Zwijgen is geen optie

Betaal je al voor Zwijgen is geen optie? Log dan in op zwijgenisgeenoptie.be om ook de volledige gesprekken aan jouw podcastapp toe te voegen. Caroline Huyghe is een Antwerpse onderneemster die in 2022 Coup de chocolat overnam. Dat is een chocoladefabriek die alle stappen in de ketting goed wil doen, die én eerlijke prijzen betaalt aan de boeren, én de bonen CO2 neutraal met zeilschepen naar hier brengt, én heel lekkere, betaalbare en gezonde chocolade maakt. Voordien werkte ze bij Rikolto en trachtte ze pilootproject per pilootproject de globale voedingsindustrie te veranderen. Met Caroline hadden we het over de cacao-industrie en haar strijd met de zogenaamde 'Big Choco'. Over verandering of dan vooral het gebrek eraan. Over boeren in het globale zuiden en hoe hun situatie verbeterd zou kunnen worden. Over succesvolle pilootprojecten die als greenwashing worden gebruikt. Over impact en druppels en hete platen. Lees meer op https://zwijgenisgeenoptie.be/caroline-huyghe Hoofdstukken (0:55) Hoofdstuk 1: Chocolade is een verhaal Caroline vertelt over Coup de chocolat, over de prijzen die ze gewonnen heeft met haar chocolade, over de manier waarop de bonen tot hier komen en over de fijne en iets minder fijne kanten van zo'n korte keten. (6:57) Hoofdstuk 2: Fermenteren Over de huidige situatie in de cacao-industrie en de grote opkopers die na de mislukte oogst in West-Afrika onder meer richting Colombia trekken. Over het gevaar dat daarin schuilt en de ambachtelijke productie die in het gedrang zou kunnen komen. Over het belang van fermenteren. (13:20) Hoofdstuk 3: Big Choco Over het trechtermodel, waarbij 3 grote bedrijven comfortabel genesteld zitten tussen heel veel boeren aan de ene kant en heel veel consumenten aan de andere. Over het effect daarvan op de kwaliteit van onze voeding. Over stapjes die in de juiste richting worden gezet. (21:44) Hoofdstuk 4: Naïef Over de twintigjarige Caroline die de wereld ging veranderen via de CSR van grote bedrijven. Over haar carrière bij Rikolto, waar ze aan de slag ging met boeren in Vietnam. Over het perspectief van die boeren en hoe hun situatie verbeterd kan worden. (27:55) Hoofdstuk 5: Samen met de bedrijven Over projecten van Rikolto waarbij de grote bedrijven en de kleine boeren mee aan tafel zaten. Over de tegengestelde belangen die er zijn tussen de boeren en de bedrijven en over de alom tegenwoordige heilige winst. Over de 'vrije keuze' van de consument die eigenlijk ook helemaal niet zo vrij is. Over speculeren op voeding. (35:58) Hoofdstuk 6: 1% Over de gonzende aanwezigheid van de bedrijven en het contrast met de mensen die ervoor werken en vol goede bedoelingen zitten. Over weten dat die bedrijven veel beter vertellen over het goede dat ze doen dan dat ze het effectief doen. En over weten dat jij met je NGO project mooi in dat groengewassen beeld past. (41:58) Hoofdstuk 7: Theory of change Over de grootse ideeën rond systeemverandering en de botsing met de realiteit. Over de vertaling van pilootproject naar meer algemene verandering die veel te traag gaat. Over wetgeving als ultieme hefboom om iets te veranderen. (46:47) Hoofdstuk 8: Facilitator Over de diplomatische rol van facilitator die met iedereen aan tafel moet kunnen zitten. Over de tanker bijsturen en bedrijven veranderen van binnenuit. Over druppels op de hete plaat en de vraag waarom die plaat zo heet is. Over de verpletterende verantwoordelijkheid van overheden.

Betaal je al voor Zwijgen is geen optie? Log dan in op zwijgenisgeenoptie.be om ook de volledige gesprekken aan jouw podcastapp toe te voegen. Dirk Tieleman was heel even leraar op een Jezuïetencollege maar koos al snel voor een carrière in de journalistiek. Hij was er bij toen  Khomeini in 1979 terug naar Iran vloog en de revolutie ontketende. Hij was er bij toen de Sovjet-Unie in elkaar stortte. Hij was er bij in Afghanistan en Irak. Hij was er decennia lang bij, schreef vele boeken over zijn avonturen en reist vandaag, op 84-jarige leeftijd, nog steeds de wereld rond. Met Dirk hadden we het over de huidige wereldorde. Over Rusland en het Westen en de test van hun machtsverhouding in Oekraïne. Over China en de gigantische economische groei die daar verwezenlijkt wordt. Over de teloorgang van het Westen, de zoektocht naar een Wereldregering en het sprankeltje hoop dat hem in gang houdt. Een uitgezoomd gesprek met een ooggetuige van de voorbije halve eeuw. Meer op zwijgenisgeenoptie.be/dirk-tieleman Hoofdstukken (0:55) Hoofdstuk 1: De oude en de nieuwe wereld Over ons neutrale perspectief op de wereld dat helemaal niet zo neutraal is. Over de strijd om wereldmacht en de poging tot het delen van die macht in de Verenigde Naties. Over de landen die opkomen. Over Oekraïne en het mogelijke begin van een Derde Wereldoorlog. (7:41) Hoofdstuk 2: Wat doen wij daar? Dirk gaat in op de oorlog in Oekraïne en wat daar echt speelt. Wat de drijfveren van Poetin zijn en wat wij daar als Westerse Wereld te zoeken hebben. (12:54) Hoofdstuk 3: Het perspectief van Rusland Over de reden waarom Poetin het Westen (lees: Amerika) bekritiseert en het terechte deel daarvan. Over de uiteenval van de Sovjet-Unie en de situatie die Dirk daar aantrof in 1992. Over de uitverkoop van het land en over Rusland vandaag. (24:51) Hoofdstuk 4: De illusie van de onpartijdigheid  Over Dirk's visie op revoluties doorheen de jaren. Over de cynische manier waarop bepaalde landen om zeep geholpen zijn. Over de hypocriete houding van Saoudi-Arabië en de al even hypocriete band van Amerika met dat land. Over de hefboom van het geld. (33:21) Hoofdstuk 5: Nation Building Over onze totale afhankelijkheid van olie en gas en de toeren die we daarvoor hebben moeten uithalen. Over een alternatief dat nu pas serieus genomen wordt. Over mensen en structuren en de (on)macht op iets aan die grote lijnen te veranderen. Over de Blauwhelmen en de ethiek van al dan niet interveniëren. (45:20) Hoofdstuk 6: Het land is moe Over China en de gigantische ijver die Dirk daar mocht aanschouwen. Over de werklust en de oerkracht die daar aanwezig zijn en hier verbrokkelen. Over het individu en het collectief en de verhouding tussen die twee in verschillende delen van de wereld. (52:43) Hoofdstuk 7: Het is samen of het is niet Over de toekomst. De schemer van het nieuwe versus de macht van het slijk. Over hoop in donkere tijden, de rise and fall, over de klimaattransitie die eindelijk gestart is.  (59:26) Hoofdstuk 8: Verlangen naar rechtlijnigheid Over Cuba en haar ongelooflijke solidariteit, ondanks de omstandigheden. Over de voordelen van de verzuilde samenleving en de wens van meer gemeenschap. Over het effect van het individualisme op jongeren en over het verlangen naar een sterke leider. Over de Komsomol die alles voor jou besliste. (1:09:45) Hoofdstuk 9: Europese schroom Over de val van de Sovjet-Unie die als excuus werd gebruikt om te liberaliseren in de rest van de wereld. Over de positie van Europa tussen twee ideologieën en de schroom die dat met zich meebrengt. Over hoe die schroom misschien wel de oplossing zou kunnen zijn die ons naar een wereld zonder oorlog brengt.

Betaal je al voor Zwijgen is geen optie? Log dan in op zwijgenisgeenoptie.be om ook de volledige gesprekken aan jouw podcastapp toe te voegen. Marolein 't Hart is emeritus professor geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Ze is gespecialiseerd in globale processen van staatsvorming en dan vooral de vorming van Nederland. Ze schreef uitgebreid over de link tussen oorlog en kapitalisme en hoe die het ontstaan van de Nederlandse staat faciliteerde. Ze vertelt dat verhaal uitgebreid in haar boek Oorlog en ongelijkheid.      We hadden het met Marjolein over haar avonturen in anarchistische kringen in de jaren '70. Over gehoorzaamheid en de vraag waarom mensen niet in opstand komen tegen het systeem. Over belastingen en de link met democratie. Over de vorming van Nederland, de Tachtigjarige Oorlog en wie daar rijk van werd. Over hoe al die structuren doorwerken tot de dag van vandaag. Over je verzetten als kleine mens in die grote structuren. Hoofdstukken (1:03) Hoofdstuk 1: De anarchistische periode  Marolein vertelt over de jaren '70, over hoe ze actief was bij de anarchistische organisatie Rode Hulp en hoe ze zich trachtte voor te bereiden op Wereldoorlog 3. Over de dynamieken binnen die organisatie en waarom ze er uiteindelijk uitstapte. (7:21) Hoofdstuk 2: Belastingen en democratie  Over belastingen als motor van de democratie. Over autoritaire regimes die bijna altijd andere inkomstenbronnen hebben dan belastingen en democratische processen die op gang komen door elk jaar van je bevolking geld te vragen en daar verantwoording voor af te leggen. (13:04)  Hoofdstuk 3: Geschiedenis van structuren  *Over de staatsvorming van Nederland, de band met belastingen en kapitalisme. Over structuren die meer invloed hadden op de geschiedenis dan individuen en hun heroïsche verhalen.* (22:48) Hoofdstuk 4: Rijk door oorlog  Over de mechanismen die ervoor zorgen dat Nederland als eerste staat rijk kon worden door oorlog te voeren. Over wapenhandelaars en politici. (30:42) Hoofdstuk 5: Niet goed voor de handel  Het verhaal van Jan Pieterszoon Coen en het eiland Banda. Over de discussies die toen weinig last hadden van morele overwegingen en vooral gingen over wat al dan niet goed was voor de handel. (35:17) Hoofdstuk 6: Ongelijkheid  Over hoe de Tachtigjarige Oorlog en de Gouden Eeuw samen konden gaan. Over hoe de Gouden Eeuw voor de ene ten koste gaat van de andere. Een tutorial voor rijke mensen om nog rijker te worden, in tijden van oorlog of in tijden van klimaatcrisis. (45:25) Hoofdstuk 7: Om erger te voorkomen  Over het perverse mechanisme van investeren in de staatsschuld dat vandaag nog altijd aan de hand is en onze onmacht om daar iets aan te doen. Over het klein sprankeltje verzet en hoop dat dan wel te vinden is.

Noëmi Willemen is een historica die zich richt op de geschiedenis van het moederschap en zich actief inzet voor kinderopvang. In dit gesprek bespreekt ze de strijd van ouders in de moderne tijd om te voldoen aan verwachtingen. Ze duikt in de impact van privatisering op ons dagelijks leven en de zware druk die op gezinnen ligt. Noëmi legt ook de nadruk op de waarde van zorgwerk dat vaak onzichtbaar blijft. Een boeiende reflectie over de balans tussen persoonlijke verantwoordelijkheid en structurele veranderingen.

Waarom nog warmtepompen installeren als de ijskappen al aan het smelten zijn? Waarom nog protesteren als er toch niet geluisterd wordt? Waarom nog stemmen als de uitslag bij voorbaat vast lijkt te liggen? Kortom: heeft het zin om te blijven proberen? En zo ja, doe ik dan wel genoeg? En waar halen de Zwijgen is geen optie-gasten de energie vandaan om hun schijnbaar onmogelijke doelen te blijven nastreven? Al onze gesprekken leerden Anthony dat hij zich niet schuldig hoeft te voelen om wat hij niet doet, maar trots kan zijn op waar hij - bewust en onbewust - wel het verschil maakt. En dat schreef hij schoon, verstandig en grappig neer in dit kersverse boek, voor jou om te lezen. Omdat 'niet genoeg' toch meer dan voldoende kan zijn. Omdat hij, ongeacht het resultaat, een goed mens is. En jij ook. Koop het boek: https://zwijgenisgeenoptie.be/waarom-ik-een-goed-mens-ben-en-jij-ook/ Meer over deze aflevering: https://zwijgenisgeenoptie.be/anthony-bosschem-boek Hoofdstukken: (1:12) Hoofdstuk 1: De rijkdom van dat weefsel (6:57) Hoofdstuk 2: Lieve geheugensteuntjes (10:36) Hoofdstuk 3: Mag ik hier zijn? (17:10) Hoofdstuk 4: Het bedelaarsdilemma (20:11) Hoofdstuk 5: Voor die drie (27:20) Hoofdstuk 6: One must imagine Sisyphus happy  

Koen Bogaert is professor aan de vakgroep Conflict & Development van de Universiteit van Gent. Hij doceert over onze koloniale geschiedenis en is gespecialiseerd in globalisering, verstedelijking en sociale ongelijkheid in Noord-Afrika. In 2023 kwam zijn boek 'In het spoor van Fanon' uit, een groots en opvallend leesbaar werk over verzet. Met Koen hadden we het over activisme, over de geschiedenis van verzet en de nooit eindigende strijd voor een betere wereld. Over de Haïtiaanse Revolutie en de parallellen met Palestina vandaag. Over empathie en solidariteit en over hoe je te verhouden tot al het leed in de wereld. Een stevige maar heel leerrijke aflevering. Meer op https://zwijgenisgeenoptie.be/koen-bogaert Hoofdstukken (1:05) Hoofdstuk 1: Mentaal sediment Over activisme als historisch proces dat lang duurt en dat af en toe opflakkert in momenten van massaprotest. Over Koen's zoektocht naar een militante 1 mei betoging in Barcelona. Over huis-, tuin- en keukenactivisme en het gevoel dat het niets uithaalt. (6:57) Hoofdstuk 2: Provocatieve ruimte Over de nood van zijn studenten aan een voorschrift. Wat moeten we doen? Wat moeten we denken? Over utopieën. Over de heftige geschiedenis waar Koen hen mee confronteert, in het bijzonder die van Haïti. (15:52) Hoofdstuk 3: Geweld Over empathie en solidariteit. Over het discours van terreur en barbarij dat onze empathie probeert te doorbreken. Over geweld als middel van verzet. Over Frantz Fanon en zijn visie op geweld. Over Palestina en Zuid-Afrika. (27:20) Hoofdstuk 4: Het is een luxe om pessimistisch te zijn Over de valse rol van de redelijkheid. Over institutioneel geweld en hoe Koen's ogen langzaam open gingen. Over een protestbeweging in Marokko die 8 jaar een berg bleef bezetten. Over het privilege van je terug te kunnen trekken. (35:35) Hoofdstuk 5: Het einde van de geschiedenisOver de zin van mee te doen en te blijven strijden. Over het resultaat van strijd op lange termijn. Over de wens om er van af te zijn en uit te bollen in een perfect rechtvaardige wereld. Over de onrust waarin zijn studenten zijn opgegroeid versus de (schijnbare) rust van de jaren '90. (41:57) Hoofdstuk 6: Onze collectieve nee Over het belang van chaos en het verlangen naar orde. Over een utopie om naar te blijven streven. Over 'neen' zeggen en dat collectief doen en dan op straat samen zoeken naar de 'ja'. (49:26) Hoofdstuk 7: Verandering voor het te laat is. Over de praktijk van Occupy Wall Street en hoe in de chaos van dat verzet vanalles ontstaat. Over het gevaar van het verheerlijken van in opstand komen. Over het belang van sabotage, niet omwille van de chaos, maar om het systeem tot verandering te dwingen. 

Erik de Jong is de man achter Spinvis. Hij maakt al heel zijn leven muziek, maar brak pas door op zijn 41ste. Sindsdien doet hij vierkant zijn goesting. En zijn goesting, dat blijkt vooral het maken van muziek te zijn die ons raakt. Met Erik hadden we het over zijn creatieproces, over het contrast tussen alleen sleutelen aan de ene kant en optreden en interviews geven aan de andere kant. Binnenwereld en buitenwereld. Erik en Spinvis. Het is een gesprek dat net als één van zijn liedjes rond een kern van waarheid zweeft, zonder ze te benoemen. Schoon, echt, eerlijk, met beladen stiltes, dwaalsporen en onafgewerkte zinnen die Meer op https://zwijgenisgeenoptie.be/erik-de-jong Hoofdstukken (0:45) Hoofdstuk 1: We zouden toch nog Erik heeft het over zijn doorbraak op zijn 41ste, over ouder worden en wat dat doet met een mens. Over de dankbaarheid van het leven hebben waar hij altijd van droomde. Over de 'wat als' van veel ex-collega's. (6:46) Hoofdstuk 2: Dat is mijn tuin Over Eriks binnen- en buitenwereld. De kern waar niemand in kan en de schil die best meegaand en gemakkelijk is. Over de moeilijkheid van elkaar te begrijpen, nooit met elkaars oren te kunnen luisteren. De verbondenheid en de afstand tegelijk. Over de geheime tuin waar hij muziek maakt en waar iedereen binnen wil. (11:24) Hoofdstuk 3: Betekenis Over humor en ironie in z'n liedjes en de drang naar ironieloze romantiek. Over al dan niet betekenis in je teksten proberen steken en de onlosmakelijke verbondenheid tussen vorm en inhoud. Over de muziek van gesproken taal. (17:00) Hoofdstuk 4: Daar is niks Over de vloek van geen controle te hebben over wat mensen met je muziek doen. Over tattoo's van zijn teksten. Over de brieven met schrijnende verhalen die hij soms krijgt en hoe daarop te reageren. Over de worsteling met die verantwoordelijkheid. En over het gevaar van beeldspraak. (26:14) Hoofdstuk 5: Engagement We hebben alleen maar taal om elkaar te proberen begrijpen. En taal kan vanalles teweeg brengen. Over de gevolgen van daarover nadenken op je spreken. Over 'geëngageerde kunst' en een heel brede interpretatie van engagement. Over het pacifisme van zijn vader. (33:03) Hoofdstuk 6: Twijfel Over het verlies van idealen en de alles overheersende twijfel. Over de ironie van de twintiger die de wereld fileert en over wat daar later voor in de plaats komt. Over frituurhap-principes en hoe ze je leven vergemakkelijken. (38:00) Hoofdstuk 7: De oerversie Opnieuw over de kloof die gaapt tussen onze rijke innerlijke wereld en die van de ander. Een onoverbrugbare kloof die enkel met het botte instrument van de taal iets kleiner gemaakt kan worden. Over elkaar proberen begrijpen zonder taal en de taalloze oerversies van Erik's liedjes. (43:26) Hoofdstuk 8: De tijd is een vriend Over ons zelfbeeld en onze weigering om onszelf te laten vatten in foto of video of om het even welke andere samenvatting. We zijn een wereld. Over de knieval die je moet doen om je werk de wereld in te sturen en over het proces van Erik om te wennen aan de imperfectie. (49:06) Hoofdstuk 9: Daar ligt mijn vrijheid Over het liedje Stuntman, dat Erik nu achteraf eigenlijk wel heel goed vindt. Over live optreden, de zenuwen en het imposter syndrome van vroeger en hoe een avond in Roeselare dat voorgoed veranderde. Over echtheid en theater.

Valerie Trouet is een wereldautoriteit in dendrochronologie en professor aan de Universiteit van Arizona. Ze sprak over de urgentie van het klimaatprobleem en het belang van ambitieuze maatregelen. Valerie belichtte het contrast tussen de aanpak van de klimaatcrisis in Europa en de VS, en haar ervaringen in de Belgische bureaucratie. Ze benadrukte de absurditeit van fossiele subsidies en de frustratie dat er nog steeds laaghangend fruit is in de klimaattransitie. Haar rol als ambtenaar blijkt een uitdaging in deze complexe materie.

Farah Focquaert, Doctor in de Wijsbegeerte en expert in ethiek en bestraffing, pleit voor de afschaffing van de gevangenis in zijn huidige vorm. Ze verkent de complexe relatie tussen vrije wil, morele verantwoordelijkheid en ons strafrecht. Farah argumenteert dat ons geloof in vrije wil gevolgen heeft voor ons begrip van straf. Ook bespreekt ze de creatieve mogelijkheden van legalisering van drugs en de impact daarvan op criminaliteit. Tijdens het gesprek benadrukt ze de rol van stigma en de sociale context in de behandeling van gedetineerden.

Meikeminne Clinckspoor is een Belgische filmmaker die genomineerd werd voor een Kids Emmy Award met haar prachtige reeks Dropje. We vonden daar geen enkel artikel over in het media-archief. Dat is op zich reden genoeg voor een gesprek. Het werd een heel mooi en oprecht gesprek over kinderfilms maken, over authenticiteit en zweverigheid, over magie en de achterkant van de coulissen, over manipuleren versus orkestreren, over smalltalk en durven voelen. Een gesprek voor iedereen die zich soms eens raar of anders voelt.   Lees meer over het gesprek: https://zwijgenisgeenoptie.be/meikeminne-clinckspoor   Hoofdstukken (0:46) Hoofdstuk 1: Voor den home Meikeminne vertelt over haar jeugd en hoe ze de passie voor filmmaken te pakken kreeg. Over haar moeder die 'echte' films meebracht naar huis en een camera. (4:51) Hoofdstuk 2: Een veilig kader Over representatie en alle soorten kinderen zien op televisie. Over de authenticiteit en de puurheid van het werken met kinderen. Over het belang van casting. (10:47) Hoofdstuk 3: De fietsrem en de glimlachOver het contrast tussen voor en achter de coulissen. Over het maken van Dropje. Over praktische effecten in tegenstelling tot digitale effecten. (17:12) Hoofdstuk 4: Manipuleren of achterover leunen Over het woord manipuleren en een meer positieve invulling ervan. Over de kracht van niets doen en de dingen laten gebeuren. Over jezelf een plaats geven, over ambitie en bescheidenheid. (22:51) Hoofdstuk 5: Er is altijd een keuze Over de boodschap die Meikeminne in haar werk probeert te steken. Over de dood van haar moeder en de impact op haar werk en leven. Over raar gevonden worden en je afzetten tegen de norm. (28:39) Hoofdstuk 6: De spark Over smalltalk en leven op automatische piloot. Over haar zoektocht naar echtheid bij mensen en de parallel met Zwijgen is geen optie. (30:50) Hoofdstuk 7: Kinderfilms Over Meikeminnes Emmy-nominatie met Dropje en haar gevoel over de serie die won. Over allerlei soorten televisie voor allerlei soorten kinderen. Over de traagheid en de métier. Over wat Dropje met mensen deed tijdens Corona. (36:13) Hoofdstuk 8: Daar ben je Over geen zin hebben om te voelen versus gevoelens laten zijn. Over durven huilen en weten dat je niet samenvalt met wat je voelt.