Bernard Hammelburg | BNR

Waarom Amerika pogingen blijft doen om de nucleaire overeenkomst met Iran te herstellen, wordt steeds raadselachtiger. Het keiharde optreden door de moellahs tegen de nu al weken durende opstand maakt het voeren van onderhandelingen vrijwel ondenkbaar. Welk fatsoenlijk land wil nog een woord met de Iraanse regering wisselen? Sterker nog: wie kan nog praten met het land dat niet alleen zelfmoorddrones aan Rusland levert, maar ze ook zelf vanaf de Krim afvuurt?  Desondanks probeert de speciale Amerikaanse Iran-gezant, Robert Malley, nog steeds een diplomatiek geitenpaadje te vinden dat de nucleaire deal uit 2015, in 2018 door Donald Trump geschrapt, kan doen herleven. Want we moeten alles op alles blijven zetten om Iran te verhinderen een atoombom te maken, zegt hij. Achterhaald, want Iran heeft inmiddels tot 60 procent verrijkt uranium, waarmee zo’n bom binnen handbereik is. En dat terwijl het land blijft beweren alleen kerncentrales te willen voor elektriciteit en isotopen, waarvoor tussen de 3,5 en 20 procent verrijking meer dan genoeg is.    De huidige opstand, met als aanleiding de dood van een door de kuisheidspolitie gearresteerde en vermoorde 22-jarige vrouw die haar hoofddoek niet volgens de regels droeg, maakt opnieuw duidelijk dat het Iraanse volk hunkert naar vrijheid. In 2009, in de zogenoemde Groene Revolutie, trokken miljoenen burgers de straat op, met dezelfde strijdkreet als nu, ‘dood aan de dictator.’ Duizenden werden gearresteerd en gemarteld, meer dan 300 mensen werden vermoord. Dat deze nieuwe opstand succes zal hebben hopen velen, maar gelooft bijna niemand, daarvoor zit de schatrijke geriatrische inrichting, die zichzelf de geestelijke leiding noemt, te stevig in het zadel, gesteund door de gevreesde Republikeinse Garde.  Wie desondanks nog hoopte op herleving van de nucleaire deal, kan het signaal niet negeren dat uit Joe Bidens eigen Witte Huis komt: Iraanse militairen verlenen op de Krim technische bijstand bij het afvuren van de honderden door Iran geleverde drones die systematisch de Oekraïense water- en elektriciteitsvoorziening in puin leggen.  De oorlog in Oekraïne is een kantelpunt, dat een eind maakt aan veel, meestal goedbedoelde, westerse illusies. Een redelijke relatie met Iran is daar een van.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de Duitse Bondskanselier Olaf Schulz, gastheer van de Berlijnse conferentie voor de wederopbouw van Oekraïne, was het de opmaat naar een ‘nieuw Marshall Plan.’ Dat klonk goedbedoeld. Maar behalve de vaststelling dat Oekraïne miljarden nodig heeft voor de wederopbouw, slaat de vergelijking met de Marshall hulp nergens op.  Het Marshall Plan, dat liep van 1948 tot eind 1952, was een gift van één land, de Verenigde Staten aan 16 Europese landen die onder de Tweede Wereldoorlog hadden geleden, waaronder Nederland. Het herstelplan voor Oekraïne is een collecte onder zo’n dertig landen om één land hulp te bieden. Het Marshall Plan was geen lening, geen achtergestelde lening, geen voorschot – het was een geschenk. Maar het was ook strategisch heel goed doordacht, en in sommige opzichten behoorlijk doortrapt. Het politieke doel was het creëren van een groep welvarende westerse landen die als buffer konden dienen tegen de Sovjetunie. De Koude Oorlog woedde al, en dit was de economische invulling van alles dat ten westen lag van het IJzeren Gordijn.  Zo zat, verborgen in de cijfer-brei, een post van vijf procent van het totaal voor de CIA, om spionageposten in Europa op te bouwen. De CIA financierde er ook het anticommunistische verzetsleger in de Sovjetstaat Oekraïne mee, dat tot 1953 heeft bestaan, en dat eerst tegen Hitler vocht en daarna tegen Stalin.   Duitsland was weliswaar de aanstichter geweest van het kwaad, maar na de oorlog was het voor de Amerikanen in industrieel opzicht en als buffer in de Koude Oorlog het belangrijkste Europese land, en kreeg een groot deel van de hulp. Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Italië waren de andere koplopers. Pikant was trouwens dat Nederland Marshall hulp ontving voor het eigen land, maar ook voor Nederlands Indië, hoewel dat in die tijd al Indonesië was.  De Marshall Hulp was geen altruïsme. De economische redenering was dat het snelle herstel van Europa zou leiden tot gezonde economieën, en daarmee tot goede handelsbetrekkingen met Amerika. De afhankelijkheid van de VS die hierdoor ontstond, werd ook verankerd in de gelijktijdig opgerichte NAVO.  Kortom: je moet wel heel veel fantasie hebben om de opbouw van Oekraïne te vergelijken met het Marshall Plan. Misschien op één punt na: een volledig door westerse inspanning op de been geholpen Oekraïne vormt een goede buffer tegen Rusland, dat zijn ware aard heeft laten zien.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van het westerse enthousiasme over de succesvolle Oekraïense opmars in het door Rusland geannexeerde deel van het land is niet veel over. Poetins ‘Blitzkrieg’ tegen Kiev en andere Oekraïense steden – onverwacht en effectief – zet het leger van Zelensky niet alleen op achterstand, maar plaatst ook de enorme westerse militaire en financiële steun in een ander daglicht. Over de barrage van drones en raketten was in westerse kring weliswaar gespeculeerd, maar de omvang en het effect zijn zwaar onderschat.  De discussies gaan plotseling  niet meer over de gebrekkige Russische invasie en het beschamende gestuntel bij de mobilisatie, en al evenmin over het snel uitdunnende arsenaal aan Russische precisiewapens, maar over de rol van Iran. Dat land levert een, naar het zich laat aanzien, onuitputtelijke hoeveelheid drones en precisieraketten. Iran produceert die wapens snel en goedkoop. De kamikazedrones, die met tientallen tegelijk worden afgevuurd, kosten 20.000 dollar per stuk. Ter vergelijking: een kruisraket kost een paar miljoen. Oekraïne schiet een hoop kamikazedrones uit de lucht, maar de afweerraketten die daarvoor nodig zijn, kosten ook enkele miljoenen per stuk en hebben een lange productietijd.  Rusland en Iran verstevigden hun band in 2015, toen Poetin besloot zijn luchtmacht ter beschikking te stellen van de Syrische leider Assad. De Iraanse Republikeinse Gardes vulden de Syrische grondtroepen aan. Aan die situatie is nauwelijks is gewijzigd. Van warme vriendschap tussen de twee landen is niet echt sprake. Het is meer een verstandshuwelijk, en Iran ziet een gouden kans om zijn positie als hoofdrolspeler in de regio te versterken.  Door de moord door de Iraanse kuisheidspolitie op de 22-jarige Masha Amini, die had geweigerd een hoofddoekje te dragen, en de daarop volgende protesten in Iran en in andere landen, zoals Nederland, legde de Europese Unie nieuwe sancties op aan Iran. De Iraanse rol als wapenleverancier in de oorlog in Oekraïne leidt tot nog meer sancties, al is de vraag wat de EU nog kan doen tegen een land dat op Noord-Korea begint te lijken.  Praktisch gezien betekent het twee dingen: dat Rusland voldoende wapens heeft om zijn ‘Blitzkrieg’ tot heel Oekraïne uit te breiden. En de Russische economie gaat best redelijk, terwijl de onze door de combinatie van steun aan Oekraïne, inflatie en een energiecrisis de grootste klappen krijgt sinds misschien wel een halve eeuw. See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de Eerste Golfoorlog hadden we de illusie dat we die nauwgezet konden volgen. Vanaf het dak van een hotel hield oorlogsverslaggever Peter Arnett van het toen nog nauwelijks bekende  CNN, aan de hand van legerwoordvoerders, bij hoe de Amerikaanse opmars tegen Irak en de bevrijding van Koeweit verliepen. Achter Arnett zag je het door nachtkijkers groen gekleurde beeld van afgevuurde raketten. Maarten van Rossem noemde het staren in een kom erwtensoep.  Wat er werkelijk gebeurde, wisten we niet. Amerikaanse woordvoerders hadden het over ‘sorties,’ een eufemisme voor luchtbombardementen. En we leerden het woord ‘bomtapijt,’ een eufemisme voor wat massamoord moet zijn geweest. Inmiddels weten we dat er in zes weken meer dan 100.000 ‘sorties’. waren, waarmee de Iraakse krijgsmacht werd verbrijzeld, maar waarbij ook minstens 6.000 burgers omkwamen. Na hun debacle in Vietnam, hadden de Amerikanen hun les geleerd: geen journalisten als pottenkijkers op het slagveld.  De episode legt de dilemma’s bloot waarmee de journalistiek worstelt. Een verslaggever op het dak van een hotel en Amerikaanse woordvoerders in Washington – dat was natuurlijk onvoldoende. Op één journalist van CBS na, die op eigen houtje naar het front reed en prompt maanden werd gegijzeld door de Irakezen, was niemand van ons echt snugger genoeg om zich aan het Amerikaanse frame te ontworstelen. De waarheid was de Amerikaanse waarheid. Na de val van Saddam Hoessein, in de Tweede Golfoorlog, en de chaos die tot de huidige dag voortduurt, hebben we de nuances ingevuld die toen ontbraken.  Met de Russische inval in Oekraïne worstelen wij bij BNR dagelijks, en bij collega’s van gewetensvolle media al het niet anders zijn. Kies je voor Joe Bidens waarschuwing voor een naderend Armageddon? Vraagt de raketaanval op meer dan tien Oekraïense steden om een veroordeling of een analyse? Beoordeel je de feiten aan de hand van je gevoel voor beschaving en rechtvaardigheid? Noem je Poetins daden oorlogsmisdrijven, zoals de Europese Commissie? Of vaar je op het kompas van de Realpolitik, zoals Henry Kissinger, die Oekraïne adviseert afstand te doen van het geannexeerde deel? Of kies je ervoor zoveel mogelijk facetten te duiden? Maar bovenal: hoe ontworstel je je aan het framen door de strijdende partijen?  Tijdens de Golfoorlog voerde de Iraakse onderminister Tariq Aziz dagelijks in een talkshow van CNN het woord namens Saddam Hoessein. Waarvan ik toen al dacht: zou CNN, als het tijdens de Tweede Wereldoorlog had bestaan, Joseph Göbbels aan het woord hebben gelaten om de inzichten van Adolf Hitler toe te lichten? Het was surrealistisch.  Onze beste wapens: het vermijden van napraten, en het onderzoeken en dubbelchecken van feiten. Daar is ons team echt heel goed in. Maar het blijven vaak duivelse dilemma’s.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tussenstand: Rusland heeft een hap uit Oekraïne genomen, maar weet zelf niet precies waar de nieuwe grens loopt. Oekraïne hapt stukken terug, maar of dat nu geannexeerd gebied is, of bezet Oekraïens gebied, is daarom evenmin duidelijk. De dictator van Tsjetsjenië, Kadirov, die het bed waarschijnlijk deelt met een vurig atoombommetje, vindt het de hoogste tijd om dat af te vuren. Wat het Kremlin dan weer sust als uit de hand gelopen emoties. Kortom: chaos.  Het goede nieuws is  dat dat de kans op wat velen vrezen, een nucleaire oorlog, minimaal is, al heeft Poetin het woord ‘kernwapens’ vaak in de mond. Maar wat zijn woordvoerder, Dmitry Peskov, zei, snijdt hout. ‘Wij verkiezen evenwichtige, objectieve analyses boven emoties,’ zei hij, verwijzend naar de barse dreigementen van Kadirov. De Russische doctrine luidt dat het land alleen kernwapens gebruikt als het ermee wordt aangevallen, of als in een oorlog alle conventionele wapens zijn uitgeschakeld.  Bovendien neemt Poetin ongetwijfeld het Amerikaanse dreigement serieus, dat oud-CIA-directeur David Petraeus uitsprak. ‘In dat geval zouden we, met de NAVO, de totale Russische conventionele krijgsmacht uitschakelen, inclusief de bezettingstroepen in Oekraïne en elk schip in de Zwarte Zee.’ Met andere woorden: dan zou de beperking om niet rechtstreeks bij de oorlog in Oekraïne betrokken te raken, wegvallen. Kun je een Russische aanval dan zien als een aanval op de NAVO? ‘Zo zou je het kunnen beschouwen,’ aldus Petraeus.  Al met al is de kans op het gebruik van kernwapens minimaal, ondanks het voor de Russen chaotische verloop van de oorlog. Maar op ander vlak wint Poetin weldegelijk. De acute energiecrisis, waarvan we nu moeten toegeven dat die er is, kan Poetin zien als oorlogswinst. 17,1 procent inflatie, zoals nu in Nederland, valt rechtstreeks te herleiden tot het conflict. Natuurlijk, Rusland heeft, met 14,3 procent, ook een hoge inflatie, maar die daalt een beetje. En de Russen hoeven zich geen zorgen te maken over de energievoorziening van hun industrie en de kachels van de burgers. Wie zit er straks klappertandend, met het licht uit,  naast een koude radiator? Anders gezegd: wie is de winnaar en wie verliest?See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Russische mannen massaal op de vlucht zouden slaan na de afkondiging van de mobilisatie van 300.000 reservisten, had Vladimir Poetin vast niet verwacht. Het aantal vluchtelingen is ook al bijna 300.000 man, en dat plaatst de omringende landen, maar vooral de Europese Unie, voor alweer een probleem: zijn die Russische mannen welkom of niet?  De Baltische staten en Finland zijn er heel duidelijk over: njet, die komen er bij hun niet in. De Litouwse minister Landbergis van buitenlandse zaken, zegt: ‘Russen moeten in hun eigen land blijven en vechten. Tegen Poetin.’ Franse senatoren willen de Russen juist verwelkomen, omdat tegenhouden Poetins beeld van het vijandige Westen bevestigt. De Duitse regeringscoalitie wil een Europees besluit om Russische deserteurs en dienstplichtontduikers politiek asiel te verlenen.  Daar staat in Duitsland het geluid tegenover van de CDU, tot voorkort aan het bewind en nu in de oppositie. Friedrich Merz, de leider van de CDU, keert zich zelfs tegen Oekraïense vluchtelingen. Hij beschuldigt die van welvaartstourisme. Ze komen naar Duitsland, krijgen een uitkering, en gaan dan weer terug naar Oekraïne – vaak pendelen ze heen en weer. En dat, terwijl het Duitse volk de prijs betaalt met de energierekening. Met statistisch bewijs komt hij niet, en of het waar is doet er eigenlijk niet toe. Het schetst de grimmige anti-immigrantensfeer, die in veel conservatieve Europese partijen klinkt.  Alom klinken klassiekers. Zoals vluchtelingen uit Nazi-Duitsland er vaak van werden verdacht agenten van het Derde Rijk te zijn, en zoals Amerikaanse staatsburgers van Japanse afkomst in de Tweede Wereldoorlog om vergelijkbare verdenking werden geïnterneerd in kampen, hoor je ook nu dat je met die Russen nooit weet wat je in huis haalt. Of dat ze niet piepten toen Poetin zijn illegale oorlog begon, maar nu wel omdat ze er zelf de dupe van dreigen te worden.   Oekraïense en Russische vluchtelingen hebben één ding gemeen: zij zijn niet schuldig of fout. Fout is Vladimir Poetin. Wie wil of moet vluchten is slachtoffer. We moeten niet naïef zijn, dus je moet zoveel mogelijk antecedentenonderzoek doen. Maar slachtoffers van zoveel wreedheid, bij ons pal om de hoek, moet je verwelkomen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu doet Joe Biden het alweer: zeggen dat Amerikaanse troepen Taiwan zullen verdedigen als China het eiland aanvalt. Dat zou oorlog met China betekenen, met een twijfelachtige internationaal-juridische onderbouwing. Sterker nog: als senator heeft Biden zich tegen Amerikaans militair ingrijpen verzet.  Dit keer kwam de opwinding door uitspraken die hij deed in een TV-interview met Sixty Minutes. Amerika houdt zich aan de overeenkomst over Taiwan, maar als China aanvalt, stuurt hij het leger. China reageerde woest – opnieuw, al raken we eraan gewend.  Hoe zit het nou precies met die Taiwan Relations Act? Daarin staat dat de VS Taiwan van wapens voorzien om zich teweer te kunnen stellen tegen dreiging vanuit China. Terwijl in de wet is opgenomen dat er geen formele diplomatieke betrekkingen zijn, luidt de tekst dat ‘in overleg met het Congres, gepaste actie’ kan worden overwogen. Militair ingrijpen wordt niet genoemd.  George Bush jr. zei in 2001, ook in een TV-interview, dat hij welk middel dan ook zou inzetten om Taiwan te verdedigen dus ook de krijgsmacht. Senator Joe Biden reageerde met een opinieartikel in de Washington Post, waarin hij haarfijn uiteenzette dat de Taiwan Wet niet kan worden gezien als een vrijbrief voor het sturen van troepen.  De kronkel in het verhaal is de erkenning van het ‘één-land’-beginsel', dat stelt dat China en Taiwan bij elkaar horen. Het is en blijft moeilijk te begrijpen dat de westerse landen, die allemaal zeggen zich druk te maken over Taiwan, China niet de diplomatieke middelvinger geven door het eiland als onafhankelijke staat te erkennen. Nu spreekt Biden met dubbele tong. Tegen China: Taiwan en China zijn één. Tegen Taiwan: als dat andere deel van het land jullie aanvalt, sturen wij de cavalerie.  Het doel is om China te weerhouden van het inlijven van Taiwan. Zinloos, want dat China de dolende provincie, zoals ze Taiwan noemen, met rust zal laten is uitgesloten. Voortdurend wordt de vraag gesteld wanneer de inlijving komt. Een betere vraag is hoe de inlijving wordt uitgevoerd. Niet door een invasie, al is het alleen al omdat ook China aan Oekraïne ziet hoe lastig dat is. Maar wel met een blokkade van het luchtverkeer en de wateren rondom het eiland. Amerika stuurt dan ongetwijfeld vliegdekschepen. Maar komen die echt in actie? Het is ijdele hoop om daarop te rekenen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zelfs de meest overtuigde republikein zal moeten toegeven dat het overlijden van koningin Elizabeth en de opvolging door koning Charles een indrukwekkende gebeurtenis was. En is, want geef een Brit één ceremoniële vinger en hij grijpt beide handen, dus het gaat nog even duren. Mooi, toch, al die symboliek? Behalve dan dat Charles best eens de restanten van het Britse rijk kan verliezen, die Elizabeth krampachtig bij elkaar wist te houden.   In de gebiedsdelen en het Gemenebest was het afscheid al begonnen. Elizabeth verloor 17 Gemenebestlanden, die de monarchie verlieten, waarvan als laatste Barbados. Er zijn er nog 14 over, waarvan drie, Jamaica, Belize en Antigua, concrete plannen hebben om het koningshuis vaarwel te zeggen. Maar ook grote landen, zoals Canada, Australië en Nieuw-Zeeland hebben genoeg van een Londens staatshoofd, vertegenwoordigd door een gouverneur-generaal. Wat al die landen decennialang in de koninklijke plooi hield was de populariteit van Elizabeth. Dat betekent geenszins dat ze iets tegen Charles hebben, maar het is niet de bijzondere sympathie die zijn moeder genoot. En dus komt het moment nabij om de banden met Londen te verbreken. Doet het er iets toe? Niet echt, en al zeker niet voor bijvoorbeeld ons.  In Schotland gebeurt een beetje het omgekeerde, en dat kan weldegelijk over ons gaan. Engeland en Schotland waren aparte landen, die in 1707 samengingen in wat sindsdien het Verenigd Konikrijk heet. Van meet af aan was er verzet, dat uitmondde in protesten en opstanden, onder meer omdat Schotland geen eigen parlement had. In de moderne tijd kwam het tot referenda, in 1979 en in 1997, wat niet tot onafhankelijkheid leidde, maar in 1999 wel tot oprichting van het Schotse parlement. In 2014 werd nog eens een onafhankelijkheids-referendum gehouden, alweer zonder succes, en volgend jaar oktober komt er opnieuw een volksstemming.  Wat al duidelijk was, en nu al helemaal, is de hechte band van de Schotten met het koningshuis. Het geeft, zoals de Washington Post schrijft, een tegenstrijdig beeld. Er is beslist een kans dat de Schotten echt op onafhankelijkheid uit zijn, maar de monarchie willen behouden. Het koninklijke kasteel Balmoral, waarop Elizabeth gek was, en Charles, met zijn kilt – het valt allemaal heel goed bij de Schotten. Ze willen dus een soort Gemenebest-constructie. Maar van het politieke Engeland zijn ze, zeker sinds Brexit, steeds meer vervreemd, en de wil om terug te keren naar de EU is aanzienlijk. Daarvoor zal Schotland vermoedelijk de aanvraagprocedure moeten doorlopen, met enorme gevolgen. Het Verenigd Koninkrijk houdt dan op te bestaan, maar dat is het probleem van de Britten. Uitbreiding van de EU, daarentegen, is een Brusselse kwestie, en daarmee ook een Nederlandse. Whisky zonder invoerrechten – lekker vooruitzicht. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen Liz Truss begin dit jaar Moskou bezocht, in een poging de dreigende oorlog met Oekraïne af te wenden, zei ze tegen haar toenmalige collega Sergei Lavrov van buitenlandse zaken dat het Verenigd Koninkrijk ‘nooit de Russische soevereiniteit over de steden Rostov en Voronezh zou erkennen.’ De Britse ambassadeur sprong tussenbeide, maar het kwaad was geschied. Rostov en Voronezh zijn gewoon Russische steden. Lavrov greep de gelegenheid meteen aan als bewijs hoe slecht westerse leiders zijn geïnformeerd. Het was niet haar eerste blunder: al eerder had Truss de Zwarte Zee en de Baltische Zee door elkaar gehaald. De woordvoerder van Lavrov zag het als ‘teken van de domheid en onwetendheid van Angelsaksische politici.’ Mooie gelegenheid om ook de Amerikanen een veeg uit de pan te geven. De nieuwe premier is, zoals sommige media het noemen, ‘een kameleon,’ een eufemisme voor draaikont. Tot 1996 was ze lid van de Liberaal-Democratische Partij. Ze was voorstander van het legaliseren van cannabis, en afschaffing van de monarchie. Nadat ze naar de Tory’s was overgestapt, was ze tegen Brexit, want ‘het EU-lidmaatschap was gezond voor de Britse economie.’ Ze veranderde radicaal van standpunt, en zei zelfs dat ‘de jury nog beraadslaagt over de vraag of Emmanuel Macron een vriend of een vijand is.’ Nu het land in zeer zwaar economisch weer is beland, heeft ze waarschijnlijk het werk van Keynes nog eens doorgebladerd, en beloofde vanaf het moment van haar benoeming de belastingen te verlagen, en de energie-industrie niet extra te belasten voor de superwinsten die door de hoge prijzen worden gemaakt. Het is een strategie waartegen haar rivaal voor de post van premier, minister van financiën Rishi Sunak, zich krachtig heeft verzet. Wat het Brexit-beleid betreft zal ze niet afwijken van haar voorganger, Boris Johnson. De kwestie van de douaneregels met Noord-Ierland blijft een Gordiaanse knoop die de EU weigert te ontrafelen. Het is nu het probleem van Liz, en met de uiterst sombere economische voorspellingen voor de komende winter, wordt het een enorme klus om politiek overeind te blijven. Ook Cameron, May en Johnson waren draaikonten, en het heeft ze uiteindelijk niets opgeleverd. Liz Truss start met slechte kaarten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Amerika is de bakermat van reclame, marketing, mediatrainingen, framing – kortom, alles wat te maken heeft met moderne communicatie. Dat draait er altijd om jezelf, of je eigen product, aan te prijzen. Wij kijken en luisteren vaak met afgunst en bewondering naar het gemak waarmee Amerikanen zich, van jongs af aan, uitdrukken. Hoe is het dan mogelijk dat Joe Biden een poging tot politieke zelfmoord doet door Donald Trump en diens aanhang, ‘semi-fascistisch’ te noemen?  Eerst dat woord, semi-fascistisch. Niemand weet wat het betekent, en toen de media hem ernaar vroegen, zei hij: ‘Dat snappen jullie best.’ Je zag de verwarring bij de journalisten. Wat fascisme is, weten we: een ideologie die ongelijkheid, macht, nationalisme, censuur en dictatoriaal leiderschap aanhangt. Maar semi-fascisme? Geen idee. Voor de Trumpisten is het voornamelijk diep beledigend. Zoals een Republikeins Congreslid het uitdrukte: ‘Ruwweg de helft van de Amerikanen is Democraat, de andere helft is Republikein. Die roepen vaak domme dingen over elkaar, maar dit gaat een streepje verder.’  Nu kun je zeggen: wat stoer dat Biden, in strijd met de Amerikaanse traditie om zo min mogelijk over voorgangers te spreken, die malloot van een Trump eens goed van onderuit de zak geeft. Alleen weet iedereen die ook maar iets begrijpt van reclame, marketing en framing, dat je de vijand met zo’n opmerking versterkt. Al wat team-Biden had moeten doen was even terugbladeren in de geschiedenis, naar september 2016, toen Hillary Clinton de volgelingen van haar tegenstander, Donald Trump, ‘racistisch, seksistisch, homofoob en Islamofoob, kortom ‘a basket of deplorables’ noemde, een mand vol stakkers. Er speelde veel meer, natuurlijk, maar die verkettering van Trump & Co heeft haar naar haar eigen afgrond gesleurd.  De les van die verloren verkiezingen in 2016 was: etaleer je eigen kracht, geef niet af op je tegenstander. Biden heeft politiek misschien wel de meest succesvolle maand achter de rug sinds hij aantrad, met een mooi economisch herstelplan en opvallend veel kiezers die naar de Democraten willen overstappen uit woede over het afschaffen van het landelijke recht op abortus. Wat Biden zou moeten doen, is zichzelf op de borst kloppen over zijn recente wapenfeiten. Ordinair schelden op Trump, en hem en de 74 miljoen Amerikanen die op hem hebben gestemd ‘semi-fascisten’ noemen, zou bij een voetbalwedstrijd aanleiding zijn om de wedstrijd stil te leggen.See omnystudio.com/listener for privacy information.