7DTV | De Nederlandse Ondernemers Podcast

Het fiscale landschap staat niet stil. In Amerika heeft president Trump een hervorming van het Amerikaanse belastingstelsel doorgevoerd en Europa heeft ook plannen om het belastingstelsel grondig te herzien. Wat zijn de fiscale trends voor US internationals? Jian-Cheng Ku (advocaat en belanstingadviseur bij DLA Piper) praat ons bij. Wat houdt de hervorming van het belastingstelsel in de US precies in? Jian-Cheng Ku legt het uit: ‘Het is een grote ontwikkeling voor belastingadviseurs. Het is sinds 1986 de grootste tax reform in de US is en is genoemd ‘Tax Cuts and Job Act’. De wet bewerkstelligt een belastingverlaging voor individuen en bedrijven. Tegelijkertijd is het ook bedoeld als stimulans om werkgelegenheid terug te halen naar de US. Dat zijn de letterlijke woorden van Trump. (…) Het is een groot land en veranderingen in de wetgeving brengen een bepaalde onzekerheid tot stand. Dat hebben we afgelopen half jaar gezien. Het was al duidelijk dat er hervormingen werden doorgevoerd en dan zie je dat bedrijven stil gaan zitten qua investeringen.’Multinationals in de USWat merken multinationals in de US van deze wetswijziging? Jian-Cheng Ku: ‘Een belangrijke verandering binnen de Tax Reform is dat het Federal Tax Rate - de vennootschapsbelasting in Nederland – van 35 procent naar 21 procent is gegaan. Relatief gezien was dat hoog als je het vergelijkt met andere landen. Trump heeft die hoge belastingen willen aanpakken door een Tax Cut te geven aan die multinationals. Dat is goed nieuws, maar het moet ook worden gefinancierd. (…) Het is een ontwikkeling die past binnen de wereldwijde trend van gebeurtenissen binnen de tax-ontwikkelingen. Veel landen proberen te concurreren – onder meer – door het fiscale klimaat. Je hoort gemende geluiden over deze ontwikkelingen.’Europa beweegt meeTegelijkertijd lezen we over de ontwikkelingen om het belastingstelsel voor multinationals in heel Europa rigoureus te hervormen. Is dat een reactie op Amerika? ‘Die gesprekken gaan al meer dan tien jaar terug. Toen werd er ook al gesproken met de Europese Commissie en het Europees Parlement om een grotere belastinghervorming te laten plaatsvinden. Er worden gesprekken gevoerd om te kijken of we een belastingstelsel moeten invoeren voor heel Europa. Dat staat zeker op de agenda.’ Race to the bottomLanden zijn verwikkeld in een onderlinge strijd, Jian-Cheng Ku noemt het een “race tot he bottom”. ‘Landen proberen een lager VPB-tarief aan te bieden om op die manier fiscaal aantrekkelijk te zijn voor multinationals. Als de Verenigde Staten zich daar ook in mengt, kan het op langere termijn schadelijk zijn voor de economie.’ (…) ‘Nederland moet meebewegen, dus zij moeten meegaan in de internationale trends die zich afspelen in de tax-wereld. Je ziet dat er meer en meer focus is op een reële economie. Wij willen als land een goed fiscus-klimaat aanbieden.’In kritische artikelen lees je over 'Nederland als belastingparadijs'. 'Nederland heeft een normaal vennootschapsbelasting-tarief en we hebben een goede belastingdienst met hoog opgeleide mensen die de belastingpositie van multinationals controleert.' (...) 'De case Starbucks is lastig. Er zijn zaken die wellicht spannender zijn en in deze zaak wordt bevestigd dat het Nederlandse ruling-proces gedegen en sterk is.'Wat zijn trends in de fiscale wereld? In dit boeiende gesprek geeft Jian-Cheng Ku inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van tax reforms voor multinationals.

Jarenlang was Harald Swinkels de luis in de pels van de Nederlandse energie-giganten, maar sinds de verkoop van zijn bedrijf NLE - voor een slordige €200 miljoen euro – gaat hij zijn jeugddroom achterna. Hij wil de Nederlandse film-business op z’n kop zetten. Hij wil een eind maken aan de subsidiezucht en de middelmaat van de Nederlandse film. Wat gaat er mis in de Nederlandse filmindustrie?Swinkels: ‘Allereerst wordt er te klein gedacht, vanwege het kleine taalgebied, Ten tweede is er bedrijfseconomisch van alles aan de hand: investeringsplannen worden gepresenteerd op een verfrommeld a4-tje. Daar ga je echt geen investeerders mee binnen halen, zeker niet op internationaal vlak. Het derde punt ligt meer op het cultuur-aspect. Ik heb het idee dat Nederlandse filmmakers heel erg hangen aan subsidiekranen, waar ze vol voor gaan. Dan gaat het er alleen maar om dat het gemaakt moet worden.’Weg met de middelmaat in de Nederlandse filmwereldBroer Niels is executive vice president of distribution van Universal. ‘Ooit maakte we de afspraak dat hij in de filmwereld zou gaan werken en ik geld ging verdienen. We liggen wat dat betreft aardig op koers. Volgens mijn broer is het grote verschil tussen de Amerikaanse en Nederlandse filmindustrie dat ze in Amerika een script hebben waarbij gekeken wordt hoeveel het kost om dat te maken. Hierbij wordt de vraag gesteld of die kosten er commercieel dik uitgehaald kunnen worden. Is het antwoord ‘ja’ wordt de film gemaakt, is het antwoord ‘nee’ wordt de film niet gemaakt. In Nederland gaat het heel anders. Bij een script wordt, net als in Amerika, de vraag gesteld hoeveel het kost om de film te maken. Zijn de totale kosten maar voor een deel te financieren, wordt er stuk uit het script gehaald, maar wordt de film wel gemaakt. Hierdoor wordt er bezuinigd op allerlei belangrijke materialen - camera’s, licht en muziek - wat middelmaat in de Nederlandse filmwereld tot gevolg heeft,’ aldus Swinkels. Wat waren de randvoorwaarden die aan de overname van NLE moesten voordoen?‘Als we een keer afscheid zouden gaan nemen van ons kindje wilden we nooit voor onze medewerkers staan met de mededeling dat we door een enorme energie-mastodon overgenomen gaan worden. We zijn bij de overname dan ook blij met een partij die wil doorgroeien en het ondernemerschap niet wil killen. Vriendschap en ondernemen zat twaalf jaar geleden al meer in onze kern dan omzet.’ Ervaring en ambitie in de filmwereldSwinkels was al betrokken bij commercials van NLE. ‘Om iets bewust lelijk te maken moet je ook weten wat schoonheid is. Het moest op vallen in de reclameblokken en cheap uitstralen. Dat is gelukt. Al sloegen we er misschien wel in door, want het heeft ons twee loden leeuwen opgeleverd. In toekomst wil ik commerciële films maken, zoals commercials. Kijkend als ondernemer naar het ultieme doel ga ik voor volle bioscoopzalen boven het winnen van een oscar. De boxoffice is leidend. En dat alles zou ik graag binnen een jaar of vijf voor elkaar krijgen.’

Unicef gelooft sterk in de kracht van het partnership en werkt samen met verschillende bedrijven. De Philips Foundation deelt eenzelfde gedachtegoed. Samen hebben ze wereldwijde innovatie-partnerships gesloten. De Philips Foundation, die in 2014 werd opgericht, gaat de expertise van Philips op het gebied van onderzoek, ontwerp en technologie inzetten voor oplossingen in de gezondheidszorg in achtergestelde gemeenschappen en rampgebieden. Margot Cooijmans (director Philips Foundation) aan het woord.  ‘Wij hebben het afgelopen jaar heel kritisch gekeken naar onze strategie. Philips is – door de afsplitsing van de Philips Lighting – een health-tech company geworden. We willen dus ook dat de foundation zich daarop richt. Dat betekent dat wij de focus hebben gelegd op het verschaffen van toegang tot de gezondheidszorg voor mensen die die toegang niet hebben. Daar zijn al onze activiteiten op gericht’, stelt Cooijmans.   Samenwerking vs. PartnershipDe manier van samenwerken zag er een paar jaar geleden heel anders uit dan vandaag de dag. Cooijmans: ‘Wat de Philips Foundation kan onderscheiden van een andere foundation, is dat wij de toegang hebben tot alle capaciteiten van Philips en haar innovatiekracht. De samenwerking met UNICEF is in 2014 tot stand gekomen en dat was een samenwerking – of een donatie - voor drie jaar. Die manier van samenwerken is eind 2017 afgelopen, maar het partnership is gebleven.’ Want na evaluatie kwam de Phlips Foundation tot de conclusie dat de samenwerking anders ingestoken moest worden. Het partnership gaat uit van het bundelen van kennis en expertise van beide partijen om innovatie op basis van gedeelde waarden te bereiken. Dat gebeurt door gebruik te maken van een wereldwijd netwerk van meer dan 190 landen. ‘UNICEF was toch gewend om op een traditionele manier in zo’n partnership te stappen. Een bedrijf geeft geld en UNICEF doet waar ze goed in is. Terwijl wij er echt van overtuigd zijn dat die samenwerking er anders uitziet. Die nieuwe manier hebben we nu ook echt samen gevonden. Door ook Philips in te laten brengen waar wij heel goed in zijn, kunnen we veel meer creativiteit en innovatie bereiken.’ Toegang tot goede gezondheidszorg‘Providing access to healthcare’ zit in het hart van de missie van Philips. Impact of resultaat wordt dus aan de hand van die mission statement ‘gemeten’. Cooijmans: ‘Philips heeft de ambitie om 3 miljard leven te verbeteren tegen het jaar 2025. (…) Hoe meer mensen wij toegang kunnen verschaffen – in samenwerking met anderen – tot een betere gezondheidszorg, hoe beter wij het doen. Dat vinden wij impactvol.’ Nieuwsgierig geworden naar het partnership tussen de Philips Foundation en UNICEF? Kijk dan de hele aflevering met Margot Cooijmans, director van Philips Foundation, over haar visie op de manier waarop een meerjarig partnership moet worden ingestoken.

Sander Lusink (38), brand director en mede-eigenaar van OGER, de luxe herenmodezaak aan de Amsterdamse PC Hooftstraat. Hoe word je succesvol ondernemer in de Retail? Sander Lusink deelt vijf ondernemerslessen. #1 Team work makes the dream work. Je kunt het nooit alleen, zorg dat je de beste mensen om je heen verzamelt in het bedrijf.‘Ik ben zelf een creatief persoon, maar een bedrijf hangt vast aan meerdere factoren, zoals financiën en sales. Als je mensen met die kwaliteiten om je heen verzameld, dan creëer je samen iets wat de markt wil. Ik ben ervan overtuigd dat je nooit iets echt helemaal in je eentje kan. Je moet elkaars talent gebruiken, maar niet op elkaars stoel gaan zitten’ #2 Service, alleen met goede service blijven de klanten terug komen‘Ondanks alle lage prijzen die te vinden zijn op internet kiezen klanten uiteindelijk altijd voor comfort. ‘Ze komen voor jou’, is dan ook altijd wat ik mee geef aan mijn personeel. De reden dat klanten blijven komen is vanwege de gastvrijheid en gezelligheid. Van mijn mensen wil ik ook dat, wanneer er iets fout gaat, ze geen discussie voeren met de klant, want elke discussie is een verloren klant. Wij zijn altijd op zoek naar mensen met het “OGER-DNA”, waarbij mensen van de Hotelschool misschien nog wel beter bij ons passen dan echte textiel-kenners.’ #3 Stel je kwetsbaar op, erken als je iets niet weet of kan. Wees niet bang om advies te vragen, ook van je eigen personeel‘De tijd van ‘ik kan alles’ is voorbij. Je moet het samen doen om tot een succes te komen. Je kan fouten bij kritische klanten voorkomen door je kwetsbaar op te stellen naar collega’ door ze om hulp te vragen. Schaam je hier niet voor en zet je ego opzij.’ #4 Innovatie, zorg dat je elk jaar minstens op één vlak innoveert in je bedrijfIn mijn bedrijf organiseer ik de innovatie door lange dagen te maken en bij rustige momenten, zoals op het einde van de dag, een van onze winkels binnen te lopen met de vraag: ‘hoe was je dag?’ Ik schrijf al m’n bevindingen op en zorg dat er iets mee gedaan wordt. #5 Houd contact met de werkvloer, praat met iedereen, vooral met de verkopers, maar ook met bijvoorbeeld de vrachtwagenchauffeur en de schoonmakers.Op de werkvloer hoor je de dingen die er toe doen en op die plek heb je het echte contact met de klant. Van bijvoorbeeld een vrachtwagenchauffeur of schoonmaker hoor je net andere dingen die met de zaak te maken hebben, maar die net zo belangrijk zijn om iets mee te doen.

Unicef Nederland gelooft sterk in de kracht van partnerships en werkt nauw samen met bedrijven en overheden. Anouk Hoijtink (Head of Partnerships UNICEF) komt zelf uit het bedrijfsleven en vond de perfecte match bij UNICEF. Wat is het fundament en belang van partnerships met het bedrijfsleven?  Het merk Unicef: hoe belangrijk is dat voor partnerships? ‘We zijn in staat om grote structuren te veranderen en te laten beklijven, omdat we de overheden aan boord krijgen. Ons merk is dus belangrijk. Het imago past goed bij veel organisaties. In mijn ogen, omdat we niet te activistisch op de barricade staat, maar juist vanuit positieve insteek benaderen wat we willen bereiken.’ Balans tussen commercie en goed doenHoijtink kent het bedrijfsleven goed. Hoe moeilijk is het om de balans tussen idealisme en commercie te vinden? ‘Ik denk dat het voor bedrijven vooral lastig is op het gebied van erkenning. Je moet – als bedrijf – erkennen dat het duurzame bedrijfsmodel maakt dat je zowel commercieel als op het gebied van het goed doen je steentje wil bijdragen. Die twee zaken horen bij elkaar. Met die erkenning hebben bedrijven soms nog moeite, ervaar ik. Het goed doen komt vaak echt vanuit het hart, maar erkennen dat daar ook een bepaald belang bij hoort is erg belangrijk. Dat moet je echt omarmen. Die commerciële strategie is er bij een bedrijf. Voor een samenwerking ga je dus kijken waar de match zit. Je wil iets toevoegen aan de businessmodel-kant en aan de Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties.’  Multi-stakeholder allianceUNICEF is in die partnerships vooral op zoek naar commitment en verwevenheid. Dat is een ander soort samenwerking, volgens Hoijtink. ‘Er zijn dingen uit het bedrijfsleven die we nodig hebben als organisatie, omdat we ze zelf niet in huis hebben. Innovatiekracht of capaciteit in technisch opzicht. Het gaat om erkennen wat je van elkaar kunt gebruiken. En dan is filantropie in de vorm van geld geven en uitgeven niet genoeg. Een puur filantropische insteek maakt ook dat iets wankel is. Als je het hebt over SDGs, dan heb je een langere termijn commitment nodig. Bovendien, vind ik het samenwerken tussen bedrijven – maar ook overheid en kennisinstelling - ook erg belangrijk, dat noemen wij multi-stakeholder alliance.’ Toegevoegde waardeHoijtink spreekt beide ‘talen’ – zowel business als NGO. Wat kan dan nog tegenvallen? ‘Het feit dat bedrijven ‘goed doen’ zo hoog in het vandaal hebben, maar dat dan de samenwerking met een NGO zo moeilijk blijkt. Juist omdat er aan twee kanten zo veel kennis zit, is die brug belangrijk. Ik ben ook gestart omdat we zien dat er veel gebeurt op het gebied van partnership.’Hoog op het wensenlijstje voor de toekomst? ‘Dat we in staat zijn om goed uit te leggen wat onze toegevoegde waarde is als Unicef en van daaruit strategisch die link te maken met bedrijven en particuliere donateurs. Zodat bedrijven echt vanuit hun intrinsieke gedrevenheid investeren in die structurele verandering die UNICEF teweeg kan brengen. En ik vind het ontzettend relevant dat wij de samenwerking tussen bedrijven op gang gaan krijgen. Want met elkaar gaan wij een impact kunnen maken op bepaalde onderwerpen, maar kunnen wij als UNICEF ook iets teruggeven.’

We maken kennis met Nathan Moszkowicz. In 2013 richtte hij, met nog weinig ervaring, maar met een flinke portie bluf, artiestenbureau NAMAM op. De bekendste artiest uit zijn stal is rapper Lil' Kleine.  Andere namen uit de artiestenkoker van NAMAM zijn onder andere Penoza-actrice Sigrid ten Napel en de jonge muzikanten van Equals. ‘Maar met name Lil Kleine is, vooral door zijn appearance, degene die de meesten zullen kennen’, aldus Moszkowicz. Het gaat hard met de bekendheid van Lil' Kleine. ‘De afgelopen twee jaar heeft hij zo’n beetje overal gestaan. We kiezen er nu voor het aantal shows te verminderen om exclusiviteit te creëren en op deze manier de kracht te waarborgen hem nog meer te hypen. Dat betekent dat hij nu op grotere evenementen staat met een betere gage.’ Het succes van Lil' Kleine is vooral aan de artiest zelf te danken vindt Moszkowicz. ‘Hij is zover gekomen door een combinatie van wilskracht, talent en goed team om hem heen.’Controlfreak Naar eigen zeggen is Moskowicz de grootste controlfreak van Amsterdam. ‘Ik heb als controlfreak misschien niet het handigste beroep gekozen, aan de andere kant ben ik door mijn OCD-trekjes juist goed in staat het leven achter de muzikant of artiest te managen. De karakters van artiesten staan haaks op die van mij, zij zijn vaak juist heel creatief en hoog sensitief’. Als broekie op een feestje heeft hij zijn eerste artiest (Géza Weisz) binnen gehengeld. Hierna is het hard gegaan, en heeft hij door een grote bek, hard rennen en veel bluffen snel meerdere artiesten binnen gehengeld. ‘De ervaringen in de afgelopen jaren zijn de beste opleiding geweest’ Media-training Door de minder positieve berichten over zijn vader Bram Moszkowicz, kwam hij al heel jong in aanraking met media. ‘Deze ervaringen hebben erg bijgedragen aan mijn sterkte kanten, zoals het formeel naar zaken kijken, goed kunnen anticiperen en relativeren. Dit is natuurlijk fijn om te kunnen uitstralen wanneer artiesten in rep en roer zijn van iets negatiefs wat is gebeurd.’ Ondanks de stoomcursus omgaan met negatieve publiciteit heeft hij een mooie jeugd gehad.

Hoe kun je als bedrijf duurzaam blijven ondernemen? Léon Wijnands, Global Head of Sustainability bij ING, brengt je ‘up to speed’ . ING gaat verder dan ‘groen’ en energie-neutraal’. Léon: ‘Ik ben heel de dag bezig met duurzaamheid of de optelsom van duurzaamheid van onze klanten. Wij stellen onszelf de vraag: hoe kunnen we onze klanten toekomst-proof maken?’  Sustainability mag niet ontbreken in een missiestatement van een bedrijf. Maar hoe pas je het ‘goed’ toe? Léon: ‘Bij ING denken we ook aan andere facetten. Bijvoorbeeld een diversiteitsbeleid, waarbij we kijken hoe we mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt toegang kunnen geven tot het bankwezen. Niet alleen om te werken bij ING, maar ook om gebruik te maken van onze bankdiensten’. FocusgebiedenJe kunt slechts in een paar dingen uitblinken, dus focust ING op het gebied van duurzaamheid op twee grote thema’s. Léon: ‘Allereerst onderzoeken we hoe we de maatschappij meer weerbaar kunnen maken als het gaat om klimaatverandering. Dit betekent voor onze organisatie vooral de keuze die we maken in beleggen, investeren en de financiering die wij verstrekken aan bedrijven. We willen meer financieren op het gebied van groene energie en afscheid nemen van de financiering van kolencentrales. Ten tweede willen we de maatschappij weerbaarder maken voor de opkomst van de vierde industriële revolutie. Door de optelsom van o.a. robotisering en artificial intelligence zal de toekomst van werk er anders uit zien, wat gevolgen zal hebben voor onze klanten. We zorgen ervoor dat zij toekomstproof zijn door eenvoudigere producten aan te bieden en ze toegankelijker te maken. Ook bieden we tools aan zodat mensen in staat zijn hun financiële beslissingen beter te nemen. Maar dat doen we ook door samen met partners als Unicef, in de landen waar we niet actief zijn, programma’s te ontwikkelen gericht op jongeren om hen in staat te stellen zelf in hun inkomen te gaan voorzien. Hierdoor worden niet alleen de jongeren weerbaarder, maar ook de hele samenleving waarin zijn opereren.’ Unicef & INGHoe past Unicef in dit verhaal? Léon: ‘Wat we vooral zoeken in dit partnership is waar we elkaar kunnen versterken op het duurzaamheidsbeleid van het bedrijf. (…) De partnership met Unicef is inhoudelijk veranderd. De doelgroep die we gezamenlijk ondersteunen in ontwikkelingslanden is veranderd van kleuters en basisscholieren naar jongeren en pubers een toekomst bieden, door ze naast een reguliere opleiding ‘lifeskills’ aan te bieden, zoals het leren een eigen bedrijf te starten of te solliciteren. Het tweede is het veranderen van de geografische foodprint: we werkten in het begin van het partnership vooral in landen waar we zelf niet actief waren, nu richten we ons meer op landen zoals Montenegro en Kosovo die dichter tegen ons Europese activiteiten zitten.’ Hoe beleg jij deze activiteiten in de ING organisatie? Léon: ‘Het is bij een partnership, zoals met Unicef, vooral belangrijk om een strategische klik te hebben, die zo dicht mogelijk tegen de purpose van ons bedrijf ligt.’ Zouden dit soort vormen van partnerships een instrument kunnen zijn om een nieuwe generatie jonge medewerkers geïnspireerd te krijgen? Léon: ‘Jazeker, we zitten hier bijvoorbeeld interne sociale media voor in. Mensen die naar projecten gaan maken bijvoorbeeld vlogs of er wordt een zelfs virtual reality ervaring gemaakt. Het inzetten van innovatieve technieken en media is een goede manier om onze buitenlandse projecten bij onze medewerkers te krijgen. We kunnen natuurlijk niet met al onze 50.000 collega’s naar deze projecten toe.’ Over de samenwerkingUnicef gelooft sterk in de kracht van partnership en werkt daarom nauw samen met het bedrijfsleven, bijvoorbeeld met ING. Voor 7 Ditches TV ging Ronnie Overgoor in gesprek met Léon Wijnands, Global Head of Sustainability bij deze bank.

Profile - Hij studeerde communicatiewetenschap, maar spendeerde meer tijd in de montagekamer dan op de universiteit. Video’s maakte Pablo van den Berg al in 2007,  een tijd dat Facebook nog niet in Nederland bestond en YouTube nog nieuw was: ‘Wij moesten een soort van evangelie verkopen aan de hand van drie slides op Powerpoint, dat was natuurlijk heel lastig. Later heeft die term video veel meer kracht gekregen. We moesten concurreren tegen televisie en de traditionele reclame, dat was wel spannend.’Ondertussen is Yune succesvol verkocht aan mediabedrijf Interpublic, vooral vanwege de wens om een stap verder te kunnen zetten: ‘Wat voor ons steeds belangrijker werd is toch die kennis van data en hoe je daar steeds intelligenter mee je propositie kan verstevigen. Dus niet alleen maar leuke content maken en bedenken maar het ook nog op een slimme manier uiteindelijk bij de consument krijgen.’Hoger niveauYune groeide sinds de overname ruim 30%. Van den Berg: ‘Dat bewijst alleen maar dat we een goede keuze hebben gemaakt en dat we geloven dat dit ons in de nabije toekomst een hele goede positie geeft.’ De managing director gaat graag door met professionaliseren: ‘Wij zijn een soort van hoofdredacteur van een merk. Ze hebben zoveel kanalen te vullen met content en wij zitten er tussen. Iedereen blijft toch een beetje als een zender acteren en wij filteren dat. Dat spel, en de manier van handelen en de snelheid daarvan, dat doen we heel goed en dat kunnen we nog naar een veel hoger niveau brengen binnen die Mediabrands group waar we in zitten.’Gezonde concurrentieDe concurrentie in de markt is groot, maar Van den Berg denkt dat het alleen maar gezond werkt als er meer spelers zijn: ‘Je ziet ook dat je er zelf scherper van wordt. Het krijgt steeds meer aandacht, ook bij onze klanten en je leert ook weer van anderen. Met positieve jaloezie kijk ik naar wat concurrenten maken, en dat vind ik alleen maar mooi.’ Hij weet hoe moeilijk het is om een idee te pitchen: ‘Een goed idee is lachen, maar krijg het maar eens gerealiseerd bij een klant, krijg er daar maar eens budget voor en stap drie: dan moet het ook nog een succes zijn. Dat is een waanzinnig moeilijk proces.’

Het vervangen van het huidige pensioenstelsel staat al enige tijd op de politieke agenda. Heeft de arbeidsmarkt – met het toenemende aantal ZZP’ers en ‘beroepswisselaars’ – het pensioenstelsel volledig ingehaald of mogen we onze pensioenvoorziening nog steeds terecht als één van de beste ter wereld beschouwen? Specialist Erik Lutjens (pensioenrecht advocaat bij DLA Piper en hoogleraar pensioenrecht aan de Vrije Universiteit) aan het woord.  Waarom wil men het stelsel aanpassen? Lutjens: ‘De discussie in ontstaan na de financiële crisis in 2008. Toen bleek dat pensioenen voor werknemers minder zeker waren dan men altijd dacht. Omdat een aantal pensioenfondsen, doordat het vermogen daalden, in onder-dekking kwamen en tekorten kregen. De dreiging ontstond dat pensioenen gekort moesten worden en in een aantal gevallen is dit ook gebeurd voor zowel werknemers als pensioengerechtigden. Dat heeft de discussie op gang gebracht of dit stelsel nog wel houdbaar was.’ Lage renteDe lage rente van pensioenfondsen wordt een sluipmoordenaar genoemd. Hoe lang mag die lage rentestand duren voor het systeem om zeep wordt geholpen? Lutjens: ‘Vanwege de regels over de financiële opzet, is die lage rente heel zorgwekkend. Al jarenlang is die rente erg laag, dat heeft een beweging op gang gebracht. Men vraagt zich af of in 2020 – een magisch jaartal in dit verband – de pensioenen opnieuw gekort moeten worden door een aantal pensioenfondsen, omdat ze vanwege die lage rente onvoldoende dekking hebben. Óf de rente moet stijgen óf je moet aan de andere kant van de balans iets anders gaan doen.’ SolidariteitWelke redenen worden genoemd om het stelsel flink aan te pakken? Lutjens: ‘Het pensioenstelsel sluit niet meer bij veranderende arbeidsmarkt aan en de doorsneepremie - het specifieke fenomeen in Nederland - zou oneerlijk zijn voor jongeren. Ons stelsel is altijd opgebouwd als een collectief op solidariteit gebaseerd stelsel waarin je risico’s deelt: iedereen heeft gelijke kansen. (…) In de basis is het heel eenvoudig, je betaalt premie, het wordt zorgvuldig belegd en er is goed toezicht.’  Stabiele fundamentenWe hoppen massaal van job naar job, het groeiende aantal ZZP’ers, de levensverwachting: wat zijn de belangrijkste externe factoren die de hervorming van het pensioenstelsel beïnvloeden? Lutjens: ‘Er zijn een aantal factoren die relevant zijn voor het pensioenstelsel, maar de vraag die zich opdringt is: moeten we de fundamenten wijzigen of moet je het bouwwerk laten staan en renoveren? Misschien kun je er voor zelfstandigen zelfs een gebouw naast zetten.’  Maatschappelijke discussieToch is er veel onvrede over het huidige stelsel en wordt er al jaren gesproken over herzieining. Lutjens: ‘Die discussie is heel belangrijk. Je hebt het over lange periodes en een belangrijke inkomensaspecten voor mensen. Dat er kritisch naar gekeken wordt is een belangrijke ontwikkeling. (…) Daar komt de steeds langere levensduurverwachting bij waardoor er steeds meer vermogen nodig is. Die combinatie van factoren is de aanleiding geweest voor een steeds bredere maatschappelijke discussie over het pensioenstelsel waar ook veranderingen op de arbeidsmarkt en in het leefpatroon en de aansluiting van het pensioenstelsel daarop treedt steeds meer op de voorgrond.’  Ben jij benieuwd naar de visie van Erik Lutjens op de herzieningen van het pensioenstelsel? Bekijk dan het hele interview!Deze video is tot stand gekomen in samenwerking met DLA Piper, één van de grootste zakelijke juridische dienstverleners wereldwijd.

Profile - Ze is over de hele wereld opgegroeid, maar woont sinds kort weer in Nederland. Met de hele familie brengt ze in het Afrikaanse Leshoto ‘schone’ kooktoestellen op de markt met hun bedrijf African Clean Energy, als gezonder alternatief voor koken op open vuur. Judith Walker wil het onderwerp op de agenda zetten: ‘Het is vaak een beetje genegeerd omdat het een moeilijk onderwerp is, een groot probleem. Energie wordt aangepakt maar als wij energie zeggen dan denkt men electriciteit. Dat is niet zo. Ik denk echt dat thermo energy, kook-energie, een heel belangrijk onderwerp is om over te praten.’Jaarlijks sterven er wereldwijd 4,3 miljoen mensen omdat ze ongezonde rook inademen door het koken op open vuur. De familie Walker, in Leshoto vanwege werk, zag dagelijks de rookwalm boven de huisjes en wilde hier iets tegen doen. Ze ontwikkelden de Ace1 Cookstove, waarbij maar een minimale hoeveelheid bio-brandstof nodig is en amper rook vrijkomt. Daarbij kan via zonne-energie een telefoon opgeladen worden, of een lamp branden. De fabriek in Leshoto verkoopt jaarlijks duizenden exemplaren, ook in Uganda en Cambodja zijn ze op de markt gebracht.BesparenHet kookstel kost 100 dollar, maar het bespaart volgens Walker zoveel dat het zichzelf snel terugverdient: ‘In Leshoto zie ik dat het gemiddeld, bij onze klanten tenminste, tussen de 25 en 90 dollar kost, per maand, voor kaarsen, mobiel opladen, brandstoffen, koken… Allemaal dingen die wij denken te kunnen vervangen voor bijna niks (...) Wij zoeken juist de klanten waar we lekker veel kunnen besparen. Ook qua tijd. Want iemand die vier uur per dag bezig is met hout sprokkelen, die tijd kunnen ze veel beter besteden aan school of werk of eigen business.’Klant, geen zielepietDie hoge prijs, is dat niet geld verdienen over de rug van de arme mensen? Walker ziet dat zeker niet zo: ‘Wij vinden het belangrijk dat ik hetzelfde respect voor jou als klant heb als voor iemand anders, of je nou arm of rijk bent. Voor mij is het belangrijker dat we op die manier mensen benaderen dan dat het een soort zielepietjes zijn die helemaal niks hebben. Dan begrijp je gewoon niet wat voor mensen dat zijn. Ze zijn trots, willen graag voor iets betalen als het maar goede kwaliteit is, verwachten goede service. En ook doordat ze op lange termijn afbetalen: als ik de juiste service, maintenance of brandstof niet breng dan houden ze op met betalen en is het aan mij om die service weer goed te doen.’