Dit is de 236e aflevering van de Slimmer Presteren Podcast, over sport, onderzoek en innovatie. In deze aflevering hebben Gerrit en Jurgen het over:

Slimmer presteren met menthol: zinvol of onzin?

INLEIDING:

Je denkt er niet snel aan, maar soms zit slimmer presteren gewoon in een simpel snoepje. Tijdens de triathlon in Renkum besloot Jurgen een experiment te doen: een mentholsnoepje in zijn mond, in de hoop dat de frisse kick hem sneller zou maken.

Het resultaat? Zijn neus ging open, zijn ademhaling voelde ruimer… maar of hij er echt harder van ging? Dat heb je vorige week kunnen horen.

In de aflevering van deze week onderzoeken Gerrit, Jurgen en Guido of menthol meer is dan alleen een lekker fris gevoel. Ze bespreken recente studies, kijken naar de belofte van wetenschappers en de realiteit in de topsport. Want één ding staat vast: de perceptie van koeling is er, maar of dat ook echt je sportprestatie verbetert, blijft spannend.

En er is een keerzijde: menthol kan je lichaam ook ‘foppen’, waardoor je ongemerkt verder gaat terwijl je kerntemperatuur oploopt.

Vragen die in deze aflevering worden beantwoord: 

1. Wat doet menthol in het lichaam tijdens inspanning?

Menthol activeert koude-receptoren (TRPM8) in mond en huid, waardoor je hersenen signalen krijgen dat het kouder is dan in werkelijkheid. Daardoor voelt ademhaling frisser en lijkt het lichaam minder warm, ook al verandert de kerntemperatuur nauwelijks. Het effect zit dus vooral in de perceptie van koeling.

2. Wat zeggen wetenschappelijke studies over menthol en sportprestatie?

Een review uit 2017 suggereerde dat mondspoelingen met menthol een positief effect kunnen hebben op volhoudtijd en prestatie in de hitte. Een meta-analyse uit 2025 laat echter zien dat dit effect klein en niet overtuigend is. Vooral in gecontroleerde labomstandigheden waren er kleine voordelen, maar bij commerciële producten zoals energiedranken of gels bleef het uit.

3. Hoe gebruiken sporters menthol in de praktijk?

Volgens Guido Vroemen ziet hij weinig topsporters die menthol structureel inzetten. Recreanten en sommige lopers proberen het wel, bijvoorbeeld via snoepjes of drankjes. Jurgen testte zelf een mentholsnoepje tijdens een triathlon en merkte vooral een frisser gevoel in ademhaling, maar geen objectieve prestatieverbetering.

4. Wat zijn de mogelijke risico’s van mentholgebruik tijdens sport?

Het belangrijkste risico is dat je lichaam zich kouder voelt dan het werkelijk is. Daardoor kan een sporter ongemerkt harder of langer doorgaan, terwijl de kerntemperatuur gevaarlijk oploopt. Vooral bij warme marathons of triathlons kan dit risico op oververhitting vergroten. Menthol is dus niet gevaarlijk op zich, maar kan sporters misleiden.

5. Wat zijn betere strategieën om koel te blijven?

Bewezen effectieve strategieën zijn onder andere sponsen, iceslurries en goed hydrateren. Menthol kan hooguit een prettige extra zijn, vooral voor de beleving, maar vervangt geen echte koelmaatregelen. Voor wie experimenteert kan het interessant zijn, maar het is zeker geen wondermiddel.

6. Wanneer is menthol dan wél zinvol?

Menthol kan nuttig zijn voor sporters die het prettig vinden om een frisse mond of koel gevoel te ervaren tijdens inspanning. Het mentale effect kan bijdragen aan comfort of motivatie. Maar wie echt prestaties wil verbeteren in de hitte, moet het zien als aanvulling, niet als vervanging van bewezen koelstrategieën.

Handige bronnen en links:

Aflevering 152 met warmtewetenschapper Puck Alkemade: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-8/152-slimmer-sporten-in-de-warmte-met-tips-van-bewegingswetenschapper-puck-alkemade/

Aflevering 193 over de koele haarband van o.a. Sifan Hassan: https://slimmer-presteren-podcast.nl/seizoen-10/193-slimmer-presteren-met-een-koele-haarband-zinvol-of-onzin/

Review uit 2017 over de effecten van menthol tijden het sporten: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27858306/

Systematisch review en meta-analyse uit 2025 naar de effecten van menthol mondspoeling op de sportprestatie: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38381237/

Studie van Podlogar uit 2021 naar het effect van mentholverrijking van een energiedrank op de tijdritprestatie op de fiets: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1080/17461391.2021.1986140

Studie uit 2024 naar effect van energydrank +/- menthol op tijdritprestatie op de fiets: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ejsc.12037

Geen prestatiebevorderend effect van met menthol verrijkte ‘cooling’ energiegel op hardloopprestatie, subjectieve metingen van warmtegevoel en RPE, en cognitie:  https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37571316/

—-

De Slimmer Presteren Podcast is een initiatief van Gerrit Heijkoop en Jurgen van Teeffelen. Vanaf begin 2020 bespreken zij wekelijks een onderwerp op het gebied van sport, onderzoek en innovatie.

Zie ook:

WEB: https://slimmer-presteren-podcast.nl

INSTAGRAM: https://www.instagram.com/SlimmerPodcast

LinkedIn: https://www.linkedin.com/company/slimmer-presteren-podcast

PODCAST PLAYERS: https://slimmer-presteren.captivate.fm/listen

VRIEND VAN DE SHOW: https://vriendvandeshow.nl/slimmerpodcast

Mentioned in this episode:

Laat je waardering blijken en doneer koffie

Wij kunnen deze podcast al jaren volhouden, mede door de vele kopjes en potten koffie die we ontvangen van luisteraars die ons steunen. Kun jij een pot koffie per jaar missen voor 42 verse afleveringen? Ga naar:

Doneer ons een kop of pot koffie