Dit is de Bijbel

Je moet dit onderwerp niet onderschatten. Eten en drinken in de Bijbel is geen kwestie van leuke recepten en gezellige onderonsjes, veel vaker is het een zaak van leven en dood. De maaltijd delen heeft een belangrijke sociale dimensie en soms is het haast politiek. ‘Jezus is mede vermoord voor de maaltijden die hij at, en met wíe Hij ze at', zei een theoloog.En wat te de denken van misschien wel de meest beroemde maaltijd ooit: het laatste avondmaal. In deze aflevering blijkt dat wij dat tegenwoordig heel anders doen dan de vroege kerk, is dat niet raar? Hoe ging men in Bijbelse tijden om met eten, en wat at men überhaupt? Ook stuiten we in deze podcast op een onvermoede link tussen afvallen en bidden. David Boogerd gaat in gesprek met theoloog en 'calvinistische Bourgondiër' Arnold Huijgen over eten en drinken in de Bijbel.

Een fascinerend en briljant meesterwerk wordt het genoemd: het Bijbelboek Ruth. Maar het is ook gewoon een meeslepend verhaal. Een oud verhaal, dat een interessant inkijkje geeft in de cultuur en gebruiken van die tijd, maar ook met veel actuele thema’s. Het gaat over vluchtelingen, man-vrouwverhoudingen, loyaliteit en het overstijgen van culturele en maatschappelijke barrières. Word je boos op God of blijf je op hem vertrouwen?Theoloog Almatine Leene is gegrepen door dit boek en sprak er onlangs zelfs over met koning Willem-Alexander. In deze podcast heeft ze een wat minder koninklijke gesprekspartner, namelijk David Boogerd.

Praat je over de Bijbel, dan praat je ook al snel over koningen. Koningen als Saul, David en Salomo spreken tot de verbeelding. De verhalen zijn prachtig, meeslepend met vrijwel altijd een diepere laag. Want waarom vond God in de Bijbel het idee van koningen eigenlijk juist een heel slecht idee? En wat is de radicaal nieuwe manier waarop de Bijbel het koningschap – en daarmee ook de regering – vormgeeft? Wat is de relevantie voor nu van al die prachtige verhalen over koningen?David Boogerd vraagt het theoloog Koert van Bekkum, hoogleraar aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.

'Er is een tijd voor oorlog en een tijd voor vrede', zegt Prediker al. Nu lijkt het tijd voor oorlog, sinds het Rusland van Poetin Oekraïne is binnengevallen. Het leidt tot verschrikkelijke taferelen zoals we die lang niet in Europa gezien hebben. Wat kan je in zo'n bizarre en angstige tijd nou beter doen dan de Bijbel erbij pakken? De Bijbel is doordrenkt van oorlog. Zijn er Bijbelse situaties die lijken op wat er nu in Oekraïne gebeurt? Wat staat er in de opvallende oorlogswetten van de Bijbel? En hoe verhoudt de oorlogszucht in de Bijbel zich tot de vredelievende woorden van Jezus? Waar vinden we hoop? David Boogerd vraagt het professor theologie Arnold Huijgen.

"Jezus heeft niet echt bestaan'. 'Jezus was gewoon een wijze man die pas later door christenen goddelijk is gemaakt.' en 'Jezus bleef altijd aardig'. In deze aflevering praten we over Jezus, en dan vooral over de veel gehoorde misverstanden die er over Jezus zijn. De Bijbel geeft een gelaagd beeld van Jezus, de vier evangelisten schetsen geen uniform portret van de man uit Nazareth. Hoe ga je daarmee om? In deze aflevering stuiten we onder andere op een scheldende Jezus, die misschien ook niet de meest logische messias was. 'Wie zeggen de mensen dat Ik ben?', vroeg Jezus zelf al. David Boogerd gaat in gesprek met theoloog Almatine Leene, die ook college geeft over christologie en verschillende 'Jezusbeelden'.  

Als je ooit de hele Bijbel hebt doorgelezen, weet je dat er wetten zijn. Heel veel wetten. 613 om precies te zijn. Sommige van die wetten zijn ronduit raar (want waarom mag je niet kleding dragen van twee stoffen? Of meerdere gewassen verbouwen op dezelfde akker?). Maar erger nog dan deze rare wetten, zijn de wetten die barbaars lijken (Waarom moeten opstandige jongeren gestenigd worden? En waarom zijn er wetten die slavernij toestaan?) .Kortom: die wetteksten in de Bijbel, we slaan ze vaak maar wat graag over. Maar daar gaan we nu iets aan doen! Want op een of andere manier vinden theologen die wetten vaak fascinerend, waarom? Wat moeten we met die rare en ogenschijnlijk barbaarse wetten? Waarom laten de meeste christenen die wetten links liggen? En zijn er eigenlijk ook mooie wetten?David Boogerd vraagt het theoloog Koert van Bekkum, hoogleraar aan de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven.

Misschien is het wel een van de belangrijkste thema's uit de Bijbel: de Babylonische ballingschap. Als je de ballingschap eenmaal ziet, dan zie je het overal in de Bijbel. Letterlijk van de eerste tot de laatste bladzijde. De schok die de gewelddadige vernietiging van Jeruzalem en de tempel teweeg heeft gebracht, laat diepe sporen na in de bijbelboeken. Van de dieptreurige Klaagliederen tot de bittere Psalm 137 die eindigt met misschien wel het meest verschrikkelijke vers uit de Bijbel. De ballingschap lijkt het einde van het geloof in de God van Israël in te luiden, maar dan vindt er een bijzondere vernieuwing plaats die nog altijd veel te zeggen heeft voor onze tijd. Want ben je als gelovige in deze seculariserende maatschappij ook niet een soort balling? Sterker: leeft eigenlijk niet ieder mens in ballingschap? Hebben wij niet allemaal heimwee naar een plek waar we nog nooit zijn geweest?Zonder de ballingschap kan je de Bijbel moeilijk begrijpen, en zonder de ballingschap hadden we de Bijbel misschien niet eens een gehad. David Boogerd gaat in gesprek met theoloog Stefan Paas, tevens schrijver van het bepalende boek 'Vreemdelingen en Priesters', waarin de ballingschap ook een grote rol speelt.

We denken vaak dat de Bijbel gaat over God en mensen. Maar dan verliezen we een belangrijke dimensie uit het oog: die van bovennatuurlijke wezens: engelen en demonen. In deze podcast staan we stil bij de positieve variant: engelen. Engelen spreken natuurlijk ontzettend tot de verbeelding, maar dat is misschien ook de valkuil. Vergeet dat beeld van schattige, ietwat mollige baby’s met vleugeltjes, want wat de Bijbel écht over engelen zegt is veel interessanter. Wat is de rol van engelen volgens de Bijbel? Wie is de mysterieuze ‘engel van de Heer’ die in de Bijbel op belangrijke momenten opduikt? En hebben wij echt een beschermengel zoals Jezus lijkt te suggereren? Wat moeten wij hier als moderne mensen mee?David Boogerd vraagt het theoloog Almatine Leene.

In het tweede deel van ons Paulus-tweeluik volgen we Paulus' indrukwekkende reizen langs prominente steden als Athene, Korinthe en het centrum van de toenmalige wereld: Rome. En dan verwijnt Paulus opeens van het podium. Wat is er gebeurd en hoe is het met Paulus afgelopen? En waarom botste hij steeds met de Romeinse macht?Ook staan we stil bij Paulus' immense nalatenschap. Was hij die fanatiekeling die Jezus' leer heeft dichtgetimmerd in een dogmatisch en vrouwonvriendelijk geloof?  David Boogerd vraagt het theoloog Arnold Huijgen.

Hij is gegeseld, gestenigd, gevangen gezet, zelfs gebeten door een giftige slang. Hij discussieerde met koningen, debatteerde met Griekse filosofen en schreef de meest beroemde brieven ooit. Hij vervolgde christenen, totdat hij zelf oog in oog kwam te staan met de opgestane Jezus. Dit kan maar over één man gaan: de apostel Paulus.Volgens sommigen is hij alles wat er mis is met het christendom, anderen zien hem als een revolutionaire, inspirerende apostel. Wie hij ook was, hij was in ieder geval de man die het christendom voorgoed veranderde, zonder twijfel de meest belangrijke man in het christelijk geloof na Jezus. Paulus. In deze aflevering het eerste deel van het gesprek dat David Boogerd voerde met theoloog Arnold Huijgen. Het gaat over wat Paulus zo fascinerend maakt, wat we nog niet van hem weten en hoe weinig het scheelde of Paulus was afgescheurd van de kerk van Petrus en Jakobus.