De Stemming van Vullings en De Rooy

Voor de zomervakantie echt begint op het Binnenhof is er nog een laatste Stemming. Wat ging er nou mis tijdens die laatste coronapersconferentie van Rutte en De Jonge en waren hun excuses een paar dagen later wel gemeend? Sowieso zit een vakantie er voor minister De Jonge voorlopig niet in vertelt Xander, de komende weken is er elke week op maandag een corona-overleg. En Rutte gaat, als hij op vakantie gaat, alleen op korte tripjes. Ook bespreken Joost en Xander het rapport van de commissie-Spies over het verkiezingsverlies van het CDA. Want waarom wordt partijleider Hoekstra zo gespaard en is het probleem met Pieter Omtzigt nog lang niet opgelost? Ook staan de verslaggevers stil bij het overlijden van Peter R de Vries en de overstromingen in Limburg. En er is dan toch eindelijk een echte seizoenswinnaar bij 'De Voorspelling'. 

Xander en Joost staan stil bij de aanslag op misdaadjournalist Peter R. de Vries. Hoe ging de politiek hier mee om?Verder is het zomerreces begonnen, maar kunnen politici zich eigenlijk wel een vakantie veroorloven? Er zit nog steeds geen beweging in de kabinetsformatie en die dendert straks sowieso de top 3 van langste formaties ooit binnen. Tot slot: het Binnenhof wordt verbouwd, het parlement is leeggehaald en alle Kamerleden zijn verhuisd. Xander en Joost slenteren daarom nog één keer door déze wandelgangen. Mijmerend over wat ze daar allemaal hebben meegemaakt.

Xander en Joost buigen zich in deze aflevering uiteraard weer over de formatie. Hoe kunnen de overgebleven partijen uit de impasse komen? Noodzakelijk is dat één van de partijen een stap naar voren zet. In dit versplinterde politieke landschap zijn rechts en links tot elkaar veroordeeld om een coalitie te vormen, maar lukt dat wel? Verder aandacht voor een dossier dat volgens Xander en Joost te weinig aandacht krijgt: Chroom6 bij Defensie. Een maand geleden werd vastgesteld dat álle defensiemedewerkers mogelijk zijn blootgesteld aan kankerverwekkende verf. Rond een debat in de Tweede Kamer kwam een groep slachtoffers samen op het Plein. Ook staatssecretaris Visser kwam even langs, met in haar kielzog Xander en Joost. Sigrid Kaag lijkt in Den Haag het effect te hebben van een rode lap op een stier. Dat bleek ook weer uit de heftige reacties op onthullingen over de totstandkoming van de documentaire "Van beiroet tot Binnenhof". Een analyse van de polarisatie op het Binnenhof.

Informateur Hamer concludeerde dat er op dit moment nog geen combinatie te vormen is uit de partijen VVD, D66, CDA, GroenLinks, PvdA en ChristenUnie, maar dat dat wel zou moeten kunnen. Volgens Joost en Xander zegt Hamer dus eigenlijk: dit is de meest kinderachtige formatie ooit, want ze kunnen wel, maar ze willen niet praten. Met een formatievakantie voor de deur is het afwachten of de partijen half augustus wel met elkaar om de tafel willen. Joost en Xander vertellen verder hoe ze ondanks deze stroperige formatie toch gemotiveerd blijven. En met Minister Hugo de Jonge nemen ze een playlist vol oude vakantie-hits door. Die plaatjes hebben natuurlijk alles te maken met het vooruitzicht op een vrolijke zomer vol versoepelingen.

Waar gaat het heen in de formatie? Volgende week moet informateur Mariëtte Hamer met haar eindverslag komen maar het is nog gissen wat haar conclusies zijn. Mislukken is ook een optie, concluderen Joost en Xander. Het is de fase van "egeltjesvrijen", die van voorzichtigheid. De partijleiders zeggen zo min mogelijk, om te voorkomen dat er nóg minder opties overblijven om tot een coalitie te komen. Het belet Xander en Joost uiteraard niet om daar analyses van te maken. Natuurlijk hebben ze die ook over het CDA. Pieter Omtzigt heeft de partij verlaten, de dreiging van een scheuring is geweken. Xander en Joost vinden het opvallend dat niemand het deze week had over Omtzigts kritiek op de ideeënarmoede binnen de partij. Joost vermoedt dat het bij veel andere partijen niet veel beter is gesteld. Hoe dat kan? Daar heeft hij dan weer wel ideeën over. In de wandelgangen wagen Xander en Joost zich buiten het persvak op het Binnenhof en peilen de stemming onder het winkelend publiek: groeit het ongeduld over het zich voortslepende formatieproces?

Bij de formatie zijn we volgens Joost en Xander inmiddels bij de herhaling van de herhaling aangekomen. Nog altijd schiet het niet op, is onduidelijk wie met wie wil formeren en komen de partijleiders, als ze al iets loslaten over de gesprekken met informateur Mariëtte Hamer, niet veel verder dan twee grote clichés: het gaat over de inhoud en het proces. Het enige dat wel zeker leek was dat in iedere formatievariant, een motorblok van VVD, D66 en CDA zou moeten zitten. Totdat er een vertrouwelijk document van CDA’er Pieter Omtzigt uitlekte. Hierin maakte hij een aantal harde verwijten aan zijn eigen partij en beschrijft Omtzigt dat hij zich onveilig en gepasseerd voelde en werd uitgescholden door andere CDA’ers. Wat betekent dit Omtzigt-document voor het CDA en legt het een bom onder de formatie? Verder kregen kamerleden een tweede kans om met iemand uit het team van de Russische oppositieleider Navalny te spreken en noemde PVV-leider Wilders journalisten in een tweet ‘tuig van de richel’. Wat betekent zo’n tweet voor de journalistiek?

De formatie schiet niet op en dat leidt tot ergernis bij Xander en Joost, maar om verschillende redenen. Ondanks de maatschappelijke druk om haast te maken, wordt ook bij deze formatie het politieke spel gespeeld. Het is logisch dat de VVD en het CDA willen proberen de linkse partijen uit elkaar te spelen, vindt Joost. Maar welk spel speelt de ChristenUnie nou eigelijk? Sywert van Lienden was in een debat deze week in de Tweede Kamer de kop van jut. Wat zit erachter dat veel politici hem zo op de korrel nemen? In de wandelgangen gaan Xander en Joost na hoe het staat met de verhuizing uit het Tweede Kamercomplex voor de ingrijpende renovatie. Zijn bijvoorbeeld Geert Wilders en Peter Kwint er al klaar voor?

Nu oud-minister Van ’t Wout overspannen thuis zit net als CDA-kamerlid Omtzigt, werd in de politiek ineens gesproken van burn-outfabriek Den Haag. Hoe stressvol is het politieke leven op het Binnenhof eigenlijk? Xander en Joost zien hoe politici het steeds drukker krijgen en geven daarom een paar nuttige tips om te ontstressen. Het clusteren begon deze week en dat is volgens D66-leider Kaag geen klonteren. Maar binnen het cluster VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks, SP en de ChristenUnie zitten vijf partijen dicht tegen het klonteren aan. Is een formatie van VVD, D66, CDA, GroenLinks en PvdA onvermijdelijk? Moeilijkheid bij deze formatie is dat VVD-leider Rutte en Kaag deze week botsten en dat de VVD- en CDA-stemmers pukkels krijgen van een samenwerking met GroenLinks. Verder dacht Xander aan de vergankelijkheid in de politiek toen hij Lodewijk Asscher en Klaas Dijkhoff bij het grof vuil zag staan, werd Joost een beetje boos op CDA-leider Hoekstra en hielden kamerleden Lisa van Ginneken en Daan de Kort hun maidenspeech .

Nu Mariëtte Hamer is begonnen als informateur komt de formatie in een stroomversnelling merken Joost en Xander. Schoot informateur Herman Tjeenk Willink de bal nog iedere keer het veld uit om tijd te rekken, Hamer slaat inhoudelijk spijkers met koppen, zodat ze voor de zomer nog een voorzet kan geven voor een kabinetsformatie. Joost en Xander zien daarbij nog wel wat beren op de weg. VVD-leider Rutte wil geen ‘linkse wolk’, terwijl PvdA en GroenLinks elkaar bij een formatie niet los willen laten. Lukt het rechts om PvdA en GroenLinks uit elkaar te spelen en waarom hebben deze twee partijen eigenlijk geen gezamenlijk plan? Verder legt Wybren van Haga uit hoe je zonder ruzie kunt afsplitsen, vertelt Joost meer over Russen die zich met onze politiek proberen te bemoeien en wordt hij bij ‘De Voorspelling’ op “intellectuele achterstand” gezet door Xander.

In deze aflevering natuurlijk een analyse van de missie van de nieuwe informateur: Mariëtte Hamer. Met daarbij haar eigen tune uit de muziekbibliotheek van Joost. Voor Xander en Joost is duidelijk dat wordt gekoerst op een coalitie van de VVD met het CDA, D66 en de verwachting is dat GroenLinks en de PvdA bij hun in de bus stappen. Grote vraag is of Gert-Jan Segers van de ChristenUnie nog ergens bij een bushalte staat te wachten, klaar om opgepikt te worden. Dat is in elk geval de gedachte bij de VVD, maar Joost hoort andere geluiden. Verder natuurlijk aandacht voor de afsplitsers van de week, zowel bij 50Plus als FvD. Tot slot nog een spannend verhaal: Joost en de Russen.