Podcast Filosofie

De zomer ligt nu echt achter ons en dat betekent dat we weer de draad oppakken met de Podcast Filosofie. We starten dit seizoen met een speciale reeks. Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu.  De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, fascisme, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Daarbij hoor je over filosofen die we al eerder bespraken, zoals George Bataille en Walter Benjamin. Maar ook nieuwe namen als Etty Hillesum en Hildegard von Bingen. Deze speciale reeks maken we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.  En het leukste nieuws is: deze 9 speciale afleveringen verschijnen niet om de week, zoals je van ons gewend bent, maar elke week. Dus vanaf volgende week donderdag 9 keer op rij de Podcast Filosofie Daar gaan we verder zoals je van ons gewend bent. En ook dit keer hebben we weer een live event. Noteer ‘m vast in je agenda: vrijdag 21/11 in Utrecht. Meer informatie volgt nog. Tot volgende week!

Rico Sneller, een deskundige in filosofie en ethiek, spreekt over de invloedrijke Duitse filosoof Ludwig Klages. Ze duiken in Klages' visie dat de rede het leven kan vernietigen en zijn pleidooi voor ecologisch bewustzijn, al in 1912. Sneller belicht hoe Klages ons uitdaagt om vanuit het onbewuste te leven. De relatie tussen muziek, natuur en ethiek komt aan bod, samen met de impact van Duitse denkers op het bewustzijn. Er wordt zelfs ingegaan op de droomervaringen van Klages en zijn connectie met andere grote denkers.

“De voornaamste vijand van de platte ontologie is het taxonomische vooroordeel dat er bij voorbaat van uitgaat dat de wereld moet worden opgedeeld in een klein aantal radicaal verschillende soorten entiteiten” Op deze manier drukt de hedendaagse Amerikaanse filosoof Graham Harman uit dat de werkelijkheid uit objecten bestaat en dat de mens hierop geen uitzondering is en dus geen verheven status geniet. Wat houdt de object-georiënteerde ontologie van Harman in?In welke zin is het speculatief-realisme wel en niet een breuk met het denken van Kant?En waarom beweert Harman dat zijn denken een nieuwe theorie van alles is?  Te gast is Michiel PoorthuisDe denker die centraal staat: Harman

Simon Polinder, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en auteur van 'Reinhold Niebuhr, Amerikaans geweten', verkent de intrigerende ideeën van Reinhold Niebuhr. Ze bespreken hoe goede mensen soms slechte beslissingen nemen door gebrek aan zelfkennis. Polinder legt uit hoe humor ons helpt om met falen om te gaan en waarom belangrijke leiders als Martin Luther King en Barack Obama Niebuhr als inspiratiebron beschouwen. De dynamiek tussen moraal, macht en idealisme komt ook aan bod, evenals de noodzaak van zelfreflectie in een complexe wereld.

“Wee! Er komt een tijd dat de mens de pijl van zijn verlangen niet meer over de mens heen schiet en dat de pees van zijn boog verleerd zal hebben te snorren! Ik zeg jullie: men moet nog chaos in zich dragen om een dansende ster te kunnen baren.”  Op deze manier drukte Friedrich Nietzsche uit dat een leven van alleen maar comfort een dood leven is.  Hoe moeten we omgaan met spanning en frictie in ons leven? Wat voor gevolgen heeft ons streven naar een zorgeloos leven op geopolitiek en economie? En wat moeten we met mensen die ons tegen de haren in strijken?  Te gast is Arthur KokHet thema dat centraal staat is zorgeloosheid Hier vind je de inaugurele rede van Arthur: https://fontys.gxcloud.net/web/file?uuid=83e14a41-c842-4d1e-9093-cd765a9537f6&owner=458011ba-35e2-4ec8-bae3-ef97620e85c6&contentid=286056&mode=incontextOf kijk en luister de rede: https://fontys.mediamission.nl/Mediasite/Play/6842df24e47b407696faa176a8f0c71e1d

"De krokodil werpt een kritische blik op de mens, die onze pretentie dat wij een superieure soort zijn die boven de voedselketen verheven is, tempert en ons opvat als niets anders dan een dier, een bepaald soort voedsel weliswaar: voedsel met kapsones."  Op deze manier rekent de Australische filosoof Val Plumwood af met ons antropocentrisme.  Waarom is dualisme in ons denken volgens Plumwood zo problematisch? Hoe geeft het feit dat we eetbaar zijn ons een andere houding ten opzichte van onze omgeving? Waarom zijn antropocentrisme, feminisme en kolonialisme voor haar met elkaar verbonden?  Te gast is Lisa Doeland De denker die centraal staat is Plumwood

Evert van der Zweerde, hoogleraar politieke filosofie, verkent de gedachtewereld van Merab Mamardasjvili, een dissident die vrijheid definieert als bewuste noodzaak. Hij legt uit wat de topologie van denken inhoudt en hoe Mamardasjvili’s unieke benadering verschilt van traditionele ideeën over keuzevrijheid. Met inzichten uit zijn recente reis naar Moskou bespreekt Van der Zweerde de kloof tussen dagelijks leven en internationale conflicten in Rusland. Ook reflecteert hij op de erfenis van Mamardasjvili binnen identiteitskwesties in heden en verleden.

"Mijn verhandeling is dus een antwoord op degenen die veelheid verdedigen, en ik betaal ze terug wat ze verdienen en nog meer ook. Mijn doel is om te laten zien dat hun idee dat er een veelheid is, wanneer je dit ver genoeg doorvoert, nog absurder is dan het idee dat alles één is."  Op deze manier voert Plato de presocratische filosoof Zeno van Elea op, als iemand die fundamentele aannames aan het wankelen brengt.  Wat leert Zeno’s beroemde paradox over Achilles en de schildpad ons over oneindigheid? Waarom noemde Aristoteles Zeno de uitvinder van de dialectiek? En wat hebben hotelkamers en ballenmachines met Zeno te maken?  Te gast is Victor Gijsbers De denker die centraal staat: Zeno van Elea 

Michel Dijkstra, docent en publicist gespecialiseerd in Oosterse filosofie, duikt dieper in het denken van Confucius. Hij legt uit waarom medemenselijkheid de hoogste deugd is en hoe leiderschap volgens hem moreel moet zijn. Ook wordt de relatie tussen ethiek en politiek verkend, en hoe deze denkwijze zich verhoudt tot andere filosofen. Daarnaast komt de invloed van Confucianisme op de Chinese samenleving en zijn rituelen aan bod, alsook de relevantie van zijn ideeën in de moderne tijd.

Thijs Lijster, universitair docent kunst- en cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen, duikt diep in de ideeën van Walter Benjamin. Hij bespreekt hoe Benjamin de illusie van vooruitgang ter discussie stelt en de esthetisering van politiek onderzoekt. Lijster onthult de impact van technische reproductie op kunst en de emancipatoire kracht van massasculptuur. De rol van dromen in de hedendaagse samenleving en de betekenis van consumptie worden ook belicht, waarbij hij benadrukt dat we wakker moeten worden uit de 'droomslaap' van het kapitalisme.