Macro met Boot en Mujagić | BNR

Dat de Verenigde Staten het economisch beter deed dan Europa, was volgens macro-econoom Edin Mujagic al een tijdje duidelijk. Maar dat het verschil tussen de twee grootmachten in de afgelopen jaren toenam, is een zorgwekkende constatering. Al kunnen Europeanen 'de verleiding om negatief te zijn' maar moeilijk weerstaan, zegt hij. Ik doe daar zelf ook aan mee. Maar in het laatste weekend van 2023 prijkte er op de voorpagina van Het Financieele Dagblad een schitterend artikel, wat mogelijk tot meer optimisme leidt als je naar Europa kijkt. Weet wel: het is niet zo dat het op één plek in de wereld wél allemaal goed gaat, en bij ons alles misgaat. Er zijn juist ook veel goede dingen gebeurd - het is maar waar je de nadrukt op legt. Als je dus constateert dat de Verenigde Staten het economisch beter doet, en de afgelopen jaren steeds beter is gaan doen ten opzichte van Europa, dan moet je gaan kijken naar hoe dat komt. Dus welke economische indicatoren gaan er aan vooraf? Neem de wereldwijde welvaart als voorbeeld - die is in de afgelopen decennia enorm gestegen. En dan dient de vraag zich aan welke keuzes wij gemaakt hebben mét die extra welvaart. Waar hebben we het aan uitgegeven? De keuze in Europa is op een aantal belangrijke terreinen een hele andere geweest dan in de VS.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een nieuw kabinet zou volgens econoom Arnout Boot bij het doen van overheidsinvesteringen vooral goed de afweging moeten maken tussen zichtbare resultaten op de korte termijn en beleid voor de lange termijn. ‘We hebben de afgelopen twee jaar gezien hoe het niet moet, dus dat helpt’, aldus Boot.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Beleggers in goud hebben eind dit jaar reden om de champagne te ontkurken. Het ziet er namelijk naar uit dat de goudprijs dit jaar significant boven de grens van tweeduizend dollar sluit. Dat is opvallend, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘De goudprijs heeft in 2020 drie keer een aanval geopend op die psychologische grens, en keer op keer ketste het af. Nu lijkt de prijs niet alleen eventjes, maar zelfs blijvend hoger uit te komen.’    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het aantal recessies is in de loop der tijd sterk gereduceerd, zo blijkt uit een fotografiek die rondgaat op sociale media. En hoewel dat positief lijkt, zit er wel degelijk een addertje onder het gras, weet macro-econoom Edin Mujagic. Voor de fotografiek is gekeken naar een tijdsspanne van 1860 tot nu, en daaruit blijkt grofweg dat recessies vóór 1940 zeer regelmatig voorkwamen. Daarna echter nam het sterk af. In de laatste decennia spreken we zelfs van gemiddeld één keer in de tien jaar. Dat is uiteraard goed nieuws, want een periode van economische groei is beter dan een periode waarin de economie niet groeit - en dat verklaart ook het halleluja-gevoel dat 'we zover zijn gekomen' en 'hoeveel beter het gaat'. En voor een deel is dat te danken aan het feit dat we met nieuwe technologieën en inzichten in de economie expansie langer weten vast te houden. Maar er zijn ook kanttekeningen te plaatsen als we kijken naar de data die er achter de fotografiek schuilgaat. Zoals? Een van de belangrijkste redenen waarom we in de afgelopen decennia veel minder recessies hebben meegemaakt, is omdat er wereldwijd op grote schaal heel veel geld is bijgedrukt. Bij het eerste de beste negatieve voorteken van de economie, werd de geldpers aangezwengeld om een recessie te voorkomen. Daarnaast zijn de schulden enorm gestegen, wat ook helpt bij het milder maken van recessies en het minder vaak voor laten komen ervan. Ook hebben we te maken met aanhoudende inflatie - jaar in jaar uit bleven de prijzen stijgen, tegen een achtergrond van globalisering en enorme technologische vooruitgang. Daar zouden stijgende prijzen niet bepaald een logisch gevolg van moeten zijn.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

China gaat de export verbieden van technologieën die nodig zijn om zeldzame metalen te bewerken. Econoom Edin Mujagic beschouwt het besluit van de Chinezen als een waarschuwing aan het Westen. ‘Ze zeggen: als jullie doorgaan met verboden instellen over welke chips naar China mogen gaan, zouden wij kunnen overgaan op het verbieden van de export van de zeldzame metalen zelf. En dat komt het Westen niet goed uit.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Waar de Europese politici en financiën-ministers verheugd zijn met de nieuwe Europese begrotingsregels, daar is de stemming bij econoom Edin Mujagić somber. ‘Ik zou zeggen: het is code rood.’ De econoom ziet namelijk bijzondere maatregelen die zorgen voor weinig grip vanuit Brussel op de nationale schuldenposities van landen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Er is nog een lange weg te gaan voordat we met zijn allen echt de zon weer zien schijnen, maar het gaat de goede kant op met het humeur van de Nederlandse consument, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Laten we hopen dat we deze lijn vasthouden en dat we ergens voor de zomer kunnen zeggen dat de meerderheid de toekomst zonnig tegemoet ziet.’    See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Nederlandsche Bank (DNB) publiceerde gisteren zijn najaarsramingen, en het deed macro-econoom Edin Mujagic bij het lezen ervan direct aan oud-premier Ruud Lubbers denken. 'Hij zei ooit: "Zodra de eerste bladeren van de bomen vallen, komt DNB met de eerste waarschuwingen voor het jaar erop".' En dat is nu ook niet anders. Ze zijn nu misschien wat later dan normaal, maar DNB waarschuwt in feite voor een guur economisch jaar in 2024. Volgens de ramingen van onze centrale bank, krijgen we komend jaar maar een economische groei van 0,3 procent. Mits het allemaal loopt zoals de economen denken dat het zal lopen. En dat is ontzettend laag. Echter, als het niet meezit en zaken anders lopen dan men nu aanneemt, dan gaan we volgend jaar helemaal geen groei meemaken. Integendeel. Dan is er waarschijnlijk sprake van een krimp 0,5 procent. We kunnen dus al met al zeggen dat het bericht van de burelen van DNB niet positief is. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De langetermijnrente is de laatste tijd flink gedaald, en dat is goed nieuws voor veel bedrijven die oude leningen moeten herfinancieren. ‘Maar dat betekent niet dat die bedrijven in 2024 ineens geen problemen meer hoeven te verwachten’, zegt econoom Edin Mujagic. Ook na de recente daling zijn de rentes nog steeds veel hoger dan de rentes die bedrijven vier of vijf jaar geleden zijn overeengekomen met de banken. Dat kan met het oog op 2024 in toenemende mate een probleem worden, naarmate bedrijven afscheid moeten nemen van die oude leningen en nieuwe leningen moeten afspreken met de banken. Dat zou kunnen leiden tot een stijging van het aantal faillissementen, want de verschillen in rentes zijn nog steeds behoorlijk.See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Fed doet het slechter dan ECB’  De Europese Centrale Bank heeft, zoals bekend, gisteren besloten de rente te laten zoals het is. Voorlopig. De Amerikaanse centrale bank deed eerder die dag al hetzelfde. En toch ziet macro-econoom Edin Mujagic verschillen. ‘Ik had niet verwacht dat ik dit ooit zou zeggen, maat de Fed doet het slechter dan de ECB.’  Wat is er aan de hand?  Dat beide centrale banken hebben besloten de rente niet aan te passen, was voor niemand een verrassing. Terwijl de Fed echter de deur wagenwijd openzet voor het verlagen van de rente, slaat de ECB een heel alleen andere toon aan. Volgens Lagarde is er nog veel werk te doen, en daarbij zei ze ook dat er niet wordt gesproken over het verlagen van de rente. Het plan van aanpak is nog steeds vasthouden.   Maar de ECB stopt wel met het opkopen van staatsobligaties. Waarom?   Dat is een logisch besluit, denk ik. Dat programma was als bedoeld om, als additioneel middel naast het verlagen van de rente, de inflatie aan te jagen. Dat hoeft niet meer, integendeel. Het gevolg hiervan kan wel zijn dat de rente van wat zwakkere eurolanden wat omhooggaat. Maar, dit speelt pas in de tweede helft van volgend jaar. En het kan zo zijn dat de rente tegen die tijd wel weer wat omlaaggaat.   Is dat al besloten?   In dat bestuur van de ECB zitten 26 mensen. En er zit altijd wel iemand tussen die heel graag de rente wil verlagen of juist wil verhogen. Achter de schermen is denk ik een gentlemen's agreement gesloten, tussen de haviken die juist willen verhogen en de duiven die juist willen verlagen. Het stoppen met opkopen van staatsobligaties als wisselgeld voor het ongemoeid laten van de rente.  Volgens de ramingen van de ECB zakt de inflatie duidelijk. Het wordt steeds minder een probleem, maar we zijn er nog niet. In combinatie met een lage economische groei heb je een goed verhaal om eind 2024 de rente te verlagen. De financiële markten gaan daar wel al van uit, terwijl Lagarde bij hoog en bij laag beweert dat daar niet over is gesproken.   We zullen dat pas echt weten in 2053. Want de Europese Centrale Bank publiceert de ongecensureerde notulen pas na 30 jaar.   Maar hoe kunnen de markten hier dan al van uit gaan?   Dat is iets van alle tijden. Als de Amerikaanse centrale banken beginnen met verhogen of verlagen van de rente, dan volgen de Europese centrale banken altijd. Dus als de Fed inderdaad in de eerste helft van volgend jaar de rente verlaagt, dan zal het niet lang duren voordat de ECB daar achteraangaat.  De markt verwacht dat de verlagingen in april beginnen, dat betekent dat de ECB in de loop van 2024 anderhalf procentpunt v an de rente afhaalt. Daar zet ik nog mijn vraagtekens bij, dat is misschien wat te veel van het goede. Om het in perspectief te plaatsen: de Fed zal naar verwachting maar één procentpunt verlagen, de kans is klein dat de ECB daar een schepje bovenop doet.   See omnystudio.com/listener for privacy information.