
Duurzaam | BNR
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Latest episodes

Aug 12, 2024 • 24min
Zomerserie | Kim van der Leest: ‘Een groener Nederland, zo lukt het ons'
Kim van der Leest is bioloog en wijdt haar leven aan het vergroenen van Nederland. Dat doet ze in woonwijken, op bedrijventerreinen en bij sportverengingen. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van voormalig tv-tuinman Lodewijk HoekstraSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Aug 5, 2024 • 25min
Zomerserie | Suze Gehem: ‘Optimisme is een verantwoordelijkheid'
Het was Wubbo Ockels die Suze Gehem inspireerde om met haar duurzame missie aan de slag te gaan. Met De Groene Grachten krijgt ze monumentale panden van het gas af. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. De column komt deze keer van Klaske Kruk van Circularities. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van bioloog Kim van der Leest.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jul 29, 2024 • 24min
Zomerserie | Merei Wagenaar: ‘Zo word je als bedrijf een duurzame koploper'
Merei Wagenaar is voorzitter van het UN Global Compact Network in Nederland. Dit is een mondiaal opererende vereniging die bedrijven helpt bij het verduurzamen van hun operatie. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. De column komt deze keer van Yvette Watson van The 2B Collective. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Suze Gehem van de Groene Grachten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jul 22, 2024 • 24min
Zomerserie | Werner Schouten: 'Bedrijven maken shift van winst naar impact'
Werner Schouten maakte naam als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Zijn nieuwe initiatief heet Impact Economy Foundation, daarmee wil hij ons land een flinke zet in de duurzame richting geven.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Merei Wagenaar van het UN Global Impact Network Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jul 15, 2024 • 24min
Zomerserie | Piet Sprengers (ASN Bank): ‘Het geld rolt de verkeerde kant op’
Piet Sprengers studeerde af als bioloog, maar maakte een carrièremove naar de financiële sector. Inmiddels geeft hij richting aan de duurzame koers van ASN Bank.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Werner Schouten van de Impact Economy Foundation.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jul 8, 2024 • 24min
Hoe versnellen we het klimaatbeleid?
De route naar een klimaatneutrale samenleving raakt vrijwel alle mensen in Nederland. Aan het Nationaal Klimaat Platform de taak om deze transitie te versnellen en iedereen hierbij te betrekken.Deze aflevering in het kort:⇨ Burgers verlangen duidelijkheid⇨ De grootste verbouwing van Nederland⇨ Plannen voor biobrandstofproductie stopgezetHet Nationaal Klimaat Platform is door het vorige kabinet in het leven geroepen om te helpen het klimaatbeleid te versnellen. Eén van de conclusies na twee jaar? Burgers hebben veel behoefte aan een duidelijk klimaatbeleid van de overheid, zo vertelt voorzitter Kees Vendrik. ‘Zeg waar het naartoe gaat’, zeggen burgers tegen de overheid.’ Hij benadrukt dat het om de grootste verbouwing van Nederland ooit gaat. ‘En daarbij gaan dingen fouten, dat kan niet anders.’ Luister ook | Wat zijn de klimaatambities van China?Het Nationaal Klimaat Platform presenteerde twee weken geleden een nieuw rapport: bouwstenen voor bestaanszekerheid. Daarin wordt het maken van duidelijke keuzes nog eens benadrukt. ‘Als de politiek geen expliciete keus maakt, domineert het recht van de sterkste, de beste lobby of de grootste portemonnee. Om de kansen van alle burgers, ondernemers en gemeenschappen te verzilveren zijn dus tegenwicht, rechte rug en politiek moed nodig.’ Luister ook | Deze nieuwe reactor maakt van afval weer grondstoffenHarm begint de uitzending met een bericht over biobrandstoffen. Aanleiding is de grote biobrandstoffabriek die Shell dit jaar bij Pernis zou openen. Die wordt past afgebouwd als de markt voor dit soort brandstoffen aantrekt en dat is mogelijk pas rond 2030. Shell is niet de enige biobrandstofproducent die de ambities terugschroeft. BP maakte afgelopen maand duidelijk ook de bouw van biobrandstoffabrieken in Europa voorlopig te staken. ‘Dat lijkt een zorgelijke ontwikkeling, maar als je bedenkt dat in veel biobrandstof grote hoeveelheden vet van varkens en koeien zit, dan snakken we met z’n alleen naar betere en echt duurzame oplossingen. Misschien kunnen we ons daar beter op richten’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jul 1, 2024 • 24min
De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)
Het internet wordt overspoeld met desinformatie over het klimaat. Volgens filosoof Mario Veen is er zelfs sprake van een georganiseerde campagne op grote schaal, bedoeld om twijfel te zaaien.Deze aflevering in het kort:⇨ De patronen van klimaatdesinformatie⇨ Is groen beleggen activistisch?⇨ Veel mensen willen ambitieuzer klimaatbeleidDit is er één: klimaatverandering komt niet door mensen. Of deze: de opwarming van de aarde is een hoax, bedacht door leden van het World Economic Forum. Op Facebook, LinkedIn en zelfs in de Tweede Kamer vertellen mensen dat het met de opwarming van de aarde wel meevalt. En dat heeft meer invloed dan je misschien zou denken, vertelt Mario Veen. Hij is gesprekswetenschapper en filosoof, verbonden aan de Hogeschool Utrecht en hij doet veel onderzoek naar klimaat-desinformatie.Luister ook | Dit zijn de klimaatscenario’s voor 2048Veen legt uit dat klimaatontkenners vaak gebruik maken van dezelfde argumenten. Van ‘het klimaat verandert altijd’ tot ‘CO2 is juist goed voor planten’ en ‘onder wetenschappers is twijfel over de vraag of CO2-uitstoot wel de hoofdoorzaak is van klimaatverandering’. Na dat laatstgenoemde argument volgt dan meestal een zogenaamde nobelprijswinnaar die het IPCC in twijfel trekt. Veen legt uit hoe je deze patronen herkent en hoe groot de impact is van de misleidende campagnes. Lees ook | Tips om klimaatdesinformatie te herkennenHarm verwijst intussen naar een onderzoek onder inwoners van 77 landen maar liefst. Daaruit blijkt dat de meerderheid een ambitieuzer klimaatbeleid van zijn of haar regering verlangt. Ook in landen die bekendstaan als veel-uitstoters zoals de Verenigde Staten en China. The Peoples’ Climate Vote heet het onderzoek en het is representatief voor 90 procent van de wereldbevolking. Wat verder opvalt? In sommige nogal vervuilende landen zijn vrouwen een stuk bezorgder dan mannen. En maar liefst 86% van de respondenten vindt dat landen hun geopolitieke verschillen opzij moeten zetten en samen moeten werken om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jun 24, 2024 • 24min
Hoe klimaatverandering ons leven gaat beïnvloeden
Dat het klimaat verandert staat wetenschappelijk vast. Maar wat gaan wij daar als Nederlanders de komende decennia van merken? 'Er kunnen nieuwe oorlogen komen door waterschaarste.'Deze aflevering in het kort⇨ Het klimaat door de bril van Bart Verheggen⇨ Treint scoort tijdens dit EK⇨ Steeds meer Parkinson, verband met bestrijdingsmiddelen?Bart Verheggen werkt als klimaatwetenschapper bij het KNMI. Zijn focus ligt op atmosfeeronderzoek en de invloed van menselijke activiteiten op het klimaat. Hij heeft een doctoraat in de natuurwetenschappen en werkte aan verschillende universiteiten en onderzoeksinstituten. Verheggen blogt al sinds 2008 over het klimaat en schreef het boek ‘Wat iedereen zou moeten weten over klimaatverandering’. Hij schetst hoe een wereld die met 2,5 graden is opgewarmd er zal gaan uitzien.Luister ook | Jan Rotmans: we naderen het oog van de stormWatertekorten en onbewoonbare gebieden door hittegolven kunnen volgens hem gaan leiden tot nieuwe conflicten. ‘Klimaatverandering raakt alles, van gezondheid tot waterschaarste en voedselopbrengsten. Deze ontwikkelingen kunnen ongelooflijke spanningen in de wereld teweegbrengen en daarover kunnen grootschalige oorlogen worden gevoerd’, aldus Verheggen. Grote zorgen maakt hij zich verder over het maatschappelijke klimaatdebat, waarin feiten en onwaarheden vaak door elkaar worden gehaald.Luister ook | Dit zijn de klimaatscenario’s voor 2048Harm is blij dat er tijdens het EK voetbal in Duitsland veel met de trein wordt gereisd. Hij noemt het een mooie opsteker voor het internationale treinverkeer. De redenen laten zich raden. De meeste stadions liggen in de buurt van een station, veel supporters willen drinken tijdens het juichen en gratis parkeren blijkt bijna nergens meer mogelijk. De Deutsche Bahn heeft voor het EK speciale acties in het leven geroepen. Zo kunnen bezitters van een wedstrijdkaartje gratis reizen op veel regionale en lokale lijnen. Voor Europese fans is er een speciaal treinkaartje waarmee ze makkelijk naar de speelsteden kunnen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jun 17, 2024 • 22min
Deze nieuwe reactor maakt van afval weer grondstoffen
Elk jaar wordt in Nederland tussen 7 en 8 miljoen ton afval verbrand. DOPS Recycling Technologies bouwt aan een reactor die dat probleem moet oplossen.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe DOPS Recycling Technologies de afvaloven grotendeels overbodig maakt ⇨ De Natuurherstelwet komt er uiteindelijk toch⇨ Vergroenen en groeien, kan dat eigenlijk wel?De Alkmaarse startup heeft een manier gevonden om veel meer waardevolle grondstoffen uit afval te halen. Kern van de technologie is een vergassingsproces waarbij de temperatuur kan oplopen tot ruim 1.000 graden. Tijdens dit proces worden koolwaterstoffen afgebroken, terwijl metalen en mineralen intact blijven. Zo wordt huishoudelijk -, industrieel - en landbouwafval omgezet in bruikbare grondstoffen. Denk aan syngas, koolstof, mineralen en metalen. Luister ook | Hoe krijgen we nog meer verpakkingen gerecycled?De huidige reactor is een lab-model en kan 6 kilo afval per uur verwerken. Maar het bedrijf heeft grote ambities. In 2025 moet er een proeffabriek komen die tot 100 kilo afval per uur aankan. De volgende stap is een grotere fabriek tot 1.000 kilo per uur. Te gast zijn Roeland Jan Dijkhuis en Michiel Spits, twee van de oprichters van het bedrijf. Zij benadrukken dat hun technologie de circulaire economie echt economisch rendabel kan maken. Nederland wil in 2050 circulair zijn, wat betekent dat er vrijwel niks meer wordt weggegooid.Luister ook | De CO2-stofzuiger van Recarbn gaat aan de slagHarm refereert intussen aan een bericht van onderzoeksgroep Climate Action Tracker. Die stellen dat teveel vertrouwen in het verwijderen of reduceren van CO2 het gebruik van fossiele brandstoffen verlengt. Wereldwijd zijn er plannen om CO2 op te slaan in bossen en lege gasvelden. Ook direct air capture wordt steeds vaker genoemd als oplossing, al is die methode nog wel erg duur. ‘Of dat allemaal haalbaar is, moet nog blijken. Naar het zich laat aanzien stoten sommige landen in 2050 maar liefst 30 procent meer uit dan in 2019. Onszelf rijk rekenen en onszelf voor de gek houden gaat de klus niet klaren. Meer en transparant doorgerekend beleid is nodig’, aldus Harm.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jun 10, 2024 • 29min
Diederik Samsom: 'Kans bestaat dat klimaat op hol slaat'
Diederik Samsom is de architect van de Europese Green Deal. Hij rekent erop dat deze ambitieuze klimaatagenda na de verkiezingen van dit weekend stand zal houden.Deze aflevering in het kort:⇨ De Europese klimaatagenda⇨ Het grootste natuurinclusieve zonnepark van Nederland⇨ Groningen als waterstofprovincieSamsom kondigde in januari zijn afscheid aan in Brussel. Hij en Frans Timmermans schetsen in de jaren hiervoor de contouren van de Europese klimaatagenda. Veel van die plannen zijn of worden door landen nu omgezet in wetgeving. Dat geldt nog niet voor de natuurherstelwet, die mede door toedoen van de Nederlandse Tweede Kamer is geparkeerd. Samsom verwacht dat de wet na deze verkiezingen opnieuw in stemming zal worden gebracht. ‘De natuur kan namelijk niet langer wachten. De biodiversiteitscrisis is minstens net zo'n grote uitdaging als het klimaat’, aldus Samsom. Luister ook | Komt er een Europese Natuurherstelwet?BNR Duurzaam komt deze keer vanaf het nieuwe zonnepark Fledderbosch, net boven de stad Groningen. Het gaat om een gebied van circa 90 hectare. Hier is plek voor zo’n 180.000 zonnepanelen. Ongeveer een derde van het gebied is ingericht met nieuwe natuur, waardoor Fledderbosch zich het grootste natuurinclusieve zonnepark van Nederland mag noemen. Landbouwgrond heeft hier plaats gemaakt voor nieuwe natuur, zoals kruidenrijk grasland, riet en met opgaande struikbegroeiing.Luister ook | Brussel als de motor van nieuw klimaatbeleidOns Groene Geweten is deze keer Klaas Jan Noorman, voormalig lector Energietransitie bij de Hanzehogeschool in Groningen en tegenwoordig werkzaam als adviseur duurzaamheid bij Prodo. Hij vertelt hoe zijn provincie een belangrijke rol wil spelen in de energietransitie, met name door de inzet van waterstof.See omnystudio.com/listener for privacy information.