Duurzaam | BNR

De Nederlander Pieter Hoff had een droom: 2 miljard hectare herbebossen. Deze week gaat een film over zijn missie in première. Deze aflevering in het kort:⇨ De bijzondere missie van Green Musketeer Pieter Hoff⇨ De COP Biodiversiteit in Cali⇨ Waarom Harm kernenergie geen goed idee vindtThe Green Musketeer vertelt het bijzondere verhaal van deze missie. Pieter kan de première helaas niet meer meemaken, zoon Wout zet de missie van zijn vader nu door. ‘Mijn had had 25 jaar geleden nog een lelie-veredelingsbedrijf in Zuid-Amerika. Water was daar toen al een groot probleem. Hij was een echte uitvinder en kwam op het idee voor een intelligente emmer die een oplossing zou kunnen bieden voor de landbouw in droge gebieden.’ De zogeheten Waterboxx creëert een ideaal microklimaat voor de jonge boom. Die kan zo net aan overleven, maar wordt wel gestimuleerd om een goed wortelstelsel te ontwikkelen. ‘Zo kan hij uiteindelijk verder groeien zonder hulp’, aldus Wout. ‘Dat doen we door minder dan 100 liter water per boom te geven.’Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzame wereldVolgens schattingen heeft de wereld sinds 1900 ongeveer 1,5 miljard hectare bos verloren. Dat is een gebied ongeveer zo groot als de Verenigde Staten en Mexico samen. ‘Wereldwijd zijn er miljarden hectare gedegradeerd land, waar door de droogte nauwelijks nog iets groeit’, zegt Wout. ‘Onze uitvinding maakt de herbebossing van woestijnland zonder irrigatie mogelijk. Daarmee bieden we een oplossing voor het wereldwijde CO2-probleem en verwoestijning.’Luister ook | Koolstofcredits als nieuw verdienmodel voor boerenHarm legt uit waarom hij tegen nieuwe kerncentrales is. ‘Onderzoeksbureau Profundo heeft het nog een keer uitgezocht en zij concluderen dat kerncentrales gemiddeld drie keer duurder uitvallen dan oorspronkelijk wordt begroot. Nieuwe kerncentrales komen bovendien te laat om de klimaatdoelstellingen voor 2040 en eerder te halen. Zowel wat betreft de economie als het klimaat is het dus zinloos om nu nog aan grootschalige nieuwe capaciteit voor kernenergie te gaan werken.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Elektrificeren, waterstof en CO2-opslag. Met die combinatie wil het Noordzeekanaalgebied de industrie de komende dertig jaar verduurzamen. Maar er zijn nog flink wat uitdagingen.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe de industrie rondom Noordzeekanaal gaat verduurzamen⇨ Steeds meer batterijen in Nederland⇨ Wetenschappers waarschuwen opnieuw voor klimaatrampNederland telt zes industriële clusters. Die presenteerden onlangs hun  nieuwe plannen om de CO2-uitstoot van de industrie terug te dringen. Eén van die regio’s is het Noordzeekanaalgebied, dat met Tata Steel en de Amsterdamse haven in de eigen gelederen nog een flinke klus te klaren heeft. Bij elkaar opgeteld stoten de industriële bedrijven in deze regio nu uit nog zo’n 15 megaton uit. Binnen vijf jaar moet dat met de ruim helft zijn teruggebracht. Uiteindelijk is het doel om in 2050 helemaal klimaatneutraal te zijn.Luister ook | Jan Rotmans over de woelige rit naar een duurzamere wereldAls clusterregisseur in de IJmond-regio is het aan Ingrid Post de taak om deze energietransitie aan te zwengelen. Zij vertelt uitvoerig over de nieuwe plannen, waarin onder meer plejk is voor een nog te ontwikkelen Energiehaven, die geschikt is voor de assemblage van windturbines. Verder moeten er twee elektrolysers (waterstoffabrieken) komen en wil men investeren in een CO2-netwerk. Die moet een uitkomst bieden voor industriële partijen die niet helemaal CO2-neutraal kunnen worden. ‘Het is een heel complexe en dure transitie’, aldus Post. Dat is volgens haar ook de belangrijkste reden waarom sommige investeringen nu vertraging oplopen.Luister ook | Wat kunnen we doen tegen ultrafastfashion?Een grote groep van 15.000 wetenschappers van over de hele wereld waarschuwt opnieuw voor een klimaatramp. En deze keer onderstrepen ze dat die ramp onomkeerbaar wordt, vertelt Harm. Over een maand begint de internationale klimaattop in Azerbeidzjan en in het rapport wordt gesproken over een kritieke en onvoorspelbare nieuwe fase in de klimaatcrisis. De wetenschappers hanteren bij hun jaarlijkse rapportage 35 vitale functies' van de planeet en houden bij hoe die veranderen door de jaren heen. ‘En 25 van die 35 vitale functies bereikten in het afgelopen jaar recordwaarden. Dat kan zo niet langer doorgaan’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jan Rotmans is de bekendste klimaatprofessor van Nederland. Hoewel er in de maatschappij steeds meer weerstand klinkt tegen de energietransitie, ziet hij een groene onderstroom die zich volgens hem niet meer laat stoppen. Deze aflevering in het kort:⇨ Klimaatcollege van Jan Rotmans ⇨ Waarom weerstand soms ook goed kan zijn⇨ Wet tegen ontbossing wordt uitgesteldDe energietransitie is de grootste verbouwing in de geschiedenis. Dat gaat niet over een paar dubbele glazen in de slaapkamer of een tochtstrip in de keuken. We bouwen met z’n allen op dezelfde plek een compleet nieuw huis. En zo’n grondige renovatie roept weerstand op, erkent Jan Rotmans. Hij is hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit en won afgelopen week tijdens Springtij de Wubbo Ockels Brandaris Oeuvre Prijs. Luister ook | De kust van Suriname dreigt onbewoonbaar te wordenDie weerstand hoort erbij, zo benadrukt Jan. Hoewel de aarde blijft opwarmen en veel duurzame ontwikkelingen niet snel genoeg gaan, benadrukt hij dat het geen zin heeft om daarover gefrustreerd te raken. ‘De transitie naar een groenere wereld ontstaat vanuit hoop en belangen. Niet door voortdurend boos te blijven.' Rotmans put hoop uit de vele gesprekken die hij voert met jongeren. 'Ik adviseer ze om de last van de klimaatcrisis niet op hun schouders te nemen. Dit probleem los je niet even in je eentje op. Maak kleine stapjes en word zo onderdeel van de grote transitie.' Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?Ook bespreken we het bericht van de Europese Commissie. Die wil de wet die ontbossing moet tegengaan met een jaar uitstellen. Reden is dat ze bedrijven wat langer de tijd willen geven om hun ketens aan te passen’, vertelt Muriel Arts, deze keer ons groen geweten. Ze snapt de afweging, want er is in de wet nog veel onduidelijkheid en dat maakt handhaving nu nog erg moeilijk. In de anti-ontbossingswet staat dat je als bedrijf geen commodities en producten meer mag importeren die in verband worden gebracht met ontbossing en biodiversiteitsverlies. Dat gaat onder meer om hout, palmolie, vlees, cacao en koffie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zeewier blijkt een duurzaam alternatief voor allerlei grondstoffen en kan in de toekomst mogelijk zelfs grote hoeveelheden CO2 opslaan. Voor de kust van Scheveningen gaan ze dat nu testen.Deze aflevering in het kort:⇨ Zeewierboerderij bij Scheveningen gaat open⇨ Het succes van het Montreal Protocol ⇨ Opnieuw link gelegd tussen CO2 en opwarmingNorth Sea Farmers is de brancheorganisatie van zeewierboerderijen. Die heeft nu het initiatief genomen voor ‘s werelds eerste commerciële zeewierboerderij in een windmolenpark. De aanleg van North Sea Farm 1 op zo’n achttien kilometer voor de kust is al begonnen en moet in eerste instantie 6000 kilo vers zeewier per jaar opleveren. Dat spul wordt al ingezet als duurzame grondstof voor tal van producten, zoals cosmetica en plastic. North Sea Farmers hoopt met deze nieuwe installatie de productie op te schalen en daarmee de branche een flinke impuls te geven. Luister ook | Hoe klimaatverandering ons leven gaat beïnvloedenEef Brouwers is één van de drijvende krachten van deze proefboerderij in het water. In plaats van rotsen worden lijnen gebruikt, waarop de plantjes kunnen groeien. Hij ziet veel voordelen in de kweek van zeewier op grote schaal. ‘Je hebt namelijk geen kostbare land en kunstmest nodig om het te laten groeien. Nutriënten uit de zee en CO2, dat is het enige wat zeewier nodig heeft’, aldus Brouwers. North Sea Farmers gaat hier ook testen in hoeverre zeewier in staat blijkt om flinke hoeveelheden CO2 op te slaan. Luister ook | De impact van kunstmatige intelligentie op het klimaatHarm verwijst intussen naar een nieuwe, zeer gedetailleerde reconstructie van het klimaat op aarde in de afgelopen 485 miljoen jaar. Door 150.000 fossielen te combineren met geavanceerde klimaatmodellen konden wetenschappers de sterke link tussen CO2-niveaus en de wereldwijde temperatuur laten zien. Meestal was het op aarde veel warmer dan nu, maar de klimaatverandering van dit moment gaat veel sneller dan de natuurlijke veranderingen in het verleden. ‘Het onderzoek herinnert ons eraan hoe kwetsbaar het leven op aarde is in het licht van snelle milieuveranderingen. De toekomst van de menselijke beschaving in een drastisch warmere wereld blijft onzeker’, aldus Harm. See omnystudio.com/listener for privacy information.

John Goedschalk zet zich al ruim tien jaar in voor het Amazone-regenwoud. En dat is hard nodig, want Suriname scheurt momenteel zonder rem in de richting van het klimaatravijn.Deze aflevering in het kort:⇨ Paramaribo verzuipt⇨ De duurzame noten-business van Bioterra⇨ Doomsday Gletjer smelt angstaanjagend snelDe helft van de Surinamers woont in en rondom Paramaribo. De vooruitzichten voor de hoofdstad zijn, in het licht van klimaatverandering, weinig positief. ‘Paramaribo is afgeschreven’, zegt Goedschalk. ‘Bij 1 meter zeespiegelstijging wordt de stad al onleefbaar als gevolg van overstromingen en een onhoudbaar rioleringsstelsel.’ Een deltaproject zoals in Nederland is op de drassige bodem daar onrealistisch. Bovendien kan Suriname dat helemaal niet betalen. En er speelt nog iets mee: de gevolgen van klimaatverandering spelen in het land nog geen prominente rol in maatschappelijke discussies. Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersJohn Goedschalk was jarenlang aanvoerder van de milieubeschermings-NGO Conservation International Suriname. Tegenwoordig is hij directeur van Biotara, een jong bedrijf dat in de binnenlanden noten plukt om die als duurzame oliën te verkopen aan cosmeticamerken. In ruil voor een afzetmarkt zetten de lokale bewoners zich in voor natuurbehoud. Zijn doel? Binnen tien jaar zo’n vier miljoen hectare aan regenwoud beschermen en 10.000 families uit de armoede halen.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieOns groene geweten Yvette Watson verwijst in haar nieuwsoverzicht over een onderzoek op Antarctica. Wetenschappers hebben namelijk ontdekt dat de Thwaites gletsjer, beter bekend als Doomsday Glacier, steeds sneller aan het smelten is. Ze noemen de vooruitzichten zelfs ronduit griezelig. De gletsjer werkt als een een soort kurk die de enorme Antarctische ijskap tegenhoudt. Uiteindelijk zou de ineenstorting ervan kunnen leiden tot een zeespiegelstijging van ongeveer drie meter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Regeneratieve landbouw heeft de toekomst. Waar het veel agrariërs echter aan ontbreekt is een goed verdienmodel. Scature wil dat oplossen met een platform dat kleine boeren toegang geeft tot de koolstofcreditmarkt. Deze aflevering in het kort:⇨ De kansen van regeneratieve landbouw⇨ Koolstofcredits via Scature⇨ Geen fossiele reclame meer in Den HaagDe Europese Unie ziet in regeneratieve landbouw één van de oplossingen voor het klimaatprobleem. Boeren verbouwen dan verschillende gewassen naast elkaar en gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dat zorgt voor een gezondere bodem met meer leven, zoals wormen en schimmels. Vanuit Brussel ligt er de komende jaren veel geld klaar voor boeren die de overstap willen maken. Toch blijkt die overstap voor veel goedwillende boeren niet eenvoudig. Ze zeggen moeite te hebben om het financieel rond te breien.Luister ook | Eindelijk een oplossing voor moeilijk te recyclen plasticBart van Beuzekom wil daar met Scature iets aan doen. Zijn concept in een notendop? De CO2 die regeneratieve boeren in hun bodem opslaan verkopen als koolstofcredits, aan bedrijven die zo hun eigen uitstoot willen compenseren. Voor veel kleine boeren is het aanvragen van certificering kostbaar en ingewikkeld en daar speelt Scature slim op in. Van Beuzekom is opgeleid als econometrist, werkte bij ‘s werelds grootste vermogensbeheerder Blackrock en kwam via een logistiek bedrijf in Brazilië met regeneratieve landbouw in aanraking.Luister ook | Er kleven ook nadelen aan klimaatrechtszakenHarm gaat in op nieuws uit de Hofstad. Vanaf 1 januari is fossiele reclame daar verboden. Het gaat om reclame voor fossiele producten en diensten zoals vliegvakanties, cruisevakanties, benzineauto’s en gasaanbieders. Den Haag is de eerste stad ter wereld die deze brutale stap durft te zetten. Het initiatief van de Haagse Partij voor de Dieren is aangenomen en het signaal dat wordt afgegeven is duidelijk: we moeten af van onze fossiele verslaving.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van broeken tot truitjes, t-shirts, sokken, jassen, hoodies en ondergoed. Jaarlijks worden zo’n 100 miljard nieuwe kledingstukken geproduceerd. Ruim de helft daarvan belandt binnen een jaar op de afvalberg.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe we de textielindustrie verduurzamen⇨ De grootste warmtepomp in gebruik genomen⇨ Duurzame Dinsdag met Kees KlompPeter Koppert is Manager Circulair Textiel bij Modint, vertegenwoordiger van de Nederlandse textiel- en kledingindustrie. We zoomen met hem in op deze branche, die kampt met grote duurzame uitdagingen. Harm somt ze aan het begin van de aflevering meteen maar even op: giftige kleurstoffen en bleekmiddelen die in de natuur en het water belanden, CO2 dat in enorme hoeveelheden de atmosfeer wordt ingepompt, omdat het spinnen, weven, verven en transport heel veel energie kost en grote druk op landbouwgronden. Bovendien slijt kleding 30 procent sneller dan voorheen en heeft ultra-fast fashion z’n intrede gedaan. Grote Chinese wegwerpwinkels als Temu overspoelen de markt met supergoedkope kleding die je doorgaans na een paar keer dragen al weer kunt weggooien. Luister ook | Deze modulaire fiets gaat een leven lang meeEr zijn veel initiatieven voor duurzamere grondstoffen. Maar met name op het gebied van recycling moet er nog veel gebeuren. Zo is het bijvoorbeeld heel lastig om kledingstukken met katoen én polyester op een hoogwaardige manier te recyclen. Modin zet zich al jaren in op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Dit pakket van maatregelen gaat onder meer over gescheiden inzamelen, het hergebruiken en verplicht recyclen van gedragen kleding.Luister ook | Hoe de Rotterdamse haven CO2-neutraal wil wordenHarm blikt terug op Duurzame Dinsdag, waar voor de 26e keer de Duurzame Troonrede werd uitgesproken. Deze keer gebeurde dat door betekeniseconoom Kees Klomp. ‘Dit wordt geen fijn verhaal’, zo begon hij zijn betoog. Klomp vertelde over hoe we economische ontwikkeling en ecologische druk moeten loskoppelen en hoe we dat eigenlijk nog nergens doen. Dat gaat volgens hem onontkoombaar leiden tot heel grote maatschappelijke ontwrichtingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Steeds meer wetenschappers roeren zich in het klimaatdebat. Eén op de drie spreekt zich er actief over uit en de helft is zelfs bereid om mee te doen aan protesten. Deze aflevering in het kort:⇨ Hittesterfte gaat flink toenemen⇨ Wetenschappers op de barricade⇨ Consensus over opwarming wordt onderschapDeze actiebereidheid onder wetenschappers blijkt uit internationaal onderzoek dat is uitgevoerd onder leiding van de Universiteit van Amsterdam. Reyer Gerlagh is één van hen. Hij is als hoogleraar verbonden aan Tilburg University en heeft zich aangesloten bij Scientist Rebellion, een zusterorganisatie van Extinction Rebellion. In 2014 schreef hij mee aan het IPCC-rapport. Door druk vanuit China en Brazilië met name werd een belangrijke passage uit dat rapport geschrapt. Dat frustreerde hem dusdanig, dat hij besloot om van zich af te bijten. Naast onderzoek doen en colleges geven, voert hij nu ook actie tegen de fossiele industrie.Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?Het overgrote merendeel van de wetenschappers windt er geen doekjes om: klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijk handelen. Toch onderschatten veel burgers die eensgezindheid, blijkt uit hetzelfde UVA-onderzoek. Zij denken dat die mondiale overeenstemming binnen de wetenschap veel kleiner is, zo schrijven de onderzoekers in het blad Nature Human Behaviour. De ongeveer 10.000 respondenten houden het op 85 procent consensus, terwijl het werkelijke percentage op meer dan 97 procent ligt. Volgens Reyer Gerlagh is dat opnieuw het bewijs dat de wetenschap zich moet laten horen.Luister ook | De planeet gaat richting 2,5 graden in het roodHarm windt zich intussen op over de EU Taxonomy, de nieuwe standaard voor eerlijke en duurzame beleggingen. Zo weten banken, pensioenfondsen en andere financiële instellingen waarin ze groen kunnen beleggen. De EU maakt in die richtlijnen ook plaats voor vliegtuigen die iets minder CO2 uitstoten. Een groep NGO’s wil daar een stokje voor steken en stapt naar de rechter.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Chris Julien is filosoof, actief voor Extinction Rebellion en auteur van het nieuwe boek Alledaags Activisme. Daarin wil hij een perspectief bieden voor mensen die worstelen met hun rol in het grote klimaatvraagstukDeze aflevering in het kort:⇨ Waarom veel mensen wegkijken⇨ Filosofische vraagstukken over het klimaat⇨ Daken van distributiecentra worden zonneweidenWie het beest van de klimaatcrisis in de bek durft te kijken, krijgt daar niet als vanzelf een beter gevoel bij. Daarom kijken veel mensen weg of bagatelliseren de situatie. Hoe dat werkt en wat je wél kunt doen om een verschil te maken, beschrijft Chris Julien in zijn boek Alledaags Activisme. Hij neemt ons mee voorbij het ongemak van een probleem dat voor veel mensen te groot voelt. Op basis van wetenschappelijke, filosofische en persoonlijke inzichten laat Julien zien dat we veel meer kunnen dan we denken. Juist in het alledaagse zitten volgens hem namelijk tal van mogelijkheden voor systeemverandering.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?Hij noemt in zijn boek een aantal concrete voorbeelden, waaronder de gemeente Amsterdam. Daar zette één brief van een ambtenaar een hele groene beweging in gang. Zelf is Julien een klimaatactivist die al eens werd opgepakt voor het blokkeren van een snelweg. Helpen dit soort acties, willen we van hem weten? Hij wijst op een Duitse studie die laat zien dat elke actie van klimaatactivisten de zorgen over de klimaatcrisis onder de bevolking met gemiddeld 1,2% laat toenemen. Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm begint de aflevering voor de verandering eens met goed nieuws. Op meerdere plekken in de wereld zijn wetenschappers bezig om het rendement van zonne-energie te vergroten. Dat doen ze met perovskiet, waarmee coatings kunnen worden gemaakt die dun en flexibel genoeg zijn om op ongeveer ieder oppervlak aan te brengen. Zo is er nu een folie ontwikkeld dat ongeveer net zoveel energie opwekt als bestaande zonnepanelen. Dit materiaal kun je overal op aanbrengen, van het dak van auto’s en gebouwen tot de achterkant van mobiele telefoons. Zo hebben we op den duur minder siliciumpanelen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lodewijk Hoekstra kondigde vlak voor de zomer zijn afscheid aan als tv-tuinman en reist nu door het land met zijn groene ambulance. Hij maakt zich grote zorgen over de teloorgang van de natuur in Nederland.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Vanaf volgende week zijn we er weer met reguliere afleveringen.See omnystudio.com/listener for privacy information.