Macro met Boot en Mujagić | BNR

DNB-president Klaas Knot heeft leiders van de G20-landen in een brief gewaarschuwd voor mogelijke nare gevolgen van de hoge staatsschulden waar sommige landen mee kampen. De manier waarop hij dat deed, noemt econoom Edin Mujagic 'fantastisch'.Knot gaf de waarschuwing vanuit zijn rol bij de Financial Stability Board (FSB), dat economische ontwikkelingen in de gaten houdt en probeert te voorkomen dat zich grote rampen voordoen. 'Daar hoort dit bij, want als je leiders waarschuwt dan kunnen ze ook maatregelen nemen', zegt Mujagic.Tussen de redenering van Knot is volgens Mujagic geen speld te krijgen. 'De schulden zijn opgelopen, de rentes zijn opgelopen, en de kans is ook groot dat de rentes verder gaan oplopen.' Het is volgens hem overigens wel te hopen dat de leiders van de G20-landen niet totaal overvallen zijn door de brief van Knot.De manier waarop Knot zijn waarschuwing verwoordde, noemt Mujagic 'fantastisch'. 'Er staat duidelijk: jongens, doe nou niet of er niets aan de hand is. Maar dat doet hij zonder dat het overslaat tot paniek en zonder te zeggen dat het onoverkoombaar is dat er grote rampen gaan gebeuren.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De huidige lijdensweg van Big Bazar staat eigenlijk voor een veel breder probleem, zegt econoom Edin Mujagic. De winkelketen lijkt het loodje te leggen, mede door de hogere huur-, personeels- en energiekosten, naast bedrijfsspecifieke omstandigheden. 'Het ene bedrijf kan minder goed om met die gestegen kosten dan het ander, maar dát de kosten stijgen, daar hebben alle bedrijven mee te maken.'  Een voorzichtige blik in de toekomst leert dat het om structurele kostenstijgingen gaat, zegt Mujagic. Ga maar na: loonstijging hangt samen met vraag en aanbod van arbeid. Ook vergrijzing zorgt voor structurele schaarste van arbeid, waardoor ook de kans op loonstijgingen verder groeit. 'Je moet ervoor waken dat je alleen de koppeling legt met inflatie. De afgelopen jaren is er iets structureel veranderd: arbeid wordt schaarser en dat gaat een rol spelen.' Voor de vakbonden betekent het dat ze bovenop een compensatie voor de inflatie geen genoegen nemen met alleen een compensatie, wat de inflatie juist verder kan opjagen. Als je ervan uitgaat dat de stijging van de consumptie gelijke tred houdt met de economische groei, dan gaan de stijgende kosten relatief steeds zwaarder wegen. 'Dus ik ben bang dat bedrijven zich moeten opmaken voor lastigere jaren die voor ons liggen.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het moet voor Fed-voorzitter een feestelijk weekend zijn geweest, denkt econoom Edin Mujagic. Er kwamen in de Verenigde Staten vorige maand 187.000 nieuwe banen bij, wat volgens Mujagic muziek in de oren van Powell moet zijn geweest. 'Het geeft aan dat de arbeidsmarkt lekker draait, maar dat de oververhitting daarvan steeds kleiner wordt.' Volgens Mujagic is de groei van de werkgelegenheid net genoeg om de aanwas van de Amerikaanse beroepsbevolking op te vangen. Ook aan de stijging van de werkloosheid is volgens de econoom te zien dat de arbeidsmarkt normaliseert. 'Die stijging kwam uit de best mogelijke hoek, namelijk: meer mensen die zich aanbieden als werkzoekende. De vraag naar arbeid blijft dus ongeveer even groot en het aanbod neemt toe.'Hoewel de arbeidsmarkt dus steeds minder oververhit is, bestaat er nog altijd wel grote krapte. Toch is de situatie een stuk gunstiger dan we een paar maanden geleden hadden voorzien. 'Het aantal nieuwe banen over de afgelopen maanden is omlaag bijgesteld. Dat zijn er over de laatste zes maanden ruim 300.000 minder dan verwacht. Dat geeft aan dat de oververhitting al in een eerder stadium begon te spelen, niet alleen vorige maand.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandse inflatie op jaarbasis is van 4,6 procent in juli gedaald naar 3 procent in augustus, maar in de landen om ons heen is de trend minder gunstig. 'De ECB ziet dat de inflatie stabiliseert, maar dat is wel op een behoorlijk hoog niveau', zegt econoom Edin Mujagic. Voor het bepalen van het rentebeleid kijkt de centrale bank volgens Mujagic niet naar naar de huidige inflatiecijfers, maar naar de trend van inflatie. 'De trend is dalend, en dat geeft de ECB enige ruimte om de rente de komende maanden misschien niet al teveel te verhogen.' Hoewel de ECB de rente bij de volgende vergadering op 14 september dus mogelijk niet hoeft te verhogen, kunnen we er in ieder geval op rekenen dat er voorlopig geen verlaging aan zit te komen, aldus Mujagic. 'Op welk hoog niveau de ECB ook stopt met de cyclus van renteverhogingen, dat zal het niveau zijn waarop het nog lang zal blijven. Renteverlagingen zitten er voorlopig echt niet in.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

In juli was er geen sprake van toenemende geldgroei, zo blijkt uit cijfers van de Europese Centrale Bank. Sterker nog - de geldhoeveelheid in de eurozone is voor het eerst sinds 2010 gekrompen, en dat is een belangrijk gegeven vindt macro-econoom Edin Mujagic. 'De toename van geldgroei is uiteindelijk de brandstof die aanhoudende inflatie mogelijk maakt.' Inflatie die zeker al twee jaar lang als een wilde om zich heen slaat, en die ervoor zorgt dat al het monetaire beleid in die periode erop gericht is om de inflatie te verslaan, aldus Mujagic. 'Als je dan nu het bericht krijgt dat de geldgroei afneemt, dan is dat zeker goed nieuws', duidt hij. 'Zeker met het oog op het winnen van de oorlog tegen inflatie.' De volgende ECB-vergadering op 14 september is dan ook een cruciale datum voor de centrale bank, omdat de cijfers meegenomen zullen worden in een volgend rentebesluit. De mogelijkheid bestaat zelfs dat de ECB - dankzij de bevindingen - afziet van een verdere renteverhoging. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Centrale banken zitten met de handen in het haar door de dominante rol van de overspannen arbeidsmarkt. Dat vindt hoogleraar Arnoud Boot. Hoewel dat met name geldt voor de Verenigde Staten, zoals uit toespraken tijdens het Federal Reserve-symposium in het Amerikaanse Jackson Hole bleek, speelt het ook een rol in Nederland. Boot constateert dan ook dat er 'schijnbaar geen enkel monetair beleid' opgewassen is tegen die overspannenheid. 'Als dat zo is, blijft de prijsdruk aanwezig en zal het heel moeilijk zijn - zelfs in de Verenigde Staten waar men qua inflatie op ons voor ligt - om de uiteindelijke inflatie terug te krijgen naar 2 procent.' Een onverwoestbare economie, zo lijkt. Boot benadrukt echter dat er in de Verenigde Staten met 5,5 procent een hogere rente is dan in Europa, waar de rente 3,75 procent is. 'Er is sprake van een positieve reële rente in de Verenigde Staten, in verband met de kerninflatie van 4 procent en de naar beneden bijgestelde inflatieverwachting.' Groot optimisme Boot spreekt dan ook van een 'moderne welvaartsziekte', kijkend naar de stug overeind blijvende Amerikaanse economie. Het optimisme in de Verenigde Staten - wat politiek gezien niet lijkt te bestaan, afgaand op de verkiezingen - en in de economie aldaar, is volgens hem 'geweldig groot'. 'En wat is er nodig om die economie af te remmen? Men weet het gewoonweg niet.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar in België de overheid miljarden weet op te halen met het aanbieden van een eigen spaarrekening, onder de 'staatsbon', daar zou Nederland datzelfde moeten doen. Daar pleit econoom Edin Mujagić voor. 'Ongeveer de helft van alle Nederlandse staatsschuld is in handen van mensen die buiten Nederland wonen.' In België is sinds donderdag de 'staatsbon' geopend. Daarop kunnen mensen vanuit de hele Europese Unie hun spaargeld voor een looptijd van een jaar parkeren. In ruil daarvoor biedt de overheid een nettorendement van 2,81 procent aan. Doel van de staatsbon is met name om banken wakker te schudden om hun rentes te verhogen. Binnen één dag heeft de overheid daarmee al bijna twee miljard euro opgehaald, terwijl de inschrijving nog een week duurt. Ook voor Nederland zou deze optie financieel aantrekkelijk kunnen zijn, denkt Mujagić. Hij verwijst onder andere naar de Nederlandse grootbanken die 'slechts' een spaarrente van 1,25 tot 1,50 procent aanbieden. 'Maar dan hebben we het alleen nog maar over het voordeel voor de kleine spaarder die een hoger rendement kan krijgen.' Hij wijst ook naar de financiële voordelen voor de staat Nederland. 'Wij betalen over de staatsschuld ook rente, daar hebben we afgelopen jaar 5 miljard euro over betaald. Terwijl we toen in een jaar zaten met een historisch lage rente. De schattingen zijn dat de rentelasten van de Nederlandse staat de komende jaren boven de 10 miljard euro kunnen oplopen', voorziet Mujagić.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Alle ogen in de financiële wereld zijn gericht op het Amerikaanse Jackson Hole, waar vandaag en morgen dé jaarlijkse bijeenkomst voor centrale bankiers plaatsvindt. Volgens econoom Edin Mujagic zijn het twee vragen die de gemoederen vooral bezighouden: 'hoe lang gaan de centrale banken de rente op huidige niveaus houden en wanneer kunnen we de eerste verlagingen gaan zien? De conferentie in Jackson Hole heeft in zijn 45-jarig bestaan lang niet altijd spektakel opgeleverd, maar sinds 2008 is die verwachting volgens Mujagic wel ontstaan, 'omdat er regelmatig hele belangrijke aankondigingen zijn gedaan'. 'Het was daar dat de Fed zei dat ze op grote schaal obligaties gingen kopen, het was daar dat de Europese Centrale Bank dat zei.' Afgelopen editie bracht Fed-baas Jerome Powell het nieuws dat de Amerikaanse centrale bank de rente behoorlijk ging verhogen. 'Dat is gebeurd, dus de verwachtingen zijn hoog', aldus Mujagic. Dat is de reden waarom iedereen op de financiële markten zijn adem inhoudt en kijkt wat ze daar morgen gaan zeggen.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De kans is groot dat de inflatie aan het eind van dit jaar weer zal stijgen. Daarvoor ziet macro-econoom Edin Mujagic verschillende negatieve economische omstandigheden samenkomen. Hij wijst daarbij onder meer naar het dalende consumentenvertrouwen en minder aanbod van olie uit OPEC-landen. 'De inflatie kan zomaar opwekkend gaan werken', waarschuwt de econoom. De inflatie is vergeleken met vorig jaar fors gedaald, maar daarbij kreeg de economie 'hulp vanuit wiskunde', legt Mujagic uit. 'In de eerste helft van dit jaar viel de inflatie gunstig uit, want vorig jaar zijn die energieprijzen skyhigh gegaan. Dat drukte de inflatie nu omlaag. Maar als je kijkt naar de olieprijs, die loopt weer op. Die bevindt zich nu op een niveau dat vergelijkbaar is met het niveau van de tweede helft van vorig jaar.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het feit dat de Verenigde Staten de dollar als economisch wapen in kan zetten, baart de BRICS-landen tot grote zorgen. Derhalve kijken die landen naar mogelijkheden om de dollar als dominante munt te vervangen, zegt macro-econoom Edin Mujagic. 'Ze hebben een hekel aan de rol die de dollar inneemt, en willen niet meer afhankelijk zijn van het land daarachter: de Verenigde Staten.' Temeer omdat de schulden van BRICS-landen - bestaande uit Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika - voornamelijk in dollars worden gerekend. Als zij afhankelijk blijven van die (sterker wordende) dollar, groeit de schuld ook. 'Ze zijn dus weer bij elkaar om onder andere te praten over die afhankelijkheid, en hoe ze die kunnen afbouwen', duidt Mujagic. 'En dan wordt er al snel gedacht aan het naar voren schuiven van een BRICS-munt om de rol van de dollar over te nemen.' Mujagic begrijpt dat sentiment, maar benadrukt dat een munt niet zomaar tot wereldmunt kan worden gebombardeerd. 'Daarvoor moet je aan bepaalde voorwaarden voldoen', vervolgt hij. 'Om te beginnen moet het een munt zijn van een sterke economie. En China is dat niet, en hetzelfde geldt voor Rusland en Brazilië. Eigenlijk is India de sterkste van de vijf, maar het is geen land dat de wereldmunt kan hebben.'See omnystudio.com/listener for privacy information.