De Wereld | BNR

Kajsa Ollongren, oud-minister van Defensie en voormalig secretaris-generaal voor Mark Rutte, bespreekt de recente NAVO-top. Ze benadrukt dat de nieuwe norm van 5 procent een noodzakelijke stap was, maar dat de omgang met Trump nooit meer op deze manier zou moeten. Ollongren uit kritiek op de ongelijkheid tussen leiders en bespreekt de ontgoocheling over de beperkte ruimte voor Oekraïne. Toch ziet ze mogelijkheden, zoals het 50 minuten durende gesprek met Trump. Ook het belang van gezamenlijke defensie-uitgaven komt aan bod.

Te gast is Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies. Hij belicht de nieuwe NAVO-norm van 5% defensie-uitgaven en de betekenis daarvan voor de toekomst van de alliantie. De spannende 'bromance' tussen Trump en Rutte komt aan bod, net als de impact van de oorlog in Oekraïne. Ook grappige opmerkingen over de kwaliteit van het eten tijdens de top maken duidelijk dat zelfs op hoge niveaus de samenwerking zijn eigen uitdagingen kent.

Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, en Geert Jan Hahn, Europaverslaggever, bespreken de opmerkelijke 'bromance' tussen Trump en Rutte. Ze analyseren de impact van Trump op Europese defensie, met aandacht voor de strategische veranderingen en de noodzaak voor Nederland om proactief te zijn in veiligheidsbeleid. De rol van Rusland als bedreiging wordt belicht, net als de toekomst van de NAVO en de complicaties van hun onderlinge relaties.

De impact van het Amerikaanse bombardement op het Iraanse nucleaire programma wordt onder de loep genomen. Het bleek dat de 'bunker buster'-bommen niet succesvol waren in het vernietigen van kritieke productiefaciliteiten. Historische spanningen tussen Iran en Israël worden belicht, evenals de onmacht van Trump in deze complexe situatie. Daarnaast wordt de geheime opslag van verrijkt uranium door Iran besproken, dat een potentieel gevaar vormt voor de wereldveiligheid.

In het gesprek is Jan Postma, correspondent in Amerika, te gast. Hij volgt nauwgezet de ontwikkelingen in de VS. Ze bespreken de recente Iraanse aanval op een Amerikaanse basis in Qatar en de strategische gevolgen daarvan. Er komt aan bod hoe de situatie de diplomatieke relaties, vooral tussen Iran en de VS, onder druk zet. Ook wordt gekeken naar de rol van Oekraïne en Israël in deze complexe situatie. Daarnaast wordt de militaire capaciteit van Iran besproken, wat nieuwe zorgen oproept over verdere escalatie in de regio.

Geert Jan Hahn, Europa-verslaggever, geeft inzicht in de recente militaire aanvallen op nucleaire installaties in Iran. Hij ontleedt de impact van deze acties op de stabiliteit in het Midden-Oosten en de reacties van Europese landen. De mogelijkheden voor diplomatie worden besproken te midden van toenemende spanningen. Verder komt de rol van de media en de complexe dynamiek tussen Israël, Iran en de VS aan bod. Ook de politieke reacties binnen Nederland worden belicht, wat een veelzijdig beeld van de situatie schetst.

Israël en Iran blijven elkaar bestoken met raketten. In Iran zorgt het ervoor dat de woede richting de ayatollahs verder wordt aangewakkerd, maar desondanks ligt een regime change niet voor de hand, denkt Arabist Jan Jaap de Ruiter. 'Het gaat de Iraniërs natuurlijk ook te ver om blij te zijn met de Israëlische aanvallen', denkt De Ruiter. Ook is er geen krachtige oppositie. 'Wat er nog van de Iraanse oppositie over is zit voornamelijk in het buitenland. En de oppositie in eigen land is keihard neergeslagen.' Ook denkt De Ruiter dat de dood van Khamenei er niet toe zal leiden dat er iets gaat veranderen. 'Er staat wel een opvolger klaar.' De grote vraag die boven de markt hangt is of Amerika zich gaat mengen in de oorlog. Trump hint erop dat hij dat nu niet van plan is. 'Maar het enige constante aan Trump is zijn grilligheid', aldus De Ruiter, die ook denkt dat de enige mogelijkheid voor Trump om geloofwaardig in te grijpen is om dat kort te doen, met direct daarna onderhandelingen. Luister ook | Door Trump wil Canada wel bij de EU Kan Rutte Trump paaien tijdens de NAVO-top? De grote vraag die boven de NAVO-top hangt is of Trump te paaien zal zijn met een nieuwe norm en of hij überhaupt tot het einde blijft. Alleen al daarom heeft Rutte de top ingekort van drie naar één sessie en duurt de officiële top eigenlijk maar een halve dag. Henne Schuwer, oud-ambassadeur in de Verenigde Staten, denkt dat Amerika zich hoe dan ook zal gaan terugtrekken uit Europa. Europa-verslaggever Geert Jan Hahn zet de uitdagingen van de top op een rij.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Door de Israëlisch-Iraanse oorlog worden Trump en Poetin een beetje in een hoek gedrukt die ze krampachtig hebben vermeden. Trump heeft het, door zijn steun aan Israël, voor het eerst aan de stok met de extreme MAGA-vleugel van zijn partij. Poetin is, na het verlies van Hezbollah en Syrië, ook het ernstig gehavende Iran kwijt als bondgenoot en steunpilaar.  Trump zit in een spagaat. Het is inmiddels duidelijk dat hij niet alleen het Israëlische aanvalsplan heeft gefiatteerd, maar ook dat zijn krijgsmacht helpt met het neerhalen van Iraanse raketten. Een grote meerderheid van de Amerikanen steunt dat, en dat geldt ook voor Republikeinse Congresleden. Zo wordt hij aangemoedigd door de invloedrijke, conservatieve senator Lindsey Graham, die Trump oproept er met gestrekt been in te gaan. Maar belangrijke MAGA-roeptoeters  als TV-presentator Tucker Carlson en het altijd luidruchtige Congreslid Marjorie-Taylor Greene spreken van ‘verraad’, omdat hij de kiezers had beloofd Amerika voortaan buiten kostbare en eindeloze oorlogen te houden. Laat hij zijn B2 bommenwerpers uitrukken, de enige toestellen die de beruchte ‘bunker buster’ kunnen afwerpen, en daarmee een genadeklap leveren aan het Iraanse nucleaire programma? Dat zou best kunnen.  Door actieve deelname aan de Israëlische defensie, kannibaliseert Amerika enigszins de eigen voorraden, wat een ernstig probleem wordt voor Oekraïne. Trump, die toch al tegen wapensteun aan Oekraïne is, zal het schaarsteargument graag oppakken. Bovendien blijft Trump flirten met Poetin.    Op de G7 in Canada, na zijn overhaaste vertrek gereduceerd tot G6, pleitte hij voor het herstel van de G8, de periode tot 2014, toen Rusland nog deel uitmaakte. En hij prees Poetin ook aan als een prima onderhandelaar tussen Iran, een Russische bondgenoot, en Israël, waarmee Rusland goed relaties heeft.  Wat ons brengt op de zorgen die Poetin heeft. Als Iran omvalt, is hij zijn laatste bondgenoot  in het Midden-Oosten kwijt. Kennelijk is hij daar al zo van overtuigd dat hij geen gevechtsvliegtuigen of luchtafweer meer aan Iran levert. Dat is de reden waarom de Israëliërs nu heer en meester zijn in het Iraanse luchtruim. Het is ook een herhaling van wat er in Syrië is gebeurd: toen het regime-Assad viel was de Russische luchtmacht, die Assad jarenlang steunde, in geen velden of wegen te bekennen.  Trump steunt de oorlog tegen Iran, Poetin laat bondgenoot Iran vallen. Al met al goed nieuws voor Israël.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Gast Jan Paternotte, Buitenlandwoordvoerder van D66, bespreekt de impact van Trump op de Europese defensie, en hoe Canada zich mogelijk als kandidaat-lid van de EU ziet. Econoom Stan Veuger wijst op de toenemende noodzaak voor Nederland om de defensiebegroting op orde te krijgen, ook zonder een nieuw kabinet. Ondertussen komen de handelsrelaties tussen de VS en China aan bod, met inzichten over de recente onderhandelingen en de complexiteit ervan. Hiermee worden belangrijke geopolitieke dynamieken belicht.

In dit gesprek wordt de strijd om humanitaire hulp in Gaza onder de loep genomen. Linda Polman onthult hoe hulporganisaties concurreren in een complexe crisis. De opkomst van de Gaza Humanitarian Foundation roept woede op, vooral vanwege vermoedelijke banden met Netanyahu. Spanningen met Hamas en het gevaar voor burgers worden ook besproken. Is GHF echt een hulporganisatie of eerder een strategisch instrument? De rol van milities in deze humanitaire chaos komt eveneens aan bod, wat deze situatie nog ingewikkelder maakt.