De Wereld | BNR

Wilma van der Maten, correspondent in Pakistan, bespreekt de verslechterende situatie tussen India en Pakistan, benadrukkend dat de dreiging van oorlog zeer serieus is door president Modi's hindoenationalisme. René Cuperus, Duitsland-expert, licht de recente politieke chaos rondom bondskanselier Friedrich Merz toe, die vanaf zijn eerste dag met uitdagingen wordt geconfronteerd. Zowel de impact van deze ontwikkelingen op de regionale veiligheid als de tweedeling in Duitsland komen aan bod.

Hoewel de berichten en speculaties over een bestand in Oekraïne koppig standhouden, is er weinig reden tot optimisme. Het meest deprimerende bericht is een berekening van het enorme aantal doden aan Russische kant – niet alleen triest voor de gesneuvelde soldaten en hun nabestaanden, maar voor het uitzicht op een wapenstilstand. Als Vladimir Poetin, zelfs met zulke enorme verliezen, geen serieus signaal geeft te willen onderhandelen, is een spoedig einde van de oorlog een illusie. De BBC zette wat getallen op een rijtje. In 2024, het bloedigste jaar sinds het begin van de oorlog, sneuvelden 45.287 Russen bij de verovering van 4.168 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied – minder dan de provincie Gelderland. Omgerekend in territoriale winst kwam dat neer op 27 doden per veroverde kilometer . Van 107.000 Russische soldaten die sinds de invasie van februari 2022 omkwamen is de naam bekend. Het totale aantal is aanmerkelijk hoger: volgens de BBC tussen 172.000 en 237.000 man.  De afgelopen dagen is het offensief van beide kanten opgevoerd. Maar Rusland, dat de oorlog begon, en waarvan wij elkaar en onszelf aanpraten dat het er erg slecht voorstaat, heeft een duidelijke boodschap: wij gaan niet alleen door, we hebben voldoende wapens en via mobilisaties voldoende manschappen.  Op zichzelf is dat geen nieuws. Maar het staat haaks op de strategie van Donald Trump. Zijn verhaal was tot nu toe: ik heb een vredesplan, Poetin werkt daaraan mee, en die kan dus ook op mijn steun rekenen. Trump legt de schuld van de oorlog bij Zelensky, verdedigt Poetin, bijvoorbeeld in de VN-Veiligheidsraad en belooft de sancties op te heffen. Dat alles in de verwachting dat Poetin zijn vredesplan – wat neerkomt op een verdeling van Oekraïne in een Russisch en Oekraïens deel – enthousiast zou omarmen. Maar Poetin laat in woord en daad zien het Trump-plan feitelijk te negeren.  Trump en zijn roeptoeters, JD Vance en Marco Rubio, zeggen nu dat de klok tikt, en dat Trump op het punt staat zijn bemiddeling op te geven, zeker nu hij met Oekraïne nog snel een lucratieve grondstoffendeal heeft gesloten. Dan zijn we terug bij af. Niet dat Europa niet in staat is Oekraïne overeind te houden, maar we krijgen nu al buikpijn over de pro-Russische Europese dwarsliggers, Hongarije, Slowakije en Roemenië. Dat worden weer heel veel Europese toppen, en heel veel Europees tobben. En een tevreden glimlachende Poetin.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De mineralendeal tussen Amerika en Oekraïne is na lang onderhandelen eindelijk ondertekend. Volgens Ron Keller, oud-ambassadeur in onder meer Oekraïne en Rusland laat dat zien dat wij in Europa de VS nog niet kwijt zijn. Luister ook | 'Niet gerust op hoe oorlog in Oekraïne afloopt zonder Amerika' Trump zegt dat er ook snel een deal moet komen over een bestand tussen Oekraïne en Rusland. Keller denkt dan ook dat Poetin 'knarsetandend' naar die grondstoffendeal heeft gekeken. Europaverslaggever Michal van der Toorn legt uit wat Europa hier tegenover stelt. Volgens Keller moet Europa meer naar zichzelf kijken. 'Europa praat te weinig met Trump, en dat zal moeten want er gaan nog onderhandelingen komen over bijvoorbeeld de importheffingen.' Lees ook | Israël hervat aanvallen in Libanon en Gaza: 'Staakt het vuren bestaat eigenlijk niet meer' De impact van de situatie in Gaza op de regio De situatie in Gaza wordt steeds schrijnender. Voedselvoorraden raken op en hulp is steeds moeilijker te verlenen. Dat heeft ook invloed op de omringende landen, ziet GroenLinks-PvdA-buitenlandwoordvoerder Kati Piri. Maar daar hebben die omringende landen zelf ook een aparte rol in. Luister ook | Amerika Podcast 'Slechte economie komt door Biden' | Postma in Amerika De economische cijfers uit Amerika vallen tegen. Maar dat ligt volgens Trump allemaal aan Biden. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Precies 50 jaar geleden dropen de laatste Amerikanen, de ambassadeur en de mariniers die hem bewaakten, af uit Saigon. Binnen enkele uren was de stad, het laatste Amerikaanse bastion in Vietnam, in handen van het Noord-Vietnamese leger en de guerrillabeweging Viet Cong. Twaalf jaar lang hadden de Amerikanen er vergeefs gevochten om verspreiding van het communisme tegen te gaan, een hersenschim die zij de ‘dominotheorie’ noemden. 58.000 Amerikaanse soldaten, 3 miljoen Vietnamezen, en nog eens 600.000 Cambodjanen en Laotianen verloren het leven. Journalisten, zoals ik, waren verbijsterd door de gruwelijke wreedheden waarvan wij getuige waren, in plaatsenals Da Nang en Tai Ninh, en langs de Mekongrivier. En uit de meedogenloze wijze waarop Amerikaanse soldaten massaal in de pan werden gehakt. Uit de ogen van de Vietnamezen straalde wilskracht, uit die van de Amerikanen ongeloof en angst. Thuis, in Amerika, groeide het protest. De meeste burgers begrepen dat dit een verkeerde en on-winbare oorlog was. Uitgescholden veteranen Het pijnlijkst was het lot van veteranen, meestal dienstplichtigen, die bij terugkeer niet met respect werden onthaald, maar werden uitgescholden voor collaborateur en massamoordenaar. De huidige opperbevelhebber wist dienstplicht in Vietnam trouwens te ontlopen door afkeuring wegens een verzonnen en door een specialist bevestigde zere hiel. Trump herdenkt 30 april 1975 op Trumpiaanse wijze. Hij heeft zijn ambassadeur in Hanoi orders gegeven zich niet te laten zien bij officiële evenementen. Als onderdeel van de handelsoorlog heeft hij Vietnam getroffen met een extra zware heffing van 46 procent. Vietnam denkt ook deze oorlog te winnen. Guerrillabeweging Vietnam was een waarschuwing die door de wereld is genegeerd. Zelfs het machtigste leger kan niet winnen van een guerrillabeweging. Amerika verloor van de Viet Cong, Rusland verloor in Afghanistan van de mudjahidien, Amerika verloor in Afghanistan van de taliban en in Irak van sjiitische milities. In Colombia vecht de regering al 60 jaar tegen de linkse rebellen van ELN. Israël vecht al sinds 1987 tegen Hamas. Daarmee hebben al die guerrillabewegingen geen gelijk. Maar ze zijn taaier, koppiger, stugger, behendiger en onzichtbaarder dan reguliere legers, en het enige oorlogsrecht dat ze kennen is het vermorzelen van hun vijand. De tragedie op een dag als deze is dat kennelijk niemand gelooft in dat oude mantra: de geschiedenis herhaalt zich.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een bestand in Oekraïne lijkt verder weg dan ooit nu Rusland Oekraïne weer met grote aanvallen bestookt en Amerika Zelensky verder onder druk zet. Robert Serry, voormalig ambassadeur in Oekraïne, is net terug uit het land en ziet hoe de mensen in het land moe worden van al het nieuws en zich terneergeslagen voelen. ‘Trump probeert Oekraïne onder de bus te duwen. Ik ben er niet gerust op hoe dit afloopt zonder Amerika.' Luister ook | Wopke Hoekstra waarschuwt: naïef om Amerika links te laten liggen Minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio besloot op het laatste moment niet op te komen dagen op een Westerse top in Londen met Oekraïne. Nu gaat Trumps gezant Witkoff wel naar Moskou, legt Europa-verslaggever Geert Jan Hahn uit. Serry hoorde dat zijn schoonfamilie heeft moeten schuilen voor de grote luchtaanval in Kyiv. Zelf is hij net terug van een reis waarin hij al bezig was met de wederopbouw van het land. Hij wil meehelpen bij het bouwen van ruim driehonderdvijftigduizend huizen in het land. Lees ook | 'Amerikanen zijn klaar met Oekraïne' Het vergeten conflict in Soedan waar wij in het Westen vooral naar Oekraïne en Gaza kijken vergeten we de bloedige burgeroorlog in Soedan. Onacceptabel, vindt VVD-buitenlandwoordvoerder Eric van der Burg. Hij is te gast over dit conflict, maar uiteraard praten we ook over het laatste nieuws uit Oekraïne. Luister ook | #291 Trumps paasrapport Ruzie met Musk | Postma in Amerika Heel wat mensen in het Witte Huis zijn maar al te blij dat Elon Musk binnenkort een stapje terugdoet uit de omgeving van Trump. Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

President Donald Trumps agenda van massadeportatie is een ‘aanslag op de waardigheid van vele mannen en vrouwen, en hele families’. En iemand ‘die alleen maar denkt aan het bouwen van muren, en niet van bruggen, is geen christen’. Een typerende uitspraak van paus Franciscus. Met een even typerend antwoord van Donald Trump: ‘Als het Vaticaan wordt aangevallen door IS, zou de paus wensen en bidden dat Donald Trump president was’.  Deze kwalificaties dateren uit 2017, rondom de enige ontmoeting tussen Franciscus en Trump ooit, in het Vaticaan. Tot zijn dood zou de paus zich fel blijven verzetten tegen de jacht op migranten, die Trump in zijn eerste termijn begon en die de belangrijkste pijler is waarop zijn succes in eigen land steunt. Het is een fascinerende strijd. Trump blijft volhouden dat zijn land is overstroomd door miljoenen terroristen, verkrachters, bendeleden, drugshandelaren en prostituees. Ook de paus, die als Argentijn te midden van armoe, achterstand en discriminatie is opgegroeid, maakte van het onderwerp migratie een van zijn belangrijkste pijlers. Zijn eerste buitenlandse bezoek, in 2013, was aan Lampedusa, op dat moment de metafoor van het asielzoekersvraagstuk.  Zijn pleidooi voor het opnemen van migranten stond diametraal tegenover de Trump-doctrine. Het scheiden van ouders en kinderen, een van de hoekstenen van de doctrine, noemde Franciscus ‘immoreel en in strijd met de katholieke beginselen’. Vlak voordat hij ziek werd, schreef de paus nog een brief aan de Amerikaanse bisschoppen, waarin hij Trumps uitzettingscampagne een schande noemde. ‘Ik spoor alle katholieken aan niet te zwichten voor het narratief van discriminatie tegen, en het onnodig verzwaren van het lot van onze vluchtelingen broeders en zusters’.  Wat is nou zo fascinerend? Dat Amerika het op drie na hoogste aantal rooms-katholieke burgers ter wereld telt, zo’n 80 miljoen – een kwart van de bevolking. Je zou verwachten dat het woord van de paus dus behoorlijk invloed zou hebben op de publieke opinie over migratie. Maar ook op de evangelische beweging, die dezelfde opvatting over naastenliefde en het in de Bijbel opgelegde bieden van onderdak aan vreemden koestert. Onder katholieken blijkt die boodschap bij minder dan de helft aan te slaan. Onder evangelisten moet je liefde voor vreemdelingen met een loep zoeken. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Handelsoorlog of niet. We kunnen niet om Amerika heen zegt Wopke Hoekstra, Eurocommissaris voor Klimaat, Schone Groei en Fiscaliteit, in BNR De Wereld. Hij wijst er ook op dat we in tijden van (handels)oorlogen niet moeten vergeten om ook in de strijd tegen klimaatverandering te blijven investeren. Luister ook | 'Als het niet met Amerika kan, dan maar zonder' Waar president Trump weer vol inzet op fossiele energie, daar denkt Hoekstra dat er geen businessmodel meer in zit en dat Europa moet blijven investeren in duurzaamheid. 'Er gaat in toenemende mate helemaal geen businesscase meer zijn voor drill, baby, drill', aldus Hoekstra. Lees ook | Meloni bezoekt Trump in Washington: balanceren op dun koord Meloni de ideale 'realpoliticus'? De Italiaanse premier Giorgia Meloni ziet zichzelf als de bruggenbouwer tussen Amerika en Europa. Maar de handelsoorlog brengt haar in een lastig parket, want Italië is erg afhankelijk van Amerika. Tegelijkertijd vinden Trump en Meloni elkaar in hun conservatieve denkbeelden, maar is Meloni wel weer vóór steun aan Oekraïne. Te gast is Arthur Weststeijn, historicus verbonden aan de Universiteit Utrecht en Italië-kenner. Luister ook | Amerika Podcast Trump gezonder dan ooit? | Postma in Amerika Trump versterkt zijn grip op de journalisten in het Witte Huis. En dat is ook te horen aan de vragen die er nu tijdens de persconferenties worden gesteld, legt Amerika-correspondent Jan Postma uit.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat Donald Trump zijn heffingen heeft uitgesteld betekent niet dat de problemen voorbij zijn. 'Wat Trump aan het doen is is niet alleen de relaties met de EU aan het verslechteren. Hij is het hele multilaterale systeem aan het ontmantelen', daarvoor waarschuwt D66-Europarlementariër Gerben-Jan Gerbrandy. 'Als het niet met Amerika kan, dan maar zonder Amerika.' Luister ook | Trump viert Liberation Day 'extreem ongenuanceerd' Gerbrandy wijst op de relaties die Amerika heeft opgebouwd met de Verenigde Naties, de Wereldhandelsorganisatie WTO en het Klimaatakkoord van Parijs. 'Hij gelooft niet in internationale afspraken. Hij wil altijd kunnen doen wat hij zelf wil', vervolgt Gerbrandy die juist gelooft dat de multilaterale wereld zoveel waard is. 'Die hebben we opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog en heeft ons vrede, veiligheid en welvaart gebracht.' EU schaakt op meerdere borden De Europese Unie moet zich op andere markten richten. Ook in landen die niet dezelfde liberale waarden erop na houden. Bijvoorbeeld in Centraal-Azië en Afrika. Europaverslaggever Geert Jan Hahn legt uit hoe Europa daarmee omgaat en Gerbrandy legt uit dat daar realpolitik bij nodig is tot op zekere hoogte. Lees ook | 'China kan op een hele nare manier terugslaan' China en Amerika smijten met heffingen naar elkaar Waar Amerika de heffingen voor 90 dagen pauzeert voor de rest voert het die voor China juist op. Trump heeft China 125 procent aan heffingen opgelegd nadat China kwam met heffingen ter waarde van 84 procent. Sinoloog Henk Schulte Nordholt legt uit welke strategie daar aan de Chinese zijde achter schuilt. Luister ook | Amerika Podcast 'Trumps pauze was altijd al het plan!' | Postma in Amerika Trump krabbelde terug met zijn wederkerige importheffingen. Maar het Witte Huis kraait victorie. Dit was namelijk altijd al het plan, zo legt het Witte Huis uit! Je hoort Amerika-correspondent Jan Postma.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat je in deze handelsoorlog en barrage van Trump-decreten niet zo gemakkelijk in cijfers kunt uitdrukken, zijn factoren als emotie, gevoel en angst. Amerikanen zien massaal af van een reis naar Europa. Europeanen kiezen andere bestemmingen dan de VS. Om nog maar niet te spreken van Canadezen, die spontaan een boycot zijn begonnen.  Amerikanen vrezen niet meer welkom te zijn, omdat ze persoonlijk verantwoordelijk worden gehouden voor de strapatsen van Trump.  En ze hebben gelijk, cijfers van CNN bevestigen dat beeld. In Zweden, Duitsland, Frankrijk en het VK staat nog maar een derde van de bevolking positief tegenover Amerikaanse toeristen. In Denemarken, waar ze altijd erg populair waren, ziet nog maar 20 procent ze graag komen – uiteraard door de kwestie-Groenland.  Voor Europeanen is het vooral de angst om bij aankomst in de boeien te worden geslagen , voor dagen of weken de cel in te gaan en te worden vernederd. Dat is inmiddels een hoop reizigers overkomen, om administratieve wissewasjes , of om helemaal niets. Of omdat ze op de sociale media op je tablet of telefoon iets vinden  dat ze staatsgevaarlijk vinden, zoals hevige kritiek op de Grote Leider. Transgenders moeten helemaal uitkijken. Aangezien Amerika sinds 20 januari als geslacht alleen man of vrouw erkent, moeten zij op hun inreisformulier invullen wat ze bij hun geboorte waren. Aankomen in Amerika was vroeger al intimiderend, maar nu zijn de reizigers vaak doodnerveus. Ik kan ervan meepraten, want ik reis er vandaag heen – als ingezetene, op weg naar huis. Je weet maar nooit. Echte clash En zo komen we bij de echte tragedie van de clash met Trump. Toeristen en ondernemers waren altijd weg van de VS, ook tijdens omstreden presidenten als Johnson, Nixon en Bush 2. De uitdagende steden, de adembenemende natuur, country & western, Bruce Springsteen, Leonard Bernstein, de kunst, de wetenschap – het waren magneten. En omgekeerd ook, steden als Kopenhagen, Londen, Rome, Parijs, Amsterdam – onze Amerikaanse vrienden stroomden erheen. Ze hadden ons in 1945 bevrijd, ze waren onze bondgenoten, onze beschermers. En dat is nu allemaal weg. Er heerst een gevoel van rouw. Bijna een vijfde van de expats in Amerika overweegt het land te verlaten. Tref ik vandaag een drukkere vertrekhal aan dan de aankomsthal? Het zou me niet verbazen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump heeft ‘Bevrijdingsdag’ gevierd nu zijn heffingen zijn ingegaan. Als het aan hem ligt is het het begin van een nieuwe periode van welvaart. Amerikanist Koen Petersen denkt dat Trump vooral op het sentiment in wil spelen dat Amerika jarenlang benadeeld is door andere landen. Luister ook | 'EU heeft veel te veel te verliezen als het de deur naar Turkije dichtsmijt' Economen waarschuwen voor de negatieve effecten die het op Amerika zelf kan hebben. 'We moeten ook nog maar zien of de beloofde welvaart er ook echt gaat komen', aldus Petersen. Volgens Amerika-correspondent Jan Postma geven Republikeinen Trump het voordeel van de twijfel, al klinken daar ook kritische geluiden. Luister ook | Onrust in Gaza neemt verder toe nu Israël het offensief uitbreidt Israël trekt verder Gaza in en Netanyahu ligt onder een vergrootglas Israël breidt de militaire operatie in Gaza verder uit. Volgens minister van Defensie Katz wil Israël gebieden toevoegen aan veiligheidszones. Premier Netanyahu ligt ondertussen onder een vergrootglas door een corruptieschandaal waarvan hij wordt beschuldigd. Het heeft allemaal te maken met banden die hij met Qatar zou hebben. Qatar is weer de steun en toeverlaat van Hamas. Te gast is Jan van Benthem, buitenlandcommentator van het Nederlands Dagblad. Luister ook | Amerika PodcastSee omnystudio.com/listener for privacy information.