De Stemming van Vullings en De Rooy

Eindelijk. Na de langste kabinetsformatie ooit, ligt daar het coalitieakkoord. 'Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst' is het motto van Rutte IV. Is dat een beetje te onthouden? En wat betekent het eigenlijk? Joost en Xander zien er in ieder geval duidelijk een stempel in; omzien is voor het CDA en de ChristenUnie, en D66 en VVD kijken vooruit naar de toekomst. De komende weken zullen de nieuwe bewindspersonen bekend gemaakt worden, maar tijd voor kerstvakantie is er niet echt. Want nu de zorgen om corona door de omicron variant groot zijn, lijkt een nieuwe persconferentie met extra maatregelen om de hoek. Wordt dat dan het laatste kunstje van Hugo de Jonge als minister van Volksgezondheid? In de rubriek de Wandelgangen spreken Joost en Xander met oud-VVD-politicus Klaas Dijkhoff. Hij vertrok na de verkiezingen en kijkt inmiddels met meer afstand en minder kilo's naar zijn oud-collega's. Welk advies heeft hij voor hen? Beluister het in de nieuwe aflevering van de Stemming! 

Het ging er hard aan toe tussen voorzitter Ockje Tellegen en Sylvana Simons in een commissievergadering. Simons voelde zich onheus bejegend, Tellegen beklaagde zich dat de gehele commissie zich gedroeg als een kleuterklas. Xander en Joost bespreken de kwestie en zien een trend: steeds minder Kamerleden melden zich aan als voorzitter. De formatie is nu echt bijna rond. Wat gebeurt er in die laatste dagen tot aan de presentatie van een akkoord? En wat weten we al van de inhoud? Het wordt in elk geval weer zoeken naar de verstopte "pijnpunten" in de teksten. GroenLinks en PvdA presenteerden al wel vast hun oppositieakkoord. Xander en Joost doen een poging om daar niet cynisch over te zijn. En ze waren vertederd deze week door kroonprins Amalia. Die heeft het spreken vermoedelijk geleerd van haar oma.

Valt minister Hugo de Jonge de trage start met de boostercampagne echt aan te rekenen? Xander en Joost duiken er deze week dieper in, met hulp van collega Lars Geerts. En komen uit bij de achterliggende oorzaak: Nederland sukkelt in deze pandemie veel te lang door met het oude poldersysteem. Maar daar komt verandering in. De formatie nadert nu echt de climax. Zou er volgende week al witte rook kunnen zijn? Of kan het zelfs nu nog misgaan? Xander en Joost wagen zich aan een tijdpad. En meteen ook aan een voorspelling. Corona komt dichtbij trouwens, want Xander moest deze aflevering vanuit huis doen, vanwege een positieve test. En dat nog wel bij een klein jubileumpje: dit is alweer de honderdste editie die Xander en Joost samen maakten.

Het demissionair kabinet maakt zich grote zorgen over de sterke toename van de coronagevallen en de druk op de zorg. Na een weekend met rellen in verschillende steden werd er eerst nog gewezen op de basisregels, maar vlug daarna vonden premier Rutte en Minister De Jonge de situatie zo somber dat ze toch weer denken aan een lockdown. Intussen pleiten sommige OMT-leden in talkshows voor een 'keiharde' lockdown en dat wekt weer irritatie bij het kabinet. Staan die onderlinge verhoudingen op scherp?  In de formatie worden intussen wel vorderingen gemaakt. Staat er voor de kerst echt een nieuw kabinet op het bordes?  In de Wandelgangen zoeken Joost en Xander antwoord op de vraag: wie is de meest onbekende minister van Nederland?  En Joost legt uit wat je moet doen bij persconferenties van Sinterklaas en waarom warme winterhandschoenen toch zo belangrijk zijn.

Opnieuw een week met veel coronapolitiek. Er wordt gedebatteerd over 2G; wat mogen ongevaccineerden straks nog? De papieren die ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers in de trein liet liggen, geven een interessant inkijkje in de formatie. De betrokken partijen bagatelliseerden het stuk, maar Joost en Xander lezen er toch best interessante dingen in. En er was -opnieuw- reuring rondom Forum voor Democratie. Meerdere dieptepunten met Forum-leden passeerden de revue tijdens debatten in de Tweede Kamer. Niet normaal, dus Kamervoorzitter Bergkamp wil met alle fractievoorzitters gaan praten. Wat kan dat opleveren? In de wandelgangen passen de heren de bijzondere interviewtechnieken van Frans Bromet toe. Zijn dochter, GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet, had een laadpaalruzie met CDA-collega Henri Bontebal. Joost en Xander gaan op zoek naar een oplossing in de (voor Joost niet onbekende) 'horrorgarage'. 

Het was misschien wel de lastigste week sinds het uitbreken van de coronapandemie voor het kabinet. Dat toch weer nieuwe maatregelen moeten worden genomen, is een fikse politieke nederlaag. Joost en Xander analyseren het opereren van het kabinet. Het bericht dat de formatie zo goed als rond is, werd snel ontkend door alle betrokkenen. Maar er is wél een "tijdpad". Joost en Xander worden er toch een beetje chagrijnig van. Ze gaan ook de wandelgangen in, op bezoek bij twee partijen waar het rommelt tussen lokale afdelingen en het hoofdbestuur. Vrezen zij afsplitsingen? Verder een vervolg op een onderwerp dat vorige week al ter sprake kwam: het onderzoek naar satanisch kindermisbruik. En hoe Forum voor Democratie het verhaal kaapt.

Xander en Joost zagen demissionair premier Rutte en minister De Jonge worstelen bij hun persconferentie waarin ze de nieuwe coronamaatregelen aankondigden. Een slap pakket, eigenlijk willen ze veel verder gaan. H0aalde het kabinet een foefje uit om te voorkomen dat het coronadebat ging over de écht essentiële onderwerpen? Opnieuw lekten de maatregelen voortijdig uit, wat leidde tot geklaag op het Binnenhof. Terecht? Joost vindt dat lekken het maatschappelijk belang dient. Taal is een politiek instrument, dat thema komt geregeld terug in deze podcast. Bij twee ministers viel de afgelopen tijd iets op. Dat gold ook voor de speech van premier Rutte op de Klimaattop in Glasgow.

Na een weekje reces is De Stemming weer terug, maar de problemen in Den Haag hebben zich in die tijd zeker niet opgelost. Sterker nog; de formatie heeft het record van langste formatie ooit verbroken en door de oplopende coronacijfers wordt het kabinet gedwongen opnieuw maatregelen te nemen. Is dat nog te doen zonder dat de tweespalt tussen gevaccineerden en niet-gevaccineerden verder oploopt? Omdat Xander deze week vanwege een blessure niet door de wangelgangen kon lopen, wordt eenmalig een oude rubriek van de plank gehaald. Wim Deetman blikt in het Haags Geheugen terug op de situatie in 1992. Toenmalig minister-president Ruud Lubbers maakte zich toen zorgen over de verhouding tussen kabinet en Kamer. Lijkt de situatie van toen niet heel erg op waar we nu zitten? 

Het formeren gaat door, maar de betrokken politici houden zich stil. Dat is “in het belang van het proces”, wordt er dan gezegd of “een broedende kip moet je niet storen”. Toch valt er altijd wel iets te ontdekken in die korte reacties van de politici. Verder keken Joost en Xander naar het toeslagendebat. De afwikkeling is bijna net zo’n grote ramp als de affaire zelf. En Joost stuitte in de wandelgangen wel op een heel bijzondere gast: Koning Willem-Alexander. Kreeg hij een hand, een boks, een elleboogtikje of niet meer dan een knikje van de Koning?

Een extra aflevering opgenomen op het NPO Podcastevent in TivoliVredenburg in Utrecht. Met daarin antwoord op de vraag waarom de formatie zo lang duurt, het Haags elftal der vertrokken bewindslieden en de tien lessen uit deze formatie