Gedragswetenschapper Reint Jan Renes kent manieren om ons gedrag aan te passen | Het Uur
Feb 21, 2025
auto_awesome
Reint Jan Renes, een gedragswetenschapper aan de Hogeschool van Amsterdam, verdiept zich in gedragsverandering en duurzaamheid. Hij legt uit waarom kleine, haalbare stappen effectiever zijn dan radicale veranderingen. Verder bespreekt hij de rol van wilskracht en sociale ondersteuning in het maken van duurzame keuzes. Ook wordt de invloed van sociale media op onze identiteit en de impact van keuzearchitectuur op ons gedrag onderzocht. Renes benadrukt dat empathie en systeemverandering cruciaal zijn voor echte gedragsverandering.
Kleine, haalbare stappen naar duurzaamheid zijn effectiever dan radicale veranderingen, omdat ze beter aansluiten bij onze dagelijkse keuzes.
De sociale omgeving en steun zijn cruciaal bij gedragsverandering, omdat mensen zich laten beïnvloeden door sociale normen en waarden.
Wilskracht is belangrijk, maar niet voldoende; zowel vaardigheden als een ondersteunende context zijn essentieel voor blijvende gedragsverandering.
Deep dives
De rol van gedragswetenschap in veranderingen
Gedragswetenschappers analyseerden hoe mensen zich vaak tegen verandering verzetten, ondanks dat ze weten dat deze beter voor hen is. De discussies over bijvoorbeeld gezondheid en duurzaamheid wijzen op de rol van sociale psychologie in de dagelijkse keuzes die mensen maken. Rijntjan Rennes benadrukt dat mensen wel degelijk weten wat goed voor hen is, maar door korte-termijn verlangens vaak afgeleid raken van hun oorspronkelijke doelen. Het begrijpen van deze dynamiek kan helpen bij het bevorderen van gedragsverandering in verschillende contexten, zoals klimaatvriendelijk gedrag.
De invloed van omgeving op gedrag
De omgeving waarin mensen zich bevinden heeft een aanzienlijke invloed op hun gedragingen, zoals de keuze om gezond te eten of duurzame opties te kiezen. Rennes legt uit dat sociale steun en een positieve omgeving essentieel zijn voor het faciliteren van veranderingen in gedrag. Mensen worden vaak geleid door wat ze zien en ervaren in hun omgeving, waardoor een herstructurering van sociale normen en waarden noodzakelijk is. Dit houdt in dat gemeenschappen zich moeten inzetten voor het bevorderen van gezonde en duurzame keuzes door bijvoorbeeld het aanbieden van passende voorzieningen.
De uitdagingen van wilskracht en motivatie
Wilskracht wordt vaak gezien als een sleutelcomponent voor gedragsverandering, maar opnieuw benadrukt Rennes dat het niet de enige factor is. Mensen hebben zowel vaardigheden als motivatie nodig om hun gedrag aan te passen, en deze moeten op systematische wijze worden ondersteund. Hij benadrukt dat de context, zoals de beschikbaarheid van gezonde alternatieven en socioculturele invloeden, belangrijk zijn om mensen te helpen hun gewoonten te veranderen. Dit benadrukt de noodzaak van een bredere benadering bij het aanpakken van maatschappelijke gedragsveranderingen.
De collectieve verantwoordelijkheid en maatschappelijke verandering
De rol van de overheid en sociale normen zijn cruciaal bij het stimuleren van verantwoordelijk gedrag binnen de samenleving. Rennes stelt dat zonder regelgeving of steun van de overheid, individuen vaak terugvallen in hun oude gewoonten. Dit roept de vraag op hoe collectieve verantwoordelijkheid kan worden gestimuleerd en hoe individuen hierin een actieve rol kunnen spelen. Effectieve communicatie en publieke bewustwordingscampagnes zijn noodzakelijk om deze veranderingen te bevorderen en mensen aan te moedigen samen te werken aan gemeenschappelijke doelen.
De impact van sociale media op gedragsverandering
De opkomst van sociale media heeft een dubbele invloed op gedragsverandering, zowel positief als negatief. Aan de ene kant kunnen sociale media gemeenschap en verbondenheid bevorderen, wat kan leiden tot meer duurzame en gezonde keuzes. Aan de andere kant zijn er ook zorgen over de invloed van sociale media op persoonlijke autonomie en de kracht van reclame die ongezond gedrag versterkt. Rennes pleit voor een kritische evaluatie van hoe sociale media kunnen worden benut om positieve gedragsverandering te ondersteunen, door individuen en gemeenschappen te verbinden in hun streven naar duurzaamheid.
Gedragswetenschapper Reint Jan Renes verdiept zich al jaren in gedragsverandering en onderzoekt voor de Hogeschool van Amsterdam de psychologie achter duurzaamheid.
In gesprek met Pieter van der Wielen legt hij uit waarom kleine, haalbare stappen richting een duurzamer leven effectiever zijn dan radicaal omschakelen. Ook bespreekt hij hoe onze beslissingen tot stand komen, welke rol wilskracht speelt bij het doorbreken van gewoontes en hoe de inrichting van de samenleving ons gedrag en onze keuzes beïnvloedt.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar de redactie via podcast@nrc.nl.
