Leven na de groei: de podcast over de nieuwe economie
Just Enough
Kunnen we in de toekomst gelukkiger leven binnen de draagkracht van mens en aarde? Dat zou geweldig zijn, maar je vraagt je af: hoe dan?! Wij schreven daarover in 2022 een hoopvol boek: 'Er is leven na de groei'. Duizenden mensen lazen het en velen reageerden met vragen en ideeën. Geweldig! Daarom brengt Just Enough nu de Leven na de groei podcast uit. We bespreken wat leven na de groei en de nieuwe economie voor jou en voor ons als samenleving betekenen. We hebben uit de vele reacties geput om de thema's te selecteren die mensen het meest bezighouden. Ook beantwoorden we nieuwe luisteraarsvragen.
Wat kun je verwachten?
We brengen maandelijks een bulletin waarin we een actueel thema belichten, en een special waarin we een tijdloos onderwerp uitdiepen. Telkens vanuit ons vernieuwende perspectief gericht op het doel gelukkiger leven binnen de draagkracht van mens en aarde. We benaderen de thema's persoonlijk én maatschappelijk. Wat betekent het voor jouw leven? En welke stappen kunnen wij nu al zetten, bij bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en in de politiek, om rechtvaardiger en duurzamer om te gaan met mens en milieu, dichtbij en ver weg?
Een combinatie van inspiratie en praktische handvatten, dus.
Wie hoor je zoal?
Podcastmaker Allard Amelink, bekend van onder andere de Podcast Filosofie van Centre Erasme, is de host van de podcast. In twee à drie afleveringen per maand gaat hij in gesprek met de auteurs achter het boek, met de bevlogen onderzoekers achter consumentencollectief Just Enough en met interviewgasten. Ook horen we maandelijks luisteraars die een vraag hebben of een idee pitchen.
Heb je zelf een vraag of een idee op het terrein van leven na de groei? Of wil je heel graag dat we een bepaald onderwerp uitdiepen? Stuur dan een mailtje naar post justenough.nl
Kijk voor meer informatie op www.justenough.nl/podcast
Wat kun je verwachten?
We brengen maandelijks een bulletin waarin we een actueel thema belichten, en een special waarin we een tijdloos onderwerp uitdiepen. Telkens vanuit ons vernieuwende perspectief gericht op het doel gelukkiger leven binnen de draagkracht van mens en aarde. We benaderen de thema's persoonlijk én maatschappelijk. Wat betekent het voor jouw leven? En welke stappen kunnen wij nu al zetten, bij bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en in de politiek, om rechtvaardiger en duurzamer om te gaan met mens en milieu, dichtbij en ver weg?
Een combinatie van inspiratie en praktische handvatten, dus.
Wie hoor je zoal?
Podcastmaker Allard Amelink, bekend van onder andere de Podcast Filosofie van Centre Erasme, is de host van de podcast. In twee à drie afleveringen per maand gaat hij in gesprek met de auteurs achter het boek, met de bevlogen onderzoekers achter consumentencollectief Just Enough en met interviewgasten. Ook horen we maandelijks luisteraars die een vraag hebben of een idee pitchen.
Heb je zelf een vraag of een idee op het terrein van leven na de groei? Of wil je heel graag dat we een bepaald onderwerp uitdiepen? Stuur dan een mailtje naar post justenough.nl
Kijk voor meer informatie op www.justenough.nl/podcast
Episodes
Mentioned books
Jun 16, 2025 • 1h 17min
Limitarisme: tijd voor een bestaansmaximum (met Ingrid Robeyns)
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ We hebben in Nederland een zogenaamd bestaansminimum. De armoedegrens lag in 2023 op 1.510 euro per maand voor een alleenstaande. Voor een stel met twee jonge kinderen lag deze op 2.535 euro. Dat is dus de ondergrens. En 3,1% van de Nederlanders zit onder die ondergrens en nog veel meer mensen zitten maar net boven die ondergrens. Er is dus een ondergrens (waar je vervolgens onder kunt blijken te zitten), maar er is geen bovengrens. Er is een bestaansminimum, maar geen bestaansmaximum. Terwijl als we kijken naar leven binnen de draagkracht van mens en aarde, dat een minstens zo belangrijke grens is. De rijksten ter aarde (en daar behoort een groot deel van Nederland toe) hebben veruit de grootste impact op het klimaat. Ze hebben ongekend grote politieke macht en daarmee is hun welvaart een gevaar voor de democratie - iets wat eerder wat abstracter was, maar tegenwoordig zie je de oligarchen letterlijk op de eerste rij zitten. Zet een maximum op wat je mag bezitten en je neemt veel uitwassen van geld weg. De school die dit voorstaat wordt het limitarisme genoemd?Maar leg je daarmee niet ondernemerschap plat? Superrijken zijn toch ook heel belangrijk door middel van hun filantropie? En hoe pak je het praktisch aan?Paul en Allard bespreken dit alles met de bedenker van het limitarisme, prof. dr. Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethiek van instituties aan de Universiteit Utrecht.
Jun 2, 2025 • 1h 7min
Vier adviezen waarmee je goede moed en hoop kunt houden, ook bij tegenwind
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Je wilt vasthouden aan je idealen, ook als het moeilijk wordt, maar waar haal je in hemelsnaam de handvatten vandaan om dat te doen?! In deze aflevering vertelt Paul openhartig over zijn moeilijke momenten en geeft hij op grond van zijn jarenlange ervaring met non-profitwerk vier concrete adviezen hoe je moedig en hoopvol kunt blijven. Deze manieren om vol te houden krijgen we in ons onderwijs en onze cultuur helaas niet aangereikt: we moeten er zelf mee aan de slag. In deze aflevering vertelt Paul hoe hij dat aanpakt en wat dat oplevert. We beantwoorden in deze aflevering ook een luisteraarsvraag. Lees/luister/kijktips:Boek: Ends and Means van Aldous Huxley.Boek: Where Do We Go From Here? van Martin Luther King.Film: Malcolm X (biopic).Film: Selma (over de mars van Martin Luther King naar Selma).Film: Salt of the earth over Sebastião Salgado, oorlogs- en natuurfotograaf en natuurherstellerBoek: Wie is de mens? van Abraham Heschel (die arm in arm met Martin Luther King naar Selma marcheerde).Podcast: Moderne Profeten, tips voor specifieke afleveringen: Martin Luther King, Desmond Tutu, Dorothy Day, Jacques Ellul, Aleksej Navalny, Leymah Gbowee, Etty Hillesum.Documentaire: Navalny, over het leven, de moed en het verzet van Aleksej Navalny.Vind gelijkgestemden: kom naar de meet-ups van Just Enough!
May 19, 2025 • 1h 12min
"Elk jaar sterven 4.700 Nederlanders die werken met giftige stoffen": toxicoloog Jacob de Boer biedt inzichten & oplossingen
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Ze zijn te vinden in jouw huis of tuin, ze zijn een van de grootste veroorzakers van milieu- en gezondheidsschade, maar toch hoor je er nauwelijks over: giftige stoffen. Wij vonden Prof. Jacob de Boer, een gezaghebbend toxicoloog die regelmatig optreedt in de media, bereid om jullie bij te praten over dit belangrijke, onderbelichte onderwerp. Bij het maken van de opname zaten Allard en Paul met hun oren te klapperen, niet vanwege de uitleg (die uitermate concreet en helder is) maar vanwege de enorme implicaties van dit vraagstuk. Zo zijn er alleen al in Nederland jaarlijks zo'n 4.700 beroepsgerelateerde sterfgevallen als gevolg van toxische stoffen. Laat staan hoeveel mensen er ziek worden en hoeveel dieren, planten en ecosystemen er vergiftigd worden! Zoals je van ons gewend bent, brengt deze aflevering jou niet alleen een heldere probleemanalyse maar ook concrete oplossingsrichtingen, voor jouw huishouden en voor de samenleving. Zie ook deze recente aflevering van Zembla over PFAS: https://npo.nl/start/serie/zembla/seizoen-25/zembla_119/afspelen
May 5, 2025 • 52min
Concrete ideeën om postgroei toe te passen in jouw gemeente. Help jij mee om ze te verspreiden?
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ In maart 2026 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Deze aflevering zit boordevol concrete ideeën om onze visie van leven na de groei toe te passen in jouw gemeente. We bieden je dus volop inspiratie. Het is cruciaal dat deze ideeën lokale beslissers bereiken: gemeenteraadsleden, schrijvers van lokale verkiezingsprogramma's, wethouders en beleidsambtenaren. Help je mee om deze ideeën te verspreiden? Aan het einde van de aflevering geven we praktische tips hoe je dit kunt doen. Je kunt deze aflevering delen, of een van de gratis handreikingen die we hebben opgesteld:Je kunt de handreiking selectieve groei voor decentrale overheden gratis downloaden via: www.selectievegroei.nl De handreiking postgroei voor decentrale overheden kun je hier downloaden. Het Post-Growth City rapport vind je hier.
Apr 21, 2025 • 45min
Met 30% van de wereldwijde productie leeft iedereen een goed leven. Matthias Olthaar over zijn nieuwe boek Alles van waarde
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ We kennen het wel: van die economische berichtgeving in de media. Die ons vertellen dat de economie moet groeien. Bijvoorbeeld om welvarender te worden of armoede de wereld uit te helpen.Maar klopt die berichtgeving wel? Niet als we beter leren begrijpen wat economie eigenlijk is. Door beter te begrijpen waar economie om draait, gaan we heel anders kijken naar de economie en ontdekken we ook onze eigen rol in het mede vormgeven van de economie. Het resultaat: een fors hogere kwaliteit van leven voor al het menselijke en niet-menselijke leven op aarde.Matthias Olthaar schreef hierover het boek Alles van waarde en vertelt erover in deze podcast.Het boek kun je via deze link bestellen bij jouw favoriete boekwinkel: https://libris.nl/a/matthias-olthaar/alles-van-waarde/501605219#paperback-9789083483603
Apr 7, 2025 • 53min
De handelsoorlog en de toekomst van de Europese industrie: dit is de grootste kans voor Europa
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Deze aflevering is geen klaagzang! Ja, de Europese industrie heeft het al zwaar. Ja, er komt ook nog een handelsoorlog bij. Er dreigt paniekvoetbal: gaat onze Europese milieuwetgeving nu overboord? Maar Paul Schenderling betoogt in deze aflevering dat deze crisis niet alleen gevaren kent, maar ook een katalysator kan zijn voor Europa om eindelijk te doen wat we al véél eerder hadden moeten doen. Namelijk: vraag creëren voor groene industrieproducten. Dát is onze grootste kans. Het is verhaal met perspectief: voor onze industrie, voor onze democratie en voor de aarde. Podcasthost Allard Amelink bevraagt Paul op zijn analyse en op de concrete oplossingen die hij op basis van de visie van Postgroei Nederland voorstelt. Laat je schouders dus niet hangen, maar luister deze aflevering en deel onze positieve visie met vrienden en bekenden.In de aflevering wordt de productwijzer van Just Enough benoemd die we onlangs gelanceerd hebben, hoera! Neem vooral een kijkje en klik hier.
Mar 17, 2025 • 49min
Hoera, er gaan ook trends de goede kant op! (met Jasper van den Driest, CEO van Vandebron)
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Het is soms wat ontmoedigend: alle mondiale trends gaan de verkeerde kant op. Toxische stoffen, biodiversiteit, grondstoffen - telkens is de beweging de kant op die we niét willen. Maar dat geldt gelukkig toch niet overal. Het aandeel hernieuwbare energie neemt juist flink toe. Sterker nog, de groei overtreft steeds onze stoutste verwachtingen, omdat we niet goed zijn in exponentieel denken. Dat heeft te maken met dat we betere keuzes maken, maar vooral met de economie. Het goede en het rendabele gaan bij zonne-energie hand in hand.Maar waar halen we al die grondstoffen voor zonnepanelen en windmolens vandaan? Hoe moeten we omgaan met netcongestie? En wist je dat even schuiven met wanneer je je wasmachine aanzet, zowel de wereld als jouw portemonnee enorm kan helpen?Allard en Matthias spreken de man die hier alles van af weet: Jasper van den Driest, de CEO van Vandebron.
Mar 4, 2025 • 57min
Hoe word ik gelukkig? Dit nieuwe perspectief laat je totaal anders naar deze vraag kijken.
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Wat is geluk en hoe word ik gelukkig? Het zijn even belangrijke als ongrijpbare vragen die we vandaag de dag vooral aan de hand van inzichten uit de psychologie proberen te beantwoorden. Maar tijdens zijn promotieonderzoek kwam Paul Schenderling erachter dat wat de psychologie ons vertelt over geluk erg beperkt is. Hij ontdekte gelukkig óók dat er onder andere vanuit de sociologie en de filosofie een nieuw perspectief op geluk is ontwikkeld dat ons begrip van geluk enorm kan verrijken. In deze aflevering ontrafelen Allard en Paul aan de hand van persoonlijke voorbeelden wat dit nieuwe perspectief inhoudt en hoe je daardoor anders naar je eigen levensgeluk gaat kijken. Gaandeweg vraag je je af: hoe gelukkig maakt de hedendaagse samenleving ons eigenlijk? Dat is een vraag die in Leven na de groei uiteraard niet mag ontbreken. Want onze visie op een leven na de groei blijkt ook op deze vraag een verfrissend perspectief te bieden. Enkele bronnen bij deze aflevering om je verder te verdiepen:Michael Argyle, The Psychology of HappinessZygmunt Bauman, Liquid Modernity en Liquid TimesViktor Frankl, De zin van het bestaanAbraham Heschel, Wie is de mens?
Feb 17, 2025 • 1h 9min
Internet maakt herrie (en nog veel meer dingen die je niet wist over de digitale wereld)
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ Niet meer kabels door je huis voor internet, maar Wifi. Niet alle programma’s op je computer, maar in de cloud werken. Overal waar je rondloopt internet op je telefoon, laptop en tablet. De digitale wereld zweeft. Waar je ook komt, je bent zonder fysieke afhankelijkheden verbonden met alles en iedereen. Maar om die zwevende wereld mogelijk te maken, is er een keiharde, fysieke wereld. En dat beginnen we toch langzaamaan steeds vaker te zien. Russische schepen die internetkabels in de zee proberen te vernietigen – “he, internetkabels in de zee?” Datacenters die in onze landschappen verrijzen – “he, het zat toch in de cloud?” En wat te denken van de klimatologische impact van ons digitale gedrag. In deze aflevering spreken Allard en Matthias met Bernard van Gastel, Universitair docent Duurzame digitalisering aan de Radboud Universiteit.
Feb 3, 2025 • 1h 1min
Waarom we de impact van de strijd om AI-dominantie ondanks de hype schromelijk onderschatten
Bezoek de productwijzer op https://productwijzer.justenough.nl/ AI en de mondiale race naar AI-dominantie zijn al maanden een grote hype, dus we weten allemaal dat er veel op het spel staat. Toch durft Paul Schenderling na het lezen van een aantal scherpe analyses de stelling aan dat we de impact van deze race nog steeds schromelijk onderschatten. AI-dominantie heeft niet alleen grote gevolgen voor producten, diensten en banen, maar zal naar alle waarschijnlijkheid ook de machtsverhoudingen in economieën wereldwijd op z'n kop zetten en een nieuw economisch tijdperk inluiden. In deze podcastaflevering legt Allard Amelink, onze podcasthost, Paul het vuur na aan de schenen: Waarom zou dit zo zijn? Wat betekent dit voor bedrijven, werknemers en burgers? Hoe kan Europa hier het beste op reageren? En wat kunnen wij zelf doen? Je hoort het allemaal in deze aflevering, waarin we je meenemen in een achtbaan en daarna weer netjes met beide voeten op de grond zetten (beloofd!). Bronnen en analyses die ten grondslag liggen aan deze aflevering:Rob de Wijk, De nieuwe wereldorde.Ronald Meester en Marc Jacobs, De onttovering van AI.Henry Farrell en Abraham Newman, Underground Empire.Daron Acemoglu en Simon Johnson, Power and Progress.Karl Marx, Das Kapital.Yanis Varoufakis, Technofeudalism.McKenzie Wark, Capital is Dead.Koen de Leus en Philippe Gijsels, De nieuwe wereldeconomie.John Kenneth Galbraith, The Industrial State.Ben je op zoek naar alternatieven:- Gmail: Proton Mail- Google Maps: Open Street Maps- Instagram: Pixelfed- X en Facebook: Bluesky of Mastodon- Whatsapp: Signal- Chrome: Brave- Google Docs: gewoon een betaald abbonnement op Office 365 nemen of Open Office- Podcasts: AntennaPod
