Betrouwbare Bronnen

“Met deze intensiteit maak ik dubbele jaren”, zegt staatsecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen. Jaap Jansen praat met hem.Van Rij moet (met zijn collega-staatssecretaris Aukje de Vries) de puinhoop opruimen die is ontstaan in de kindertoeslagaffaire en het fraudesignaleringssysteem waarin sprake was van 'institutioneel racisme'. Hij moet miljarden euro's teruggeven aan benadeelde spaarders. En hij wil het belastingstelsel hervormen. Aan de vooravond van Prinsjesdag licht Van Rij alvast een tipje van de sluier van de plannen die volgende week op Prinsjesdag worden gepresenteerd. Zo vertelt hij hoe ook spaarders die in de Box 3-affaire geen bezwaar hebben gemaakt mogelijk hun teveel betaalde afdracht kunnen terugkrijgen.Ook wil hij met een aantal plannen de in Nederland zeer scheve vermogensverdeling ‘in balans brengen’.De staatssecretaris heeft kritiek op de Tweede Kamer, die in het kindertoeslagschandaal te weinig zelfreflectie toont. Een ‘minder emotioneel’ parlement en een in te stellen ‘tax payer advocate’ kan dit soort affaires in de toekomst mogelijk voorkomen.En hij vertelt hoe het kabinet mensen die hun energierekening niet meer kunnen betalen wil helpen.We hebben het ook nog even over Europa. Waarom overlegt een staatssecretaris van een land dat belastingheffing toch vooral ziet als een nationale zaak zo vaak met collega’s in de Europese Unie?En uiteraard gaat het ook over de partij waarmee het niet goed gaat, het CDA waarvan hij kortgeleden nog interim-voorzitter was. Nog steeds intens betrokken maakt hij een rondgang langs de afdelingen. Wat hoort hij daar?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars via Vriend van de Show.Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je 30 procent korting op voorstelling Bridging Europe in het Concertgebouw: Lucas & Arthur Jussen en Iván Fischer met het Budapest Festival Orkest en leden van het Concertgebouworkest met werk van Mozart, Beethoven en Louis Andriessen. Gebruik hiervoor de code: betrouwbarebronnen (kleine letters).Ben je geïnteresseerd in sponsoring of adverteren in Betrouwbare Bronnen? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren288 - Wachten op Remkes. Welke crisis ligt op de loer bij Rutte IV?275 - Nina Olson: Waarom Nederland net als de VS een Taxpayer Advocate moet krijgen247 - Belastingheffing in box 3: hoe de Hoge Raad de wetgever op de vingers tikt en opzadelt met een hels karwei226 - In het oog van de orkaan: Roel in 't Veld over wat er mis is met politiek en bestuur222 - Na de kindertoeslagaffaire. Hoe Nederland rechtsstaat en democratie kan verbeteren. Gesprek met Richard Barrett van de Venetië Commissie212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg210 - Kabinetsformatie 2021: Herman Tjeenk Willink over het verval van de democratische rechtsorde162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht147 – De kindertoeslagaffaire: het ging al mis bij de wetgeving120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan68 – De kindertoeslagaffaire: hoe de Belastingdienst willens en wetens duizenden ouders dupeerde – met Pieter Klein en Jan Klijnnijenhuis***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:44 – Deel 201:08:57 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Europese Unie ontwikkelt zich in ongekend tempo. Een optelsom van crisissen maakt veel mogelijk. Dezer dagen buitelen de historische gebeurtenissen over elkaar. Jaap Jansen en PG Kroeger trekken uit de meest recente signalen een reeks lessen voor Nederland: waar moet het op Prinsjesdag en in de Algemene Beschouwingen óók over gaan?De meest opmerkelijke ontwikkelingen werden bijeengebracht in de grote Europa-rede op 29 augustus van Bondkanselier Olaf Scholz aan de Karelsuniversiteit in Praag. Impliciet was dit het lang verwachte antwoord van Duitsland op de speeches van Emmanuel Macron over 'de architectuur van de Unie'. Opvallend is dat de sociaaldemocraat Scholz zich hier profileert als een klassieke 'Realpolitiker'. Meer Bismarck en Merkel dan partijgenoot Brandt dus.Binnen dat realisme komt de kanselier niettemin met gedurfde voorstellen. Van een nieuw soort Eurotop met de 'waardenpartners' van Kyiv tot Ottawa tot een Europees waterstofnetwerk, een interne energiemarkt, een zeldzame grondstoffen strategie en een 'Made in Europe 2030' plan voor verduurzaming en industriële innovatie. En hij gaf antwoord op de Humboldt-rede van Wopke Hoekstra, die hem in 2019 traagheid verweet bij het bevorderen van Bankenunie en Kapitaalmarktunie.De Duitsers willen tempo met de EU- toetreding van de Balkanlanden. Ook moet de EU-defensietaak snel concreet gemaakt worden, wat gemakkelijker kan nu Zweden en Finland ook NAVO-lid zijn geworden.Over dit laatste sprak ook minister Wopke Hoekstra bij de opening van het academisch jaar op 5 september in Leiden. Hij wees in het bijzonder op de noodzaak om in hoog tempo te werken aan de technologische verdedigingslinies tegen 'cyberwar'.Precies op dat punt sprak die dag ook Eurocommissaris Thierry Breton aan de Technische Universiteit Eindhoven en dat was niet toevallig.En op de dag dat deze aflevering verschijnt hebben de Tsjechen (nu voorzitter van de EU) een spoedvergadering belegd om forse stappen naar een Energie Unie te zetten. Net op tijd zodat Europese-Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dit en nog een aantal punten kan markeren in haar jaarlijkse State of the Union op 14 september in het Europees Parlement.Voor Rutte IV betekent dit op bijna elk groot thema extra werk, tenminste als het wil voorkomen dat het in de achterhoede terechtkomt. Jaap en PG vertellen welke bewindslieden nu fors moeten gaan leveren, meteen al op Prinsjesdag. Want zoals Scholz in zijn rede de rebelse Tsjechen uit najaar 1989 citeert: 'Wann, wenn nicht jetzt? Wer, wenn nicht wir?'***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en met donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Als je nu snel vriend wordt, kun je meedingen naar kaartjes voor deze voorstelling in het Concertgebouw. Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je sowieso 30 procent korting! Gebruik daarvoor de code: betrouwbarebronnen (kleine letters).Ben je geïnteresseerd in sponsoring of adverteren in Betrouwbare Bronnen? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijkenDe rede van Olaf Scholz***Verder luisteren280 - Ook het Tsjechische EU-voorzitterschap wordt van historisch belang279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa264 - De eerste honderd dagen van Rutte IV: hoe alles anders werd260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV236 – Václav Havel, de dissident die president werd233 - Kabinetsformatie 2021: Otto Fricke over de Europese ambities van de nieuwe Duitse regering190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa124 - 95 jaar Jacques Delors36 - Wopke Hoekstra: EU moet geopolitieke machtsfactor worden***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:36:52 – Deel 200:56:41 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een unicum in de moderne geschiedenis van de Verenigde Staten. Nooit eerder heeft een president gewaarschuwd voor zijn voorganger en diens aanhang als een gevaar voor de democratische waarden van de Republiek. Joe Bidens redevoering op 1 september 2022 in Philadelphia is dan ook historisch te noemen. En tegelijk natuurlijk brandend actueel. Jaap Jansen en PG Kroeger diepen daarom de totstandkoming, de achtergronden, de inhoud, de politieke betekenis en de inspiratiebronnen uit.De plek waar de president sprak was zelf al een signaal. Joe Biden stond voor Independence Hall, waar op 4 juli 1776 de onafhankelijkheid werd afgekondigd en waar George Washington in 1787 de conferentie voorzat die de Grondwet opstelde. Bidens redevoering was niet minder dan een oproep tot bescherming van de fundamenten van Amerika als democratie.Maar hoe kwam hij ertoe dit zo te doen? Jaap en PG vertellen over de groep gelauwerde historici met wie Biden urenlang sprak over precies die waarden en fundamenten. Onder hen Anne Applebaum, die al eens te gast was in Betrouwbare Bronnen.Politiek moest Biden op eieren lopen. Want hij kon op die heilige grond van de natie geen vlammend partijpolitiek verhaal houden. Het werd niettemin een fel politiek-moreel betoog zonder meel in de mond. Wie hem daartoe de kans gaf? Een wel zeer opmerkelijk iemand: Dick Cheney. Biden kon nu niet alleen een appèl doen op zijn eigen partijgenoten, maar ook op twijfelende kiezers en op de 'mainstream Republicans'.De speech was zo opgebouwd dat de president voortdurend behoudende voorgangers aanhaalde en bijvoorbeeld ook een zeer conservatieve rechter, die als een soort Republikeins geweten geldt. PG stipt allerlei impliciete en expliciete formuleringen aan waarmee Biden iconen van de ‘Grand Old Party’ als oprichter Abraham Lincoln, Ronald Reagan en 'Ike' Eisenhower aanhaalt. Jaap hoort zelfs Reagans herverkiezingsleus van 1984 doorklinken. Kondigt Joe Biden hier dus verhuld aan in dat hij in 2024 ook zélf een tweede termijn wil?In elk geval zet Biden zijn grote, lange-termijnplannen nu in het kader van de bescherming van de democratie en ook in het licht van visionaire Democratische voorgangers als FDR en Barack Obama. Zijn vlammende oproep tot respect voor gezamenlijke waarden en de waarheid kent volgens PG nog een inspirator. De vrome katholiek Biden heeft blijkbaar een eerdere speech op diezelfde plek in Philadelphia heel goed beluisterd. In 2015 sprak juist daar paus Franciscus.En Donald Trump? Hij en zijn hardcore aanhang reageerden op een wijze die doet vrezen dat Bidens waarschuwing nog meer gegrond was dan hij en zijn inspiratoren uit de geschiedwetenschap hadden kunnen vermoeden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenFull Transcript of President Biden’s Speech in PhiladelphiaHistorians privately warn Biden that America’s democracy is teeteringAnne Applebaum - Biden Gambles That ‘We the People’ Still Exist***Belangrijke boeken van de historici met wie Biden sprak ter voorbereiding van zijn speech:Jon Meacham - The Soul of America: The Battle for Our Better AngelsJon Meacham - Destiny and Power: The American Odyssey of George Herbert Walker BushAnne Applebaum - Twilight of DemocracySean Wilentz - Andrew JacksonSean Wilentz - The Age of Reagan: A History, 1974-200810 Best Books by Michael Beschloss***Verder luisteren281 - Fourth of July: Amerika reisgids voor politieke junkies206 - 'Aardverschuiving': Michael Wolff over Donald Trumps laatste dagen als president. En: zijn bezoek aan Mar-a-Lago202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ (met als gast: Jan Paternotte)159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris150 - De memoires van Barack Obama146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:45:46 – Deel 201:27:33 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Italiaanse premier Mario Draghi stapte op en in het Verenigd Koninkrijk kwam Boris Johnson ten val. Kabinetscrisissen alom in Europa. En in ons land is ook van alles aan de hand. Rutte IV beleeft een roerige zomer waarin crisissen zich opstapelen (Energiecrisis! Stikstofcrisis! Asielcrisis!). CDA-aanvoerder Wopke Hoekstra trok voor het front van zijn collega’s een gele kaart en in alle vier de coalitiepartijen roert de achterban zich. Het wachten is ondertussen op Johan Remkes, de architect van dit kabinet die als 'gespreksleider' de stikstofcrisis moet oplossen.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de politieke geschiedenis. Ze analyseren hoe, waarom en in welke omstandigheden coalities dusdanig in beroering raken dat een crisissfeer onvermijdelijk wordt. En ze kijken wát er dan gebeurt en hóe de val van kabinetten zich dan voltrekt. Een leerzaam verhaal voor nu.Er zijn vier patronen van crisistoestanden in coalities.Zo is er de onmin tussen Kamerfracties en een kabinet wat zelf stevige eensgezindheid vertoont. Fameus voorbeeld hiervan is het kabinet-Cals (1965-1966).Maar ook gedoe binnen een kabinetsploeg terwijl de coalitiefracties elkaar goed vasthouden is een bekend patroon. Ruud Lubbers zei over het kabinet-Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981-1982) dat hij met zijn collega-fractievoorzitters vergeefs 'aldoor met zuurstofmaskers aan kwam zetten'.En dan zijn er de crises rond specifieke bewindslieden, zoals premier Jan Peter Bakenende tweemaal achtereen ondervond.Tenslotte is er de crisis die ontstaat doordat een kabinet 'de gunfactor' kwijt is, intern en onderling, zoals Joop den Uyl en later Wim Kok moesten ervaren.Het soort coalitiecrisis zegt soms maar weinig over de aard van de val van een kabinet. De diepere oorzaak is lang niet altijd de feitelijke aanleiding! Ook hier zien we vier typen ondergang. En die zijn extra leerzaam voor Rutte IV.Zo is er de val waarbij een sleutelfiguur - zoals de premier - zélf de stekker uit het kabinet trekt. Fameus is hoe Ruud Lubbers dat deed in 1989 en zeker ook hoe Maxime Verhagen en Gerrit Zalm dat in 2002 deden bij Balkenende I.Een ander type kabinetsval is waarbij een premier de greep op de coalitie en zijn collega's kwijtraakt, zoals bij Balkenende II (2003-2006).Daarnaast kennen we de ondergang waarbij voor een van de coalitiepartners de pijn te zwaar opweegt tegen de plussen van een gezamenlijke lijn. De PvdA van Wouter Bos gaf daar in 2010 een sterk voorbeeld van.En tenslotte is er de val die eindeloos gerekt wordt doordat onvoorziene omstandigheden of incidenten de feitelijke ondergang blokkeren. Zowel Willem Drees als Den Uyl beleefden dat - met dank aan het Oranjehuis.Jaap en PG tasten tenslotte nog even af waar de huidige situatie van Rutte IV het dichtst bij lijkt te komen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenJaap Stam & Pieter Gerrit Kroeger - De rogge staat er dun bij, macht en verval van het CDA 1974-1998Joris Backer - Tussen droom en daad, D'66 en de politieke crisisDuco Hellema & Margriet van Lith - Dat hadden we nooit moeten doen, de PvdA en de neoliberale revolutie van de jaren negentig***Verder luisteren213 - Van Agt/Den Uyl/Terlouw (1981), de verschrikkelijkste kabinetsformatie ooit180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar164 - Dries van Agt 90 - Eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburger127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:55:13 – Deel 201:41:44 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze eerste aflevering van alweer het vijfde seizoen van Betrouwbare Bronnen keren we terug naar het onderwerp wat in seizoen vier plotseling deze podcast ging beheersen: Oekraïne. We praten we met Robert Serry, in de periode 1992-1996 de eerste ambassadeur namens Nederland in dat toen net onafhankelijk geworden land.Serry werkte daarna nog voor de NAVO en de Verenigde Naties, maar hij bleef terugkeren naar het land waaraan hij inmiddels verknocht was geraakt. Sterker: hij had er zijn vrouw gevonden en kreeg er familie bij. Ook stuurde toenmalig VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon hem naar de door Rusland ingenomen Krim, maar Poetins ‘groene mannetjes’ zetten hem er zonder pardon uit.Deze zomer verbleef Serry opnieuw in Kyiv en omgeving en schreef een dagboek. Zijn ooggetuige-verslag vertelt hij bij ons. Hij trof een zelfverzekerd volk dat meer dan ooit zijn lot in eigen hand neemt. Zo er al twijfels zouden zijn geweest aan de nationale cohesie en identiteit van Oekraïne, dan heeft Poetin die met zijn oorlog resoluut beëindigd, zegt hij.Serry vertelt een kleurrijk verhaal waarin de complexiteit van het land zichtbaar wordt. In alles is Oekraïne hoe dan ook een 'grensland'. Niet alleen territoriaal, ook cultureel en politiek. In veel is nog de erfenis van dictatuur en communistisme merkbaar. Wat Rusland onder Jeltsin meemaakte gebeurde bijna identiek in Oekraïne. Oligarchen, corruptie, verarming, het ontbreken van een democratische cultuur en civil society - ook Oekraïne zuchtte eronder.Toch is Serry nu optimistisch. De nieuwe generatie, zoals Volodymyr Zelensky en zijn staf, ademt een nieuwe geest van vrijheid en een Europese toekomst. Maar Serry is ook realistisch. In de verlammende Brezjnev-jaren werkte hij op de Nederlandse ambassade in Moskou. Daarna leek het of alles kon, maar veel oude structuren blijken taai of komen zelfs weer terug. Kort voor de inval in Oekraïne kwam Serry nog regelmatig bijeen met Russische en Oekraiense deskundigen. Toen bleek hem al dat het Kremlin niet meer luisterde naar de eigen experts en diplomaten.Als oud-diplomaat probeert Serry te doen wat hij kan. Ook op microniveau: hij helpt Oekraïners wier appartementsgebouwen door Poetin kapotgebombardeerd zijn met wederopbouw. Ook de luisteraars van Betrouwbare Bronnen kunnen hierbij financieel helpen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer tekst. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder kijken Amerikaanse onderminister aan de telefoon met Geoffrey Pyatt in opgenomen gesprek over Serry. Ze zegt: "Fuck the EU."Serry klemgezet en gedeporteerd uit De Krim (2014)***Verder luisteren279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:49 – Deel 201:40:13 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze echt allerlaatste aflevering van het vierde seizoen praat Jaap Jansen met PG Kroeger over boeken waarvan PG de laatste tijd heeft genoten. Betrouwbare Bronnen neemt je mee naar het kleinsteedse Independence in Missouri en naar een schatrijke familie in Boston. Maar ook naar Singapore, Londen in oorlogstijd, Weimar en de sloppenwijken van Sint Petersburg.Ten eerste twee boeken over presidenten van Amerika, in vervolg op editie 281 met Pirmin Olde Weghuis.Het gloednieuwe The Trials of Harry S. Truman van Jeffrey Frank vertelt over de eenvoudige boerenzoon en winkelier die in april 1945 geheel onverwacht de iconische president FDR moest opvolgen. Truman werd nadien een van de belangrijkste en meest omstreden wereldleiders, zeker ook in eigen land. Zijn achtergrond leert ons veel over hem en zijn tijd in het begin van de Koude Oorlog. Daarmee is dit weer uiterst actueel in 2022!Ook nieuw is het monumentale JFK, Kennedy's jonge jaren van Fedrik Logevall. Ook dit is een boek over een president in de Koude Oorlog. De schrijver duikt in dit eerste deel van zijn biografie in de Werdegang van Kennedy en hoe hij zich allengs emancipeerde van zijn dominante, puissant rijke en reactionaire vader.Ten tweede drie boeken over Nederland in tijden van grote crisis en verandering. Die passen dan ook erg goed bij het afgelopen seizoen en vast ook bij het komende!Op zoek naar stabiliteit van Friso Wielenga analyseert 'de Balkenende-jaren' en daar is de tijd langzamerhand ook wel rijp voor. Dat doet Wielenga boeiend en evenwichtig. Het boek verrast en bevalt door de aandacht voor nuances. Maar PG noemt het ook 'onaf' vanwege een toch wat rommelige opzet.Frans Stoelinga promoveerde op leven en werk van Albert Winsemius. Zijn boek is zowel voor de historie van de wederopbouw en het Marshallplan in ons land én de opkomst van Singapore als powerhouse in de wereldeconomie een voltreffer. Hoe een Nederlandse topambtenaar in Azië een sleutelfiguur wordt en aan het polderen slaat is een fascinerend verhaal.Dat is dat over Adriaan Dijxhoorn niet minder. Tobias van Gent schreef een adembenemend boek over deze militair die als minister in 1940 het waagstuk van zijn leven deed en ons land als Europese democratie daarmee eigenlijk redde. Dat het koninklijk huis hem daarvoor met hoon, achterdocht en Berufsverbot achtervolgde maakt dit boek af en toe onthutsend. Zelfs eerherstel door de parlementaire enquêtecommissie mocht niet baten. De minister en de majesteit is geen boek voor Orangisten!Ten derde moeten we deze zomer natuurlijk de diepte in met boeken over Europa van vroeger en nu. En dus over Duitsland en Rusland van toen en nu.Die Schwester van Kerstin Decker brengt het lange en opmerkelijke leven van Elisabeth Förster, de zus van de filosoof Friedrich Nietzsche. En wát een leven. Van de zelfmoord van haar man - een fanatieke antisemiet - in Paraguay tot groot succes als 'media-ondernemer' en van kandidatuur voor de Nobelprijs tot bewondering door Mussolini en gezellige bezoekjes van de Führer. Het is een tijdsbeeld van de Europese cultuur en politiek tussen 1870 en 1940 dat zijn gelijke bijna niet kent.De Britse historicus Philip Short komt letterlijk dezer weken met een vuistdikke biografie van Vladimir Poetin. Het boek kan ons veel leren, zijn analyses en verhalen zijn indrukwekkend en ijzingwekkend tegelijk. Hoe hij een collega president het liefst 'aan zijn ballen zou ophangen' bijvoorbeeld. Putin, his Life and Times is kortom een boek dat je niet mag laten liggen - helaas.En tot slot een stukje Sjostakovitsj!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Tijdlijn00:00:00 – Intro en deel 100:08:04 – Truman00:27:37 – JFK00:43:23 – Balkenende00:51:52 – Deel 2, Winsemius01:02:11 – Dijxhoorn01:17:47 – Elisabeth Förster-Nietzsche01:29:02 – Poetin01:48:07 - Einde***Luister verderBij Truman:273 - Opnieuw actueel: 75 jaar Marshall Plan111 - De onverwachte herrijzenis van Helmut Kohl – en van Truman, Merkel en Rutte101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt75 - 2020: het jaar van grote kunstenaars, gruwelijke uitvindingen en bevrijding van tirannie13 - Met Stalin naar de operaBij JFK:194 - Biden en Poetin kijken elkaar in de ogen. De historie van Amerikaans-Russische topontmoetingen94 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 1)Bij Balkenende:166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest153 - Het CDA en de tand des tijdsBB 119 – Elke machtsoverdracht in het CDA is een dramaBB 83 – Het CDA, lastige coalities en gedogenBB 14 – Jan Peter Balkenende en Wopke Hoekstra: Een nieuwe agenda voor Nederland en EuropaBij Winsemius:55 - De geboorte van het poldermodel43 - Liberaal denker WitteveenBij Dijxhoorn en Wilhelmina:214 - Prinsjesdag 2021: Vorstelijke verblijven, vergeten prinsessen en koninklijke drama's129 - De rommelige historie van Prinsjesdag95 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 2)Bij Förster-Nietzsche:208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroepBij Poetin:279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terug272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en RuslandSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze laatste aflevering van het podcastseizoen 2021-2022 komen heel veel thema’s van dit vierde seizoen bijeen in één stad aan de Baltische kust. De exclave Kaliningrad is het restant van Stalins annexaties in 1946. Anno 2022 is het een 'flashpoint' in de geopolitieke en militaire spanningen die Europa op zijn kop zetten. Wat is dat voor stad en waarom gebeurt dit juist daar?In gesprek met Jaap Jansen vertelt PG Kroeger het verhaal van deze 'oblast' van Rusland. Het is het verhaal van ons Europese continent, onze cultuur en politiek sinds de Middeleeuwen.Het was een havenstadje van het Slavische volk der Prussen. Het werd een militair, strategisch en mercantiel centrum van de Duitse ridderordes die de Baltische kusten veroverden en met de Hanzesteden tot grote bloei brachten.Die ridders eerden hun heerser Ottokar II door de nieuwe stad Königsberg - Koningsburcht - te noemen. In de eeuwen daarna werd het de hoofdstad van de eerste protestantse staat in Europa, het machtscentrum van Brandenburg-Pruisen, rebelse stad van kunst en wetenschap.Hier schetste de geniale filosoof Immanuel Kant in de late achttiende eeuw hoe de wereld 'tot eeuwige vrede' zou kunnen komen. Fascinerend is hoe hij concreet voor zich zag hoe wij nu in de EU, met een 'rules based order' en een Erasmus-programma de poging zijn gaan wagen.PG vertelt ook over de rampen die Königsberg troffen, de verwoestingen en deportaties en dat Poetins FSB gevestigd is in het voormalige Gestapo-hoofdkwartier. De enorme spanningen nu tussen Rusland, Litouwen en Polen rond de treincorridor naar Kaliningrad zijn de echo van eeuwen.Tot slot het verhaal van het grootste mysterie in de kunst: de verdwenen Barnsteenkamer.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder lezenHubert Smeets - Kaliningrad: sovjetkolonie die worstelt met haar identiteit (2017)Laura Starink - Russisch sabelgekletter na Litouwse stop op staaltransport naar Kaliningrad (2022)Rusland mag goederen naar Kaliningrad blijven uitvoeren, goederen met militaire toepassing worden uitgesloten***Verder luisteren279 - Jaap de Hoop Scheffer over Poetin, Oekraïne, de NAVO en de toekomst van de EU272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa260 - De toesprakentournee van Volodimir Zelenski en de worsteling van de SPD met de erfenis van Brandt en Schröder257 - Het machtige Rusland als mythe: hoe 'speciale militaire operaties' een fiasco werden256 - Na de inval in Oekraïne: 'Nu serieus werk maken van Europese defensiesamenwerking'254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken253 - Poetins bizarre toespraak: hoe de president de geschiedenis van Oekraïne herschrijft252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij was248 - Oekraïne en de eeuwenoude vriendschap tussen Duitsland en Rusland244 - Frans Timmermans over onder meer Rusland en Oekraïne188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:10 – Deel 201:25:10 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Emmanuel Macron won zijn tweede presidentiële termijn en toen deden de Fransen iets zeer ongebruikelijks. Zij gaven hem en zijn politieke beweging Renaissance geen parlementaire meerderheid. Voor het eerst moet een net herkozen staatshoofd in Parijs een beetje gaan polderen en coalities zien te smeden om zijn program te realiseren. Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren wat dit betekent en hoe uitzonderlijk dit is in de Franse politieke historie.Want het beeld is toch veelal dat 'la Grande Nation' een krachtig, centraal geleid, pyramidaal bewind kent waarin de man in het Elysée (nooit een vrouw tot nu toe) echt achter de knoppen zit. Zijn wil is wet en zo is dat eigenlijk altijd geweest.Maar wie dieper graaft ziet een heel ander Frankrijk. PG schetst hoe ongekend divers, verdeeld en veelvormig dit land is dat wij als eenheidsstaat kennen. Grote delen werden eeuwenlang door Engeland geregeerd of waren min of meer autonome regio's met eigen taal, cultuur en bestuursvormen.Eigenlijk alleen in de periode van de late 16e eeuw tot in de 18e eeuw kwam het Frankrijk van de legende echt naar boven. En zelfs toen werd het land vaak verscheurd door godsdiensttwisten en burgeroorlogen. Die eeuwen maakten wel dat nieuwe 'imago', door het optreden van grote persoonlijkheden op de troon. François I, Catharine de Médicis, Henri IV en Le Roi Soleil gaven Frankrijk een uitstraling van grandeur.Maar eigenlijk was dat na 1750 en met de Revolutie in 1789 voorbij. Meer dan 150 jaar lang was het land labiel en volgden revoluties en staatsgrepen. Napoleon III, Pétain, de Bourbons en zwakke regeringen die snel weer vielen, bepaalden het beeld. Pas in 1958 durfde Charles de Gaulle een nieuw Frankrijk te maken. Zijn Vijfde Republiek was een soort 'gekozen monarchie' en verrassend stabiel, ook in Europa en op het wereldtoneel.Is nu, met Macron en een nieuwe Europese Unie als geopolitiek fenomeen, de tijd van De Gaulles constructie 'passé'? Gaat de herkozen president met het nieuwe parlement een politiek experiment aan? Is dit een terugval naar de Vierde Republiek of sticht Macron de Zesde? De tijden zijn hoe dan ook historisch.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door Bamigo, kleding gemaakt van bamboe. Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je 25 procent korting op je eerste bestelling met code BETROUWBAAR25 – ga daarvoor naar Bamigo.comEn we zijn ook heel blij met donaties van luisteraars via Vriend van de ShowSponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Hieronder nog meer informatie. Op Apple kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Verder luisteren272 - Dankzij Poetin: nu écht intensief debat over de toekomst van Europa254 - Frank Heemskerk: dineren met Poetin, bij de Wereldbank Oekraïne helpen opbouwen en nu Europa economisch versterken240 - Het Franse EU-voorzitterschap als uitdaging voor Rutte IV231 - Geschiedenis als politiek wapen204 - 14 juli 2021: Op weg naar de Franse presidentsverkiezingen190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa124 - 95 jaar Jacques Delors107 - Jean Monnet, de vader van Europa57 - Alexis de Tocqueville45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand35 - Charles De Gaulle28 - De relatie Nederland-Frankrijk18 - Over Leonardo da Vinci***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:10:59 – Reclame Bamigo en deel 200:42:57 – Deel 301:26:42 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Boris Johnson won glorieus de verkiezingen. De media waren dol op hem. Hij kreeg Brexit voor elkaar. In Kyiv was hij een held. Maar de Tory-premier ging roemloos ten onder. Zijn trouwste aanhangers, de jonge politici in zijn kabinet, zegden massaal het vertrouwen op, terwijl de 'oude rotten' hun afkeer niet meer verhulden. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het drama in Downing Street 10 en belichten de unieke historie van de implosie van onverslaanbaar geachte Britse premiers.Bij Johnson speelden twee dingen een cruciale rol. Ten eerste dat iedereen wist dat hij nooit en door niemand te vertrouwen was. Hij verried zijn vriend en premier David Cameron en diens opvolger Theresa May over Brexit. Hij probeerde schaamteloos de EU-leiders tegen elkaar uit te spelen, maar die hadden hun geheime wapen Michel Barnier. En Nancy Pelosi liet weten dat het Amerikaanse Congres niet geloofde in een post-Brexit deal.Ten tweede is Johnson ingehaald door de effecten van zijn enige ‘succes’. De ramp voor de economische voorspoed op de lange termijn die Brexit nu al blijkt te zijn, kon hij niet meer wegmoffelen. Ook niet door ‘de grootste bondgenoot van Zelensky’ te spelen.Is dit uniek? Ja natuurlijk. Zelden ging een premier binnen drie jaar zo de mist in. En nee, uiteraard. PG analyseert drie fameuze momenten in de Britse historie waarbij een prime minister op epische wijze ten onder ging. In 1990 moest Margaret Thatcher meemaken hoe zij op het hoogtepunt van haar politieke loopbaan - nota bene in Parijs - door haar eigen partij en haar eigen ministers weloverwogen en kil werd gedumpt. In 2007 beleefde Tony Blair dat hij als winnaar voor de Labour Party te vaak en te langdurig valse beloften en halve waarheden had gedebiteerd. Hij moest weg en eindelijk Gordon Brown voorrang geven. Voor hemzelf, voor Labour en voor Brown het allemaal te laat.En meest dramatisch was mei 1940. Boris Johnson schreef dan wel een boek over Winston Churchill, maar blijkt de lessen van hoe die aan de macht kwam nimmer te hebben begrepen. De ondergang van Neville Chamberlain in een tijd van oorlog en crisis vertoont verrassende overeenkomsten met de afgelopen week. En het zou er ook nog toe kunnen leiden dat the Queen nadat zij als onverwoestbare vorstin reeds vele records brak, nu nog een laatste politieke benchmark op haar naam schrijft!*** Hieronder nog meer informatie. Op sommige apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Bamigo, kleding gemaakt van bamboe. Als luisteraar van Betrouwbare Bronnen krijg je 25 procent korting op je eerste bestelling met code BETROUWBAAR25 – ga daarvoor naar Bamigo.comEn we zijn ook heel blij met donaties van luisteraars via Vriend van de ShowSponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie. *** Verder kijken Boris Johnson treedt af als premier***Verder luisteren207 - Zomer 2021: Boekentips van PG! (oa Michel Barnier - La Grande Illusion)81 - Ambassador Peter Wilson: 'No race to the bottom after Brexit'69 - Britse verkiezingen! PG Kroeger over 'the mother of parliaments'52 - Hoe Rutte David Cameron teleurstelde32 - Churchill en Europa: biografen Andrew Roberts en Felix Klos30 - Delors en Thatcher08 - Pim Waldeck over 'die gekke Britten' - Paul Rem over The Queen03 - Peter Wilson over Brexit*** Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:19 – Bamigo advertentie en deel 200:55:38 – Deel 301:24:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met veel zelfspot noemt hij zichzelf 'de Barack Obama van den Aldi'. Een niet te dure huismerkversie van de onverwachte aanvoerder uit een minderheidsgroep. Sammy Mahdi werd op 25 juni gekozen om de zwaar aangeslagen christendemocraten in Vlaanderen er bovenop te helpen. Want net als in Nederland en tal van andere Europese landen staat de christendemocratie er bij onze zuiderburen niet goed voor. Aan Jaap Jansen en PG Kroeger vertelt Sammy Mahdi hoe hij zijn partij, CD&V, weer op de kaart wil zetten.Zijn profiel is ongebruikelijk. Zijn persoonlijkheid niet minder en zijn oude klus bijna net zo hopeloos als de nieuwe: hij was staatssecretaris voor Asiel en Integratie. Het maakt Sammy Mahdi allerminst moedeloos of voorzichtig. Integendeel. Hij benadrukt dat zijn verkiezing tot partijleider met 96% betekent dat hij een mandaat heeft voor ingrijpende en noodzakelijke hervormingen. Zowel inhoudelijk als in de communicatie van zijn partij.De 33-jarige Mahdi – zoon van een Iraakse vader en een Vlaamse moeder – groeide als kind al op in het besef dat hij alleen respect en aandacht zou krijgen als-ie alles eruit zou halen wat erin zat aan talent, vernuft, energie en vuur. Die houding doet hem met ironie vertellen hoe hij in Europese ministerraden de zaak nogal eens op stelten zette. En hij kan er goed mee leven dat mensen zich soms aan hem ergeren of niet meteen weten te vatten.Dat maakt zijn kritiek op de eigen partij des te pittiger. In zijn boek Van hol naar vol doet hij aanbevelingen om het christendemocratisch gedachtengoed opnieuw te laden. Hij pleit ervoor in elk geval één woord te verbieden: 'draagvlak'. Want de zogenaamd vriendelijke zoektocht daarnaar is al te vaak een excuus om uit te stellen en onduidelijk te blijven. Dat ziet hij bij discussies over migratie en ook bij de boeren en het stikstofprobleem.Sammy Mahdi kiest ervoor de christendemocraten uit de modus van 'wij moeten besturen om politiek echt te kunnen leven' naar een nadrukkelijk meer ideologische politiek te brengen. Hij noemt zich een 'Daensist' en laaft zich aan de katholieke sociale leer. Tegelijk grapt hij een 'spiritueel eclecticus' te zijn, 'besneden, gedoopt en agnostisch'.Duidelijk is dat Mahdi kiest voor het offensief. Bij zijn aantreden pakte hij andere partijen meteen hard aan. De bozig-verbaasde reacties daarop dient hij vrolijk van repliek. Blijkbaar mag iedereen de aanval kiezen behalve een middenpartij. Daarbij onderstreept Mahdi dat een partij nooit meer is dan het instrument waarmee een politieke overtuiging zich organiseert. Een partij kan ook verdwijnen als zij die rol niet meer weet te spelen. De vurige Europeaan Sammy Mahdi waarschuwt hiermee ook zijn geestverwanten in Nederland en elders in Europa.***Op sommige podcast-apps kun je soms niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl voor informatie.***Verder lezenSammy Mahdi – Van hol naar vol, 10 wake-upcalls voor christendemocratenSeeing Europe anew, young politicians and the future of Europe (met oa Sammy Mahdi)***Verder luisterenAndere afleveringen over de christendemocratie:BB 276 - 30 jaar politiek, 16 jaar bondskanselier en de hond van Poetin: Angela Merkel blikt terugBB 218 - Angela Merkel, een bijzondere bondskanselier - gesprek met biograaf Ralph BollmannBB 175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVDBB 153 - Het CDA en de tand des tijdsBB 134 – 40 jaar CDA, 10 jaar CDA-congres in de RijnhalBB 127 – De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 119 – Elke machtsoverdracht in het CDA is een dramaBB 83 – Het CDA, lastige coalities en gedogenBB 56 – Tien wetten waaraan een succesvolle partijvoorzitter moet voldoenBB 46 – De koers van CDA-vicepremier Hugo de JongeBB 38 – Elco Brinkman: Het incident regeertBB 14 – Jan Peter Balkenende en Wopke Hoekstra: Een nieuwe agenda voor Nederland en EuropaAndere Belgische gasten in Betrouwbare Bronnen:BB 252 - Guy Verhofstadt over Oekraïne, Rusland en zijn ontluikende vriendschap met Poetin, die plots voorbij wasBB 229 - Kristof Calvo: wat de Nederlandse en Belgische politiek van elkaar kunnen leren***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:35:38 – Deel 201:00:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.