Podcast Filosofie

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/eventDe op-een-na meest vertaalde Nederlandse auteur? Jan van Ruusbroec! De verzuiling ligt ver achter ons. De samenleving is niet meer opgedeeld in een protestante, katholieke en socialistische werelden. Maar dat betekent niet dat er geen subsamenlevingen bestaan. De lijnen lopen niet meer langs religie of levensbeschouwing, maar langs opleidingsniveau, inkomen, leefstijl. “Probeer een BBB’er maar eens een bietenbal in plaats van een bitterbal te serveren. Of op een D66-bijeenkomst een ambtsgebed uit te spreken.”, zei Beatrice de Graaf laatst in een column in NRC. Het zijn online en offline bubbels. Want we wonen ook gescheiden – stad vs. platteland, dure wijken vs. minder dure wijken. Waardoor je mensen buiten je bubbel ook bij de supermarkt of op het schoolplein nauwelijks meer treft. En ontmoeting met mensen die echt anders in het leven staan kan ook verdraaid lastig zijn. Hoe kun je een échte ontmoeting hebben? Moet je een deel van jezelf opgeven om de afstand te overbruggen? Of kun je juist door de ander meer jezelf worden? In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar ontmoeting, door de bril van op een de meest vertaalde Nederlandstalige auteur allertijden: Jan van Ruusbroec. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Samen met Inigo Bocken. ontvang ik, Allard Amelink, in deze aflevering Rob Faesen. Hij is emeritus hoogleraar aan de KU Leuven, de Universiteit Antwerpen en Tilburg University. Zijn onderzoek richt zich op de Middelnederlandse mystieke literatuur. 

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/eventKijk ons nu ook op YouTube: https://youtu.be/6nzosp1wKrI?si=usdJC_l8HNlauvgWFascist was lange enkel een scheldwoord. Het fascisme van de jaren 30 en 40 lag ver achter ons en dus was de term alleen nog in gebruik om een tegenstander zwart te maken. De laatste tijd echter neemt de serieuze aandacht voor fascisme weer toe. Zo waarschuwt Timothy Snyder, hoogleraar geschiedenis in Toronto en eerder aan Yale en een van de meest toonaangevende auteurs over Europa in de 20ste eeuw, voor hedendaags fascisme. Hij ziet het in Rusland, Hongarije, en ook in Amerika. Maar wat is fascisme? Een politieke stroming? Of meer dan dat? Hoe vatbaar zijn wij zelf voor fascistisch denken? En wat is het beste tegengif? “Achter elk fascisme schuilt een authentieke revolutie” schreef filosoof Walter Benjamin. Hij werd geboren in 1892 en stierf in 1940. Hij was toen als Jood op de vlucht voor de nazi’s en dreigde door Frankrijk uitgeleverd te worden aan de Duitsers. Daarop bracht hij zichzelf om het leven. Walter Benjamin heeft dus van dichtbij gezien wat fascisme is en kan doen in mensenlevens. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar fascisme, door de bril van Walter Benjamin. Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu. De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.  In deze aflevering ontvangen Allard Amelink en Inigo Bocken, Willem de Witte. Willem studeerde filosofie in Amsterdam en Turijn. Hij is onderzoeker Integrale Ecologie bij denktank Socires, en schrijft een PhD over Walter Benjamin en Bruno Latour.  Walter Benjamin kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over hem maakten, met Thijs Lijster. Een linkje naar deze aflevering vind je hier.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/eventLet op: Kijkwijzer 16+. Je kunt bijna geen serie kijken of je krijgt deze waarschuwing. Los van soms wat seks, drugs en grof taalgebruik – is het steevast omdat er veel geweld te zien. Geweld is alom vertegenwoordigd in onze beeldcultuur. En dan heb ik het nog over een vrij onschuldige misdaadserie of thriller op de Publieke Omroep. Tel daar dan nog alle horror en gore als genres bij op, en dan nog een nog veel duisterder illegaal circuit. Waar komt onze fascinatie met geweld vandaan? Dat de Romeinen graag naar gevechten gingen kijken vinden we bizar, maar wij zijn ook niet afkerig van een goeie slachtpartij. Wat sijpelt door van de beeldcultuur in ons alledaagse leven? Hoe verhoudt het zich tot hooliganisme, huiselijk geweld en oorlog? “In diepste wezen is erotiek geweld”, stelde de Franse filosoof Georges Bataille. Geweld is volgens hem niet zomaar een bijverschijnsel, maar wezenlijk kenmerk van onze cultuur. In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar geweld, door de bril van Georges Bataille. Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu. De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. In deze aflevering ontvang Allard Amelink en Willem de Witte, Marc de Kesel. essayist, filosoof en emeritus hoogleraar in de filosofie aan de Radboud Universiteit. En voor trouwe luisteraars een goede bekende – inmiddels een te lange reeks op om te sommen. Georges Bataille kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over hem maakten, met Henk Oosterling. Een linkje naar deze aflevering vind je hier. Veel plezier met deze aflevering.

Inigo Bokke, universitair hoofddocent en specialist in mystiek, bespreekt het fascinerende leven van Titus Brandsma, een priester en mysticus die kritisch was over autoritarisme. Hij verkent hoe Brandsma mystiek en sociaal engagement combineerde in een tijd van crisis. Ook gaat hij in op de waarde van mystiek tegen extremisme en hoe echte helden volgens Brandsma zichzelf trotseren. Daarnaast benadrukt hij de vrouwelijke manier van leiderschap als tegenwicht voor de sterke man. Maria fungeert als symbool van ontvankelijkheid in deze discussie.

De zomer ligt nu echt achter ons en dat betekent dat we weer de draad oppakken met de Podcast Filosofie. We starten dit seizoen met een speciale reeks. Negen weken lang kijken we door de ogen van mystieke denkers naar de wereld van nu.  De terugkeer van de sterke man, ecologisch bewustzijn, fascisme, persoonlijke groei in chaotische tijden. We kijken naar wat denkers uit de afgelopen eeuwen ons hierover te vertellen hebben. Daarbij hoor je over filosofen die we al eerder bespraken, zoals George Bataille en Walter Benjamin. Maar ook nieuwe namen als Etty Hillesum en Hildegard von Bingen. Deze speciale reeks maken we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.  En het leukste nieuws is: deze 9 speciale afleveringen verschijnen niet om de week, zoals je van ons gewend bent, maar elke week. Dus vanaf volgende week donderdag 9 keer op rij de Podcast Filosofie Daar gaan we verder zoals je van ons gewend bent. En ook dit keer hebben we weer een live event. Noteer ‘m vast in je agenda: vrijdag 21/11 in Utrecht. Meer informatie volgt nog. Tot volgende week!

Rico Sneller, een deskundige in filosofie en ethiek, spreekt over de invloedrijke Duitse filosoof Ludwig Klages. Ze duiken in Klages' visie dat de rede het leven kan vernietigen en zijn pleidooi voor ecologisch bewustzijn, al in 1912. Sneller belicht hoe Klages ons uitdaagt om vanuit het onbewuste te leven. De relatie tussen muziek, natuur en ethiek komt aan bod, samen met de impact van Duitse denkers op het bewustzijn. Er wordt zelfs ingegaan op de droomervaringen van Klages en zijn connectie met andere grote denkers.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event“De voornaamste vijand van de platte ontologie is het taxonomische vooroordeel dat er bij voorbaat van uitgaat dat de wereld moet worden opgedeeld in een klein aantal radicaal verschillende soorten entiteiten” Op deze manier drukt de hedendaagse Amerikaanse filosoof Graham Harman uit dat de werkelijkheid uit objecten bestaat en dat de mens hierop geen uitzondering is en dus geen verheven status geniet. Wat houdt de object-georiënteerde ontologie van Harman in?In welke zin is het speculatief-realisme wel en niet een breuk met het denken van Kant?En waarom beweert Harman dat zijn denken een nieuwe theorie van alles is?  Te gast is Michiel PoorthuisDe denker die centraal staat: Harman

Simon Polinder, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en auteur van 'Reinhold Niebuhr, Amerikaans geweten', verkent de intrigerende ideeën van Reinhold Niebuhr. Ze bespreken hoe goede mensen soms slechte beslissingen nemen door gebrek aan zelfkennis. Polinder legt uit hoe humor ons helpt om met falen om te gaan en waarom belangrijke leiders als Martin Luther King en Barack Obama Niebuhr als inspiratiebron beschouwen. De dynamiek tussen moraal, macht en idealisme komt ook aan bod, evenals de noodzaak van zelfreflectie in een complexe wereld.

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event“Wee! Er komt een tijd dat de mens de pijl van zijn verlangen niet meer over de mens heen schiet en dat de pees van zijn boog verleerd zal hebben te snorren! Ik zeg jullie: men moet nog chaos in zich dragen om een dansende ster te kunnen baren.”  Op deze manier drukte Friedrich Nietzsche uit dat een leven van alleen maar comfort een dood leven is.  Hoe moeten we omgaan met spanning en frictie in ons leven? Wat voor gevolgen heeft ons streven naar een zorgeloos leven op geopolitiek en economie? En wat moeten we met mensen die ons tegen de haren in strijken?  Te gast is Arthur KokHet thema dat centraal staat is zorgeloosheid Hier vind je de inaugurele rede van Arthur: https://fontys.gxcloud.net/web/file?uuid=83e14a41-c842-4d1e-9093-cd765a9537f6&owner=458011ba-35e2-4ec8-bae3-ef97620e85c6&contentid=286056&mode=incontextOf kijk en luister de rede: https://fontys.mediamission.nl/Mediasite/Play/6842df24e47b407696faa176a8f0c71e1d

Meld je nu aan voor ons live-event op vrijdag 21 november in Utrecht, via centre-erasme.nl/event"De krokodil werpt een kritische blik op de mens, die onze pretentie dat wij een superieure soort zijn die boven de voedselketen verheven is, tempert en ons opvat als niets anders dan een dier, een bepaald soort voedsel weliswaar: voedsel met kapsones."  Op deze manier rekent de Australische filosoof Val Plumwood af met ons antropocentrisme.  Waarom is dualisme in ons denken volgens Plumwood zo problematisch? Hoe geeft het feit dat we eetbaar zijn ons een andere houding ten opzichte van onze omgeving? Waarom zijn antropocentrisme, feminisme en kolonialisme voor haar met elkaar verbonden?  Te gast is Lisa Doeland De denker die centraal staat is Plumwood