Macro met Boot en Mujagić | BNR

De CBS-cijfers over de detailhandel in maart laten een hogere omzet ziet, maar minder verkochte volumes dan een jaar eerder in dezelfde maand. Dat betekent dat de prijzen zijn gestegen. Maar met name voor non-food producten, producten die niet eetbaar of drinkbaar zijn, geldt dat de prijsstijgingen de omzet niet kunnen redden, ziet redacteur macro-economie van het FD Marijn Jongsma. Volgens Jongsma komt dat omdat mensen voorzichtiger worden met het uitgeven van geld. 'Maar omdat de prijzen hoog zijn blijft het geld macro-economisch gezien wel gewoon rollen.' Een belangrijke stut onder de economie, noemt Jongsma dat. 'De consumptie blijft ondanks alles redelijk op peil.' Dat is ook te danken aan het feit dat de overheid ons een beetje heeft afgeschermd van de hoge energieprijzen, legt Jongsma uit. 'Al zijn de prijzen daar nu natuurlijk wat gedaald.' De grote vraag van dit moment is dan ook: wat gaan die energieprijzen doen? 'We zijn nu blij dat het laag is, maar weten niet wat er gaat gebeuren.' Eurostat komt deze week met Europese cijfers over het bruto binnenlands product (bbp). Jongsma heeft zich alvast verdiept in wat de economen van banken, en andere kenners, voorspellen. 'Bijvoorbeeld Rabobank verwacht een groei van een half procentje ten opzichte van het afgelopen kwartaal. Dat kwartaal kent ten opzichte van het kwartaal daarvoor een lichte krimp.' Als dat nog een keer gebeurt moeten we spreken van een recessie. 'Maar met alle voorspellingen samengevat komen we uit op een groei van 0,2 procent. Het lijkt erop dat we aan een recessie ontsnappen.' De donkere wolk die momenteel boven de markt hangt is dat banken kritischer zijn bij het verlenen van kredieten, ziet Jongsma. 'De ECB heeft de rente flink opgeschroefd. In deze mate hebben we dat nog nooit gezien. We weten niet wat daarvan de impact gaat zijn.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De obligatiehouders van Credit Suisse spannen ten onrechte een rechtszaak aan tegen de Zwitserse toezichthouder. Dat vindt hoogleraar Economie Sweder van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam. 'Overal wordt gezegd dat obligaties afgeschreven zijn, maar dat is helemaal niet zo.' Van Wijnbergen benadrukt dat het niet om obligaties gaat, maar om coco's. 'Ze zijn onderdeel van de kapitaalsbuffer van de bank. Met die reden heten ze ook AT1's - additional tier 1's. Dat geldt als de kapitaalsbuffer van een going concern.' En dus zijn ze volledig volgens de regels - die de coco-houders kenden - afgeschreven, zegt Van Wijnbergen. Dat die coco's naar 0 zijn gedaald, is een beslissing geweest van Credit Suisse zelf. Volgens de hoogleraar converteren coco's tegen een bepaalde uitwisselprijs, 'en zij hebben bij de uitgifte gekozen voor een oneindig hoog getal, en dus gaan ze naar nul', vervolgt hij. 'De coco-houders wisten dat ook, met die reden kregen ze een hoog rendement.' Piepen Hij spreekt van een rendement dat zo'n 8 tot 9 procent betrof, ontzettend hoog in tijden van lage rentes. 'Daar zijn ze voor beloond, en het feit dat ze nu lopen te piepen heeft ofwel te maken met dat ze hun eigen prospectus niet goed hebben gelezen, of dat ze maar wat proberen. De Zwitsers hebben zich in ieder geval aan de regels gehouden.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Opslagtankexploitant Vopak heeft voor meer dan 400 miljoen dollar aan private leningen in de Verenigde Staten geplaatst. Waar dat an sich weinig nieuwswaardig lijkt, daar staat het volgens hoogleraar Arnoud Boot voor iets groters. 'Het staat voor de algehele groei van de private markt.' Volgens Boot bestaat die private markt uit het 'direct plaatsen van leningen bij institutionele beleggers'. Als voorbeelden noemt hij verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen. 'Grofweg heb je drie hoofdmanieren om schulden uit te geven', duidt hij de situatie. 'Je hebt bankleningen, je hebt obligaties en je hebt dus een directe lening van de partij die het zelf heeft.' De reden dat de private markt zo gegroeid is, zit hem volgens Boot in de manier waarop informatietechnologie een rol speelt in de samenleving. Grote beleggers zijn in staat om alles in te zien over Vopak, gaat Boot verder. 'Beleggers kunnen gemakkelijker bedrijven beoordelen, en zijn dus sneller geneigd ergens geld in te steken als uit de informatie blijkt dat het om een respectabel bedrijf gaat.' Geen formele eisen Boot benadrukt dat er ook geen prospectus of formele eisen aan te pas komen, 'omdat het bij een directe investeerder terechtkomt'. 'Die belegt er in, en het is een volwassen partij die zijn eigen broek op moet kunnen houden. Daarom kan er onderhands belegd worden.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Uit onderzoek van het Centraal Planbureau blijkt dat veel bedrijven prima in staat zijn om de gestegen energiekosten door te berekenen, en daar in een aantal gevallen zelfs nog een schepje bovenop doen. Volgens hoogleraar Arnoud Boot kwamen daar twee belangrijke conclusies uit naar voren. 'De eerste is dat er in bepaalde bedrijfstakken gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om de prijzen extra te verhogen. Want als prijzen sterk fluctueren, valt het niet zo op als je de prijzen verhoogt. Maar de belangrijkste conclusie is dat het cruciaal is om bedrijven de gelegenheid te geven om zich zelf aan te passen. En dat kunnen ze.' Als voorbeeld noemt Boot dat de industrie 40 procent minder gas heeft verbruikt. 'Daarnaast krijg je ook aanpassingen in de samenstelling van bedrijven', vervolgt hij. 'We hebben in dit landje bepaalde bedrijfstakken die nooit zo groot hadden moeten worden, vanwege de energie en ruimte die ze verbruiken, of de luchtvervuiling die ze veroorzaken.' Als een gigantisch bedrijf als bijvoorbeeld Tata Steel een effect op de omgeving én een energieverbruik heeft dat niet past, dan moeten we volgens Boot van zo'n bedrijf af. 'Die luchtvervuiling in een dichtbevolkt gebied, daar moet je vanaf.' Zeker gezien de extreem lage werkloosheid in Nederland, is het volgens Boot onnodig om zulke bedrijfstakken in Nederland te houden. 'Dat is een valide argument in bijvoorbeeld Zuid-Europa, waar je een jeugdwerkloosheid van twintig procent hebt. In een land als Nederland is dat een raar argument om te gebruiken.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De inflatie in de eurozone daalt voor de vijfde maand op rij. Afgelopen maand stegen de prijzen met 6,9 procent ten opzichte van een jaar eerder. Dat blijkt uit de definitieve inflatiecijfers van Eurostat. 'Goed nieuws', zegt econoom Edin Mujagić, 'maar als je onder de motorkap kijkt zie je toch dat er dingen misgaan.'  Volgens Mujagić zijn er twee problemen aan te wijzen onder de Europese motorkop. Allereerst is de kerninflatie - de inflatie zonder voedsel- en energieprijzen meegerekend - licht gestegen van 5,6 naar 5,7 procent. 'Dat geeft toch aan dat het hardnekkiger is', zegt Mujagić. Dat de kerninflatie licht is gestegen is en de reguliere inflatie gedaald, komt door de sterke daling van de energieprijzen sinds eind vorig jaar. 'En daarnaast is de diensteninflatie misschien wel het hardnekkigst', vervolgt Mujagić. In maart was de gemiddelde prijsstijging van diensten 5,1 procent, ten opzichte van de 4,8 procent in de maand daarvoor.  De Europese Centrale Bank (ECB) wil de inflatie in de eurozone terugbrengen naar rond de 2 procent, maar dat gaat volgens Mujagić niet lukken dit jaar. 'Door die twee problemen samen, de diensteninflatie en de kerninflatie, is de kans groot dat de inflatie niet teruggaat naar het niveau dat de ECB wil zien. Dat noemen we plateauvorming op een veel te hoog niveau. 'Nu hanteert de ECB nog een rentepercentage van 3,50 procent, maar dat kan verder oplopen tot 3,75 procent. 'Dat zet wel wat zoden aan de dijk', zegt Mujagić, 'maar bij dit soort inflatiepercentages en het vooruitzicht dat de inflatie nog heel lang hoog blijft heb je echt hogere rente nodig.' Toch is er ook nog een lichtpuntje te vinden in de cijfers van Eurostat. Nederland heeft samen met Spanje en Luxemburg het laagste inflatiepercentage van de eurozone. 'Dat is welkom nieuws, want vorig jaar zaten we in de top vijf hoogste inflatiepercentages. Nu springen we er een keer gunstig uit', zegt Mujagić. 'Maar dan nog, dat je hier een beetje juichend doet over 4,5 procent inflatie geeft wel aan hoe de perceptie is veranderd. 4,5 is en blijft veel te veel.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar de gemiddelde rente voor spaarders in de Verenigde Staten op ongeveer 0,37 procent staat, gaat techbedrijf Apple nu spaarrekeningen aanbieden met een rente van ruim 4 procent. ‘Apple heeft al heel veel klanten en heeft het geld niet nodig, maar ik kan me goed voorstellen dat Apple die klanten steviger aan zich wil binden’, denkt econoom Edin Mujagic. Mujagic kijkt vooral naar het technische aspect van wat die klanten opleveren. ‘Het goud van de toekomst is data, gegevens over je klanten helpen daarbij. Apple heeft in de VS ongeveer 125 miljoen gebruikers, terwijl er meer dan 330 miljoen mensen wonen. Daar valt dus nog iets voor te halen.’ Dat Apple zich nu op de financiële markten wil begeven, zal een schrok zijn voor de klassieke banken, denkt Mujagic. ‘Banken zullen steeds meer concurrentie hebben uit de niet-traditionele hoeken.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eind vorige week publiceerde de Europese Commissie de zogeheten Schuldenmonitor, en Nederland kleurt rood. Dat is geen goed nieuws volgens hoogleraar Arnoud Boot. 'Het is in ieder geval verrassend.' Volgens Boot wordt Nederland 'nadrukkelijk genoemd' in de executive summary van de Schuldenmonitor, en dat vindt hij opvallend. 'Binnen de Europese Commissie is dit het onafhankelijk bureau wat klinisch kijkt naar de cijfers en of overheidsfinanciën houdbaar zijn', aldus Boot. 'Daar verwacht je Nederland niet tussen, en precies vanwege de reden waar de Europese Commissie onlangs enthousiast was.' Boot doelt daarmee op het 'opengooien van de schatkist' na het sluiten van het regeerakkoord van kabinet Rutte-IV. De Europese Commissie was daar volgens Boot blij mee, omdat Nederland daar ook een zekere mate van onverantwoordelijkheid mee liet zien. Volgens de Schuldenmonitor - die de zaken wat minder politiek bekijkt - heeft Nederland te kampen met een structureel probleem dat de overheidstekorten gaan toenemen over de tijd. 'En daar bovenop hebben we in een relatief korte tijd onze hele goede uitgangspositie verslechterd.' Lees ook het artikel. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Beursgenoteerde bedrijven hebben steeds vaker moeite met het vinden van een accountant, en dreigen daarmee hun notering kwijt te raken. Volgens hoogleraar Arnoud Boot heeft dat alles te maken met het feit dat er maar zes accountantskantoren zijn die beursgenoteerde bedrijven mogen controleren.  Dat getal slinkt naar vier als een beursgenoteerd bedrijf ook internationaal opereert. Als voorbeeld haalt Boot voormalig voorzitter Peter Paul de Vries van Vereniging Effectenbezitters aan, die in het bezit is van enkele kleinere beursgenoteerde bedrijven. 'Hij zegt klem te zitten omdat hij geen accountant kan vinden', zegt Boot. 'En nu dreigen drie bedrijven de notering te verliezen.' Maar, vervolgt Boot, dat heeft niet te maken met het feit dat er te weinig accountants zijn. Integendeel. 'Volgens de huidige voorzitter van de Vereniging Effectenbezitters maken die kleine bedrijven er juist een puinhoop van, en durven de accountantsorganisaties die klanten gewoon niet aan te nemen.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

De bekendmaking van de Amerikaanse inflatiecijfers biedt hoop, vindt macro-econoom Edin Mujagic. 'De hele wereld keek uit naar de cijfers, en de wereld is ook min of meer blij mét de cijfers.' En die blijdschap is te verklaren. Niet alleen is de inflatie in de Verenigde Staten van 6 procent vorige maand gezakt naar 5 procent afgelopen maand. 'Dat is welkom nieuws in een omgeving van zeer hoge inflatie', zegt hij, terwijl hij benadrukt dat dat cijfer het jaarperspectief bedraagt. 'Als je van maand op maand kijkt, wat een beter beeld geeft, stemt dat ook hoopvol.' En hoewel de kerninflatie (inflatie zonder energie en voedsel, red.) iets is opgelopen naar 5,6 procent, denkt hij dat dat geen naam mag hebben. Maar er zit een addertje onder het gras, geeft ook Mujagic toe. Bij het berekenen van het percentage heeft de Amerikaanse Federal Reserve hulp ingeroepen van de wiskunde. Mujagic benadrukt dat de daling 'heel duidelijk' het resultaat is van het kijken naar de verandering van jaar op jaar, welke gezien de omstandigheden waarin de wereld een jaar geleden verkeerde, erg groot is. 'Dat effect is nog niet weg, maar zal de komende maanden wél wegebben.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het economisch herstel na jaren van pandemie en de oorlog in Oekraïne is eindelijk op gang gekomen, en lijkt nog lang niet te stoppen. Dat is de conclusie van het Internationaal Monetair Fonds in hun Global Economic Outlook. En dat stemt macro-econoom Edin Mujagic meer dan tevreden. Daarnaast daalt de inflatie ook nog eens. 'Enerzijds door het statistische effect en anderzijds doordat de renteverhogingen die centrale banken sinds het voorjaar hebben doorgevoerd nu eindelijk grip beginnen te krijgen op geldontwaarding', duidt Mujagic. Dat betekent dat er voor het eerst in lange tijd sprake van een normale situatie. Volgens Mujagic is dat ook te herleiden uit de groeiramingen, waar de vrees nog niet zo lang geleden was dat er maar een paar landen zouden zijn die een recessie zouden ontlopen. Nu is dat precies andersom: 'In Europa zijn er welgeteld twee landen die een heel erg milde recessie zullen meemaken', vervolgt hij. 'Maar voor de rest is er overal sprake van groei.'See omnystudio.com/listener for privacy information.