Duurzaam | BNR
BNR Nieuwsradio
BNR Duurzaam is dé groene weg naar 2030. Harm Edens onderzoekt elke week hoe we snel en effectief de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs kunnen halen.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Het doel
De aarde warmt in recordtempo op en op veel plekken staat de natuur onder grote druk. We staan voor de enorme uitdaging om onze economie en maatschappij snel te verduurzamen. Zo is in het Klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de temperatuurstijging onder de 1,5 graden moet blijven. Lukt dat niet, dan zijn de gevolgen enorm. Een stijgende zeespiegel, meer weersextremen en naar verwachting honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, om maar eens wat voorbeelden te noemen. In BNR Duurzaam hoor je elke week wat er moet gebeuren om dit te voorkomen.
De onderwerpen
Kan de wereld al zonder fossiele subsidies? Hoe goed werken CO2-stofzuigers? Wordt kernfusie een bron van groene energie? En welke risico's kleven er aan mijnbouw op de bodem van de oceaan? Dit zijn typische vraagstukken die in BNR Duurzaam worden behandeld. De thema's gaan van klimaat tot natuur. Van groene innovaties tot nieuwe wetenschappelijke inzichten. En van circulair tot klimaatneutraal.
De gasten
In het radioprogramma is elke week één hoofdgast. Dat kan een wetenschapper zijn, de CEO van een bedrijf of de founder van een duurzame startup bijvoorbeeld. Vaak gaat het om toonaangevende mensen zoals Jan Rotmans, Jooyeta Kupta en Bénédicte Ficq. Daarnaast schuift er wekelijks een co-host aan, wat in dit programma 'het groene geweten' wordt genoemd. Dit gaat om Aniek Moonen, Nikki Trip, Muriel Arts, Kelly Ruigrok, Klaske Kruk en Yvette Watson.
De presentator
BNR Duurzaam is onlosmakelijk verbonden met Harm Edens. Toen hij in 1999 op Spitsbergen was, zag hij daar het ijs voor z'n neus afbrokkelen. Die reis maakte veel indruk op hem. Sindsdien zet hij zich in voor een schoner milieu en maatregelen die de opwarming van de aarde tegengaan. Dat doet hij onder meer als ambassadeur voor het Wereld Natuur Fonds én als presentator van BNR Duurzaam dus. Verder is Edens nog tv-presentator en een veelgevraagd dagvoorzitter.
De formule
Het format bestaat uit een aantal vaste onderdelen. Zo begint elke aflevering met een persoonlijke noot van Harm Edens. Hij vertelt wat hem de afgelopen week is opgevallen. Dat kan een klein, duurzaam bericht zijn, maar ook een groot thema waarover al veel is gezegd en geschreven. Dit deel is opiniërend, Edens steekt hierbij zijn mening niet onder stoelen of banken.
Vervolgens nemen hij en zijn co-host twee duurzame nieuwtjes door. De onderwerpen zijn heel divers, maar hebben wel een duurzame component. Dan komt het moment waarop Edens het belangrijkste thema van de uitzending aankondigt en de gast voorstelt. Die interviewt hij, samen met zijn co-host. Helemaal aan het einde van elke aflevering is er een zogeheten uitsmijter. Een actueel thema, waarvoor hij nog even de aandacht vraagt.
Episodes
Mentioned books
Sep 23, 2024 • 23min
De kust van Suriname dreigt onbewoonbaar te worden
John Goedschalk zet zich al ruim tien jaar in voor het Amazone-regenwoud. En dat is hard nodig, want Suriname scheurt momenteel zonder rem in de richting van het klimaatravijn.Deze aflevering in het kort:⇨ Paramaribo verzuipt⇨ De duurzame noten-business van Bioterra⇨ Doomsday Gletjer smelt angstaanjagend snelDe helft van de Surinamers woont in en rondom Paramaribo. De vooruitzichten voor de hoofdstad zijn, in het licht van klimaatverandering, weinig positief. ‘Paramaribo is afgeschreven’, zegt Goedschalk. ‘Bij 1 meter zeespiegelstijging wordt de stad al onleefbaar als gevolg van overstromingen en een onhoudbaar rioleringsstelsel.’ Een deltaproject zoals in Nederland is op de drassige bodem daar onrealistisch. Bovendien kan Suriname dat helemaal niet betalen. En er speelt nog iets mee: de gevolgen van klimaatverandering spelen in het land nog geen prominente rol in maatschappelijke discussies. Luister ook | De strijd van Benedicte Ficq tegen grote vervuilersJohn Goedschalk was jarenlang aanvoerder van de milieubeschermings-NGO Conservation International Suriname. Tegenwoordig is hij directeur van Biotara, een jong bedrijf dat in de binnenlanden noten plukt om die als duurzame oliën te verkopen aan cosmeticamerken. In ruil voor een afzetmarkt zetten de lokale bewoners zich in voor natuurbehoud. Zijn doel? Binnen tien jaar zo’n vier miljoen hectare aan regenwoud beschermen en 10.000 families uit de armoede halen.Luister ook | Kernfusie: de belofte van oneindig veel groene energieOns groene geweten Yvette Watson verwijst in haar nieuwsoverzicht over een onderzoek op Antarctica. Wetenschappers hebben namelijk ontdekt dat de Thwaites gletsjer, beter bekend als Doomsday Glacier, steeds sneller aan het smelten is. Ze noemen de vooruitzichten zelfs ronduit griezelig. De gletsjer werkt als een een soort kurk die de enorme Antarctische ijskap tegenhoudt. Uiteindelijk zou de ineenstorting ervan kunnen leiden tot een zeespiegelstijging van ongeveer drie meter.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sep 16, 2024 • 20min
Koolstofcredits als nieuw verdienmodel voor boeren
Regeneratieve landbouw heeft de toekomst. Waar het veel agrariërs echter aan ontbreekt is een goed verdienmodel. Scature wil dat oplossen met een platform dat kleine boeren toegang geeft tot de koolstofcreditmarkt. Deze aflevering in het kort:⇨ De kansen van regeneratieve landbouw⇨ Koolstofcredits via Scature⇨ Geen fossiele reclame meer in Den HaagDe Europese Unie ziet in regeneratieve landbouw één van de oplossingen voor het klimaatprobleem. Boeren verbouwen dan verschillende gewassen naast elkaar en gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen. Dat zorgt voor een gezondere bodem met meer leven, zoals wormen en schimmels. Vanuit Brussel ligt er de komende jaren veel geld klaar voor boeren die de overstap willen maken. Toch blijkt die overstap voor veel goedwillende boeren niet eenvoudig. Ze zeggen moeite te hebben om het financieel rond te breien.Luister ook | Eindelijk een oplossing voor moeilijk te recyclen plasticBart van Beuzekom wil daar met Scature iets aan doen. Zijn concept in een notendop? De CO2 die regeneratieve boeren in hun bodem opslaan verkopen als koolstofcredits, aan bedrijven die zo hun eigen uitstoot willen compenseren. Voor veel kleine boeren is het aanvragen van certificering kostbaar en ingewikkeld en daar speelt Scature slim op in. Van Beuzekom is opgeleid als econometrist, werkte bij ‘s werelds grootste vermogensbeheerder Blackrock en kwam via een logistiek bedrijf in Brazilië met regeneratieve landbouw in aanraking.Luister ook | Er kleven ook nadelen aan klimaatrechtszakenHarm gaat in op nieuws uit de Hofstad. Vanaf 1 januari is fossiele reclame daar verboden. Het gaat om reclame voor fossiele producten en diensten zoals vliegvakanties, cruisevakanties, benzineauto’s en gasaanbieders. Den Haag is de eerste stad ter wereld die deze brutale stap durft te zetten. Het initiatief van de Haagse Partij voor de Dieren is aangenomen en het signaal dat wordt afgegeven is duidelijk: we moeten af van onze fossiele verslaving.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sep 9, 2024 • 22min
Wat kunnen we doen tegen ultra-fast fashion?
Van broeken tot truitjes, t-shirts, sokken, jassen, hoodies en ondergoed. Jaarlijks worden zo’n 100 miljard nieuwe kledingstukken geproduceerd. Ruim de helft daarvan belandt binnen een jaar op de afvalberg.Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe we de textielindustrie verduurzamen⇨ De grootste warmtepomp in gebruik genomen⇨ Duurzame Dinsdag met Kees KlompPeter Koppert is Manager Circulair Textiel bij Modint, vertegenwoordiger van de Nederlandse textiel- en kledingindustrie. We zoomen met hem in op deze branche, die kampt met grote duurzame uitdagingen. Harm somt ze aan het begin van de aflevering meteen maar even op: giftige kleurstoffen en bleekmiddelen die in de natuur en het water belanden, CO2 dat in enorme hoeveelheden de atmosfeer wordt ingepompt, omdat het spinnen, weven, verven en transport heel veel energie kost en grote druk op landbouwgronden. Bovendien slijt kleding 30 procent sneller dan voorheen en heeft ultra-fast fashion z’n intrede gedaan. Grote Chinese wegwerpwinkels als Temu overspoelen de markt met supergoedkope kleding die je doorgaans na een paar keer dragen al weer kunt weggooien. Luister ook | Deze modulaire fiets gaat een leven lang meeEr zijn veel initiatieven voor duurzamere grondstoffen. Maar met name op het gebied van recycling moet er nog veel gebeuren. Zo is het bijvoorbeeld heel lastig om kledingstukken met katoen én polyester op een hoogwaardige manier te recyclen. Modin zet zich al jaren in op de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid. Dit pakket van maatregelen gaat onder meer over gescheiden inzamelen, het hergebruiken en verplicht recyclen van gedragen kleding.Luister ook | Hoe de Rotterdamse haven CO2-neutraal wil wordenHarm blikt terug op Duurzame Dinsdag, waar voor de 26e keer de Duurzame Troonrede werd uitgesproken. Deze keer gebeurde dat door betekeniseconoom Kees Klomp. ‘Dit wordt geen fijn verhaal’, zo begon hij zijn betoog. Klomp vertelde over hoe we economische ontwikkeling en ecologische druk moeten loskoppelen en hoe we dat eigenlijk nog nergens doen. Dat gaat volgens hem onontkoombaar leiden tot heel grote maatschappelijke ontwrichtingen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Sep 2, 2024 • 24min
Klimaatwetenschappers raken alsmaar meer gefrustreerd
Steeds meer wetenschappers roeren zich in het klimaatdebat. Eén op de drie spreekt zich er actief over uit en de helft is zelfs bereid om mee te doen aan protesten. Deze aflevering in het kort:⇨ Hittesterfte gaat flink toenemen⇨ Wetenschappers op de barricade⇨ Consensus over opwarming wordt onderschapDeze actiebereidheid onder wetenschappers blijkt uit internationaal onderzoek dat is uitgevoerd onder leiding van de Universiteit van Amsterdam. Reyer Gerlagh is één van hen. Hij is als hoogleraar verbonden aan Tilburg University en heeft zich aangesloten bij Scientist Rebellion, een zusterorganisatie van Extinction Rebellion. In 2014 schreef hij mee aan het IPCC-rapport. Door druk vanuit China en Brazilië met name werd een belangrijke passage uit dat rapport geschrapt. Dat frustreerde hem dusdanig, dat hij besloot om van zich af te bijten. Naast onderzoek doen en colleges geven, voert hij nu ook actie tegen de fossiele industrie.Luister ook | Klimaatverandering, kijk je weg of kom je in actie?Het overgrote merendeel van de wetenschappers windt er geen doekjes om: klimaatverandering wordt veroorzaakt door menselijk handelen. Toch onderschatten veel burgers die eensgezindheid, blijkt uit hetzelfde UVA-onderzoek. Zij denken dat die mondiale overeenstemming binnen de wetenschap veel kleiner is, zo schrijven de onderzoekers in het blad Nature Human Behaviour. De ongeveer 10.000 respondenten houden het op 85 procent consensus, terwijl het werkelijke percentage op meer dan 97 procent ligt. Volgens Reyer Gerlagh is dat opnieuw het bewijs dat de wetenschap zich moet laten horen.Luister ook | De planeet gaat richting 2,5 graden in het roodHarm windt zich intussen op over de EU Taxonomy, de nieuwe standaard voor eerlijke en duurzame beleggingen. Zo weten banken, pensioenfondsen en andere financiële instellingen waarin ze groen kunnen beleggen. De EU maakt in die richtlijnen ook plaats voor vliegtuigen die iets minder CO2 uitstoten. Een groep NGO’s wil daar een stokje voor steken en stapt naar de rechter.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Aug 26, 2024 • 23min
Klimaatverandering: kijk je weg of kom je in actie?
Chris Julien is filosoof, actief voor Extinction Rebellion en auteur van het nieuwe boek Alledaags Activisme. Daarin wil hij een perspectief bieden voor mensen die worstelen met hun rol in het grote klimaatvraagstukDeze aflevering in het kort:⇨ Waarom veel mensen wegkijken⇨ Filosofische vraagstukken over het klimaat⇨ Daken van distributiecentra worden zonneweidenWie het beest van de klimaatcrisis in de bek durft te kijken, krijgt daar niet als vanzelf een beter gevoel bij. Daarom kijken veel mensen weg of bagatelliseren de situatie. Hoe dat werkt en wat je wél kunt doen om een verschil te maken, beschrijft Chris Julien in zijn boek Alledaags Activisme. Hij neemt ons mee voorbij het ongemak van een probleem dat voor veel mensen te groot voelt. Op basis van wetenschappelijke, filosofische en persoonlijke inzichten laat Julien zien dat we veel meer kunnen dan we denken. Juist in het alledaagse zitten volgens hem namelijk tal van mogelijkheden voor systeemverandering.Luister ook | Wat als er straks geen bijen meer zijn?Hij noemt in zijn boek een aantal concrete voorbeelden, waaronder de gemeente Amsterdam. Daar zette één brief van een ambtenaar een hele groene beweging in gang. Zelf is Julien een klimaatactivist die al eens werd opgepakt voor het blokkeren van een snelweg. Helpen dit soort acties, willen we van hem weten? Hij wijst op een Duitse studie die laat zien dat elke actie van klimaatactivisten de zorgen over de klimaatcrisis onder de bevolking met gemiddeld 1,2% laat toenemen. Luister ook | De opwarming van de aarde is een hoax (en nog 5 klimaatfabels)Harm begint de aflevering voor de verandering eens met goed nieuws. Op meerdere plekken in de wereld zijn wetenschappers bezig om het rendement van zonne-energie te vergroten. Dat doen ze met perovskiet, waarmee coatings kunnen worden gemaakt die dun en flexibel genoeg zijn om op ongeveer ieder oppervlak aan te brengen. Zo is er nu een folie ontwikkeld dat ongeveer net zoveel energie opwekt als bestaande zonnepanelen. Dit materiaal kun je overal op aanbrengen, van het dak van auto’s en gebouwen tot de achterkant van mobiele telefoons. Zo hebben we op den duur minder siliciumpanelen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Aug 19, 2024 • 23min
Zomerserie | Lodewijk Hoekstra: ‘We zijn de boel aardig aan het verkloten'
Lodewijk Hoekstra kondigde vlak voor de zomer zijn afscheid aan als tv-tuinman en reist nu door het land met zijn groene ambulance. Hij maakt zich grote zorgen over de teloorgang van de natuur in Nederland.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Vanaf volgende week zijn we er weer met reguliere afleveringen.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Aug 12, 2024 • 24min
Zomerserie | Kim van der Leest: ‘Een groener Nederland, zo lukt het ons'
Kim van der Leest is bioloog en wijdt haar leven aan het vergroenen van Nederland. Dat doet ze in woonwijken, op bedrijventerreinen en bij sportverengingen. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van voormalig tv-tuinman Lodewijk HoekstraSee omnystudio.com/listener for privacy information.
Aug 5, 2024 • 25min
Zomerserie | Suze Gehem: ‘Optimisme is een verantwoordelijkheid'
Het was Wubbo Ockels die Suze Gehem inspireerde om met haar duurzame missie aan de slag te gaan. Met De Groene Grachten krijgt ze monumentale panden van het gas af. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. De column komt deze keer van Klaske Kruk van Circularities. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van bioloog Kim van der Leest.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Jul 29, 2024 • 24min
Zomerserie | Merei Wagenaar: ‘Zo word je als bedrijf een duurzame koploper'
Merei Wagenaar is voorzitter van het UN Global Compact Network in Nederland. Dit is een mondiaal opererende vereniging die bedrijven helpt bij het verduurzamen van hun operatie. Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. De column komt deze keer van Yvette Watson van The 2B Collective. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Suze Gehem van de Groene Grachten.See omnystudio.com/listener for privacy information.
Jul 22, 2024 • 24min
Zomerserie | Werner Schouten: 'Bedrijven maken shift van winst naar impact'
Werner Schouten maakte naam als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging. Zijn nieuwe initiatief heet Impact Economy Foundation, daarmee wil hij ons land een flinke zet in de duurzame richting geven.Deze hele zomer spreekt Harm Edens met mensen die werken aan een betere wereld. Groener, houdbaarder en mooier. Het gaat over de grote, maatschappelijke vragen die spelen bij de transitie naar een duurzame planeet. Volgende week hoor je het persoonlijke verhaal van Merei Wagenaar van het UN Global Impact Network Nederland.See omnystudio.com/listener for privacy information.
