Macro met Boot en Mujagić | BNR

We zouden het vrij bezopen vinden als de overheid de prijzen van brood, schoenen, brandstof, kleding, auto's en meubels zou vaststellen. Een beeld dat macro-econoom Edin Mujagic bevestigd zag in een poll die hij op social medium X plaatste. Maar waarom vinden we het dan wel de gewoonste zaak van de wereld dat een selectief gezelschap centrale bankiers de waarde van geld bepaalt?  Op X legde Mujagic zijn volgers de stelling voor dat de overheid de prijzen van brood, schoenen, brandstof, kleding, auto's en meubels moet vaststellen. Van de 900 stemmers verwierp zo'n 93 procent die stelling, tot vreugde van Mujagic. 'Want: hoe weet de overheid nou wat de juiste prijs moet zijn van een auto, of van schoenen.' Bovendien is het 'economisch inefficiënt' als de overheid continu in de weer is met consumentenprijzen.  Maar vervang nou eens auto's en schoenen door de rente. 'Dan hebben we het over de centrale banken. Die komen heel vaak bij elkaar om de rente te bepalen. Maar je kunt je afvragen hoe logisch het is dat steeds een groepje mannen en vrouwen bij elkaar zitten, in de volste overtuiging dat ze beter dan de markt weten wat de prijs van geld moet zijn.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat het niet goed ging met de economie van China en de omringende landen, was al bekend. Maar de Wereldbank doet daar nog een schepje bovenop. En omdat een hoge schuldenlast als oorzaak wordt aangeduid, ziet macro-econoom Edin Mujagic in het rapport van de bank ook een waarschuwing voor het Westen. Mujagic noemt de voorspelling van de Wereldbank 'zorgwekkend'. Zeker omdat Azië lang als de groeimotor werd gezien van de wereldeconomie. Het gaat weliswaar nog steeds om groeicijfers van 3,5 tot 4 procent, percentages waar westerse landen volgens de econoom 'een figuurlijke moord voor zouden begaan'. Maar in Azië neigen deze cijfers volgens hem richting een recessie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De echte uitdagingen bij de aankomende Tweede Kamerverkiezingen liggen in het buitenland, en de rol die Nederland in internationale handel speelt. Dat vindt hoogleraar economie Arnoud Boot. 'Dat is waar we goed in zijn, en dat is wat ons bedrijfsleven sterk maakt.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het leven is in september 0,2 procent duurder geworden in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bij een eerste raming. Daarmee is de inflatie fors gedaald. Maar we moeten niet te veel waarde hechten aan dit getal, waarschuwt econoom Arnoud Boot. 'We hebben het zitten meten op een manier die eigenlijk nergens op sloeg.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De afname van de geldhoeveelheid in de eurozone is in augustus verder gedaald. En dat is heerlijk nieuws in het kader van de inflatiebestrijding, zegt macro-econoom Edin Mujagic. 'Geldgroei is de brandstof voor meer inflatie en we hebben het nu inderdaad over afname van de geldhoeveelheid. Het lijkt wel of het thema geldgroei in de lucht hangt. Tot Mujagic' zeer aangename verrassing kwam de Duitse ESB-bestuurder Isabel Schnabel met een hele toespraak die aan het onderwerp gewijd was. Een heel andere invalshoek dan de gemiddelde toespraak van een ECB'er van de laatste tijd. 'Je hebt al heel gauw het idee dat je naar de directeur van het Wereld Natuur Fonds luistert: het gaat over klimaat en het redden van vogels, maar nauwelijks over geldgroei.' Een centrale bankier die het over de geldhoeveelheid heeft, dat kan ook helemaal verkeerd uitpakken. Maar Schnabel leek het te snappen: sinds de coronapandemie was de geldgroei zo'n 30 procent, terwijl de inflatie over dezelfde periode van 1 procent naar zo'n 10 procent steeg. 'Dat zie je ook buiten de muntunie, zegt ze, dus is de conclusie: geld doet ertoe. En dat is nogal een conclusie, dat hebben we heel lang niet gehoord van de ECB.'   See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Amerikaanse overheid kan weleens in de problemen komen wanneer een groot deel van de 33.000 miljard dollar staatsschuld in de komende twaalf maanden geherfinancierd moet worden. 'Dit is een van de grootste zorgen die ik heb voor de komende tien jaar', zegt econoom Edin Mujagic. De Amerikaanse staatsschuld neemt op dit moment met ongeveer anderhalf tot twee miljard dollar aan rente per dag toe, weet Mujagic. Een kwart van die schuld, zo'n 8000 miljard, moet binnen nu en twaalf maanden geherfinancierd worden, aangezien de jaarlijkse belastinginkomsten van de federale overheid met 5000 miljard dollar lang niet dekkend zijn. 'En dan loop je tegen het probleem aan dat de rente aanzienlijk hoger is dan hij is geweest, en ondertussen blijft de schuld maar stijgen. Er is volgens de econoom niet veel voor nodig om de omvang van de Amerikaanse staatsschuld uit de hand te laten lopen. 'Als dat niet meer te herfinancieren is, krijg je daar allerlei ongewenste gevolgen van. Ondertussen remt de hoge rente, die maar blijft stijgen omdat de schuld blijft stijgen, ook nog de economische groei af.'  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het Zuid-Amerikaanse landenverbond Mercosur heeft de Europese Unie een ultimatium gesteld. Zij willen voor 6 december een Europese handtekening onder het handelsakkoord waar de Mercosur-landen en de EU ruim twintig jaar aan hebben gewerkt. 'Gebeurt dat niet, verschuift het Zuid-Amerikaanse vizier naar de Aziatische landen', duidt macro-econoom Edin Mujagic. De Mercosur-landen en de Europese Unie onderhandelen al ruim twintig jaar over het sluiten van handelsakkoorden, en waren de afgelopen maanden zeer dicht bij een daadwerkelijke deal. 'Maar op het laatste moment hebben enkele landen - onder leiding van Frankrijk - extra eisen gesteld', stelt Mujagic. 'Dat was zogenaamd omdat ze zich zorgen maakten over het milieu, maar vrijwel iedereen denkt dat het een excuus is voor protectionistische maatregelen om hun eigen industrieën te beschermen.' Voor Mercosur - dat bestaat uit landen als Brazilië en Argentinië - is de maat vol, en dus wordt er openlijk geflirt met Azië. En gek is dat niet: 'Met hen verlopen de gesprekken veel sneller', vervolgt Mujagic. 'Én het is de plek waar de groei van de toekomst plaats gaat vinden.' Meer concurrentie, maar ook meer welvaart? Hoewel handelsafspraken ervoor zorgen dat er meer concurrentie komt, hetgeen op korte termijn slecht is voor bedrijven of hele sectoren, benadrukt Mujagic dat er vooruit gekeken dient te worden. 'We weten uit het verleden dat handelsakkoorden via de hogere concurrentie zorgen voor een lagere inflatie, innovatie en dat landen zich specialiseren in dingen waar ze goed in zijn', gaat hij verder. 'Ze leveren dus een win-win-situatie op.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Volgens hoogleraar Arnoud Boot had GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver gelijk toen hij in Buitenhof stelde dat Nederland is 'achtergebleven op het gebied van loongroei'. 'De economie heeft zich inmiddels gezet naar een laag loonniveau voor een rijk land zoals Nederland', aldus Boot. Maar om dat te veranderen, is tijd nodig. En dat maakt het ingewikkeld, vervolgt hij. 'Je kunt het minimumloon verhogen, en bedrijven zwaarder belasten om dat hogere minimumloon te betalen', duidt Boot. 'Maar het resetten van de economie naar hogere toegevoegde waarde van activiteiten neemt tijd in beslag.' Daarnaast heeft het bedrijfsleven baat bij voorspelbaarheid, in plaats van overhaaste beslissingen, vindt hij. Het feit dat Klaver pleit voor een verdere verhoging van het minimumloon dan nu is voorgesteld, is volgens Boot ook niet zo gek. Er zijn namelijk altijd gevallen van huishoudens die - ondanks een volle maand gewerkt te hebben - de eindjes met moeite aan elkaar kunnen knopen en in armoede verzeild raken. 'Tegelijkertijd kunnen we geen vangnet hebben én financieren uit bedrijfswinsten, terwijl we juist heel veel opdrachten hebben voor dat bedrijfsleven', betoogt hij. 'Hoe ze beter kunnen bijdragen aan wat de maatschappij nodig heeft.' Iedereen krijgt geld Volgens Boot is het onmogelijk om iedereen financieel uit de wind te houden. Zeker nu de Kamer de keuze heeft gemaakt om het bedrijfsleven zwaarder te belasten. 'Met overheidsbeleid kun je er nooit voor zorgen dat iedereen boven water blijft', zegt hij. 'Dat betekent namelijk dat je iedereen geld moet toestoppen.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ondanks de grote aangekondigde operaties en reparaties, vond hoogleraar Arnoud Boot eigenlijk niet dat er veel verrassends gemeld werd in de Miljoenennota. 'Alles stond in het teken van het feit dat we verkiezingen krijgen, en dus zit alles los.' Volgens Boot worden verkiezingen gewonnen door de lasten te leggen 'bij wat populistisch goed klinkt'. 'En dat zijn bedrijven en hoge inkomens', duidt hij. 'Of het economisch nou werkt of niet, en dat is eigenlijk wat je van links tot rechts in de politiek kon ontcijferen.' Desondanks is Boot blij met het streven dat partijen de begroting sluitend willen krijgen. 'Hadden we dat de afgelopen jaren maar gehad, dan stonden we er nog veel beter voor', vervolgt hij. 'Dan hadden we geen verkiezingen had waarschijnlijk.' Ook de focus op de bestaanszekerheid van huishoudens noemt hij 'geweldig', temeer omdat de term allesomvattend kan zijn en niet te bagatelliseren is. 'Je kunt er je eigen interpretatie aan geven', zegt hij. 'Maar het is nu verkiezingstijd. Op de valreep is iedereen opeens bereid cadeautjes uit te delen, en er is altijd wel iemand zielig.' Scheve voordelen Als voorbeeld noemt Boot de afgeschoten accijnsverhogingen op brandstof. In plaats van dat de voordelen daarvan terechtkomen bij de bevolkingsgroep die het het hardst nodig heeft, komt het juist terecht bij de hogere inkomens. 'Het is de meest inefficiënte maatregel die je je kunt voorstellen.' En dat is volkomen logisch, voegt hij toe. 'Want op een laatste moment, op een middagje, kun je alleen maar inefficiënte maatregelen nemen, die potentieel snel uit te voeren zijn.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het is altijd goed als de bijna goddelijke alwetendheid van centrale bankiers eens wordt doorgeprikt. Daarom was de speech van Fed-baas Jerome Powell gisteravond zo'n verademing, zegt econoom Edin Mujagic: eindelijk eens een centrale bankier die zegt dat hij ook niet precies weet waar het allemaal naartoe gaat. 'Dat kun je zien als iets zwaks, maar ik zie het als iets sterks: gewoon je menselijke gezicht laten zien.' Zo werd het 'één grote genietshow', de presentatie van het rentebesluit van de Fed. 'Wij houden het in de gaten, dus u kunt gerust gaan slapen', is de boodschap die Powell bracht. Het is volgens Mujagic een resolute breuk met de forward guidance waar veel centrale bankiers zich graag op voorstaan. 'Er gebeuren dingen die we tot voor kort voor onmogelijk hielden. Bescheidenheid is nu echt op zijn plaats, zeker bij centrale bankiers. En dát is wat je gisteravond heel duidelijk zag.' De rente bleef onveranderd in de bandbreedte tussen 5,25 en 5,5 procent. De arbeidsmarkt is niet meer zo oververhit als de afgelopen maanden en jaren. De economie draait ook lekker, maar koelt wel wat af en dat is precies wat de Fed wil zien. En ook de inflatie zakt, zegt Mujagic. 'Als je dat allemaal samen neemt, zegt de Fed: 'Het gaat allemaal in de goede richting, dus dat geeft ons de ruimte om de rente op dit moment niet verder te verhogen'.'See omnystudio.com/listener for privacy information.