Betrouwbare Bronnen

Dezer dagen is het precies 30 jaar geleden dat de wereld haar adem inhoudt om wat er gebeurt in een zomervilla in het stadje Foros op de Krim. In een oude ranch in Wyoming, aan de voet van de Rocky Mountains gaat laat op de avond het alarm af. In Moskou is een staatsgreep gepleegd.Jaap Jansen en PG Kroeger nemen je mee naar het Moskou van augustus en september van 1991 en we komen ook in Sint Petersburg (toen nog net Leningrad), Berlijn, Brussel, Washington en Kennebunkport, Maine.De oude garde van het Kremlin zag geen uitweg meer uit de crisis van het communistische imperium en de instortende commando-economie. Alleen een staatsgreep zou nog kunnen helpen. Dat zo'n coup in de maak was bleek allerminst een geheim. President George Bush senior wist het, Boris Jeltsin wist het en zelfs Sovjet-leider Mikhail Gorbatsjov hield er rekening mee. En toch kwam hij als een verrassing.PG vertelt in deze editie van betrouwbare Bronnen over de adembenemende gebeurtenissen van die dagen, mede op basis van nieuwe literatuur die soms verrassende details en inzichten geeft. Terwijl op de Russische televisie het Zwanenmeer vertoond wordt, speelt achter de schermen een jonge Vladimir Poetin een opmerkelijke rol.De coup – onder regie van de geheime dienst – mislukt, maar de KGB-elite houdt niettemin de touwtjes in handen.En natuurlijk vertelt PG over dat fenomeen op zichzelf: een zomerpaleis op de Krim. Waarom is dat zo'n onmiskenbaar klassiek signaal van oppermacht, luxe en grandeur? Verrassende namen komen hierbij langs, van de grootste tsarina uit de Russische historie tot FDR en van Leonid Brezjnev en Willy Brandt tot Poetin. Want ook de huidige baas in het Kremlin doet wat al zijn voorgangers deden. Maar uiteraard doet hij dat net weer een beetje anders en geheimzinniger.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenPeter Baker & Susan Glasser - The Man Who Ran Washington, the Life and Times of James A. Baker III***Verder kijkenThe Soviet Coup: Day One, August 19th 1991Soviet Coup 1991: Day Two - ABC News (full broadcast) - August 20The Soviet Coup: Day Three, August 21st 1991***Verder luisteren197 - De ondergang van de Sovjet-Unie: Boris Jeltsin, een tragische held188 - De ondergang van de Sovjet-Unie: 1991, het jaar waarin Gorbatsjov in de afgrond staart en Poetin gemeenteambtenaar wordt163 - De ondergang van de Sovjet-Unie: hoe een wereldmacht verdampte93 - Hoe Gorbatsjov en het Sovjet-imperium ten onder gingen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:13 – Deel 100:47:26 – Deel 201:33:09 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering ontvangen Jaap Jansen en PG Kroeger oud-informateur Herman Tjeenk Willink. Hij neemt geen blad voor de mond.Tjeenk Willink maakt zich ernstig zorgen over het verval van de democratische rechtsorde: “Ik wil de democratische rechtsorde overeind houden tegenover ‘het recht van de sterkste’. En al ben ik de laatste, tot mijn laatste snik zal ik zeggen: dit is de wijze waarop we in deze maatschappij met elkaar hebben te leven.”Zijn boek Kan de overheid crises aan? werkt zijn eerdere, veelgeprezen boek Groter denken, kleiner doen verder uit en vormt een klemmend beroep op zowel de Haagse politiek als alle burgers van goede wil niet te laten gebeuren dat door die ondermijning het laatste dat onze samenleving verbindt kapot gaat. Het kan nog, zegt hij in Betrouwbare Bronnen, hij noemt zich zelfs ‘een onverbeterlijk optimist’.Over de kabinetsformatie van 2021 is Tjeenk Willink net zo duidelijk, al blijft hij in zijn oordelen over personen, partijen en omstandigheden discreet. De fijnproevers weten meer dan genoeg als hij er op wijst dat het de Tweede Kamer zélf was die er in juni van afzag het inhoudelijk stevige verslag van informateur Mariëtte Hamer op de inhoud te bespreken.Ook gispt hij de wijze waarop de Kamer sinds 2012 de kabinetsformatie is gaan 'managen'. Feitelijk is het democratisch gehalte daardoor ernstig verminderd en werd het partijpolitiek positiespel dominant. Juist dat ondermijnende element in het geheel werd voorkomen door meteen na de verkiezingen de koning - boven de partijen - het vinden van overeenkomsten te laten bevorderen. Daarbij vertelt hij beeldend hoe Juliana en Beatrix hun rol dan speelden en buitengewoon zinvol konden opereren.Uit zijn lange leven van inzet voor de publieke zaak vertelt Tjeenk Willink fraaie anekdotes. Ook hij blijkt weer te behoren tot de bewonderaars van oud-premier Piet de Jong. En hij betrapt zich erop ‘echt een volgeling te zijn van Hans van Mierlo: ik ben dol op paradoxen’.Van de vele bonmots in zijn bespiegelingen zullen er vast een paar klassiek worden. ‘Politiek is geen telraam’, bijvoorbeeld. Bij Joop den Uyl en Dries van Agt was er sprake van dat ‘twee rationaliteiten met elkaar streden’. "Ik erger me al jaren dood aan onze houding alsof alles in Europa een winst- of verliesrekening is. Juist een klein land moet het hebben van de Europese rechtsorde.”Opmerkelijk genoeg bevestigt Tjeenk Willink de analyse uit Betrouwbare Bronnen 209, dat de motie Rutte/Kaag van eind juni een onvoldragen tekst bevatte waardoor een hoop verwarring is gesticht. Dit laat nog eens zien hoe belangrijk zijn pleidooi is voor een forse versterking van de kwaliteit van het parlementaire werk. Ook die heeft te lijden van de voortgaande versplintering en gebrek aan kennis over de fundamenten van wetgeving, het werk binnen departementen en de uitvoering van wetten.Naar aanleiding van een anekdote over zijn rol in een hopeloze kabinetsformatie in Spanje concludeert hij niettemin opgewekt: als het daar dan toch lukte, moet het in ons land toch ook kunnen!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenHerman Tjeenk Willink – Kan de overheid crises aan? (Prometheus, september 2021)Kabinetsformatie 2021Tijdelijke commissie uitvoeringsorganisaties***Verder luisterenAfleveringen over de kabinetsformatie tot nu toe209 - Kabinetsformatie 2021: De VVD nerveus, het CDA labiel en Hamer houdt stug vol199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:54 – Deel 100:51:03 – Deel 201:32:13 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na een zomer van noeste arbeid door VVD en D66 staat informateur Mariëtte Hamer nu voor de afronding van haar bemiddelende rol. Jaap Jansen en PG Kroeger lopen alle betrokken partijen en de opties die er nog zijn heel precies langs in deze aflevering van Betrouwbare Bronnen.Een selectie van de dingen die hen opvallen en van de feiten en analyses die ze in Den Haag hebben opgesnoven:-De informateur houdt stug vol. Partijen die denken dat zij zich slinks opzij kunnen manoeuvreren houdt ze stevig bij de les-VVD en D66 hebben niet 1 stuk, maar 2 stukken opgesteld-Alleen het korte, 3 bladzijden samenvattingsstuk, is gedeeld met de fractieleiders van CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie-Van de inhoud is nog niet veel uitgelekt. Jaap en PG weten meer-De labiliteit van het CDA is groter dan omstanders beseffen. CDA’ers in gemeenteraden vrezen dat zij al snel na het aantreden van een kabinet een groot deel van hun zetels te verliezen-Het enthousiasme van PvdA en GroenLinks voor kabinetsdeelname maakt de VVD alleen maar nerveuzer. Dat verklaart het optreden van Henk Kamp in Buitenhof.-Als Kamps optie van een 'extraparlementair kabinet' realiteit wordt, is Rutte premier-af. Dat wijst erop dat dit een doorzichtige tactische manoeuvre is-D66 en VVD benutten Wopke Hoekstra's handtekening onder het Regenboogakkoord van het COC om de verdeeldheid in het CDA verder op te stoken-Het Nationaal Herstelplan waarvan bij de verkiezingen van 17 maart sprake was is feitelijk al doorgevoerd en werkt zeer goed-Rutte en Kaag hebben met hun motie van 23 juni (de opdracht aan informateur Hamer) vooral zichzelf in grote problemen gebracht-De geringe voortgang van de formatie wijst erop dat VVD en D66 geen gezamenlijke strategie hebben en dat Nederland nu in de EU ongeveer het enige land is, dat zijn herstel- en klimaatplannen niet op orde heeft***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMotie van de leden Rutte en Kaag over aanwijzen van mw. M.I. Hamer tot informateur met de opdracht de fractievoorzitters van VVD en D66 een document op hoofdlijnen te laten schrijvenJonge Democraten: D66, wees niet bang om te drammen op klimaat en onderwijs (16 augustus 2021)Brief informateur Hamer aan voorzitter Tweede Kamer (25 augustus 2021)VVD-D66-notitie: minder markt, meer overheid (NRC, 25 augustus 2021)Brief Mark Rutte aan de kiezer: Samen naar de eindstreep. en verder (2021)***Verder kijkenOud-informateur Henk Kamp in Buitenhof (29 augustus 2021)***Verder luisterenAfleveringen over de kabinetsformatie tot nu toe199 - Kabinetsformatie 2021: Olof van der Gaag en de snelle overgang naar duurzame energie193 - Kabinetsformatie 2021: Mark Rutte en de slijtage van zijn leiderschap192 - Kabinetsformatie 2021: Het gaat over hun toekomst: jongeren voor het eerst aan tafel in de formatie191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!187 - Kabinetsformatie 2021: De klaagzang van het kabinet en de Kamer184 - Kabinetsformatie 2021: Brieven aan de informateur - geslaagde en minder geslaagde lobby's182 - Kabinetsformatie 2021: De verrassend vertrouwde werkwijze van Herman Tjeenk Willink180 - Kabinetsformatie 2021: Hoe Mark Rutte de eenzaamste man van het Binnenhof werd179 - Kabinetsformatie 2021: Verkenners die schielijk van het toneel verdwenen, een politieke sluipmoord en de 'gouden standaard' van wijs en effectief formeren177 - Kabinetsformatie 2021: Formeren is faseren, dus het begint met verkennen***Tijdlijn00:00:00 - Deel 100:41:14 - Deel 201:16:27 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het vierde seizoen van Betrouwbare Bronnen begint met een echte jaaropening. Logisch, want ook het nieuwe parlementaire jaar gaat van start, er komt – daar gaan we ten minste van uit – binnenkort een nieuw kabinet, het nieuwe collegejaar begint en ook een heel nieuw tijdperk voor Europa en Duitsland, het ‘post-Angela Merkel Zeitalter’.Alle reden om de start te maken met de grote denker over politiek, kennis en wetenschap én Duitsland in Europa: Max Weber (1864-1920). Kort voor zijn dood publiceerde hij twee redevoeringen over die onderwerpen als essay. En deze zijn onlangs in onze taal heruitgegeven: Wetenschap als Beroep en Politiek als Beroep. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in het soms adembenemende werk en leven van dit multitalent.Weber was heel veel en doet daarin verrassend genoeg denken aan zijn tijdgenoot Abraham Kuyper. Hij las alles, schreef over alles, bereisde de wereld, deed aan politiek en kende ongeveer iedereen die er in zijn tijd toe deed. PG vertelt over zijn vriendschap met de belangrijkste zwarte geleerde en denker over de emancipatie van zijn lotgenoten in Amerika, zijn scherpe kritiek op Otto von Bismarck, zijn kritische bewondering voor zowel Marx als Nietzsche en zijn unieke rol in de wording van de democratie in Duitsland na de nederlaag in 1918 en het daaropvolgende Verdrag van Versailles.De twee essays moeten dan ook bovenal worden begrepen in het kader van die dramatische politieke achtergrond, een tijd waarin ook nog de verwoestende pandemie van de Spaanse Griep woedde. Het maakt Webers woorden soms profetisch en vaak onthutsend actueel. Zie zijn felle aanval op de sociaaldarwinisten en de rassenleer van die tijd.In de lezingen komt een reeks van de cruciale gedachten en definities van essentiële Weberiaanse begrippen voor de maatschappijwetenschappen aan de orde. Van ‘Gemeinschaft’ en ‘Gesellschaft’ tot kernachtige en provocatieve definities als die van ‘de politiek’. Dat hij bij al die zéér Duitse en wetenschappelijk hoogwaardige ‘Gründlichkeit’ als spreker vol humor en soms ook meeslepend in zijn retoriek kon zijn, blijkt eveneens. Zijn colleges waren een evenement voor de studenten en de media en dat wist hij zelf dondersgoed. Weber was in Duitsland en Europa een ster.Bijzonder is dat de lezer en de luisteraar van deze aflevering van Betrouwbare Bronnen allengs meekrijgt dat tussen die twee geheel nieuwe beroepen van wetenschapper en politicus in de visie van Weber essentiële verbindingen bestaan wat betreft hun ethische grondslagen en professionele standaarden. Ook laat hij zien hoe in de loop van decennia die twee beroepen waren gegroeid van aristocratisch tijdverdrijf naar krachtige, eigensoortige professies die hoge opleiding, intellect en doorzettingsvermogen vereisen. Uiteraard kijkt Weber de wereldreiziger daarbij nadrukkelijk naar de Verenigde Staten als het voorland voor het oude bestel in Europa. Ook hierin is hij profetisch en uitdagend voor zijn studenten en collega’s.Met de lezingen van Weber in de hand komen Jaap en PG tot ook voor onze tijd nog zeer prikkelende conclusies. Waarom de Europese Unie geen superstaat is en ook niet zal worden, bijvoorbeeld. Waarom juist Nederland een bakermat werd van eigenwijze democratische instellingen, partijen en zuilen én van het kapitalisme. En waarom studenten geen grotere fout kunnen maken dan geleerden op een voetstuk te zetten en te denken dat zij grote leiders zouden zijn of moeten willen zijn. Het is soms of Weber de figuur van Pim Fortuyn al zag opdoemen.Weber stierf kort na de uitkomst van deze bundel met twee essays en lezingen aan de gevolgen van de Spaanse Griep. Hierdoor is hem bespaard dat hij in zijn vaderland de ondergang van de democratie heeft moeten meemaken. Want ook voor de democratie en het denken over vrijheid in verantwoordelijkheid was hij van cruciale betekenis. Politiek noemde hij zijn ‘stiekeme geliefde’. Max Weber was een ideale gast geweest voor Betrouwbare Bronnen, dat is wel zeker.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMax Weber - Wetenschap als beroep & Politiek als beroep (vertaling: Hans Driessen, Uitgeverij Boom)Deutsche Democratische ParteiNationale Coalitiepartij (Finland)***Verder luisteren205 – Bondsdagverkiezingen 2021: invloedrijke liberaal Otto Fricke blikt vooruit149 - De zeven levens van Abraham Kuyper, een ongrijpbaar staatsman57 - Alexis de Tocqueville47 - Adenauer, de 1e Kanzler***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:32 – Deel 1 (Wetenschap als breoep)00:44:41 – Deel 2 (Politiek als beroep)01:32:57 – Uitro01:33:42 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze laatste aflevering van seizoen 3 praat Jaap Jansen met PG Kroeger over boeken waarvan PG de laatste tijd heeft genoten. Betrouwbare Bronnen neemt je mee naar Basel en Londen in de vroege 16e eeuw, maar het Mekka van 19e eeuw, naar Washington DC, Brusselse onderhandelingstafels, het verwoeste Duitsland van 1945 en de muziek van de Champions League.Boek 1: Wim van den Doel - SnouckWim van den Doel schreef een meeslepende biografie van een groot geleerde. Maar het is veel meer dan dat. ‘Snouck’ is een reflectie op Nederland als wereldmacht, als vernieuwer van kennis en wetenschap, als natie met veel mosliminwoners en een reflectie op racisme, koloniaal denken en imperialistische politiek.Met dit boek in de hand loop je door het Mekka van 1885 waar de Silberthaler van de Habsburgse keizerin Maria Theresia [1740-1780] nog een alledaags betaalmiddel was. En we ontdekken de opmerkelijke overeenkomst tussen de grote Haags-Indische schrijver Louis Couperus en de Leidse geleerde en Islam-kenner Christiaan Snouck Hurgronje.Boek 2: Franny Moyle - The King’s PainterFranny Moyle schreef een schitterend vormgegeven en geïllustreerd boek over Hans Holbein. Hij kwam uit Augsburg en groeide op in Basel, waar hij rond 1520 een vriend werd van Erasmus en diens portret schilderde. Dat bracht hem onder de aandacht van heel de culturele, intellectuele en politieke elite van Europa.Daaraan danken wij een ongekend oeuvre dat ons van bijna alle sleutelfiguren van Tudor-Engeland zowel het uiterlijk leert kennen als de ‘uitstraling’, mode, karakters, smaak en plaats in de pikorde. Er is nog veel meer dat we dankzij Holbein en dit boek te weten komen over die tijd waarin Machiavelli, Luther, de Borgia’s, Michelangelo, Da Vinci en ‘de Koning van Hispanje die wij altijd eerden’ leefden en hun faam kregen.Boek 3: John Dickerson - The Hardest Job in the World De Washingtonse journalist John Dickerson schreef dit boek over de baan van president - niet over politieke of historische gebeurtenissen, maar over het ambt sinds George Washington dat invulde. Wat maakt dat een president kan slagen? Waar gaat het mis? Welke presidenten bleken overschat en welke blijken in terugblik zeer de moeite waard om van te leren.Aanleiding was hoe Donald Trump het deed en hoe Dickerson dit beleefde als een echte inbreuk op de betekenis van de functie. Kortom: een boek dat op Joe Bidens nachtkastje moet liggen en ons Europeanen leert veel misverstanden over de bewoner van het Witte Huis door de eeuwen heen terzijde te schuiven. Dat een hoofdstuk simpelweg ‘Be Like LBJ’ heet, zal de luisteraar van Betrouwbare Bronnen niet verrassen!Boek 4: Harald Jähner – Wolfszeit / WolfstijdHarald Jähner won er in eigen land ongeveer alle prijzen en jubelrecensies mee die een historicus zich maar kan wensen. En zeer terecht. PG las de afgelopen tijd nauwelijks een aangrijpender en leerzamer boek dan deze ‘Mentalitätsgeschichte’ van de Duitsers in de jaren van ‘Stunde Null’ en de komst van de Bundesrepublik van Adenauer. Wie iets van dit nieuwe, Europese en door zijn verleden beladen buurland wil begrijpen moet dit boek lezen.Dat kan nu ook in het Nederlands. Al mis je dan het gave, krachtige proza van deze schrijver. Zijn verhalen en inzichten zijn er gelukkig niet minder om. Dat het na 1945 jaren van fake news en wappies waren; van seks, drugs en rock en roll; van wanhoop en ongekende levensmoed; van diepe trauma’s en verdriet én van innovatie, kunstgenot en durf, Jähner beschrijft het briljant.Boek 5: Michel Barnier - La Grande IllusionMichel Barnier is een oude bekende voor de Betrouwbare Bronnen-luisteraar. Pieter Omtzigt knokte met hem over pensioenbeleid in Europa. Boris Johnson moest meemaken dat met deze EU-onderhandelaar niet te spotten viel. En het Franse ‘CDA’ mag hopen dat het met hem als aanvoerder een flinke kans maakt Macron tot ‘one term president’ te degraderen. Zijn dagboeken over de Brexit-onderhandelingen zijn verplichte stof voor elke francofiel, elke Europeaan en elke liefhebber van verfijnd vilein proza.Boek 6: Jane Glover - Händel in London. The Making of a GeniusEen boek over een van de grootste componisten in de geschiedenis is bepaald niet alleen iets voor muziekliefhebbers. De dirigente Jane Glover vertelt het verhaal van een superieur netwerker op Europees niveau, van een innovator van wat wij nu ‘het theaterbedrijf’, belangrijke muziekgenres en de creatieve industrie zouden noemen. Georg Friedrich Händel was het allemaal.Niet alleen schreef hij een enorm oeuvre vol briljante opera’s cantates, oratoria, orgelconcerten, kamermuziek, orkestwerken en soloconcerten, hij componeerde ook enkele van meest beroemde muziekstukken. ‘The Messiah’ – met zoveel meer dan dat Hallelujah Chorus! – zijn zeer politieke en ondeugende opera ‘Giulio Cesare in Egitto’, het aangrijpende ‘Saul’ over die gedoemde koning van Israël en de liefde van diens zoon Jonathan voor zijn vriend David. En natuurlijk de tune van de Champions League. Want ook die is van Händel!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder kijkenThe Coronation of Elizabeth II (BBC)***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:01:41 - Boek 1: Wim van den Doel – Snouck00:18:55 - Boek 2: Franny Moyle - The King’s Painter00:35:33 - Boek 3: John Dickerson - The Hardest Job in the World00:47:30 - Boek 4: Harald Jähner – Wolfszeit01:03:44 - Boek 5: Michel Barnier - La Grande Illusion01:08:40 - Boek 6: Jane Glover - Handel in London. The Making of a Genius01:25:38 – Uitro01:26:53 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Aardverschuiving’ is het derde boek van Michael Wolff over president Donald Trump. Op de dag dat het in Nederlandse vertaling uitkomt praat hij erover in Betrouwbare Bronnen.Sinds zijn vertrek uit het witte Huis houdt Trump hof in Mar-a-Lago - een ‘country club’ voor klanten, aanhangers en vrienden. Tot zijn stomme verbazing werd Michael Wolff daar uitgenodigd voor een interview en een diner. Aan Jaap Jansen en PG Kroeger vertelt hij in detail hoe dit bezoek verliep. Een belevenis op zich.Na afloop was Wolff doodmoe. In de omgeving van Trump verkeren is als Alice in Wonderland. Niets is wat het is. Zijn boek gaat dan ook over iets dat er niet is: de ‘aardverschuiving’ van kiezers die Trump naar eigen waarneming een tweede termijn in het Witte Huis gunde. Want wat is er nu eigenlijk gebeurd? Wat was de realiteit van die verkiezingsnacht en van de weken daarna? Met als hoogte- en dieptepunt de overval op het Capitool op 6 januari door een ‘ongewassen bende’, zoals Trump zelf die aanhangers noemt.Wolff wilde het eigenlijk bij twee boeken over Trump laten. Toen hij zag wat er op 6 januari allemaal gebeurde, ging hij toch weer aan het werk. In ‘Aardverschuiving’ vindt de lezer een verslag van een bijna radeloze poging te begrijpen waar het Trump-tijdperk in eindigde en hoe hijzelf en zijn omgeving zich lieten zien en lieten kennen. Wolff vertelt hoe de president zo zeker was van zijn overwinning dat hij er in de campagne bewust voor koos Joe Biden niet aan te vallen. Hij vreesde dat de Democraten dan op de valreep een andere kandidaat zouden nemen met Michelle Obama als kandidaat-vicepresident.Het was Trump nooit te doen om de Republikeinse partij. Hij is nooit een Republican geweest en ook – tot afschuw van Rupert Murdoch, de eigenaar van Fox News, het belangrijkste tv-kanaal voor Trumpvolgers – geen ‘conservatief’. Van klassieke Republikeinse waarden zoals die belichaamd werden door mensen als George Bush sr, Condoleezza Rice en James Baker wil Trump niets weten. Wolff vertelt in welke vulgaire en haatdragende bewoordingen hij zich uitlaat over de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell.Eigenlijk is de president in zijn vier jaar in het Witte Huis blijven doen wat hij altijd al deed. Hij maakte van alles een televisiespektakel - het enige waar hij echt goed in is en waarvan hij de waarden, normen en vereisten accepteert. Wolff ziet Trumps aanhangers, 'the base', niet als politieke geestverwanten, maar als fans die hem adoreren, zoals mensen dat ook doen met filmsterren.Van zijn ambt begreep Trump ten diepste heel weinig. Dat blijkt al uit het verhaal dat Wolff onthult over zijn relaties met de voormalige premier van Israël Netanyahu. Toen die Biden feliciteerde met de overwinning had ‘Bibi’ afgedaan: hij was een vuige verrader. Ook geloofde Trump wat zijn staf hem op de mouw spelde over Macron en Merkel. Die zouden hem steunen in zijn verzet tegen de verkiezingsuitslag. En voormalig New York burgemeester Rudy Giulliani zou hem helpen alsnog in het Witte Huis te blijven (al waarschuwde Trumps schoonzoon Jared Kushner iedereen die man nooit ‘de sleutels’ te geven).De kunst was - en is nog steeds, merkte Wolff in Mar-a-Lago - om bij Trump in het gevlei te komen door hem te vertellen wat-ie wil horen. Was Wolff bij zijn eerste boek volgens communicatiedirecteur Sarah Huckabee Sanders nog ‘vijand nummer 1’, nu werd hij tot zijn verbijstering als ‘Amerika’s grootste journalist’ in het zonnetje gezet. Het diner waarbij ook de raadselachtige first lady Melania Trump aanzat was enerverend.In een eerder gesprek - in Betrouwbare Bronnen 44 – vertelde Wolff dat Trump een beetje bang was voor Karen Pence, de vrouw van vicepresident Mike Pence. Wolff beaamt dat zij eigenlijk de winnaar is van 6 januari. Want haar echtgenoot bezweek niet voor Trumps niet-aflatende druk om de verkiezing van Joe Biden als 46ste president van de Verenigde Staten nietig te verklaren.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenMichael Wolff – Aardverschuiving, de laatste dagen van het Trump-bewind (Prometheus)Michael Wolff – Landslide, the final days of the Trump-presidency (Henry Holt & Co.)***Verder kijkenThanksgiving At The Trumps: Inside Their Mar-a-Lago Estate | TODAY (2016)Inside President Trump's Mar-a-Lago Resort (2019)A Rare Look Inside Trump’s Mar-a-Lago Club | NBC Nightly News (2019)Mar-a-Lago Club Palm Event, President Donald J Trump, Valentina Aved (2021)***Verder luisteren44 - Michael Wolff over Donald J. Trump (4 juli 2019)202 - 4th of July: Joe Biden in het spoor van LBJ159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris146 - Amerikaanse presidentsverkiezingen: de machtsoverdracht***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:02:24 – Deel 100:20:51 – Deel 201:00:41 – Uitro01:01:37 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 26 september kiest Duitsland een nieuwe Bondsdag. Een historisch moment, want na zestien jaar bondskanselierschap vertrekt Angela Merkel. Hoe zijn de krachtsverhoudingen en wie volgt haar op?Jaap Jansen en PG Kroeger praten in deze aflevering met het vooraanstaande Bondsdaglid Otto Fricke, lid van de liberale FDP, de zusterpartij van VVD en D66. Fricke is ook lid van het partijbestuur en was voorzitter van de belangrijkste Bondsdagcommissie, die voor de begroting. Als woordvoerder op dat terrein is hij gesprekspartner van mensen als Wolfgang Schäuble (CDU) en Olaf Scholz (SPD).Fricke komt uit Krefeld, dichtbij Venlo, en spreekt niet alleen voortreffelijk Nederlands, maar geldt in Berlijnse politieke kringen als groot kenner van Nederland, wat hij als politiek en cultureel proefstation beschouwt voor het vaak wat omzichtiger en conservatievere Duitsland.Zijn visie is verfrissend onafhankelijk. Zo is hij voormalig SPD-bondskanselier Gerhard Schröder erkentelijk dat hij een reeks ingrijpende sociale hervormingen doorvoerde die het Merkel en de FDP daarna mogelijk maakten succesvol economisch beleid te voeren. Diens capriolen met Poetin laat hij dan maar even voor wat ze zijn. En Fricke steekt zijn respect voor Merkel niet onder stoelen of banken. Hij looft haar verfrissende gebrek aan poeha en ijdelheid. Maar hij is ook kritisch. Haar ’Wir schaffen das’ (over het opnemen van grote groepen vluchtelingen) vond hij geen gelukkige uitspraak. Hij kruist er met CDU-kenner PG Kroeger vrolijk de degens over.Met Fricke neemt Jaap Jansen de hele Duitse politiek door, van het gedoe om het boek van de groene Spitzenkandidat Annalena Baerbock tot de onwrikbare eigendunk van Olaf Scholz en de sluwheid van CDU’er Armin Laschet, tot het ‘hoefijzer’ van de extreme flanken die kiezers in het Oosten doet switchen tussen ‘Die Linke’ en de AfD. Maar ook de aparte verstandhouding tussen Duitsland en Rusland en de relatie met Frankrijk komt aan de orde. Fricke bekent dat hij Mario Draghi nu al mist als bankpresident in Frankfurt.En zijn favoriete buurland Nederland? De liberale topman adviseert Sigrid Kaag nadrukkelijk vooral niet de fout van zijn eigen FDP te maken door als vicepremier op Buitenlandse Zaken te blijven zitten. De SPD snapte beter hoe de politiek werkt en zette Scholz op Financiën. Echte macht zit immers bij het geld.Fricke maakt zich zorgen dat in Nederland te weinig partijen bereid zijn te regeren. Hij spoort VVD en D66 aan na hun verkiezingsoverwinning moed te tonen door een minderheidsregering te vormen en in met wisselende meerderheden te regeren. Hij wijst erop dat dit in stabiele en welvarende Scandinavië al gebruik is en niet leidt tot politieke chaos.En als Otto Fricke meedenkt met Den Haag, dan luisteren ze daar extra scherp.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder kijkenDe website van Otto FrickeOtto Fricke in de Bondsdag***Verder luisteren: afleveringen met Duitse gasten of over actuele Duitse politiek189 - Volt in het Europees Parlement en de Tweede Kamer: het eerste dubbelinterview met Laurens Dassen en oprichter Damian Boeselager178 - De opvolging van bondskanselier Merkel: vijf kanshebbers156 – 2020: een historisch jaar voor Europa en EU-voorzitter Angela Merkel122 - De EU in de tweede helft van 2020: Voorzitten op z'n Duits24 - Spitzenkandidat Manfred Weber (Europees Parlement, CSU) haalt uit naar premier Mark Rutte20 - Peter Altmaier (Duitse minister van Economie en Energie, CDU) over Nederland in Europa, Brexit en de opvolging van Angela Merkel***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:23 – Deel 100:36:57 – Deel 201:43:28 – Uitro01:44:06 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 14 juli, Quatorze Juillet, vieren de Fransen hun revolutie. Elk jaar aanleiding voor Betrouwbare Bronnen om zich eens extra te verdiepen in actualiteit, historie, cultuur en toekomst van ‘la Douce France’. Het ene jaar over de liefdesbrieven van haar president en een andere keer over de verjaardag van haar grootste levende staatsman. Dit keer kan het natuurlijk alleen maar gaan over de campagne die van start gaat voor de verkiezing van de vrouw of man die van 2022 tot 2027 Frankrijk zal aanvoeren als president.In Frankrijk is de president echt hoofd van de staat. Bij haar of hem ligt nadrukkelijk de leiding van de internationale, militaire en Europese strategie en de coördinatie van het regeringsbeleid, inclusief de sturing van de vele staatsbedrijven en instellingen die zo kenmerkend zijn voor het klassiek Franse étatisme. Wie volgt Emmanuel Macron op? Jaap Jansen kijkt met PG Kroeger naar het speelveld en de historie van de verkiezingen en de nu opkomende persoonlijkheden in de Franse politiek.Macrons herverkiezing is allerminst vanzelfsprekend. En dat komt niet doordat zijn automatische tegenkandidaten het zo goed doen in de peilingen en voorafgaande verkiezingen. Integendeel. Marine Le Pen van het extreemrechtse Rassemblement National is onlangs afgegaan in de regioverkiezingen en de trotskistische kandidaat Jean-Luc Mélenchon (La Franse insoumise) is gehalveerd in aanhang, mede door zijn ontwikkeling naar steeds extremere, ‘wappie’-achtige verhalen.Er doemen drie scenario’s op, waarin het voor Macron knap lastig wordt afgetekend te kunnen winnen. De indrukwekkende 66 procent die hij in 2017 wist te bemachtigen lijken ver buiten bereik. Bij de socialisten maakt de burgemeester van Parijs Anne Hidalgo zich op voor de kandidatuur en bij de Groenen loopt Yannick Jadot zich warm. Centrumrechts scoorden Xavier Bertrand en Valérie Pécresse goed bij de regioverkiezingen. En er verschijnt nog een kandidaat aan de horizon, iemand die zonder twijfel ‘hors catégorie’ is wat betreft zijn politieke gewicht. Met zijn dagboeken over de Brexit-onderhandelingen is Michel Barnier midden in de belangstelling komen te staan. PG vertelt over de finesse waarmee Barnier zich nu, reizend door Frankrijk, presenteert als een soort wereldleider in ballingschap.Natuurlijk wegen Jaap en PG de inhoud en prestaties van vijf jaar Macron, zijn rol in Europa en op het wereldtoneel en de tradities waarin hij zich bewoog en die hij probeerde te innoveren. Daarbij kijkt PG welke eerdere presidenten sterke invloed hadden op Macrons aanpak en imago - soms als schrikbeeld, soms als rolmodel. ***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenEmmanuel Macron – Revolutie! (2017)***Verder luisteren190 - Napoleon, 200 jaar na zijn dood: zijn betekenis voor Nederland en Europa124 - 95 jaar Jacques Delors107 - Jean Monnet, de vader van Europa57 - Alexis de Tocqueville45 – De liefdesbrieven van Francois Mitterrand35 - Charles de Gaulle28 – De relatie Nederland-Frankrijk***Tijdlijn00:00:00 - Intro00:01:43 – Deel 100:57:49 – Deel 201:26:04 – Uitro01:26:42 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze zomer is het dan toch echt zo ver. Het parlement verhuist van het Binnenhof naar de Apenrots. Voor hoe lang weten we eerlijk gezegd nog niet, dus dit is hoe dan ook een historisch moment. Zeker als de droom van Mark Rutte uitkomt en de beenderen van Johan van Oldenbarnevelt worden gevonden en de staatsman een eervolle herbegrafenis krijgt.Daarom duiken Jaap Jansen en PG Kroeger in deze aflevering in verhuizingen en verbouwingen van parlementen in Nederland, Europa en wereldwijd. Hun speurtocht begint in Nijmegen in 806. Wat er toen op de politieke agenda stond in het Frankische Keizerrijk is heel 21e eeuws!Natuurlijk komen de merkwaardige lotgevallen en verbouwingen van het Binnenhofcomplex aan de orde. Eigenlijk is het een wonder dat beide Kamers daar nog altijd hun vergaderplek hadden.Wie had gedacht dat de zoon van een Tsjechische Roma-onderwijzeres de stichter zou worden van de reusachtige hoofdstad en het sublieme parlementsgebouw van een van de grootste landen op aarde? En wist je dat midden in Afrika een enorm parlementair paleis is gebouwd dat een kopie is van de Grote Hal van het Volk in Beijing?In de geschiedenis waren er vele iconische volksvertegenwoordigingen die alle mogelijke verhuizingen beleefden. Of die - zoals ons Binnenhof - onderworpen werden aan megalomane vernieuwingsplannen. Het Congres in het Capitool van Washington DC is een bekend voorbeeld, terwijl het oude woonhuis van George Washington alleen nog met een plaquette wordt herdacht. Maar geen land in Europa kent zo’n bewogen en symbolische historie van zijn parlement als Duitsland. Jaap en PG duiken in die geschiedenis die hen voert langs de nieuwbouw voor de Hessische Rundfunk, een kerk in hartje Frankfurt, het theater van Goethe en een pyromane Nederlander. En we horen de belangrijkste speech die Wolfgang Schäuble ooit hield.Natuurlijk kan in deze aflevering de vraag ‘Brussel of Straatsburg?’ niet achterwege blijven. PG pleit als vestigingsplaats van het Europees Parlement voor handhaving van die prachtige, historisch zo symbolische stad aan de Rijn. We wandelen langs die rivier door eeuwen van Europese strijd, staan stil bij de herdenking daar van Helmut Kohl door o.a. Bill Clinton en bekijken het ‘Caprice des Dieux’ in Brussel. De verhuizing van de Tweede Kamer kan beginnen!***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie en door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder luisteren43 - Binnenhof: eeuwenoud ratjetoe191 - Kabinetsformatie 2021: Hoe krijgen we de balans terug in de trias politica? De Kamer kan zelf al heel veel doen!135 - 30 jaar Duitse eenheid: Carlo Trojan, de Nederlander die meeonderhandeldeMuziek! Otto Klemperer: Wagner - Der Fliegende Holländer, ‘Overture’***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:48 – Deel 100:33:10 – Deel 201:25:58 – Uitro01:26:26 – Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op 4 juli, ‘the Fourth of July’, vieren de Verenigde Staten voor het eerst hun nationale feestdag met Joe Biden als president. Maar wat weten we eigenlijk van hem? Hoe regeert hij; hoe gaat hij om met de macht die zijn ambt hem geeft? Wat zijn daarbij zijn inspiratiebronnen. Naar welke voorgangers kijkt hij?In Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen hierover met D66-Kamerlid en Amerika-kenner Jan Paternotte en met ‘huishistoricus’ PG Kroeger. Ze delen een fascinatie voor Lyndon Baines Johnson, die eerdere Democratische president die brandde van ambitie voor grote hervormingen, sociale doorbraken en enorme investeringsprogramma’s. Want hoe verschillend in allerlei opzichten hun persoonlijkheden ook zijn, de overeenkomsten tussen Biden en LBJ in visie, aanpak en plannen tussen zijn opmerkelijk en instructief.Beiden hebben hun wortels in de Senaat en konden bogen op een jarenlange loopbaan daarbinnen, waar zij een leidende rol speelden bij coalities over de partijgrenzen heen met ‘deals’ als handelsmerk. Ze snapten als geen ander hoe het werkt.Biden is net als LBJ een klassiek parlementair politicus. Heel anders dan presidenten als Reagan, de Bushes, Carter, Clinton en al helemaal anders dan Trump. Op een serie grote thema’s is Biden dan ook bezig meerderheden te bouwen.Bij infrastructuur, onderwijsvernieuwing, ‘gratis mbo en hbo’ en dergelijke meerjarige hervormingen zoekt en vindt hij steun bij gematigde Republikeinen in de Senaat, bij gouverneurs en burgemeesters van elke achtergrond. Heel veel van deze politieke strategie en behendigheid is direct te herkennen als ‘vintage LBJ’.Deze aanpak koos hij al als vicepresident onder Barack Obama, voor wie hij juist als voorzitter van de Senaat die rol beter kon spelen dan de veel afstandelijker en cerebrale intellectueel die president was.Biden doet zeer aan LBJ denken als het gaat om het in een bijna moordend tempo naar buiten brengen van reeksen sociale wetgeving en versterking van de burgerrechten. PG wijst erop dat Biden een typische ‘old man in a hurry’ urgentie uitstraalt, zoals LBJ haast had omdat hij dacht dat hij niet oud zou worden. Jan Paternotte analyseert hoe LBJ decennia met zijn partijgenoten in het Zuiden meedeed tegen de roep om ‘civil rights’ voor de zwarte bevolking en hoe hij - zelf opeens president geworden - iedereen overrompelde met zijn enorme hervormingsprogramma.Internationaal zijn beide Democraten niet zo visionair. Ze willen vooral de Amerikaanse samenleving zelf op koers brengen en een voorbeeld laten zijn voor anderen in de wereld. Ze zijn een soort binnenlandse idealisten. Voor LBJ werd daarom Vietnam ongrijpbaar en onbeheersbaar. En bij Biden wijst PG opnieuw naar Azië. Waar de onberekenbare ‘grote roerganger’ Mao destijds de onzekere factor was, zo kan voor Biden de machtige en ambitieuze Xi weleens de tegenmacht zijn die grote spanningen oplevert.***Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!***Verder lezenDe boeken van Robert CaroDoris Kearns Goodwin – Lyndon Johnson and the American DreamEvan Osnos – Joe Biden***Verder kijkenAn Evening with Doris Kearns Goodwin at the LBJ Library***Verder luisteren159 - Washington DC: na de afgang van Trump optimisme over Biden en Harris150 - De memoires van Barack Obama138 - In het voetspoor van Amerikaanse Presidenten in Nederland133 - Amerikaanse presidenten: boeken die je volgens PG móet lezen!121 - 4th of July special: Zakenlui als president van Amerika101 - 75 jaar bevrijding: De laatste dagen van Franklin D. Roosevelt95 - Grote speeches in tijden van crisis (deel 2)44 - Amerika Special: Michael Wolff over Donald J. Trump ** PG over Franklin D. Roosevelt***Tijdlijn00:00:00 – Intro00:03:00 – Deel 100:42:22 – Deel 201:13:51 – Uitro01:14:30 - Einde See omnystudio.com/listener for privacy information.