Betrouwbare Bronnen

Terwijl de partijen aan tafel bij informateur Mariëtte Hamer rondjes draaien, staan Europa en de wereld bepaald niet stil. In deze editie van Betrouwbare Bronnen bespreken Jaap Jansen en PG Kroeger de stand van de kabinetsformatie en vijf ‘gamechangers’ op het Europese en internationale toneel die een nieuw kabinet en de in maart gekozen Kamer fors zullen beïnvloeden.Die vijf ingrijpende veranderingen zijn:- Herstel van samenwerking tussen de toonaangevende landen in het westen. De Amerikaanse minister van Financiën, oud-FED-voorzitter Janet Yellen noemt dit 'het nieuwe multilateralisme'. Ter voorbereiding van de G7 heeft zij met haar collega’s hiervan al een stevig voorpoefje afgegeven.- De voorzet van Wolfgang Schäuble (in The Financial Times) voor een gezamenlijk Europees beleid om de grote schulden uit de coronacrisis gedegen en krachtdadig aan te pakken, zonder daarbij opnieuw zware klappen op te lopen zoals die in de krediet- en eurocrisis ontstonden. Dat juist hij hier zijn nek uitsteekt en zich mede beroept op zijn gesprekken met Mario Draghi en het revolutionaire beleid van de allereerste Amerikaanse minister van Financiën Alexander Hamilton is zeer opmerkelijk.- De vaststelling door Eurocommissaris Johannes Hahn dat de parlementen van de lidstaten hebben ingestemd met zijn beleidsvoorstellen ten aanzien van de ‘eigen middelen’ van de Europese Unie. Hiermee is een grote stap gezet naar een nog krachtiger gezamenlijke aanpak van het herstel- en transitiebeleid waarover voor Nederland aan tafel bij informateur Hamer nog gepraat wordt.- De gezamenlijke ontwikkeling door Duitsland en de Verenigde Staten van een nieuwe internationale alliantie tussen Europa en Amerika op het terrein van het klimaatbeleid en de gevolgen daarvan voor de wereldhandel en economische groei. John Kerry en Peter Altmaier verkennen daarbij zelfs de opbouw van wat Der Spiegel ‘eine Öko-Nato’ noemt.- De NAVO-top voorafgaand aan de ontmoeting van de Amerikaanse president Joe Biden en zijn Russische tegenhanger Vladimir Poetin in Genève. De president geeft zelf met nadruk aan dat ook deze bijeenkomsten deel zijn van die ontwikkeling naar een ‘nieuw multilateralisme’ waarin afscheid genomen wordt van de lijn van zijn voorganger Donald Trump.Jaap en PG stippen daarbij bij elk van deze vijf ‘gamechangers’ aan hoe diep deze gaan doorwerken in wat een komend kabinet op zijn bordje zal vinden. De komende ministersploeg zal op een reeks essentiële, strategische punten alle zeilen moeten bijzetten om te verhinderen dat Nederland langs de zijlijn blijft staan.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Afleveringen over de kabinetsformatie tot nu toe193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:15 – Deel 1 – Een stroeve kabinetsformatie00:22:26 – Deel 2 – Vijf gamechangers in Europa en de wereld01:05:35 – Uitro01:07:28 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Informateur Mariëtte Hamer en de polder willen met spoed een crisis- en herstelplan in gang zetten. Maar de vorming van een stabiele coalitie is niet eenvoudig. Niet in het minst omdat twee partijen met zichzelf overhoop liggen. Twee partijen die als vanouds een natuurlijke regeringspartner waren en zichzelf zagen als volkspartijen. PvdA en CDA. Ooit hadden ze meer dan 50 Tweede-Kamerzetels, nu telt de PvdA er nog maar negen en het CDA vijftien. Moeten ze gaan regeren of de oppositie in? Ze worstelen met de nieuwe realiteit.Jaap Jansen praat erover met politicoloog Menno Hurenkamp, lid van het curatorium van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA, en historicus PG Kroeger, die recent het boek ‘Tand des tijds, het CDA in de nieuwe eeuw’ publiceerde.Wat moeten die twee partijen met een politieke situatie waarop zij niet langer hun stempel kunnen drukken? Wat zijn de harde feiten en cijfers over hun electorale neergang en waar zijn hun aanhangers van voorheen eigenlijk gebleven? Wat denken ze daar zelf over en kloppen die analyses en verklaringen eigenlijk wel? Hurenkamp en Kroeger komen met af en toe onthutsende voorbeelden van legendevorming en misverstanden. De oorzaken voor de neergang van de grote, klassieke machtspartijen hangen samen met tal van veranderingen in maatschappij en cultuur. Hurenkamp wijst op het succes van de verzorgingsstaat dat in de sociaaldemocratie werd vertaald in het aanbevelen van meer individualisering. Maar waar mensen meer voor zichzelf moesten opkomen werd de aantrekkingskracht van oudere vormen van georganiseerde solidariteit bewust ingeperkt. De liberale denker Ralf Dahrendorf concludeerde begin jaren ’80 al dat de sociaaldemocratie haar taak volbracht had en er net zo goed mee op kon houden.De lange termijn trends die in de loop der jaren alleen nog maar sterker werden, maken het niet eenvoudig voor om voor PvdA en CDA een nieuwe rol en bestemming te vinden. Ze worstelen met hun profiel, program en bestaansrecht. *** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op! *** Verder lezenMenno Hurenkamp - Nog niet is alles verloren (S&D, april 2021)Matthijs Rooduijn - Laten we het toch nog even over de sociaaldemocraten hebben (Stuk Rood Vlees, mei 2021)Pieter Gerrit Kroeger - Tand des tijds (Prometheus, 2020)Marnix van Rij gaat de rust in het CDA terugbrengen (Trouw, 29 mei 2021)Coen Brummer & Afke Groen (red.) - Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid (Boom, 2021)*** Verder kijken Online-bijeenkomst: de weg vooruit voor de PvdA (31 mei 2021)***Verder luisteren175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt153 - Het CDA en de tand des tijds123 – Hoe de PvdA in de greep kwam van het neoliberalisme34 - Lodewijk Asscher over zijn PvdA09 - Special: leven en werk van Wim Kok (over de koers: Joop van den Berg)*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:27 – Deel 100:58:08 – Deel 201:25:24 – Uitro01:26:11 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

De nieuwe Amerikaanse president Joe Biden komt naar Europa. Hij heeft zijn Russische collega Vladimir Poetin uitgenodigd voor een topontmoeting. Die vindt op 16 juni 2021 plaats in Genève.In deze aflevering van Betrouwbare Bronnen bespreekt Jaap Jansen met PG Kroeger de historische, symbolische en politieke finesses van deze top. Zelfs die Zwitserse stad als locatie zit vol symboliek.Waarom nam Poetin deze invitatie meteen aan? En wat deed hij vooraf om Biden een helder signaal te geven dat hij wel degelijk begrijpt dat het tijdperk-Trump voorbij is? PG analyseert de opvallende manoeuvres van beide presidenten, hun tamelijk onbehouwen taal over elkaar en de wending die nu plaats lijkt te vinden in hun wederzijdse benadering. En is deze in het licht van de geschiedenis wel zo plotseling en onverwacht?De historie van dit soort topontmoetingen is kleurrijk en leerzaam. Sommige zijn bijna helemaal vergeten. Andere kregen in de decennia die volgden een bijna mythisch aura, terwijl hun realiteit prozaïscher was. En sommige presidenten wisten op en rond zo’n top belangrijke dingen te realiseren terwijl zijzelf in de geschiedschrijving bepaald geen gunstige reputatie hebben.Misschien wel de meest belangrijke topontmoeting met de grootste directe gevolgen voor de wereld was de allereerste. Dat was trouwens meer een soort proto-top van de naaste medewerker Franklin Delano Roosevelt met de ‘Vozhd’, de wrede tiran in het Kremlin, Jozef Stalin. PG Kroeger vertelt hoe ´FDR´ zijn rechterhand Harry Hopkins in juli 1941 plotseling naar Moskou liet reizen.Zelf ontmoette Roosevelt als eerste president de Sovjetleider twee jaar later. Maar dat gebeurde niet zonder een uitvoerige briefwisseling vooraf, de nodige onderlinge spanningen en heel wat ´armpje drukken´ over waar en hoe Stalin en hij elkaar zouden ontmoeten. Ook deze top - uiteindelijk gehouden in Teheran - lijkt wat vergeten, vooral omdat de volgend in Jalta zo veel discussie losmaakte.In de podcast worden topontmoetingen in Wenen, Parijs en Helsinki besproken van presidenten van zeer verschillende herkomst en politieke kleur. Eisenhower, Kennedy, Nixon, Reagan en Trump probeerden elk op hun geheel eigen manier een dialoog met het Kremlin te bereiken. Waarom nota bene ´JFK´ en ´the Donald´ daarbij een beetje op elkaar leken blijkt dan ook nog. De aanstaande top in Genève staat in een rijke traditie en Biden sluit opvallend aan bij die andere ontmoeting in tijden van grote geopolitieke spanningen, de top van Reagan en Gorbatsjov in datzelfde Genève in 1985. Zou hij met Poetin ook bij een haardvuur nader tot elkaar komen? Ontstaat ook nu een soort ‘bromance’?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMary Elizabeth Malinkin - Reagan's Evolving Views of Russians and their Relevance Today***Verder kijkenRussia lashes out after Biden calls Putin a killer (CBS Eveneing News, march 2021)Helsinki Summit: President Trump Backs Vladimir Putin On Election Interference (NBC Nightly News)The Big Three In Teheran (Pathé, 1943)***Verder luisteren163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen13 - Met Stalin naar de opera***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:23:41 – Deel 200:56:12 – Deel 301:15:44 – Uitro01:16:24 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als een premier of een andere politieke aanvoerder maar lang genoeg aan het stuur zit komen de twijfels, de fluisteringen en suggesties. “Wordt het niet eens tijd?” ”Heeft zij of hij de energie, de daadkracht, de politieke antenne of de band met de kiezers nog wel?” Het overkomt Mark Rutte evengoed als Margaret Thatcher en Helmut Kohl. En het heeft zich sinds de verkiezingen van 17 maart verhevigd. Is Rutte uitgeloogd? Was zijn derde kabinet net als dat van Ruud Lubbers het begin van het einde?Jaap Jansen en PG Kroeger analyseren in deze aflevering de gebeurtenissen van de voorbije, veelbewogen bewogen twee maanden, nu informateur Mariëtte Hamer dan toch voluit aan de slag is gegaan met een serieuze poging een coalitie te vinden en een regeerprogram te helpen formuleren. Weinig stond in de verwarring en opwinding zó centraal als de positie van Mark Rutte. En dat terwijl op de avond van 17 maart bij velen de beeldvorming was dat de VVD-aanvoerder een markante electorale overwinning had weten te boeken.Vanuit de historie noteert Betrouwbare Bronnen drie klassieke signalen van onuitwisbare slijtage bij politieke aanvoerders. En met die blik bekijken Jaap en PG de optredens van Rutte in de geruchtmakende Kamerdebatten gedurende de botsingen en ongelukken waar de kabinetsformatie begon, evenals zijn optreden in Nieuwsuur waarvoor hij een zelfanalyse met radicale ideeën had aangekondigd over bestuur en cultuur in politiek Den Haag.Duidelijk wordt dat zich bij Rutte allerlei elementen van historisch waarneembare erosie en slijtage beginnen voor te doen. Van vereenzaming en versletenheid in de kritische omgeving tot merkwaardige irritaties en slordigheden, waar voorheen focus op de essentie centraal stond.Onze parlementaire en staatkundige geschiedenis laat een dergelijk patroon al twee eeuwen zien. Hoe de sfeer en houding rond het leiderschap van Rutte aan het veranderen zijn komt verrassend overeen met de eindfasen van andere geduchte leidersfiguren in ons land. Het verhaal van de slijtage en erosie van zo verschillende figuren als koning Willem I, Thorbecke, Colijn, Willem Drees, Joop den Uyl, Ruud Lubbers en Jan Peter Balkenende laat opmerkelijke overeenkomsten zien met dat van Rutte nu.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show.Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenBNR column Jaap Jansen - Het tweede kabinet-Den UylJelle Gaemers - Willem Drees, daadkracht en idealisme (Boom)***Verder kijkenMark Rutte in Nieuwsuur (mei 2021)Jan Terlouw in Buitenhof, 23 mei 2021***Verder luisteren173 - Onder de pragmatische Mark Rutte werd de VVD de grootste, maar ook kwetsbaar52 - Gerry van der List waarschuwt fletse VVD: Wacht Rutte het lot van Balkenende?64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix Krop88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van Kemenade127 - De geheime politieke memoires van Ruud Lubbers14 - Jan Peter Balkenende & Wopke Hoekstra: een nieuwe agenda voor Nederland en Europa16 - Johan Remkes wil de democratie reddenEn in 1 op 1 bij Sven Kockelmann: Johan Remkes: Kijk opnieuw naar de positie van de premier (NPO Radio 1)***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:46 – Deel 100:54:02 – Deel 201:38:13 – Uitro01:38:54 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Informateur Mariëtte Hamer zorgde voor een primeur: nooit eerder werden jongerenorganisaties direct betrokken bij de kabinetsformatie. Hamer nodigde ze meteen uit in haar eerste ronde van verkennende gesprekken over de hoofdlijnen van een herstelprogram en een regeerakkoord. Ze wilde weten hoe het met de Nederlandse jongeren gaat na een dik jaar coronacrisis en wat hun ideeën zijn voor de toekomst.Meteen na het gesprek bij Hamer fietsten de jongeren naar de studio van Betrouwbare Bronnen om hun verhaal ook aan Jaap Jansen en PG Kroeger te vertellen. Te gast zijn Maurice Knijnenburg (voorzitter van de Jongeren Denktank Coronacrisis en de Nationale Jeugdraad), Alina Danii Bijl (de nieuwe voorzitter van FNV Young & United), Ingrid Nolten (bestuurslid Jong AWVN, de werkgevers), Werner Schouten (voorzitter Jonge Klimaatbeweging) en Sarah Soumete (verloor haar baan in de horeca, werkt nu in de kinderopvang)Hun oproep aan de politiek:• Ga soepeler om met studievertraging en studieschuld• Zorg voor kansengelijkheid, werk en zekerheid• Een leven lang ontwikkelen voor iedereen• Bouw voldoende starterswoningen• Benut de klimaatcrisis als kans• Betrek jongeren bij oplossingenVeel zekerheden die eerdere generaties hadden zijn verdwenen. De coronacrisis heeft dat nog eens verergerd. Toch zijn ze ook optimistisch, want de coronacrisis en de klimaatcrisis leiden ook tot innovaties, nieuwe vormen van werk en maatschappelijke hervormingen.De jongeren kondigen aan dat ze ook in het vervolg van deze kabinetsformatie nadrukkelijk hun inbreng willen blijven geven. Jongeren erbij betrekken is wat hun betreft óók onderdeel van een nieuwe bestuurscultuur.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de ShowSponsoren of adverteren in Betrouwbare Bronnen kan ook. Ga naar adverteren@dagennacht.nl*** Verder lezenBrief Nationale Jeugdraad aan informateur Mariëtte Hamer (20 mei 2021)Brief aan de informateur (Jonge Klimaatbeweging, 20 mei 2021)Jong AWVN op bezoek bij informateur Mariëtte HamerEn nu… Daden! (Rapport Jongeren Denktank Coronacrisis, januari 2021)Website SER Jongerenplatform*** Verder kijken Integrale persconferentie van informateur Mariëtte Hamer van 14 mei 2021***Verder luisteren136 - Jarig in coronacrisis: Mariëtte Hamer en Maurice Knijnenburg over 70 jaar SER125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord ** SER werkt aan alternatief studentenleenstelsel ** PG: de geboorte van het poldermodel*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:36 – Deel 100:22:47 – Deel 201:08:28 – Uitro01:09:03 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zijn eindverslag en een vlammend slotwoord tot de Tweede Kamer droeg Herman Tjeenk Willink het stokje over aan de nieuwe informateur, SER-voorzitter Mariëtte Hamer. Wat gaat zij nu precies doen en hoe? Jaap Jansen en PG Kroeger spraken haar meerdere malen over het geheim van voorzitten en 'polderen'. In het laatste gesprek waarschuwde ze dat ons land in deze diepe crisis geen tijd te verliezen heeft.In de Tweede Kamer discussieerden de fracties met elkaar over een 'nieuwe bestuurscultuur' en de als 'radicale ideeën' aangekondigde voorstellen van VVD-fractieleider Mark Rutte. In het debat beriep Rutte zich op een eerder 'radicaal' pakket: zijn ‘Negen punten plan' waarmee hij in 2006 VVD-leider werd. Wat stond er in dat plan?Jaap en PG houden de gedachte van een nieuwe bestuurscultuur kritisch tegen het licht. Want wat dit nu eigenlijk inhoudt kon niet één fractie helder definiëren. Volgens Betrouwbare Bronnen gaat het vooral om het verdwijnen van het evenwicht in de trias politica. En daaraan kan de Kamer zélf al heel veel doen.In de loop van de jaren heeft de Kamer daar ook al wel pogingen toe gedaan, maar vaak verslapte de aandacht. Hoe doen andere parlementen dit, zoals het Amerikaanse Congres, de Bondsdag en het Europees Parlement? ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenBrief regering van 16 april 2021: Stand van zaken moties en toezeggingen Parlementaire Ondervragingscommissie KinderopvangtoeslagEindverslag informateur Tjeenk WillinkTweede Kamer, 75e vergadering, woensdag 12 mei 2021: debat over eindverslag informateur Tjeenk Willink***Verder luisteren187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen189 - Volt in het Europees Parlement en de Tweede Kamer: het eerste dubbelinterview met Laurens Dassen en oprichter Damian Boeselager186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht136 - Jarig in coronacrisis: Mariëtte Hamer en Maurice Knijnenburg over 70 jaar SER***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:54 – Deel 100:50:28 – deel 201:18:32 – Uitro01:19:06 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op Bevrijdingsdag schreed president Emmanuel Macron in de Dôme des Invalides naar de enorme marmeren baar van de man die ook in Nederland een tijdlang staatshoofd en keizer was, Napoleon Bonaparte. Hij kwam ‘de kleine korporaal’ van Corsica ‘verlicht herdenken’ en niet slechts eer betonen nu hij precies 200 jaar geleden stierf, onderstreepte het Elysée.In zijn speech zei de president: “De ware veroveringen, de enige die nooit spijt geven, zijn die op de onwetendheid.” Daarmee citeerde hij uiteraard Napoleon zelf en noemde daarom de herdenking een bewuste daad van “Strijd tegen de onwetendheid. De liefde voor kennis en geschiedenis. De wil om nimmer te zwichten voor wie het verleden willen wegpoetsen omwille van het idee dat dit niet past bij wat in het heden zou passen. Nee, Napoleon is deel van ons.”In deze editie van de podcast kijken Jaap Jansen en PG Kroeger daarom naar het leven, het werk en de erfenis van Napoleon die door de grote filosoof Hegel niets minder dan de ‘Weltgeist’ genoemd werd. Allereerst: de uitzonderlijke moderniteit van deze jonge artillerist die als militair en strateeg zijn tijdgenoten verbijsterde met zijn prestaties, durf en hubris. Napoleon is de selfmade man par excellence, de autodidact die geopolitiek dacht. Hij keek naar de wereld als een kind van de Verlichting én als commanderend soldaat.Hij dacht Europees, continentaal en had een wereldwijde blik en strategie - als eerste heerser sinds koning Philips II. Zijn succes én zijn mislukking inspireerden Alexis de Tocqueville in Amerika te gaan kijken en Charles de Gaulle om juist die fouten niet nog eens te maken.PG schetst waar wij Napoleon nog dagelijks tegenkomen. Zonder hem was er bij ons geen ‘eenheidsstaat’ in plaats van die particularistische Republiek van de 16e eeuw. Zonder hem geen besef dat er bovennationale normen van vrijheid en burgerrechten zijn, ook voor minderheden. Zonder Napoleons aanpak geen modern koningschap, Amsterdam niet als hoofdstad, geen Rijksmuseum, nationaal onderwijs en kennissysteem en zelfs geen nationale feestdag. Bovendien is de politieke stijl van veel populistische leiders zonder het ‘bonapartisme’ niet te begrijpen. Het Europa en Nederland en zeker het Frankrijk van 2021 zijn evenmin te begrijpen en doorgronden zonder besef van diens nalatenschap op alle mogelijke terreinen.En er is nog zo veel van deze man dat ons juist nu nog verrassen kan. PG wijst bijvoorbeeld naar de vitrine waar je zijn iconische punthoed kunt zien die hij in paniek verloor bij zijn vlucht uit Waterloo. Maar ook zijn bewondering en diepe kennis van het poëtische werk van Goethe en hun gesprek daarover, evenals Napoleons opvallende afkeer van en zelfs dreigement naar diens vriend Alexander von Humboldt. En wat deed hij met de pretenties van de Oranjes en hun geklaag over compensatie voor hun verloren macht en eigendommen? En wat fluisterde hij toen hij in de Notre Dame tot keizer gekroond was tegen zijn broer?*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!*** Verder lezenSeibt, Gustav - Goethe und Napoleon, einde historische Begegnung (2008)*** Verder kijken Commémoration de Napoléon: le discours d'Emmanuel Macron***Verder luisteren115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens57 - Alexis de Tocqueville40 – De geniale broers Von Humboldt35 - Charles de Gaulle***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:04:50 – Deel 100:42:18 – Deel 201:29:14 – Uitro01:29:52 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Moet een economische supermacht zichzelf niet veel steviger organiseren? Is het palaveren met veto’s voor 27 regeringsleiders niet ‘een middeleeuwse toestand’? Kun je Europees beleid voeren als de parlementaire controle daarop feitelijk vanuit nationale politieke partijen gebeurt? En hoe zit het met een Europees leger en de Franse atoombom? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met de oprichter van de nieuwe Europese partij Volt Damian Boeselager - in 2019 als eerste en enige Volt-afgevaardigde gekozen in het Europees Parlement - en met Laurens Dassen, sinds 17 juli leider van de driekoppige Volt-fractie in de Tweede Kamer.Volt wil de discussie over de toekomst van Europa op een andere manier voeren dan de bestaande politieke partijen. Met nationale ‘afdelingen’ wil ze een pan-Europese partij vormen. De nieuwe fractie in de Tweede Kamer heeft de primeur de eerste nationale te zijn. In grote steden als Frankfurt draait Volt mee in het bestuur. De zetel in het Europees Parlement werd veroverd via de Duitse lijst. Boeselager heeft zich daar aangesloten bij de Groenen omdat hij daar zijn program daar het meest onafhankelijk en doeltreffend kan uitvoeren, legt hij uit. Uiteindelijk, liefst al in 2024, wil hij een zelfstandige Volt-fractie met afgevaardigden uit veel meer landen.Volt is ontstaan uit wrevel over Brexit, de verkiezing van Trump en de opkomst van nationaal-populistische partijen als de AFD. De nieuwe partij wil een positief antwoord zijn op hun op zichzelf heldere betogen over het optrekken van grenzen tussen nationale staten en het afbreken van de samenwerking die Europa juist zo sterk heeft gemaakt. De politieke insteek van Volt is eenvoudig, zeggen Dassen en Boeselager: als grote vraagstukken zoals klimaatverandering, kunstmatige intelligentie, ‘cyber war’ en humaan asielbeleid alléén door slim samenwerken in EU-verband kunnen worden aangepakt, dan moet je die Europese Unie beter organiseren en democratischer maken.De houding van Nederland roept daarbij de nodige vragen op, zeggen ze unisono. Zo is er van ons land nog steeds geen Herstelplan en wel van Italië en Portugal bijvoorbeeld. En dat terwijl premier Mark Rutte in Brussel dreigde: “Zonder échte hervormingen geen cent van ons naar andere lidstaten.” Dat juist zijn kabinet nu verstek laat gaan, tast de geloofwaardigheid van ons land duidelijk aan, ziet Volt in Brussel.En bij de ‘nieuwe bestuurscultuur’ hoort wat Volt betreft ook een nieuwe relatie van Den Haag met Europa. Niet langer ‘Het moest van Brussel’ of ‘Als er in Europa iets goeds gebeurt, hebben wij dat natuurlijk zelf bedacht’, maar een helder en eerlijk verhaal.In de Tweede Kamer heeft Laurens Dassen het initiatief genomen om als Kamer zelf de betekenis van artikel 68 van de Grondwet – de informatieplicht van de regering aan de Kamer – scherper te gaan definiëren. Het door Pieter Omtzigt geagendeerde onafhankelijke onderzoek van de Venetië Commissie van de Raad van Europa naar het functioneren de rechtsstaat in Nederland (waarover Jaap met Omtzigt sprak in aflevering 162) kan daar een wezenlijke rol bij spelen, zegt Dassen.Jansen en Kroeger praten met Damian Boeselager ook over zijn grootvader, Philipp Freiherr von Boeselager. De 33-jarige Volt-Europarlementariër spreekt daar ingetogen en bescheiden over, maar duidelijk is dat diens bewuste keuze om mee te doen bij een reeks pogingen Adolf Hitler te doden een bijzondere invloed heeft gehad op de bewustwording van zijn kleinzoon. In het Europa van vandaag, in de meidagen van 2021, reiken geschiedenis, levensmoed, levenslot en toekomstperspectief elkaar de hand.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenDe Verklaring van Amsterdam, het programma van Volt voor het Europees Parlement (2019)Volt verkiezingsprogramma (2021)Column Jaap Jansen op BNR: De nieuwe bestuurscultuur moet ook gaan over Ruttes relatie met Europa (6 mei 2021)***Verder luisteren162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht107 - Jean Monnet, de vader van Europa11 – Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:38 – Deel 1 (Wat wil Volt met Europa?)00:50:40 – Deel 2 (Volt in de Tweede Kamer)01:10:30 – Deel 3 (Samen in Europa)01:21:40 – Uitro01:22:26 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit jaar is het 30 jaar geleden dat de Sovjet-Unie, die enorme wereldmacht van Stalin en Brezjnew ten onder ging. Het grootste land op aarde. Een wereldwijd imperium van onderworpen naties en communistische bondgenoten. Met meer kernraketten dan de Verenigde Staten.En dat allemaal stortte in 1991 in. De gevolgen daarvan zijn nog alle dagen merkbaar en van grote invloed op het wereldtoneel, op het huidige Europa en nergens zo sterk als in Rusland en het bewind van Vladimir Poetin.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de gebeurtenissen van dat jaar en de impact dit zij ook nu nog hebben. Aan het begin stond Gorbatsjov op de toppen van zijn roem. Hem was in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. Hij werd alom geloofd als bevrijder van de mensen in Midden en Oost Europa, de man van Glasnost en Perestojka. Ook zijn initiatieven tot ontwapening werden wereldwijd toegejuicht. Daar kwam nog bij dat hij met de Amerikaanse president George H.W. Bush en zijn minister James Baker gezamenlijk optrok om een verwoestende oorlog in het Midden Oosten af te stoppen en een vredesregeling te realiseren.Toch pakten donkere wolken zich samen boven het Kremlin. Gorbatsjov en zijn aanhangers kwamen meer en meer klem te zitten. Het kleine Baltische land Litouwen stak de lont in het kruitvat.PG vertelt hoe juist daar, op de staten en pleinen in Vilnius, de echte ondergang van de Sovjet-supermacht zich voltrok. De oude machtsstructuren en apparaten begonnen zich meer en meer van Gorbatsjov af te keren, ook vanwege zijn samenwerking met Bush tegen de vroegere Sovjet-cliënt Saddam Hoessein.Intussen veranderde er veel binnen dat enorme land. Steden kregen nieuwe namen, een gebeurtenis van grote betekenis. Meest symbolisch was wel dat de stad van de oprichter van de Sovjet-Unie hernoemd werd. Leningrad werd weer Sint Petersburg. En ‘Volodya’ Poetin, een KGB-officier, werd overgeplaatst van het Oost-Duitse Dresden naar Leningrad, waar hij een nieuwe loopbaan begon als gemeenteambtenaar. Hij werd toezichthouder op het verkeer in de zeehaven die Tsaar Peter in 1703 had gesticht. Daar bouwde hij de netwerken van de ondergrondse economie en de geheime dienst op waarvoor vele Russen en Europeanen ook vandaag nog sidderen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenGenocide and Resistance Research Centre of Lithuania***Verder kijkenPresident Gorbachev was greeted by Secretary Baker. He arrived from Ottawa (C-Span)Gorbachev Wins Peace Prize (ABC News)‘Gorbymania’ strikes Canadian capital (CTV News)News January 11, 1991 - Soviet Union Military in LithuaniaLeningrad Back to St. Petersburg (1991)***Verder luisteren163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regelde72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden + Geheim gifwapen Sovjet Unie21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:39 – Deel 101:00:28 – Deel 201:21:47 – Uitro01:22:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een zeldzaam genoegen de notulen van vergaderingen van de Ministerraad te mogen lezen. En minstens zo boeiend om te zien hoe anderen in de politiek daar mee omgaan. In deze editie van Betrouwbare Bronnen kammen Jaap Jansen en PG Kroeger die verslagen over de sessies van de bewindslieden over de perikelen rond de toeslagen en de Belastingdienst daarom nog eens heel precies door. Zeker nu ook de Tweede Kamer hierover met de meest betrokken ministers uitvoerig in debat ging. Een debat in het teken van de worsteling van de Haagse politiek met haar eigen cultuur, haar manier van denken en doen.De notulen laten een kabinet zien dat toch wel wat anders opereert dan velen vaak denken. Van een scherp afgesteld ‘kartel’ of een directief, monistisch geheel blijkt geen sprake. Ministers zijn net mensen, af en toe. De premier noemt een van zijn geboekstaafde oprispingen achteraf zelfs ‘ongepast’. De bewindslieden werken in het besef dat zij onvoldoende greep op de materie hebben. En ze kunnen niet altijd van de informatie uit hun eigen apparaten op aan.Met de tegenmacht van het parlement tegenover de macht van de ministeries lijkt daarbij opvallend genoeg weinig mis. Integendeel: hardnekkig vasthoudende Kamerleden van zowel coalitie- als oppositiefracties bepalen vaak de agenda en drijven bewindslieden meer voor zich uit dan dat ze hen gedwee volgen.Verzuchtingen en gemopper over die eigenwijze parlementariërs zijn dan vaker uitingen van onmacht dan van onwil. En ze zijn van alle eeuwen. PG vertelt over een serie klaagzangen uit de parlementaire geschiedenis die minstens zo bokkig waren als die van Wouter Koolmees of zo vruchteloos als de sensibiliseringspogingen van Wopke Hoekstra.Het politiek funeste monisme van Koning Willem I en het gemopper van minister-president Johan Rudolph Thorbecke over al te activistische geestverwanten in de Kamer klinken nu verrassend modern. En de veel beschimpte ‘Nacht van Schmelzer’ is met de blik van nu een parel van dualisme en tegenmacht.Gaat het om premiers en bewindslieden die jeremieerden over Kamerleden, dan hoef je alleen maar even terug te denken aan Dries van Agt en ‘die verrekte loyalisten’, aan Ruud Lubbers en de ‘steeds stijvere’ CDA-fractieleider Bert de Vries of zijn voortdurende ergernis over de CDA-fractievoorzitter in de Senaat. De ingehouden, maar onmiskenbare tirades van Piet Hein Donner over Mariëtte Hamer schreven tijdens de Balkenende-jaren geschiedenis.In de zoektocht naar een ‘nieuwe bestuurscultuur’ noteren Jaap en PG een paar opvallende misverstanden. Over wat dat veel bezongen dualisme eigenlijk is en vooral wat het niét is. En over de verwarring van wie ministers nu eigenlijk zijn. Ooit waren zij de tassendragers van de koning, maar wiens dienaar zijn zij vandaag nog?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenColumn @BNR: Meer dualisme? Dat is makkelijker gezegd dan gedaanEindverslag informateur Tjeenk Willink***Verder kijkenAndere Tijden: Partij of Principes, de dissidenten tijdens het kabinet Van Agt/Wiegel***Verder luisteren186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:55 – Deel 100:46:48 – Deel 201:35:42 – Uitro01:36:17 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.