Άκου την επιστήμη

Ποιος είναι ο ρόλος των διανοουμένων σε μια τόσο κρίσιμη καμπή; Πώς μπορούν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να γίνουν κυψέλες προβληματισμού και στέκια δημιουργίας;  Πώς ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει ξανά στην αυτοκυριαρχία και να γίνει ένας υπεύθυνος πολίτης; Γιατί στην αρχαιότητα ο χρόνος δεν μας βάραινε τόσο στο πλαίσιο της ατομικής ζωής, όπως συμβαίνει στις μέρες μας; Ο ομότιμος καθηγητής Φιλοσοφίας, Βασίλης Κάλφας, απαντά.   

Στην Ελλάδα 1 στα 30 παιδιά έχει κάποια εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας, στην Ελλάδα 1 στα 13 παιδιά έχει έρθει σε σωματική επαφή με τον δράστη, ενώ 1 στα 30 έχει κάποια εμπειρία βιασμού ή απόπειρας βιασμού.  Το 2020 κάθε εβδομάδα υπήρχε, κατά μέσο όρο, μία καταγγελία για βιασμό ανηλίκου. Μάλιστα, σε 13 από αυτές τις υποθέσεις η κακοποίηση συνέβαινε από άτομα στα οποία οι γονείς είχαν εμπιστευτεί τα παιδιά τους.  Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, στην Ελλάδα, 1 στα 6 παιδιά θα δεχθεί κάποιας μορφής σεξουαλική βία στη ζωή του και σε 9 στις 10 περιπτώσεις ο θύτης είναι ένας άνθρωπος που ανήκει στο στενό φιλικό ή συγγενικό περιβάλλον. Τι μπορεί να προμηνύουν οι αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών είτε στον ύπνο είτε στο φαγητό; Τι μπορεί να κρύβουν οι σωματικές διαταραχές και η προσκόλληση στο κινητό; Η Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιών και Εφήβων, Έφη Λάγιου – Λιγνού απαντά.  

Πώς αισθάνεται έναν άνθρωπος που έχει Αλτσχάιμερ; Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου που πρέπει να μας ανησυχήσουν; Πώς ξεχνάει ένας υγιής νους από το γήρας και πώς ένας δυσλειτουργικός από το Αλτσχάιμερ; Πώς λαμβάνουμε τις αποφάσεις μας; Και πώς σχετίζεται η διατροφή, το στρες και η κατάθλιψη με αυτήν τη νόσο; Ο διακεκριμένος Έλληνας νευρολόγος Νίκος Σκαρμέας απαντά.

Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης σήμερα; Έχει χαθεί η σκέψη στις μέρες μας; Τι πάει λάθος με τα πανεπιστήμια; Και από τι κινδυνεύει η γλώσσα μας; Ο διακεκριμένος γλωσσολόγος και πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, Γιώργος Μπαμπινιώτης, απαντά.

Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ είναι ένας διάσημος Έλληνας ψυχίατρος και ψυχαναλυτής, του οποίου οι αυτοβιογραφικές τοποθετήσεις ενσωματώνονται στην συνομιλία. Με τη Μαρία Ελένη Σπυροπούλου, ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια, συζητούν τη σημασία των πρώτων χρόνων ζωής και την εμπειρία του Γιωσαφάτ στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Επιπλέον, αναλύουν κοινωνικά ταμπού και τον ρόλο της γυναίκας στην ελληνική οικογένεια, καθώς και την αγάπη και την αποδοχή του εαυτού ως κλειδί για την ευτυχία.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να προσφέρουμε ουσιαστική και έμπρακτη στήριξη και ανακούφιση σε παιδιά και ενήλικες που μας έχουν ανάγκη, στις δύσκολες στιγμές του πένθους και της απειλητικής για τη ζωή αρρώστιας; Απαντούν η νοσηλεύτρια της υπηρεσίας παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας στο Σπίτι της Μέριμνας, Αλεξία Γεράρδη, η Πέννυ Λιακοπούλου, κοινωνική λειτουργός και υπεύθυνη ξενώνων της Πνοής Αγάπης και του Συλλόγου για τη στήριξη ασθενών με καρκίνο και των οικογενειών τους, και η Κυριακή Μυστακίδου, Καθηγήτρια Ανακουφιστικής Φροντίδας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και υπεύθυνη της Μονάδας Ανακουφιστικής Αγωγής «Τζένη Καρέζη».

Γιατί οι άνθρωποι δυσκολεύονται να αγαπήσουν τον εαυτό τους; Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν γίνει επιδερμικές; Γιατί η κατάθλιψη αποτελεί μια μάστιγα της εποχής μας. Για να ζεις, πρέπει να ξέρεις να πενθείς; Ο δημοφιλής ψυχίατρος Νίκος Σιδέρης εξηγεί.   

Απειλούμαστε από τις δυνάμεις του λαϊκισμού; Τι άφησε πίσω της η δεκαετής κρίση; Πώς μπορούμε να επιτύχουμε μια εξωστρεφή φιλοσοφία διδασκαλίας που να ευθυγραμμίζονται με σύγχρονες πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών; Και γιατί η πλειονότητα των πολιτών έχει σταματήσει να γοητεύεται από τις εύκολες λύσεις σε σύνθετα προβλήματα; Απαντά ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Στάθης Καλύβας.

Ο Θεμιστοκλής Σαψής έχει επικεντρωθεί στη δημιουργία μαθηματικών μεθόδων για την έγκαιρη πρόβλεψη και ανάλυση σπάνιων, αλλά ιδιαίτερα καταστροφικών φαινομένων. Οι μαθηματικοί αλγόριθμοι που έχει εφεύρει μαζί με την ερευνητική του ομάδα έχουν εφαρμοστεί σε φυσικά συστήματα, όπως στην πρόβλεψη καταστροφικών θαλάσσιων κυμάτων ή ακραίων τιμών οξείδωσης στους ωκεανούς, στον υπολογισμό συχνότητας ακραίων βροχοπτώσεων ή συμβάντων ξηρασίας, αλλά και σε μηχανικά συστήματα, όπως στην πρόβλεψη αποκόλλησης ροής από πτέρυγες ελικοπτέρων, καθώς και στις ακραίες φορτίσεις σε πολεμικά σκάφη. Πρόσφατα έλαβε το επιστημονικό βραβείο στον τομέα Βασικών Επιστημών στον κλάδο των Μαθηματικών από το Ιδρυμα Μποδοσάκη.  

Ποιος είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης; Έχει χαθεί η σκέψη στις μέρες μας; Ποιο το νόημα του σχολείου στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης; Και τι πάει λάθος με τα πανεπιστήμια;  Απαντά η καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και πεζογράφος, Αγγέλα Καστρινάκη.