Macro met Boot en Mujagić | BNR

Na de winst van Donald Trump bij de Amerikaanse verkiezingen gaan er geluiden op dat de wereld hierdoor flink zal veranderen. Macro-econoom Edin Mujagic houdt echter een flinke slag om de arm. ‘We zijn bij dit soort grote gebeurtenissen geneigd om te concluderen dat vanaf nu alles anders wordt. Maar in het verleden hebben we ook dit soort ontwikkelingen meegemaakt en de ervaring leert dat het toch altijd voor een deel meevalt. Dus ik moet het eerst even zien.’   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Na de ‘Week van Trump’, zoals macro-econoom Arnoud Boot het noemt, was een verklaring van Europese leiders om Europa competitief te houden ‘precies wat je wil zien’. De leiders hebben twaalf adviezen voor Europa opgesteld. Een daarvan is ‘Simplification Revolution’. ‘De eeuwige strijd om minder regels te krijgen.'See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dat de Fed Funds Rate naar 4,75 procent is teruggebracht, is volgens macro-econoom Arnoud Boot het minst belangrijke onderdeel geweest van het rentebesluit van Fed-chef Jerome Powell. Het was vooral de vraag aan Powell of hij onder het bewind van Donald Trump straks kan aanblijven die, volgens Boot, de meeste aandacht trok. 'Trump is niet bepaald een grote vriend van de Amerikaanse centrale bank.'  Jerome Powell is in 2018 door Trump benoemd als opvolger van de toenmalige Fed-baas en huidig minister van Financiën Janet Yellen. Maar Trump heeft al eerder gedreigd Powell te ontslaan, en Powell voelde zich al genoodzaakt om te reageren op dat mogelijke besluit.  Wat zei Powell hierover?  Hem is gevraagd of hij zou opstappen als Donald Trump hem dat vriendelijk of niet zo vriendelijk zou vragen. Daarop zei Powell dat hij niet zomaar ontslagen kan worden. Het is duidelijk dat hij zijn eigen verdedigingslinie aan het bouwen is.  De poging om een gouverneur van de Amerikaanse centrale bank te ontslaan, is historisch ongekend. Maar daarmee is het niet uitgesloten. Het juridische precedent dat hiermee zou worden geschapen, is ook iets waar Trump enthousiast van kan worden. Daar houdt hij van.  Maar kan er een zaak van gemaakt worden?  Absoluut. Maar dan komt het bij het Supreme Court terecht, waar nu al zes rechters zitten die door Trump zelf zijn benoemd. De termijn van Powell loopt nog anderhalf jaar, tot mei 2026.  De vraag is of het handig is om in die korte tijd hier een al te groot punt van te maken, maar ik denk niet dat deze opmerking aan Trump is besteed. Sterker nog, hij kan heel makkelijk de Federal Reserve en dus Jerome Powell de schuld in de schoenen schuiven wanneer er iets tegenzit. Hij kan er belang bij hebben om chaos te creëren.  Maar Powell stelt als voorzitter die rentebesluiten niet alleen op. In de board zitten nog zeven leden en daarnaast wordt het rentebesluit opgesteld met vijf lokale centrale bankpresidenten. Dus als Trump Jerome Powell weet uit te schakelen, dan heeft hij nog steeds niks te zeggen.  Wat moet de strategie van Trump dan zijn?  Deze mensen hebben benoemingstermijnen die heel lang duren, waarvan sommigen ver na deze tweede termijn van Donald Trump in het Witte Huis. Hij zal dus deze mensen individueel moeten aanpakken, zoals de boeren in Nederland ook hebben gedaan met de toenmalig minister Van der Wal.  Dat is de realiteit; als hij zijn zin niet krijgt, zal hij die proberen te krijgen door middel van bedreigingen. Trump kan mensen mobiliseren en de Federal Reserve positioneren als de vijand van het volk. En hij zal dat ook doen als het hem uitkomt.  Er zullen genoeg mensen op sociale media zijn die dat serieus gaan nemen en achter Trump aanrennen en dus daadwerkelijk deze mensen gaan bedreigen.  De mensen in de board van de Fed zullen dat niet accepteren en zullen eieren voor hun geld kiezen. De kans dat de Federal Reserve beschadigd uit het presidentschap van Trump komt, schat ik eerder op 75 procent dan op 25 procent. We gaan hele zware tijden tegemoet; de onafhankelijkheid van de Federal Reserve staat op het spel.  Hoe kan Trump beleidsmatig de Fed nog in de wielen rijden?  Alles wat in de economie tegenzit, zou je op het conto van de Fed kunnen schuiven. Als er inflatie komt, dan komt dat door de Fed. Als er geen inflatie komt en de economie draait in de soep, dan komt dat door de Fed, die de rente niet tijdig heeft verlaagd. Alle bewegingen van de economie kunnen op het conto van de Fed worden geschoven.  Dat zal hij ook doen. De Amerikaanse economie heeft het afgelopen jaar goed gepresteerd. De centrale bank heeft de rente moeten verhogen om inflatie te bestrijden, en heeft dat gedaan zonder dat de Amerikaanse economie is ingestort. Integendeel zelfs: de afgelopen anderhalf jaar zijn eigenlijk topjaren geweest voor de Amerikaanse economie.  Zolang Amerika de leidende economie blijft in de wereld, zal iedereen Amerikaans schuldpapier kopen. Iedereen is afhankelijk van de dollar en Amerika kan zo wegkomen met de grote tekorten in het land. Dat is de realiteit, totdat de wal op een gegeven moment het schip keert.     See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het ziet ernaar uit dat de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank, vanavond opnieuw de rente zal verlagen. Maar volgens Esther Barendregt, hoofdeconoom bij de Rabobank, is het de vraag hoe lang de Fed nog door kan gaan met die verlagingen. En dat heeft alles te maken met de herverkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten.    See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump zei vanochtend in zijn overwinningsspeech dat de Verenigde Staten onder zijn leiding een ‘gouden tijdperk’ tegemoet gaan. Hoofdeconoom van ING Nederland Bert Colijn twijfelt daaraan, gezien het vooruitzicht van belastingverlagingen, importtarieven en een streng immigratiebeleid. ‘Economen worden van de plannen niet direct heel enthousiast.’ De financiële markten zijn daarentegen wel positief gestemd.  De ontevredenheid onder de Amerikanen over de hoge inflatie zal de verkiezingsuitslag zeker hebben beïnvloed, denkt Colijn. Zo stelt hij dat Democraat Kamala Harris het nadeel had dat zij werd gezien als verlengstuk van president Joe Biden. Daarnaast sprak zij minder over de economische situatie in de VS dan haar tegenstander.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

De verwachting is dat de Amerikaanse centrale bank (de Fed) donderdagavond de rente gaat verlagen. Maar macro-econoom Edin Mujagic denkt dat ze die beter zou kunnen verhogen of gelijk zou kunnen houden. 'De inflatie is nog steeds aan de hoge kant en we weten nu dat die ook behoorlijk hardnekkig is', zegt hij.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Arnoud Boot, macro-econoom, bespreekt de politieke schandalen rond het vertrek van Folkert Idsinga als staatssecretaris van Fiscaliteit. Hij benadrukt hoe coalitiepartijen het politieke systeem onder druk zetten door negatieve intenties in twijfel te trekken. Boot legt ook de nadruk op de ethische verantwoordelijkheden van politici in fiscale kwesties, en hoe deze verantwoordelijkheden de publieke perceptie van de politiek beïnvloeden. Daarnaast komen de uitdagingen van politieke benoemingen en de noodzaak van deskundigheid aan bod.

De bedrijfsomstandigheden voor de industrie zijn flink verslechterd, blijkt uit cijfers van de NEVI. Zowel de productieomvang als het aantal nieuwe orders daalde afgelopen maand. Volgens macro-econoom Arnoud Boot komt dat onder meer door een te grote afhankelijkheid voor Nederland van Duitsland. ‘Duitsland zit in een heel lage versnelling en daar hebben wij last van.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het einde van de maand is aangebroken en dat betekent: inflatiecijfers. De cijfers van oktober leren dat de economische groei in Europa langzaam de goede kant op gaat, zegt macro-econoom Edin Mujajic. Al blijft de inflatie in Nederland voorlopig hoog.   See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als centrale banken echt zeggenschap krijgen over ons digitale geld, bestaat het risico dat zij in de toekomst voor langere tijd negatieve rente kunnen introduceren. Door een digitale euro van de centrale bank te laten voortbestaan naast de contante euro, ontstaat een nieuw instrument voor centrale bankiers, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Die hoeven in de toekomst niet de rente te bepalen, maar de wisselkoers tussen die twee.’ Nu is het nog zo dat we met zijn allen naar de bank gaan om ons geld van de bank te halen, om zo die heffing te ontlopen. Maar in een stelsel met een wisselkoers tussen de digitale en de contante euro, kan dat niet meer. Als je de wisselkoers zodanig vaststelt dat het ene meer waard is dan het andere, haal je dat voordeel weg, zegt Mujagic. ‘Dan kun je een situatie creëren met een negatieve rente van 5 procent. Je contante geld is dan minder waard, waardoor je geld van de bank afhalen geen optie meer is.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.