingsprogramma daarin veel investeert, levert het geen punten op bij de doorrekening waaraan de meeste partijen zich onderwerpen. En dat geldt ook weer voor de doorrekening van de plannen die nu worden gesmeed aan de onderhandelingstafel in de kabinetsformatie.Toch stelt econoom Hugo Erken van RaboResearch dat het wél kan. Hij presenteert in deze Betrouwbare Bronnen het resultaat. Volgens Erken levert structureel extra investeren in onderzoek en ontwikkeling Nederland een half procent extra economische groei op. “Dan is onze economie halverwege het volgende decennium zo’n 85 miljard euro groter. Dat is gemiddeld bijna 8.000 euro extra welvaart per Nederlander. Een enorm effect.”Extra groei is belangrijk in een tijd waarin onze groei terugloopt doordat de bevolking ouder wordt en er te weinig jongeren bijkomen. De productiviteit moet omhoog. Dat kan door innovatie en daar heb je onderzoek en ontwikkeling voor nodig.Jaap Jansen praat met Hugo Erken en ook met Marcel Levi, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en van de Kenniscoalitie, Margrethe Jonkman, directielid van Friesland Campina en Nilüfer Gündoğan, Tweede Kamerlid van Volt.Zij vinden elkaar in de oproep aan de partijen die nu een kabinet proberen te vormen om nu echt te gaan voldoen aan de belofte die Nederland twintig jaar geleden al deed in Lissabon. Daar spraken alle EU-landen af om tenminste 3 procent van het bruto nationaal product te investeren in onderzoek en ontwikkeling. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Kenniscoalitie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenHugo Erken, Frank van Es en Erik-Jan van Harn - Nu en noodzaak van (publieke) kennisinvesteringen (8 november 2021)***Verder kijkenVSNU-ISO Verkiezings-Kennisontbijt, 9 maart 2021 (waaruit de fragmenten afkomstig zijn van Jan Paternotte en Coen Teulings)***Verder luisteren216 - Crisis op komst: Nederlandse economie loopt vast door tekort aan technisch geschoolde arbeidskrachten183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei154 - Watergezant Henk Ovink: 'Negentig procent van alle rampen in de wereld heeft met water te maken'126 - De kracht van hoger onderwijs***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:27:17 – Deel 201:06:31 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

De ondertitel van zijn nieuwe boek over de ontwikkeling van overheid en politiek is 'In het oog van de orkaan'. Roel in 't Veld, bestuurskundige, hoogleraar, adviseur, voormalig topambtenaar en ook nog heel even staatssecretaris, beschrijft in gesprek met Jaap Jansen en PG Kroeger de ingrijpende effecten van de ontwikkeling dat partijen van ideologische en inhoudelijke 'programmeurs' zijn veranderd in politieke marketeers.In 't Veld analyseert hoe door een combinatie van perfectionisme en wantrouwen de overheid burgers is gaan overbelasten. En de burgers die van dit systeem het meest afhankelijk zijn, kunnen er het slechtst mee omgaan. Dit zie je heel schril in de kindertoeslagaffaire, maar het speelt al veel langer en op veel terreinen.Met een reeks concrete ervaringen uit zijn eigen werk schetst Roel in 't Veld hoe verregaand de gevolgen zijn en hoe dit fundamenteel aangepakt kan worden. Nadrukkelijk moet juist de wetgever zélf - Kamer en bewindslieden - hierbij heel anders te werk durven gaan. Dat raakt veel terreinen, van het organiseren van schuldhulpverlening, het slimmer benutten van kennis voor beleid tot kabinetsformaties.Daarbij is verfijnde aandacht voor hoe ministers omgaan met hun taak, hun ambtenaren en het vormen van beleid essentieel. Met een keur aan voorbeelden en verhalen laat In 't Veld zien dat die verhouding altijd spannend is en alleen goed werkt als er sprake is van een heel eigen soort intimiteit en vertrouwen.Zijn vriendschap met Pim Fortuyn brengt In 't Veld twintig jaar na diens aantreden als politicus tot interessante observaties en anekdotes. Grote eenzaamheid maakte hem tragisch, zijn kwaliteiten werden door ruzies en gedoe overschaduwd. Toch ziet In ’t Veld een belangrijke erfenis van Fortuyn: niemand die nog denkt dat Nederland wel ongeveer 'af' is.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenRoel in ’t Veld – Kennisdemocratie. In het oog van de orkaan (Boombestuurskunde, 2021)***Verder kijkenRoel in ’t Veld en Pim Fortuyn in tv-programma Het Zwarte Schaap (VARA, 2001-02-02)***Verder luisteren222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 101:12:19 – Deel 201:25:49 – Deel 3 (over Pim Fortuyn)01:43:28 – Einde Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.