Betrouwbare Bronnen

Informateur Mariëtte Hamer zorgde voor een primeur: nooit eerder werden jongerenorganisaties direct betrokken bij de kabinetsformatie. Hamer nodigde ze meteen uit in haar eerste ronde van verkennende gesprekken over de hoofdlijnen van een herstelprogram en een regeerakkoord. Ze wilde weten hoe het met de Nederlandse jongeren gaat na een dik jaar coronacrisis en wat hun ideeën zijn voor de toekomst.Meteen na het gesprek bij Hamer fietsten de jongeren naar de studio van Betrouwbare Bronnen om hun verhaal ook aan Jaap Jansen en PG Kroeger te vertellen. Te gast zijn Maurice Knijnenburg (voorzitter van de Jongeren Denktank Coronacrisis en de Nationale Jeugdraad), Alina Danii Bijl (de nieuwe voorzitter van FNV Young & United), Ingrid Nolten (bestuurslid Jong AWVN, de werkgevers), Werner Schouten (voorzitter Jonge Klimaatbeweging) en Sarah Soumete (verloor haar baan in de horeca, werkt nu in de kinderopvang)Hun oproep aan de politiek:• Ga soepeler om met studievertraging en studieschuld• Zorg voor kansengelijkheid, werk en zekerheid• Een leven lang ontwikkelen voor iedereen• Bouw voldoende starterswoningen• Benut de klimaatcrisis als kans• Betrek jongeren bij oplossingenVeel zekerheden die eerdere generaties hadden zijn verdwenen. De coronacrisis heeft dat nog eens verergerd. Toch zijn ze ook optimistisch, want de coronacrisis en de klimaatcrisis leiden ook tot innovaties, nieuwe vormen van werk en maatschappelijke hervormingen.De jongeren kondigen aan dat ze ook in het vervolg van deze kabinetsformatie nadrukkelijk hun inbreng willen blijven geven. Jongeren erbij betrekken is wat hun betreft óók onderdeel van een nieuwe bestuurscultuur.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via Vriend van de ShowSponsoren of adverteren in Betrouwbare Bronnen kan ook. Ga naar adverteren@dagennacht.nl*** Verder lezenBrief Nationale Jeugdraad aan informateur Mariëtte Hamer (20 mei 2021)Brief aan de informateur (Jonge Klimaatbeweging, 20 mei 2021)Jong AWVN op bezoek bij informateur Mariëtte HamerEn nu… Daden! (Rapport Jongeren Denktank Coronacrisis, januari 2021)Website SER Jongerenplatform*** Verder kijken Integrale persconferentie van informateur Mariëtte Hamer van 14 mei 2021***Verder luisteren136 - Jarig in coronacrisis: Mariëtte Hamer en Maurice Knijnenburg over 70 jaar SER125 - Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken in de coronacrisis106 - Diederik Samsom over het Europese klimaatbeleid en het crisisherstelplan79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarkt55 - Ed Nijpels over zijn Klimaatakkoord ** SER werkt aan alternatief studentenleenstelsel ** PG: de geboorte van het poldermodel*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:36 – Deel 100:22:47 – Deel 201:08:28 – Uitro01:09:03 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zijn eindverslag en een vlammend slotwoord tot de Tweede Kamer droeg Herman Tjeenk Willink het stokje over aan de nieuwe informateur, SER-voorzitter Mariëtte Hamer. Wat gaat zij nu precies doen en hoe? Jaap Jansen en PG Kroeger spraken haar meerdere malen over het geheim van voorzitten en 'polderen'. In het laatste gesprek waarschuwde ze dat ons land in deze diepe crisis geen tijd te verliezen heeft.In de Tweede Kamer discussieerden de fracties met elkaar over een 'nieuwe bestuurscultuur' en de als 'radicale ideeën' aangekondigde voorstellen van VVD-fractieleider Mark Rutte. In het debat beriep Rutte zich op een eerder 'radicaal' pakket: zijn ‘Negen punten plan' waarmee hij in 2006 VVD-leider werd. Wat stond er in dat plan?Jaap en PG houden de gedachte van een nieuwe bestuurscultuur kritisch tegen het licht. Want wat dit nu eigenlijk inhoudt kon niet één fractie helder definiëren. Volgens Betrouwbare Bronnen gaat het vooral om het verdwijnen van het evenwicht in de trias politica. En daaraan kan de Kamer zélf al heel veel doen.In de loop van de jaren heeft de Kamer daar ook al wel pogingen toe gedaan, maar vaak verslapte de aandacht. Hoe doen andere parlementen dit, zoals het Amerikaanse Congres, de Bondsdag en het Europees Parlement? ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenBrief regering van 16 april 2021: Stand van zaken moties en toezeggingen Parlementaire Ondervragingscommissie KinderopvangtoeslagEindverslag informateur Tjeenk WillinkTweede Kamer, 75e vergadering, woensdag 12 mei 2021: debat over eindverslag informateur Tjeenk Willink***Verder luisteren187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen189 - Volt in het Europees Parlement en de Tweede Kamer: het eerste dubbelinterview met Laurens Dassen en oprichter Damian Boeselager186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle181 - Voor nieuwe Kamerleden en bewindslieden: lessen uit de politieke praktijk van Jet Bussemaker162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht136 - Jarig in coronacrisis: Mariëtte Hamer en Maurice Knijnenburg over 70 jaar SER***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:54 – Deel 100:50:28 – deel 201:18:32 – Uitro01:19:06 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op Bevrijdingsdag schreed president Emmanuel Macron in de Dôme des Invalides naar de enorme marmeren baar van de man die ook in Nederland een tijdlang staatshoofd en keizer was, Napoleon Bonaparte. Hij kwam ‘de kleine korporaal’ van Corsica ‘verlicht herdenken’ en niet slechts eer betonen nu hij precies 200 jaar geleden stierf, onderstreepte het Elysée.In zijn speech zei de president: “De ware veroveringen, de enige die nooit spijt geven, zijn die op de onwetendheid.” Daarmee citeerde hij uiteraard Napoleon zelf en noemde daarom de herdenking een bewuste daad van “Strijd tegen de onwetendheid. De liefde voor kennis en geschiedenis. De wil om nimmer te zwichten voor wie het verleden willen wegpoetsen omwille van het idee dat dit niet past bij wat in het heden zou passen. Nee, Napoleon is deel van ons.”In deze editie van de podcast kijken Jaap Jansen en PG Kroeger daarom naar het leven, het werk en de erfenis van Napoleon die door de grote filosoof Hegel niets minder dan de ‘Weltgeist’ genoemd werd. Allereerst: de uitzonderlijke moderniteit van deze jonge artillerist die als militair en strateeg zijn tijdgenoten verbijsterde met zijn prestaties, durf en hubris. Napoleon is de selfmade man par excellence, de autodidact die geopolitiek dacht. Hij keek naar de wereld als een kind van de Verlichting én als commanderend soldaat.Hij dacht Europees, continentaal en had een wereldwijde blik en strategie - als eerste heerser sinds koning Philips II. Zijn succes én zijn mislukking inspireerden Alexis de Tocqueville in Amerika te gaan kijken en Charles de Gaulle om juist die fouten niet nog eens te maken.PG schetst waar wij Napoleon nog dagelijks tegenkomen. Zonder hem was er bij ons geen ‘eenheidsstaat’ in plaats van die particularistische Republiek van de 16e eeuw. Zonder hem geen besef dat er bovennationale normen van vrijheid en burgerrechten zijn, ook voor minderheden. Zonder Napoleons aanpak geen modern koningschap, Amsterdam niet als hoofdstad, geen Rijksmuseum, nationaal onderwijs en kennissysteem en zelfs geen nationale feestdag. Bovendien is de politieke stijl van veel populistische leiders zonder het ‘bonapartisme’ niet te begrijpen. Het Europa en Nederland en zeker het Frankrijk van 2021 zijn evenmin te begrijpen en doorgronden zonder besef van diens nalatenschap op alle mogelijke terreinen.En er is nog zo veel van deze man dat ons juist nu nog verrassen kan. PG wijst bijvoorbeeld naar de vitrine waar je zijn iconische punthoed kunt zien die hij in paniek verloor bij zijn vlucht uit Waterloo. Maar ook zijn bewondering en diepe kennis van het poëtische werk van Goethe en hun gesprek daarover, evenals Napoleons opvallende afkeer van en zelfs dreigement naar diens vriend Alexander von Humboldt. En wat deed hij met de pretenties van de Oranjes en hun geklaag over compensatie voor hun verloren macht en eigendommen? En wat fluisterde hij toen hij in de Notre Dame tot keizer gekroond was tegen zijn broer?*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!*** Verder lezenSeibt, Gustav - Goethe und Napoleon, einde historische Begegnung (2008)*** Verder kijken Commémoration de Napoléon: le discours d'Emmanuel Macron***Verder luisteren115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens57 - Alexis de Tocqueville40 – De geniale broers Von Humboldt35 - Charles de Gaulle***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:04:50 – Deel 100:42:18 – Deel 201:29:14 – Uitro01:29:52 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Moet een economische supermacht zichzelf niet veel steviger organiseren? Is het palaveren met veto’s voor 27 regeringsleiders niet ‘een middeleeuwse toestand’? Kun je Europees beleid voeren als de parlementaire controle daarop feitelijk vanuit nationale politieke partijen gebeurt? En hoe zit het met een Europees leger en de Franse atoombom? Jaap Jansen en PG Kroeger praten met de oprichter van de nieuwe Europese partij Volt Damian Boeselager - in 2019 als eerste en enige Volt-afgevaardigde gekozen in het Europees Parlement - en met Laurens Dassen, sinds 17 juli leider van de driekoppige Volt-fractie in de Tweede Kamer.Volt wil de discussie over de toekomst van Europa op een andere manier voeren dan de bestaande politieke partijen. Met nationale ‘afdelingen’ wil ze een pan-Europese partij vormen. De nieuwe fractie in de Tweede Kamer heeft de primeur de eerste nationale te zijn. In grote steden als Frankfurt draait Volt mee in het bestuur. De zetel in het Europees Parlement werd veroverd via de Duitse lijst. Boeselager heeft zich daar aangesloten bij de Groenen omdat hij daar zijn program daar het meest onafhankelijk en doeltreffend kan uitvoeren, legt hij uit. Uiteindelijk, liefst al in 2024, wil hij een zelfstandige Volt-fractie met afgevaardigden uit veel meer landen.Volt is ontstaan uit wrevel over Brexit, de verkiezing van Trump en de opkomst van nationaal-populistische partijen als de AFD. De nieuwe partij wil een positief antwoord zijn op hun op zichzelf heldere betogen over het optrekken van grenzen tussen nationale staten en het afbreken van de samenwerking die Europa juist zo sterk heeft gemaakt. De politieke insteek van Volt is eenvoudig, zeggen Dassen en Boeselager: als grote vraagstukken zoals klimaatverandering, kunstmatige intelligentie, ‘cyber war’ en humaan asielbeleid alléén door slim samenwerken in EU-verband kunnen worden aangepakt, dan moet je die Europese Unie beter organiseren en democratischer maken.De houding van Nederland roept daarbij de nodige vragen op, zeggen ze unisono. Zo is er van ons land nog steeds geen Herstelplan en wel van Italië en Portugal bijvoorbeeld. En dat terwijl premier Mark Rutte in Brussel dreigde: “Zonder échte hervormingen geen cent van ons naar andere lidstaten.” Dat juist zijn kabinet nu verstek laat gaan, tast de geloofwaardigheid van ons land duidelijk aan, ziet Volt in Brussel.En bij de ‘nieuwe bestuurscultuur’ hoort wat Volt betreft ook een nieuwe relatie van Den Haag met Europa. Niet langer ‘Het moest van Brussel’ of ‘Als er in Europa iets goeds gebeurt, hebben wij dat natuurlijk zelf bedacht’, maar een helder en eerlijk verhaal.In de Tweede Kamer heeft Laurens Dassen het initiatief genomen om als Kamer zelf de betekenis van artikel 68 van de Grondwet – de informatieplicht van de regering aan de Kamer – scherper te gaan definiëren. Het door Pieter Omtzigt geagendeerde onafhankelijke onderzoek van de Venetië Commissie van de Raad van Europa naar het functioneren de rechtsstaat in Nederland (waarover Jaap met Omtzigt sprak in aflevering 162) kan daar een wezenlijke rol bij spelen, zegt Dassen.Jansen en Kroeger praten met Damian Boeselager ook over zijn grootvader, Philipp Freiherr von Boeselager. De 33-jarige Volt-Europarlementariër spreekt daar ingetogen en bescheiden over, maar duidelijk is dat diens bewuste keuze om mee te doen bij een reeks pogingen Adolf Hitler te doden een bijzondere invloed heeft gehad op de bewustwording van zijn kleinzoon. In het Europa van vandaag, in de meidagen van 2021, reiken geschiedenis, levensmoed, levenslot en toekomstperspectief elkaar de hand.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenDe Verklaring van Amsterdam, het programma van Volt voor het Europees Parlement (2019)Volt verkiezingsprogramma (2021)Column Jaap Jansen op BNR: De nieuwe bestuurscultuur moet ook gaan over Ruttes relatie met Europa (6 mei 2021)***Verder luisteren162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht107 - Jean Monnet, de vader van Europa11 – Mendeltje van Keulen over de relatie Binnenhof-Brussel***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:38 – Deel 1 (Wat wil Volt met Europa?)00:50:40 – Deel 2 (Volt in de Tweede Kamer)01:10:30 – Deel 3 (Samen in Europa)01:21:40 – Uitro01:22:26 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit jaar is het 30 jaar geleden dat de Sovjet-Unie, die enorme wereldmacht van Stalin en Brezjnew ten onder ging. Het grootste land op aarde. Een wereldwijd imperium van onderworpen naties en communistische bondgenoten. Met meer kernraketten dan de Verenigde Staten.En dat allemaal stortte in 1991 in. De gevolgen daarvan zijn nog alle dagen merkbaar en van grote invloed op het wereldtoneel, op het huidige Europa en nergens zo sterk als in Rusland en het bewind van Vladimir Poetin.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de gebeurtenissen van dat jaar en de impact dit zij ook nu nog hebben. Aan het begin stond Gorbatsjov op de toppen van zijn roem. Hem was in 1990 de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. Hij werd alom geloofd als bevrijder van de mensen in Midden en Oost Europa, de man van Glasnost en Perestojka. Ook zijn initiatieven tot ontwapening werden wereldwijd toegejuicht. Daar kwam nog bij dat hij met de Amerikaanse president George H.W. Bush en zijn minister James Baker gezamenlijk optrok om een verwoestende oorlog in het Midden Oosten af te stoppen en een vredesregeling te realiseren.Toch pakten donkere wolken zich samen boven het Kremlin. Gorbatsjov en zijn aanhangers kwamen meer en meer klem te zitten. Het kleine Baltische land Litouwen stak de lont in het kruitvat.PG vertelt hoe juist daar, op de staten en pleinen in Vilnius, de echte ondergang van de Sovjet-supermacht zich voltrok. De oude machtsstructuren en apparaten begonnen zich meer en meer van Gorbatsjov af te keren, ook vanwege zijn samenwerking met Bush tegen de vroegere Sovjet-cliënt Saddam Hoessein.Intussen veranderde er veel binnen dat enorme land. Steden kregen nieuwe namen, een gebeurtenis van grote betekenis. Meest symbolisch was wel dat de stad van de oprichter van de Sovjet-Unie hernoemd werd. Leningrad werd weer Sint Petersburg. En ‘Volodya’ Poetin, een KGB-officier, werd overgeplaatst van het Oost-Duitse Dresden naar Leningrad, waar hij een nieuwe loopbaan begon als gemeenteambtenaar. Hij werd toezichthouder op het verkeer in de zeehaven die Tsaar Peter in 1703 had gesticht. Daar bouwde hij de netwerken van de ondergrondse economie en de geheime dienst op waarvoor vele Russen en Europeanen ook vandaag nog sidderen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenGenocide and Resistance Research Centre of Lithuania***Verder kijkenPresident Gorbachev was greeted by Secretary Baker. He arrived from Ottawa (C-Span)Gorbachev Wins Peace Prize (ABC News)‘Gorbymania’ strikes Canadian capital (CTV News)News January 11, 1991 - Soviet Union Military in LithuaniaLeningrad Back to St. Petersburg (1991)***Verder luisteren163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen84 - Hoe Kohl met Gorbatsjov de Duitse eenwording regelde72 - 'Wir sind ein Volk!', December 1989: Helmut Kohl spreekt in Dresden + Geheim gifwapen Sovjet Unie21 - Poetins rolmodel Tsaar Nicolaas I19 - Anne Applebaum: Poetin en de destabilisering van het Westen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:39 – Deel 101:00:28 – Deel 201:21:47 – Uitro01:22:23 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is een zeldzaam genoegen de notulen van vergaderingen van de Ministerraad te mogen lezen. En minstens zo boeiend om te zien hoe anderen in de politiek daar mee omgaan. In deze editie van Betrouwbare Bronnen kammen Jaap Jansen en PG Kroeger die verslagen over de sessies van de bewindslieden over de perikelen rond de toeslagen en de Belastingdienst daarom nog eens heel precies door. Zeker nu ook de Tweede Kamer hierover met de meest betrokken ministers uitvoerig in debat ging. Een debat in het teken van de worsteling van de Haagse politiek met haar eigen cultuur, haar manier van denken en doen.De notulen laten een kabinet zien dat toch wel wat anders opereert dan velen vaak denken. Van een scherp afgesteld ‘kartel’ of een directief, monistisch geheel blijkt geen sprake. Ministers zijn net mensen, af en toe. De premier noemt een van zijn geboekstaafde oprispingen achteraf zelfs ‘ongepast’. De bewindslieden werken in het besef dat zij onvoldoende greep op de materie hebben. En ze kunnen niet altijd van de informatie uit hun eigen apparaten op aan.Met de tegenmacht van het parlement tegenover de macht van de ministeries lijkt daarbij opvallend genoeg weinig mis. Integendeel: hardnekkig vasthoudende Kamerleden van zowel coalitie- als oppositiefracties bepalen vaak de agenda en drijven bewindslieden meer voor zich uit dan dat ze hen gedwee volgen.Verzuchtingen en gemopper over die eigenwijze parlementariërs zijn dan vaker uitingen van onmacht dan van onwil. En ze zijn van alle eeuwen. PG vertelt over een serie klaagzangen uit de parlementaire geschiedenis die minstens zo bokkig waren als die van Wouter Koolmees of zo vruchteloos als de sensibiliseringspogingen van Wopke Hoekstra.Het politiek funeste monisme van Koning Willem I en het gemopper van minister-president Johan Rudolph Thorbecke over al te activistische geestverwanten in de Kamer klinken nu verrassend modern. En de veel beschimpte ‘Nacht van Schmelzer’ is met de blik van nu een parel van dualisme en tegenmacht.Gaat het om premiers en bewindslieden die jeremieerden over Kamerleden, dan hoef je alleen maar even terug te denken aan Dries van Agt en ‘die verrekte loyalisten’, aan Ruud Lubbers en de ‘steeds stijvere’ CDA-fractieleider Bert de Vries of zijn voortdurende ergernis over de CDA-fractievoorzitter in de Senaat. De ingehouden, maar onmiskenbare tirades van Piet Hein Donner over Mariëtte Hamer schreven tijdens de Balkenende-jaren geschiedenis.In de zoektocht naar een ‘nieuwe bestuurscultuur’ noteren Jaap en PG een paar opvallende misverstanden. Over wat dat veel bezongen dualisme eigenlijk is en vooral wat het niét is. En over de verwarring van wie ministers nu eigenlijk zijn. Ooit waren zij de tassendragers van de koning, maar wiens dienaar zijn zij vandaag nog?***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenColumn @BNR: Meer dualisme? Dat is makkelijker gezegd dan gedaanEindverslag informateur Tjeenk Willink***Verder kijkenAndere Tijden: Partij of Principes, de dissidenten tijdens het kabinet Van Agt/Wiegel***Verder luisteren186 - Hoe je een ministerie bestuurt, terreur bestrijdt en Poetin op je dak krijgt: Tjibbe Joustra over crisis en controle184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen60 - Coen Brummer & Daniël Boomsma: De canon van het sociaal-liberalisme27 - Rob Jetten (D66) wil muren slopen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:55 – Deel 100:46:48 – Deel 201:35:42 – Uitro01:36:17 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tjibbe Joustra overleefde als topambtenaar boze boeren, varkenspest, terrorisme, mond- en klauwzeer en Russische tegenwerking bij MH17. In Betrouwbare Bronnen vertelt hij over zijn belevenissen en de lessen die hij trekt. Lessen die ook heel nuttig kunnen zijn bij de nu in Den Haag alom nagestreefde 'nieuwe bestuurscultuur'.Jaap Jansen en PG Kroeger gaan met hem terug naar een reeks crises en protestacties waar hij reeds als heel jonge secretaris-generaal op het Ministerie van Landbouw mee van doen kreeg. De trekkers stonden zelfs op het bordes van de Ridderzaal. Joustra waarschuwt voor onnodige provocaties vanuit Den Haag, die een sector de indruk geven dat ze politiek geslachtofferd wordt. ‘Halvering van de veestapel’ nodigt volgens hem niet uit tot gemakkelijk meewerken.De rol van secretaris-generaal - een functie die hij veertien jaar lang vervulde - is volgens Joustra helder en complex. Je moet niet op de stoel van je medewerkers gaan zitten en hun werk afpakken, maar als coördinator wel zorgen voor een duidelijke lijn. Daarnaast is er de essentiële rol van eerste adviseur van de minister. Daarin moet de SG zowel de kennis uit zijn apparaat naar voren brengen als de bewindslieden soms de weg wijzen om dingen heel anders aan te durven pakken.Joustra pleit nadrukkelijk voor inhoudelijke deskundigheid aan de top van een departement. Hij vindt dat de balans te veel is doorgeslagen naar management en er wordt te snel gerouleerd. Bovendien stelt hij vast – ook uit eigen ervaring als ‘chef’ ervan – dat de grote uitvoeringsorganen van de overheid uit het lood geslagen zijn. Ze moeten vaak taken uitvoeren en burgers behandelen op terreinen waar ze niet voor bedoeld waren. “De overheid is een callcenter geworden waar je nooit meer iemand aan de lijn krijgt,” zegt hij scherp.Na zijn jaren op Landbouw was Joustra de allereerste Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. Daar had hij te maken met de lastige combinatie van het regelen van de bewaking van Geert Wilders en de dreiging die uitging van diens film 'Fitna', waardoor Nederland in het middelpunt van de belangstelling kwam. Als voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid onderzocht hij de aanslag op MH17. Ook daar zijn heel wat lessen trekken voor een heldere crisisaanpak en het voeren van een consistent beleid waarin de burgers meegenomen kunnen worden.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenTjibbe Joustra – Crisis en controle (Prometheus, 2021)***Verder luisteren (in de serie 'iconische topambtenaren')144 - Laura van Geest, voorzitter Autoriteit Financiële Markten135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandelde130 - Joost Korte, een Nederlander aan de top van 'Het sociaal Europa'120 - Roel Bekker: Waarom bij de overheid dingen zo vaak fout gaan85 - Gert Jan Koopman, directeur-generaal EU-begroting Europese Commissie79 - 'Nederland is nog steeds ziek': Hans Borstlap over zijn ingrijpende plannen voor de arbeidsmarktEn nog meer over Landbouw66 - Carola Schouten, Landbouwminister tussen boze boeren***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:45 – Deel 100:56:02 – Deel 201:30:54 – Uitro01:31:38 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is voor Europeanen soms moeilijk in te denken hoe diep in de Verenigde Staten de emoties kunnen zijn en hoe fel de strijd als het gaat om onderwerpen en mensen die wij uit onze eigen geschiedenis en cultuur nauwelijks kennen. De heftige demonstraties, maatschappelijke acties en debatten rond de beweging Black Lives Matter en de aangrijpende reacties op het proces na de moord op George Floyd zijn voor ons vaak moeilijk te plaatsen. Net als de felle protesten rond martiale standbeelden of de vlag van de Confederacy, de verering van president Abraham Lincoln en de grote politieke strijd om benoemingen in het Supreme Court.Diep zijn de wortels hiervan in de ontstaansgeschiedenis van de Amerikaanse republiek en dit bepaalt nog steeds heel sterk hoe de cultuur en politiek van dat grote land hiermee omgaan. In deze podcast komt bijvoorbeeld naar voren hoe onthutsend de overval op het Capitool van 6 januari juist tegen deze achtergrond was. Ineens waren de Amerikanen weer terug in de zwartste dagen van de 19e eeuw met brute milities en opstandig geweld.In deze aflevering duiken Jaap Jansen en PG Kroeger met hun vaste Amerikakenner Pirmin Olde Weghuis in de heftige gebeurtenissen van de turbulente jaren tussen 1800 en 1861, toen het grote democratische experiment bijna ten onder ging aan de gevolgen van de slavernij, de spanningen tussen de vrijheidsidealen en de ruwe realiteit en de enorme expansie van Amerika met een bij ons nauwelijks bekende veroveringsoorlog tegen Mexico. ‘Zwarte levens’ telden in die decennia niet. Letterlijk zelfs, want een slaaf werd slechts als 3/5 genoteerd bij volkstellingen die bijvoorbeeld de omvang van de parlementszetels bepaalden. Het Hooggerechtshof stelde vast dat een zwart mens nooit eenzelfde vrijheid kon krijgen als een blanke burger en een slaaf bleef altijd eigendom. Zwarten waren fysiek materiaal, geen mens. De bazen van de katoen- en tabaksplantages zagen zichzelf ook meer en meer als vanzelfsprekend boven deze lijfeigenen geplaatste heersers die hen met geweld zo nodig tot gehoorzaamheid en productie mochten dwingen. Voor veel ruimdenkender mensen in het Noorden werd dit steeds minder aanvaardbaar, moreel en politiek.PG en Pirmin vertellen hoe de polarisatie en politieke spanningen tussen de slavenstaten in het zuiden en de rest van de VS steeds scherper opliepen en hoe denkers als Alexis de Tocqueville en Alexander von Humboldt – in Amerika op bezoek - er naar keken. Ook als men in de Senaat of het Huis een politiek compromis vond, liep het conflict toch weer uit de hand door bange en laffe presidenten. In het boerenstaatje Kansas brak een eerste bloedige burgeroorlog uit. Precies waar Lincoln als jong politicus al voor had gewaarschuwd. Maar ook hij kon geen definitieve oplossing bieden en bleef lange tijd zoeken naar een compromis tussen staten met en zonder slavernij.Zijn verkiezing tot president in 1860 – voor een heel nieuwe partij, de Republicans – deed in de slavenstaten het bloed van planterselite overkoken. Zij bliezen 'the Union' van staten op en begonnen een eigen federatie van zuidelijke regio's. En meteen bleek toen al het grote vernuft van Lincoln als strateeg en leider, niet voor het eerst was hij schromelijk onderschat.Trouwens, de Amerikanen onderschatten bij het begin van de afscheiding van de Zuidelijke staten en van de burgeroorlog nog wel meer. Pirmin en PG vertellen hoe velen met illusies leefden over het bloedvergieten dat nu aanstaande was. De eerste veldslag in de burgeroorlog begon als een toeristisch uitje voor de poorten van Washington DC. De gruwelen van een industriële massaoorlog kon men zich volstrekt niet voorstellen. En dat deze strijd, de gevolgen van de slavernij, de afschaffing ervan en de bloedige slachtingen van die jaren politiek en cultuur van de Verenigde Staten zelfs nu nog, in de 21e eeuw, mede zouden bepalen al helemaal niet.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenWilliamson Murray and Wayne Hsieh - A Savage War: A Military History of the Civil War***Verder kijkenPresident Joe Biden and VP Kamala Harris deliver remarks on George Floyd murder trial guilty verdict***Songs waarvan korte fragmenten te horen zijn in deze afleveringCreedence Clearwater Revival - Cotton FieldsNeil Young - Southern ManDixie - Bonnie Blue FlagTennessee Ernie Ford - Marching Through GeorgiaRosanne Cash - When The Master Calls The RollThe Decemberists - Yankee Bayonet (I Will Be Home Then)***Verder luisteren159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht142 - De smerigste verkiezingscampagnes in de Amerikaanse geschiedenis115 - Thomas Paine en De Rechten van de mens90 - Opmerkelijke voorverkiezingen in de Amerikaanse historie*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:07:07 – Deel 100:57:33 – Deel 201:28:14 – Uitro01:28:48 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Informateur Herman Tjeenk Willink toog aan het werk en meteen weer begon een van die klassieke rituelen die horen bij kabinetsformaties. Alle mogelijke organisaties, branches, sectoren en individuën sturen de informateur een boodschap. Meestal een brandbrief, een noodkreet, een roep om aandacht en meestal ook geld en prioriteit voor hun belang, hun soort, hun beleidsterrein. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de geschiedenis van die brieven en analyseren hun effectiviteit. Heeft het zin, zo’n brief? Zijn er voorbeelden van hoe en wanneer dat echt werkt? Wat doet een informateur met al die post? Wie leest die brieven?In de voorbije dagen kon je zien wie in politiek en samenleving hun zaken op orde hebben. Er kwam een aantal goed voorbereide, in de afgelopen maanden al in de grondverf gezette boodschappen binnen bij Tjeenk Willink. SER-voorzitter Mariëtte Hamer gebruikte in haar gesprek met de informateur zelfs letterlijk de tekst waarmee zij in Betrouwbare Bronnen de eerste aanbevelingen en waarschuwingen van haar Denktank Coronacrisis op de agenda had gezet. De gecoördineerde operatie vanuit de top van het Defensieapparaat was al evenmin toevallig.Opvallend is de brief die de hoogste ambtenaren van de ministeries, de secretarissen-generaal, aan de informateur stuurden. Evenals de eerste richtinggevende zet van de commissie onder leiding van Jeroen Dijsselbloem die de inzendingen voor het Nationaal Groeifonds beoordeelt. Ook in de politieke historie waren er opmerkelijke brieven en documenten waar een informateur mee aan de slag kon. En er was één informateur die een wel heel drastische manier vond om niet lastig gevallen te worden door alle mogelijke organisaties en belangengroepen. PvdA’er Jaap Burger deed iets in 1956 dat voor noch na hem usance werd. Hij vertrok naar Parijs en had daar voor de formatie bepalende gesprekken! ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenInventarislijst van ingekomen brieven in de kabinetsformatie van 2017Toerismesector wil eigen paragraaf in regeerakkoord (BNR Nieuwsradio, 14 april 2021)FNV en VNO-NCW eisen duidelijkheid van politiek over coronasteun (AD, 15 april 2021)Brief FNV en VNO-NCW (15 april 2021)Top Nederlandse krijgsmacht schaamt zich tegenover de Navo (Trouw, 2 april 2021)Brief van de secretarissen-generaal aan informateur Tjeenk Willink (12 april 2021)Bedrijven snakken naar talent (Science Guide, 8 oktober 2012)Akkoord van Wassenaar (24 november 1982) – volledige tekst***Verder kijkenDriehonderd boerenbrieven voor informateur Schippers (11 april 2017)Jeroen van der Veer over het Techniekpact 2020 (14 december 2012)***Verder luisteren182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen139 - Ank Bijleveld en haar nieuwe Defensievisie: Europa moet zichzelf militair kunnen verdedigen136 - Jarig in coronacrisis: Mariëtte Hamer en Maurice Knijnenburg over 70 jaar SER110 - Overleggen in crisistijd: Hans de Boer en Han Busker, voorzitters van de Stichting van de Arbeid*** Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:31 – Deel 100:31:41 – Deel 201:19:48 – Uitro01:20:26 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nu in de kabinetsformatie samen met ‘de polder’ gewerkt wordt aan een Nationaal Herstelplan om uit de coronacrisis te komen, kijken Jaap Jansen en PG Kroeger naar een voorbeeld waar bloei en perspectief al volop te zien zijn. In het Leiden Bio Science Park is niet alleen in razend tempo een vaccin tegen corona gemaakt, tienduizenden studenten van MBO, HBO, universiteit, werken er met onderzoekers en bedrijven aan de nieuwste ontwikkelingen in wetenschap, technologie en kenniseconomie op het gebied van ‘life sciences and health’. Betrouwbare Bronnen is er in gesprek met rector magnificus Hester Bijl van de Universiteit Leiden, directeur Beatrice Boots van het Platform Talent voor Technologie en Wij zijn Katapult, vicepresident Bart van Zijll Langhout van vaccin-ontwikkelaar Janssen Nederland (na ASML, Philips en KPN de vierde R&D-investeerder in ons land) en gastheer Joeri van den Steenhoven, vicevoorzittter van de Hogeschool Leiden.Bart van Zijll Langhout gaat in op de jongste ontwikkelingen rond het ‘Janssen vaccin’ tegen corona. Daaraan is in Leiden in ongekend hoog tempo gewerkt, om zo snel mogelijk zo veel mogelijk mensen te beschermen tegen de verspreiding van het virus. Hij benadrukt dat juist ook zijn bedrijf hecht aan het kritisch toetsen van mogelijke bijwerkingen. “Als je daardoor de veiligheid nog beter kan waarborgen, moet je de tijd te nemen daarnaar te kijken. Op dit moment is het Europees Medicijn Agentschap hiermee bezig en wij verwachten dat zij positief zullen oordelen over de benefit/risk-ratio.” In Oss liggen nu 80.000 vaccins van Janssen te wachten op uitlevering. In de loop van dit jaar worden dat er in totaal 11,3 miljoen.Het researchwerk aan zo’n vaccin is maar één voorbeeld van de voor bedrijven en kennisinstellingen essentiële samenwerking die van Leiden een toonaangevende ‘kennis-hub’ heeft gemaakt. Hester Bijl vertelt hoe het Bio Science Park is ontstaan en hoe hierdoor een krachtige aanjaagfunctie voor topkennis en de zorg in het Academisch Ziekenhuis LUMC en bij opleidingen op alle niveaus tot stand is gekomen.Juist doordat ze zich in Leiden dicht op elkaar en intensief bleven focussen op de voorhoede van life sciences and health kon zo’n concentratie van wereldwijd vermaard onderzoek, bedrijvigheid en beroepsonderwijs tot bloei komen. De grote dynamiek en kwaliteit die daar bij elkaar komen, maken Leiden Bio Science Park ook voor de toekomstige economische bloei van Nederland een voorbeeld.Beatrice Boots laat zien hoe het model van de ‘triple helix’ en de samenwerking van MBO en HBO met bedrijven en overheden in de ‘Wij zijn Katapult’ aanpak in Nederland allerlei innovatieve centra laat ontstaan. Een aanpak die inmiddels ook grote aandacht heeft van de Europese Commissie die er op Europese schaal verder mee wil.Joeri van den Steenhoven – die in Betrouwbare Bronnen 137 al eens zijn ervaringen op dit terrein in Canada benutte om de komst van het Nationaal Groeifonds scherp te analyseren – bouwt daar vanuit zijn hogeschool nadrukkelijk op voort.De vier kijken met veel interesse naar de eerste concrete besluiten van het Nationaal Groeifonds (het ‘Wopke/Wiebesfonds’) dat onder leiding van Jeroen Dijsselbloem de eerste investeringsbedragen heeft aangekondigd. Van den Steenhoven pleit voor een heldere lange termijn gerichte focus op een vijftal sleuteltechnologieën en hun ecosystemen. Boven alles moeten we af van de neiging alles in kleine projecten op te delen, zegt hij.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Hogeschool Leiden en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenColumn Ton Manders (CPB)***Verder luisteren137 – Joeri van den Steenhoven: maak het Groeifonds slimmer, beter en doeltreffender140 – Covid-19: samen werken aan vaccins. En: de langdurige wereldwijde sociaaleconomische gevolgen98 - Dr. Ngozi's strijd tegen het virus126 - De kracht van hoger onderwijs108 - De universiteiten willen weer voluit aan de slag***Tijdlijn00:00:00 – Intro en deel 100:29:26 – Deel 201:21:26 – Uitro01:21:55 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.