Betrouwbare Bronnen

Er is een groot tekort aan technisch goedopgeleide arbeidskrachten. Wat gaan we hieraan doen? Bedrijfsleven en beroepsonderwijs slaan de handen ineen met overheden van steden en regio's. Jaap Jansen en PG Kroeger praten met sleutelspelers over hun grote zorgen, de vooruitzichten en de concrete oplossingen die zij met spoed en in hoog tempo willen realiseren.Het vraagstuk van 'tekort aan goeie mensen' is bovendien allerminst een beperkt Nederlands of sectoraal vraagstuk. De man die bij de Europese Commissie leiding geeft aan de aanpak hiervan, Joao Santos, vertelt over de hoge prioriteit voor juist dit thema. Want zulke tekorten en de noodzaak werkenden en werkzoekenden 'bij te spijkeren' en om te scholen, spelen overal in Europa.Pieter Moerman van samenwerkingsverband ‘Katapult’ vertelt hoe deze beweging vanuit bedrijfsleven en beroepsonderwijs in tien jaar tijd een hoge vlucht heeft genomen. Duizenden docenten, ruim 125.000 studenten in MBO en HBO en ruim 12.000 bedrijven werken hierin samen aan de innovatie van beroepsonderwijs om grote maatschappelijke uitdagingen aan te pakken in technologie, zorg, energie en andere sectoren met grote tekorten. Daardoor weten bedrijven en opleidingen wat werkt en hoe je daarvan een succes maakt.Hans de Jong, voormalig topman bij Philips, nu commissaris bij Shell en oud-bestuurslid van werkgeversorganisatie VNO-NCW, onderstreept in scherpe bewoordingen, dat ons land en de formerende politieke partijen niet moeten juichen dat het 'na corona' zoveel beter gaat dan men had gedacht. "Ik stoor mij daaraan, want deze tekorten aan mensen zijn echt een crisis." En daar komen we niet uit zonder ingrijpende investeringen in het opschalen van de oplossingen waarvan we weten dat ze werken, zoals bij Katapult.De Jong wordt daarin bijgevallen door Lotte de Bruijn van NL Digital en Adnan Tekin, voorzitter van de MBO-raad. Ook Beatrice Boots van Platform Talent voor Technologie benadrukt dat de periode van pilots en projecten nu echt voorbij moet zijn. Bedrijven en beroepsonderwijs moeten samen die aanpak en voorbeelden die duidelijk werken kunnen doorvoeren in heel het onderwijs en concreet realiseren. Werk aan de winkel voor het Nationaal Groeifonds, zeggen De Jong en Boots daarom tegen de betrokkenen bij de kabinetsformatie.Daarnaast is een krachtige impuls voor Leven Lang Ontwikkelen van alle werkenden in ons land noodzakelijk. Ook daar moet juist het beroepsonderwijs met bedrijven samen aan de slag kunnen en moeten de vele schotjes en beperkende regels weggenomen worden. Als het blijft hangen op losse initiatieven van enkele enthousiaste mensen wordt het probleem van tekort aan talent nooit opgelost, waarschuwt Lotte de Bruijn.In gesprek met Saxion-voorzitter en voormalig TU Delft topvrouw Anka Mulder laat EU-expert Joao Santos zien dat dit een boodschap is voor heel Europa. 'My boss' Joost Korte had het daarom in Betrouwbare Bronnen 130 al over een soort 'Katapult Europe' voor het beroepsonderwijs en Santos vertelt dat hier in korte tijd al veel aan gedaan is.De nadruk ligt daarbij op het stimuleren van het mkb, omdat grote bedrijven meestal wel weten hoe ze kunnen en moeten samenwerken met kennisinstellingen. Het zijn vooral de regio's met sterk beroepsonderwijs die daarin binnen Europa vooroplopen en zij zoeken elkaar daarvoor ook op. Dat blijkt van het Twente van Anka Mulder tot Baskenland en Tsjechië nu al in hoog tempo vooruit te gaan. En Nederland speelt hierin een opvallend sterke rol als voorbeeld en aanjager. Anka Mulder roept juist ook daarom op de samenwerking van beroepsonderwijs en bedrijven snel verder te laten groeien om de grote tekorten te helpen oplossen.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door Katapult. En door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show.Heeft u interesse in sponsoring of adverteren? Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenVisiedocument KatapultConnect: Handbook for small and medium sized enterprises***Verder luisteren199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie183 - Samen slimmer worden: het Leidse kennisecosysteem als aanjager van duurzame groei130 - Joost Korte, een Nederlander aan de top van 'Het sociaal Europa'126 - De kracht van hoger onderwijs***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:37:17 – deel 201:15:42 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 22 en 23 september 2021 zagen we in de Tweede Kamer het traditioneel langste politieke debat van het jaar: de Algemene Politieke Beschouwingen. Op een bijzonder moment: met een kabinet dat ‘driedubbel demissionair’ is, tijdens een kabinetsformatie die een half jaar na de verkiezingen nog niet op gang wil komen.In het vierde seizoen van Betrouwbare Bronnen is het inmiddels een traditie: na het debat van het jaar praat Jaap Jansen met Roderik van Grieken, directeur van het Nederlands Debat Instituut. Wie sprongen er dit keer uit als debaters. Wat waren de hoogte- en dieptepunten? Het was een bijzonder debat, daarover zijn Jaap en Roderik het eens. Het bewees het gelijk van oud-informateurs Herman Tjeenk Willink en Mariëtte Hamer: de verschillen tussen de partijen van ‘het brede midden’ zijn lang niet zo groot als soms lijkt. Ze kunnen best samenwerken.Om de kwaliteit van debaters te beoordelen, bekijkt Van Grieken: "Is een politicus in staat zijn verhaal beeldend en helder voor het voetlicht te brengen? Heeft hij of zij een heldere en scherpe betoogstijl? Is hij in staat de verschillen met anderen duidelijk te maken? Lukt het hem iets binnen te slepen? En is hij in staat interrupties goed te beantwoorden?" Roderik van Grieken vertelt waarom volgens hem Jesse Klaver van GroenLinks dit jaar de beste debater was. Wie het ook goed deden waren Sophie Hermans (VVD), Rob Jetten (D66), Pieter Heerma (CDA) en op een andere manier Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren). Alle 19 deelnemers worden besproken. Zo legt Van Grieken uit waarom Geert Wilders dit keer minder uit de verf kwam. En ook waarom ex-CDA’er Pieter Omtzigt geen stempel wist te drukken. En hoe dankzij Gert-Jan Segers (ChristenUnie) Wybren van Haga de uitglijer van het debat maakte.Natuurlijk komt de vraag aan de orde hoe premier Mark Rutte zich erdoorheen sloeg – nu in een heel andere rol, zonder machtige missionaire positie. En hoe leidde Tweede-Kamervoorzitter Vera Bergkamp haar eerste Algemene Beschouwingen?Van Griekens analyse bevat lessen voor iedereen die debatten volgt of er zelf aan deelneemt.*** Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op! *** Verder kijken APB 2021 deel 1APB 2021 deel 2APB 2021 deel 3APB 2021 deel 4APB 2021 deel 5***Verder luisteren166 - Verkiezingsdebatten: hoe je ze wint of verliest176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers*** Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:50:26 – Deel 201:20:05 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Hoewel anders dan velen geloven 'Prinsjesdag' geen eeuwenoude traditie is, is het in de afgelopen eeuw toch wel dé dag van ceremonie en vertoon geworden van het Oranjehuis. Van rijtoer tot balkonscène en van hoedjesparade tot militaire kapellen lijkt het wel of het koningshuis en Den Haag innig verbonden zijn en elkaar zeer goedgezind.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de échte verhalen daarachter. En doen dat met kenner par excellence Paul Rem, conservator van Paleis Het Loo, Zijn nieuwe boek 'Haagse Huizen van Oranje' verschijnt deze week bij Walburg Pers en vertelt rijk geïllustreerd over paleizen, optrekjes, verdwenen en eindeloos gerecyclede vorstelijke verblijven. Over vergeten prinsessen, dienaren en koninklijke drama's.Uit de rijke historie van die huizen en hun Oranjebewoners bespreken ze drie beeldbepalende tijdperken.1] De ruim 50 jaar van Willem van Oranje en zijn zonen Maurits en Frederik HendrikWoonde de Vader des Vaderlands helemaal niet in Den Haag, maar in het veel chiquere Delft, zijn zonen vestigden zich in het centrum van de macht, waar Johan van Oldenbarnevelt en de Staten-Generaal de feitelijke leiding over de nieuwe Republiek uitoefenden. Maurits woonde letterlijk op de stoep van zijn leermeester die eindigde als zijn bittere rivaal.Geen Oranje zette zo'n stempel op Den Haag als stad van Hof , dynastie, ceremonie en barokke pracht en praal als de geheel vergeten Gräfin von Solms-Braunfels. Als de vrouw van Frederik Hendrik bracht deze Amalia von Solms schwung, moderne bouwkunst, kleur, internationale huwelijksdiplomatie en beau monde naar de Hofvijver. Zij gaf zowel Paleis Huis ten Bosch als Paleis Noordeinde de klassieke grandeur die wij nu nog kunnen zien.2] Na Napoleon kwam voor de Oranjes de Romanov-eeuwZij gingen heersen als Russische autocraten en trouwden in de glorieuze dynastie van de nazaten van Catharina de Grote. Willem I werkte als een tsaar en vervreemdde door zijn Hollandse soberheid zowel de Belgen als zijn familie van zijn koppig bewind vanuit Noordeinde. Willem II trouwde in de tsarenfamilie en verlangde naar hun opulente grootsheid en naar romantische schoonheid in door hemzelf ontworpen Oranje-paleizen. Willem III zag zich als een echte Rus en tirannieke Romanov, maar vond in de liberale Grondwetschrijver Thorbecke zijn onbuigzame opponent. Geen wonder dat hij Den Haag, zijn vrouw en die premier haatte.3] De eeuw van de vrouwen van OranjeOpnieuw is de meest invloedrijke van hen bijna vergeten. Emma redde de monarchie door deze zeer doortastend en subtiel te vernieuwen. Met haar worden de Oranjes geliefde symbolen die rondreisden en zich vertoonden aan het volk. Haar verfijnde rococohuis was de locatie van zowel wekelijks politiek beraad als van balkonscènes voor de massa.Wilhelmina woonde liever op Het Loo, zoals Juliana het liefst op Soestdijk verbleef. Zij hielden bewust afstand. Wilhelmina wilde trouwens na de oorlog eerst in ‘een gewoon Haags huis' zitten en daar als een Romanov zélf gaan regeren. Pas onder Beatrix werd Den Haag in ere hersteld als residentie en 'hoofdkantoor van de firma'. Ook toen was de eigenwijsheid van 'ons Russisch bloed' nog bepaald niet weggezakt, zoals de schrijfster Yvonne Keuls mocht beleven op Noordeinde.En er is nog zo veel meer! Die fietsenkelder waaruit in de kabinetsformatie van 2021 Lilianne Ploumen en Jesse Klaver ongezien probeerden weg te komen blijkt van een vroegere Oranjeprins. De Stadhouderskamer aan het Binnenhof heette voor stadshouder Willem V 'het Brabants Kabinet'.Paul Rem en PG geven ook nog twee 'Oranjehuizentips' om te bezichtigen: plekken die getuige waren van situaties die nooit in de geschiedenisboekjes of de societypers zijn vermeld.***Het Nederlands Philharmonisch Orkest|Nederlands Kamerorkest is sponsor van deze aflevering. Speciaal voor BB-luisteraars: geniet met 15% korting op alle najaarsconcerten van het Nederlands Philharmonisch Orkest en het Nederlands Kamerorkest in het Concertgebouw in Amsterdam, via: orkest.nl/betrouwbarebronnenDeze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenPaul Rem - Haagse huizen van Oranje (Walburg Pers)***Verder luisteren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa129 - De rommelige historie van Prinsjesdag80 - Rutte en de ministeriële verantwoordelijkheid43 - Binnenhof: eeuwenoud ratjetoe8 - Paul Rem over The Queen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:40 – Deel 100:46:41 – Deel 201:14:53 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Johan Remkes staat voor een heroïsche klus. Gelukkig kan hij heel veel inspiratie halen bij zijn voorgangers en de gebeurtenissen van precies 40 jaar geleden.Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in de verrassend actuele geschiedenis van de kabinetsformatie van 1981. Ook toen probeerde winnaar D66 een brugfunctie te spelen, ook toen was het CDA intern verdeeld en de PvdA gefrustreerd door een zwaar tegenvallende uitslag.De verkiezingen van 1981 leverden een glasheldere uitslag op, leek het. De coalitie van CDA en VVD (Dries van Agt en Hans Wiegel) verloor nipt en de PvdA van Joop den Uyl verloor fiks. D66 blokkeerde voortzetting van de christendemocratisch-liberale alliantie: er kon er alleen een centrumlinks kabinet komen. De totstandkoming daarvan werd een episch drama, niet in het minst door bittere tegenstellingen tussen de charismatische persoonlijkheden aan de top.De HJ Schoo lezing van Sigrid Kaag was niets vergeleken bij de frustratie en bitterheid bij Den Uyl over Van Agt en de weerzin bij die laatste tegen regeren met de PvdA. De net aangetreden koningin Beatrix stond meteen voor een vuurproef. Hoe haar 'verkennersduo' te werk ging is buitengewoon leerzaam en herkenbaar vanuit 2021. Je ziet hoe Mariëtte Hamer in 2021 de lessen trok van Jan de Koning en Ruud Lubbers toen…Ook in 1981 was er gedoe rond 'functie elders'. De desastreuze effecten waren niet minder ernstig. De CDA-premier noemde die poging destijds vilein: 'Ni Agt, ni Uyl'. En ‘Joop meierde maar door’, schreef D66-leider Jan Terlouw in zijn dagboek.Diezelfde Van Agt levert voor Mark Rutte nu een zeer wezenlijke les. Hij slaagde waarin de VVD-premier nu niet wil lukken. Hij verraste zijn eigen partij, de informateurs, de koningin en de onderhandelingspartners tot twee maal toe en trok zo het initiatief naar zich toe als de aanvoerder van de grootste partij. PG vertelt hierbij over zijn schelmenstreken als jonge medewerker van de CDA-fractie en over ‘de grote roerganger’ Mao Zedong als voorbeeld voor de formatietactieken van Van Agt.Hoe het uiteindelijk allemaal in tranen eindigde, het Paard van Troje en de kroonprinsen werden binnengehaald en de bordjes in de vergaderzaal van de ministerraad ook letterlijk werden verhangen kan dan eigenlijk niet meer verrassen. Dit neemt niet weg dat de opmerkelijke visie van Johan Remkes over het voordeel van minderheidskabinetten een onverwachte brug vormt tussen 1981 en 2021.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de ShowSponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenJan Terlouw – Naar zeventien zetels en terug, politiek dagboek (Veen, 1983)PG Kroeger – De rogge staat er dun bij (Balans, 1999)Kabinetsformatie 2021***Verder kijkenLijsttrekkersdebat Den Uyl en Van Agt in 1981 (Brandpunt)Andere Tijden: kabinet in crisisAndere Tijden: D66, regeren is halveren***Verder luisterenBB 164 - Dries van Agt, eigenzinnig politicus, paradijsvogel, wereldburgerBB 161 - Hans van Mierlo, een politieke popsterBB 127 - De geheime politieke memoires van Ruud LubbersBB 88 - Leven en werk van onderwijsvernieuwer Jos van KemenadeBB 64 - Wim Kok, een leven op eigen kracht - gesprek met biograaf Marnix KropBB 16 - Johan Remkes wil de democratie reddenBB 1 – D66 moet linkser, vindt oud-partijleider Jan Terlouw***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:42 – Deel 100:44:34 – Deel 201:32:17 – EindeSee omnystudio.com/listener for privacy information.

11 september was al een historische dag, maar voor het CDA zal dat nu zeker ook het geval zijn. Die partij zoekt zichzelf en liet daarom Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA scherp formuleren waar het CDA nu eigenlijk voor staat - of zou moeten staan. Op het veelbesproken partijcongres van 11 september staat hun deze week gepubliceerde rapport hoog op de agenda. Jaap Jansen praat met de twee opstellers en 'partijhistoricus' PG Kroeger zet het gesprek meteen in de context van de historie en de Europese ontwikkeling van de christendemocratische stroming.Het rapport-Van Zwol was nodig omdat velen in het CDA het gevoel hadden dat zijzelf en hun partij het zicht op hun eigen langetermijnvisie en de politieke inhoud kwijt waren, zegt Dijkman. Hij kritiseert als voorbeeld de verkiezingscampagne van Wopke Hoekstra in 2012 met als motto 'Nu Doorpakken'. Wat dat nu eigenlijk inhield, vanuit welke idealen en waarden dat geroepen werd bleef onduidelijk. Ook wekte het de indruk dat de door een lockdown verlamde burgers als een soort luiwammesen eens flink opgepord moesten worden. "Veel CDA’ers herkenden zichzelf en hun politieke idealen daar helemaal niet in."Van Zwol onderstreept dat het CDA veel te lang heeft geleefd met een fictief Nederland. "Dat romantische beeld van al die vitale regio's met ook af en toe een stad is helemaal niet waar. Ons land is sterk geürbaniseerd en kent daaromheen veel suburb-ontwikkelingen, dat is de realiteit." Hij vertelt hoe de vertrekkende rijksbouwmeester Floris Alkemade onlangs de CDA-fractie verblufte met feiten en beelden van hoe Nederland er tegenwoordig écht uitziet.Ondanks die romantiek willen Van Zwol en Dijkman toch niet helemaal af van de insteek van oud-CDA-leider Sybrand Buma met zijn nadruk op 'de bezorgde burger'. Ze zien populisme niet per definitie als een negatief begrip. PG Kroeger is het niet met ze eens, blijkt als ze hierover flink de degens kruisen.De grote achting voor de bij het CDA vertrokken Pieter Omtzigt die spreekt uit Van Zwols analyse, komt ook in dit gesprek duidelijk naar voren. De auteurs hebben met hem indringend gesproken, ook over zijn boek. Dat leidt overigens tot een opmerkelijke conclusie: Omtzigt verwijt de overheid en de uitvoeringsorganisaties heel veel en klaagt terecht misstanden aan, maar wil vervolgens diezelfde instituties de ontstane problemen doen oplossen. Daarbij ziet hij de samenleving - en ook Europa ‘als een contract, niet als een gemeenschap’, ze zouden die discussie dan ook graag met hem hebben voortgezet binnen het CDA.Van Zwol zet in Betrouwbare Bronnen enkele kanttekeningen bij de kabinetsformatie. Aangezien hij al in 1994 als ambtenaar Wim Kok hielp bij het schrijven van diens proeve voor wat 'Paars' werd, is dat extra interessant. Voor hem is helder dat Remkes een liberaal minderheidskabinet van VVD en D66 moet vormen en dat het CDA bij aantreden daarvan geen motie van wantrouwen moet ondersteunen. "We moeten zo'n kabinet op zijn merites beoordelen en het bijsturen vanuit onze eigen idealen." En die idealen staan in zijn nieuwe rapport.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenRapport-Van Zwol: Recht doen, gezond leven en verschil verbinden (CDA, 2021)***Verder luisteren175 – De koers van CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra en het verschil met de VVD162 - Pieter Omtzigt over macht en tegenmacht153- Het CDA en de tand des tijds***Tijdlijn00:00:00 – Deel 100:42:14 – Deel 201:08:24 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dezer dagen is het precies 30 jaar geleden dat de wereld haar adem inhoudt om wat er gebeurt in een zomervilla in het stadje Foros op de Krim. In een oude ranch in Wyoming, aan de voet van de Rocky Mountains gaat laat op de avond het alarm af. In Moskou is een staatsgreep gepleegd.Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar het Moskou van augustus en september van 1991 en we komen ook in Sint Petersburg (toen nog net Leningrad), Berlijn, Brussel, Washington en Kennebunkport, Maine.De oude garde van het Kremlin zag geen uitweg meer uit de crisis van het communistische imperium en de instortende commando-economie. Alleen een staatsgreep zou nog kunnen helpen. Dat zo'n coup in de maak was bleek allerminst een geheim. President George Bush senior wist het, Boris Jeltsin wist het en zelfs Sovjet-leider Mikhail Gorbatsjov hield er rekening mee. En toch kwam hij als een verrassing.PG vertelt in deze editie van betrouwbare Bronnen over de adembenemende gebeurtenissen van die dagen, mede op basis van nieuwe literatuur die soms verrassende details en inzichten geeft. Terwijl op de Russische televisie het Zwanenmeer vertoond wordt, speelt achter de schermen een jonge Vladimir Poetin een opmerkelijke rol.De coup – onder regie van de geheime dienst – mislukt, maar de KGB-elite houdt niettemin de touwtjes in handen.En natuurlijk vertelt PG over dat fenomeen op zichzelf: een zomerpaleis op de Krim. Waarom is dat zo'n onmiskenbaar klassiek signaal van oppermacht, luxe en grandeur? Verrassende namen komen hierbij langs, van de grootste tsarina uit de Russische historie tot FDR en van Leonid Brezjnev en Willy Brandt tot Poetin. Want ook de huidige baas in het Kremlin doet wat al zijn voorgangers deden. Maar uiteraard doet hij dat net weer een beetje anders en geheimzinniger.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenPeter Baker & Susan Glasser - The Man Who Ran Washington, the Life and Times of James A. Baker III***Verder kijkenThe Soviet Coup: Day One, August 19th 1991Soviet Coup 1991: Day Two - ABC News (full broadcast) - August 20The Soviet Coup: Day Three, August 21st 1991***Verder luisteren197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:13 – Deel 100:47:26 – Deel 201:33:09 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering ontvangen Jaap Jansen en PG Kroeger oud-informateur Herman Tjeenk Willink. Hij neemt geen blad voor de mond.Tjeenk Willink maakt zich ernstig zorgen over het verval van de democratische rechtsorde: “Ik wil de democratische rechtsorde overeind houden tegenover ‘het recht van de sterkste’. En al ben ik de laatste, tot mijn laatste snik zal ik zeggen: dit is de wijze waarop we in deze maatschappij met elkaar hebben te leven.”Zijn boek Kan de overheid crises aan? werkt zijn eerdere, veelgeprezen boek Groter denken, kleiner doen verder uit en vormt een klemmend beroep op zowel de Haagse politiek als alle burgers van goede wil niet te laten gebeuren dat door die ondermijning het laatste dat onze samenleving verbindt kapot gaat. Het kan nog, zegt hij in Betrouwbare Bronnen, hij noemt zich zelfs ‘een onverbeterlijk optimist’.Over de kabinetsformatie van 2021 is Tjeenk Willink net zo duidelijk, al blijft hij in zijn oordelen over personen, partijen en omstandigheden discreet. De fijnproevers weten meer dan genoeg als hij er op wijst dat het de Tweede Kamer zélf was die er in juni van afzag het inhoudelijk stevige verslag van informateur Mariëtte Hamer op de inhoud te bespreken.Ook gispt hij de wijze waarop de Kamer sinds 2012 de kabinetsformatie is gaan 'managen'. Feitelijk is het democratisch gehalte daardoor ernstig verminderd en werd het partijpolitiek positiespel dominant. Juist dat ondermijnende element in het geheel werd voorkomen door meteen na de verkiezingen de koning - boven de partijen - het vinden van overeenkomsten te laten bevorderen. Daarbij vertelt hij beeldend hoe Juliana en Beatrix hun rol dan speelden en buitengewoon zinvol konden opereren.Uit zijn lange leven van inzet voor de publieke zaak vertelt Tjeenk Willink fraaie anekdotes. Ook hij blijkt weer te behoren tot de bewonderaars van oud-premier Piet de Jong. En hij betrapt zich erop ‘echt een volgeling te zijn van Hans van Mierlo: ik ben dol op paradoxen’.Van de vele bonmots in zijn bespiegelingen zullen er vast een paar klassiek worden. ‘Politiek is geen telraam’, bijvoorbeeld. Bij Joop den Uyl en Dries van Agt was er sprake van dat ‘twee rationaliteiten met elkaar streden’. "Ik erger me al jaren dood aan onze houding alsof alles in Europa een winst- of verliesrekening is. Juist een klein land moet het hebben van de Europese rechtsorde.”Opmerkelijk genoeg bevestigt Tjeenk Willink de analyse uit Betrouwbare Bronnen 209, dat de motie Rutte/Kaag van eind juni een onvoldragen tekst bevatte waardoor een hoop verwarring is gesticht. Dit laat nog eens zien hoe belangrijk zijn pleidooi is voor een forse versterking van de kwaliteit van het parlementaire werk. Ook die heeft te lijden van de voortgaande versplintering en gebrek aan kennis over de fundamenten van wetgeving, het werk binnen departementen en de uitvoering van wetten.Naar aanleiding van een anekdote over zijn rol in een hopeloze kabinetsformatie in Spanje concludeert hij niettemin opgewekt: als het daar dan toch lukte, moet het in ons land toch ook kunnen!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenHerman Tjeenk Willink – Kan de overheid crises aan? (Prometheus, september 2021)Kabinetsformatie 2021Tijdelijke commissie uitvoeringsorganisaties***Verder luisterenAfleveringen over de kabinetsformatie tot nu toe209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:54 – Deel 100:51:03 – Deel 201:32:13 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na een zomer van noeste arbeid door VVD en D66 staat informateur Mariëtte Hamer nu voor de afronding van haar bemiddelende rol. Jaap Jansen en PG Kroeger lopen alle betrokken partijen en de opties die er nog zijn heel precies langs in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.Een selectie van de dingen die hen opvallen en van de feiten en analyses die ze in Den Haag hebben opgesnoven:-De informateur houdt stug vol. Partijen die denken dat zij zich slinks opzij kunnen manoeuvreren houdt ze stevig bij de les-VVD en D66 hebben niet 1 stuk, maar 2 stukken opgesteld-Alleen het korte, 3 bladzijden samenvattingsstuk, is gedeeld met de fractieleiders van CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie-Van de inhoud is nog niet veel uitgelekt. Jaap en PG weten meer-De labiliteit van het CDA is groter dan omstanders beseffen. CDA’ers in gemeenteraden vrezen dat zij al snel na het aantreden van een kabinet een groot deel van hun zetels te verliezen-Het enthousiasme van PvdA en GroenLinks voor kabinetsdeelname maakt de VVD alleen maar nerveuzer. Dat verklaart het optreden van Henk Kamp in Buitenhof.-Als Kamps optie van een 'extraparlementair kabinet' realiteit wordt, is Rutte premier-af. Dat wijst erop dat dit een doorzichtige tactische manoeuvre is-D66 en VVD benutten Wopke Hoekstra's handtekening onder het Regenboogakkoord van het COC om de verdeeldheid in het CDA verder op te stoken-Het Nationaal Herstelplan waarvan bij de verkiezingen van 17 maart sprake was is feitelijk al doorgevoerd en werkt zeer goed-Rutte en Kaag hebben met hun motie van 23 juni (de opdracht aan informateur Hamer) vooral zichzelf in grote problemen gebracht-De geringe voortgang van de formatie wijst erop dat VVD en D66 geen gezamenlijke strategie hebben en dat Nederland nu in de EU ongeveer het enige land is, dat zijn herstel- en klimaatplannen niet op orde heeft***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMotie van de leden Rutte en Kaag over aanwijzen van mw. M.I. Hamer tot informateur met de opdracht de fractievoorzitters van VVD en D66 een document op hoofdlijnen te laten schrijvenJonge Democraten: D66, wees niet bang om te drammen op klimaat en onderwijs (16 augustus 2021)Brief informateur Hamer aan voorzitter Tweede Kamer (25 augustus 2021)VVD-D66-notitie: minder markt, meer overheid (NRC, 25 augustus 2021)Brief Mark Rutte aan de kiezer: Samen naar de eindstreep. en verder (2021)***Verder kijkenOud-informateur Henk Kamp in Buitenhof (29 augustus 2021)***Verder luisterenAfleveringen over de kabinetsformatie tot nu toe199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 - Deel 100:41:14 - Deel 201:16:27 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het vierde seizoen van Betrouwbare Bronnen begint met een echte jaaropening. Logisch, want ook het nieuwe parlementaire jaar gaat van start, er komt – daar gaan we ten minste van uit – binnenkort een nieuw kabinet, het nieuwe collegejaar begint en ook een heel nieuw tijdperk voor Europa en Duitsland, het ‘post-Angela Merkel Zeitalter’.Alle reden om de start te maken met de grote denker over politiek, kennis en wetenschap én Duitsland in Europa: Max Weber (1864-1920). Kort voor zijn dood publiceerde hij twee redevoeringen over die onderwerpen als essay. En deze zijn onlangs in onze taal heruitgegeven: Wetenschap als Beroep en Politiek als Beroep. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het soms adembenemende werk en leven van dit multitalent.Weber was heel veel en doet daarin verrassend genoeg denken aan zijn tijdgenoot Abraham Kuyper. Hij las alles, schreef over alles, bereisde de wereld, deed aan politiek en kende ongeveer iedereen die er in zijn tijd toe deed. PG vertelt over zijn vriendschap met de belangrijkste zwarte geleerde en denker over de emancipatie van zijn lotgenoten in Amerika, zijn scherpe kritiek op Otto von Bismarck, zijn kritische bewondering voor zowel Marx als Nietzsche en zijn unieke rol in de wording van de democratie in Duitsland na de nederlaag in 1918 en het daaropvolgende Verdrag van Versailles.De twee essays moeten dan ook bovenal worden begrepen in het kader van die dramatische politieke achtergrond, een tijd waarin ook nog de verwoestende pandemie van de Spaanse Griep woedde. Het maakt Webers woorden soms profetisch en vaak onthutsend actueel. Zie zijn felle aanval op de sociaaldarwinisten en de rassenleer van die tijd.In de lezingen komt een reeks van de cruciale gedachten en definities van essentiële Weberiaanse begrippen voor de maatschappijwetenschappen aan de orde. Van ‘Gemeinschaft’ en ‘Gesellschaft’ tot kernachtige en provocatieve definities als die van ‘de politiek’. Dat hij bij al die zéér Duitse en wetenschappelijk hoogwaardige ‘Gründlichkeit’ als spreker vol humor en soms ook meeslepend in zijn retoriek kon zijn, blijkt eveneens. Zijn colleges waren een evenement voor de studenten en de media en dat wist hij zelf dondersgoed. Weber was in Duitsland en Europa een ster.Bijzonder is dat de lezer en de luisteraar van deze aflevering van Betrouwbare Bronnen allengs meekrijgt dat tussen die twee geheel nieuwe beroepen van wetenschapper en politicus in de visie van Weber essentiële verbindingen bestaan wat betreft hun ethische grondslagen en professionele standaarden. Ook laat hij zien hoe in de loop van decennia die twee beroepen waren gegroeid van aristocratisch tijdverdrijf naar krachtige, eigensoortige professies die hoge opleiding, intellect en doorzettingsvermogen vereisen. Uiteraard kijkt Weber de wereldreiziger daarbij nadrukkelijk naar de Verenigde Staten als het voorland voor het oude bestel in Europa. Ook hierin is hij profetisch en uitdagend voor zijn studenten en collega’s.Met de lezingen van Weber in de hand komen Jaap en PG tot ook voor onze tijd nog zeer prikkelende conclusies. Waarom de Europese Unie geen superstaat is en ook niet zal worden, bijvoorbeeld. Waarom juist Nederland een bakermat werd van eigenwijze democratische instellingen, partijen en zuilen én van het kapitalisme. En waarom studenten geen grotere fout kunnen maken dan geleerden op een voetstuk te zetten en te denken dat zij grote leiders zouden zijn of moeten willen zijn. Het is soms of Weber de figuur van Pim Fortuyn al zag opdoemen.Weber stierf kort na de uitkomst van deze bundel met twee essays en lezingen aan de gevolgen van de Spaanse Griep. Hierdoor is hem bespaard dat hij in zijn vaderland de ondergang van de democratie heeft moeten meemaken. Want ook voor de democratie en het denken over vrijheid in verantwoordelijkheid was hij van cruciale betekenis. Politiek noemde hij zijn ‘stiekeme geliefde’. Max Weber was een ideale gast geweest voor Betrouwbare Bronnen, dat is wel zeker.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMax Weber - Wetenschap als beroep & Politiek als beroep (vertaling: Hans Driessen, Uitgeverij Boom)Deutsche Democratische ParteiNationale Coalitiepartij (Finland)***Verder luisteren205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman57 - Alexis de Tocqueville47 - Adenauer, de 1e Kanzler***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:32 – Deel 1 (Wetenschap als breoep)00:44:41 – Deel 2 (Politiek als beroep)01:32:57 – Uitro01:33:42 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze laatste aflevering van seizoen 3 praat Jaap Jansen met PG Kroeger over boeken waarvan PG de laatste tijd heeft genoten. Betrouwbare Bronnen neemt je mee naar Basel en Londen in de vroege 16e eeuw, maar het Mekka van 19e eeuw, naar Washington DC, Brusselse onderhandelingstafels, het verwoeste Duitsland van 1945 en de muziek van de Champions League.Boek 1: Wim van den Doel - SnouckWim van den Doel schreef een meeslepende biografie van een groot geleerde. Maar het is veel meer dan dat. ‘Snouck’ is een reflectie op Nederland als wereldmacht, als vernieuwer van kennis en wetenschap, als natie met veel mosliminwoners en een reflectie op racisme, koloniaal denken en imperialistische politiek.Met dit boek in de hand loop je door het Mekka van 1885 waar de Silberthaler van de Habsburgse keizerin Maria Theresia [1740-1780] nog een alledaags betaalmiddel was. En we ontdekken de opmerkelijke overeenkomst tussen de grote Haags-Indische schrijver Louis Couperus en de Leidse geleerde en Islam-kenner Christiaan Snouck Hurgronje.Boek 2: Franny Moyle - The King’s PainterFranny Moyle schreef een schitterend vormgegeven en geïllustreerd boek over Hans Holbein. Hij kwam uit Augsburg en groeide op in Basel, waar hij rond 1520 een vriend werd van Erasmus en diens portret schilderde. Dat bracht hem onder de aandacht van heel de culturele, intellectuele en politieke elite van Europa.Daaraan danken wij een ongekend oeuvre dat ons van bijna alle sleutelfiguren van Tudor-Engeland zowel het uiterlijk leert kennen als de ‘uitstraling’, mode, karakters, smaak en plaats in de pikorde. Er is nog veel meer dat we dankzij Holbein en dit boek te weten komen over die tijd waarin Machiavelli, Luther, de Borgia’s, Michelangelo, Da Vinci en ‘de Koning van Hispanje die wij altijd eerden’ leefden en hun faam kregen.Boek 3: John Dickerson - The Hardest Job in the World De Washingtonse journalist John Dickerson schreef dit boek over de baan van president - niet over politieke of historische gebeurtenissen, maar over het ambt sinds George Washington dat invulde. Wat maakt dat een president kan slagen? Waar gaat het mis? Welke presidenten bleken overschat en welke blijken in terugblik zeer de moeite waard om van te leren.Aanleiding was hoe Donald Trump het deed en hoe Dickerson dit beleefde als een echte inbreuk op de betekenis van de functie. Kortom: een boek dat op Joe Bidens nachtkastje moet liggen en ons Europeanen leert veel misverstanden over de bewoner van het Witte Huis door de eeuwen heen terzijde te schuiven. Dat een hoofdstuk simpelweg ‘Be Like LBJ’ heet, zal de luisteraar van Betrouwbare Bronnen niet verrassen!Boek 4: Harald Jähner – Wolfszeit / WolfstijdHarald Jähner won er in eigen land ongeveer alle prijzen en jubelrecensies mee die een historicus zich maar kan wensen. En zeer terecht. PG las de afgelopen tijd nauwelijks een aangrijpender en leerzamer boek dan deze ‘Mentalitätsgeschichte’ van de Duitsers in de jaren van ‘Stunde Null’ en de komst van de Bundesrepublik van Adenauer. Wie iets van dit nieuwe, Europese en door zijn verleden beladen buurland wil begrijpen moet dit boek lezen.Dat kan nu ook in het Nederlands. Al mis je dan het gave, krachtige proza van deze schrijver. Zijn verhalen en inzichten zijn er gelukkig niet minder om. Dat het na 1945 jaren van fake news en wappies waren; van seks, drugs en rock en roll; van wanhoop en ongekende levensmoed; van diepe trauma’s en verdriet én van innovatie, kunstgenot en durf, Jähner beschrijft het briljant.Boek 5: Michel Barnier - La Grande IllusionMichel Barnier is een oude bekende voor de Betrouwbare Bronnen-luisteraar. Pieter Omtzigt knokte met hem over pensioenbeleid in Europa. Boris Johnson moest meemaken dat met deze EU-onderhandelaar niet te spotten viel. En het Franse ‘CDA’ mag hopen dat het met hem als aanvoerder een flinke kans maakt Macron tot ‘one term president’ te degraderen. Zijn dagboeken over de Brexit-onderhandelingen zijn verplichte stof voor elke francofiel, elke Europeaan en elke liefhebber van verfijnd vilein proza.Boek 6: Jane Glover - Händel in London. The Making of a GeniusEen boek over een van de grootste componisten in de geschiedenis is bepaald niet alleen iets voor muziekliefhebbers. De dirigente Jane Glover vertelt het verhaal van een superieur netwerker op Europees niveau, van een innovator van wat wij nu ‘het theaterbedrijf’, belangrijke muziekgenres en de creatieve industrie zouden noemen. Georg Friedrich Händel was het allemaal.Niet alleen schreef hij een enorm oeuvre vol briljante opera’s cantates, oratoria, orgelconcerten, kamermuziek, orkestwerken en soloconcerten, hij componeerde ook enkele van meest beroemde muziekstukken. ‘The Messiah’ – met zoveel meer dan dat Hallelujah Chorus! – zijn zeer politieke en ondeugende opera ‘Giulio Cesare in Egitto’, het aangrijpende ‘Saul’ over die gedoemde koning van Israël en de liefde van diens zoon Jonathan voor zijn vriend David. En natuurlijk de tune van de Champions League. Want ook die is van Händel!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder kijkenThe Coronation of Elizabeth II (BBC)***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:41 - Boek 1: Wim van den Doel – Snouck00:18:55 - Boek 2: Franny Moyle - The King’s Painter00:35:33 - Boek 3: John Dickerson - The Hardest Job in the World00:47:30 - Boek 4: Harald Jähner – Wolfszeit01:03:44 - Boek 5: Michel Barnier - La Grande Illusion01:08:40 - Boek 6: Jane Glover - Handel in London. The Making of a Genius01:25:38 – Uitro01:26:53 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.