Άκου την επιστήμη

Ένα ντοκιμαντέρ στο Netflix εδώ και καιρό έχει πυροδοτήσει συζητήσεις. Πρόκειται για το «Don’t Die: The Man Who Wants to Live Forever» («Μην Πεθάνεις: Ο Άνθρωπος που Θέλει να Ζήσει για Πάντα»), με πρωταγωνιστή τον μεγιστάνα Μπράιαν Τζόνσον ο οποίος ξοδεύει εκατομμύρια για να αντιστρέψει τη βιολογική του ηλικία. Βιοαισθητήρες, δίαιτες ακριβείας, παρεμβάσεις στο DNA και «ηλεκτροσόκ» για μεγαλύτερες στύσεις συνθέτουν ένα προσωπικό πείραμα με στόχο την αθανασία ή, τουλάχιστον, την αναβολή του αναπόφευκτου. Τι λέει, όμως, η επιστήμη, για όλα αυτά; Μπορεί να γίνει πραγματικότητα η αιώνια νιότη και να κερδίσουμε τον χρόνο; Ο Καθηγητής Βιολογίας και Γενετικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, Αριστείδης Ηλιόπουλος μιλά, επίσης, για το πώς μπορεί η γενετική να συμβάλει στη διάγνωση και θεραπεία ασθενειών όπως ο καρκίνος. Και απαντά στα παρακάτω ερωτήματα: Μπορούμε να φτάσουμε κάποια στιγμή στο σημείο όπου η θεραπεία για πολλούς τύπους καρκίνου θα είναι εφικτή; Γιατί πολλοί συσχετίζουν τον καρκίνο με το άγχος; Τα συναισθήματά μας είναι απόρροια γενετικών προδιαθέσεων ή του περιβάλλοντος στο οποίο μεγαλώνουμε; Η ερωτική έλξη προς τα άλλα άτομα σχετίζεται με κάποια γενετική προδιάθεση; Και τι θα άλλαζε αν γνωρίζαμε την ημέρα που θα πεθάνουμε;

Ο καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, Θεόδωρος Παπαγγελής, φωτίζει ξανά έναν από τους πιο συναρπαστικούς ποιητές της αρχαιότητας, στη νέα του μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» του Οβιδίου (εκδόσεις Gutenberg). Με αφορμή αυτό το σπουδαίο εκδοτικό γεγονός, μιλά για τη θέση της ποίησης σήμερα, τους νέους και τα social media, τη ρευστότητα του φύλου με αναφορές από τον διεμφυλικό Τειρεσία μέχρι τη μεταμόρφωση της Καινής σε Καινέα, τον ρόλο του φιλολόγου στη δημόσια σφαίρα και τη διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου να βρίσκει νόημα μέσα από τη λογοτεχνία. Επιπρόσθετα, θέτει κρίσιμα ερωτήματα για τον ρόλο του πανεπιστημίου στην εποχή μας.​

Ο Αδριανός Γολέμης έχει συνοδεύσει τα τελευταία χρόνια αστροναύτες σε εκτοξεύσεις ως μέλος της ιατρικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος και αναμένεται να γίνει ο πρώτος Έλληνας αστροναύτης. Στο συγκεκριμένο επεισόδιο μας εξηγεί ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις στην υγεία των αστροναυτών κατά τις αποστολές; Περιγράφει ιδιαίτερες εμπειρίες όπως τη διαμονή του για έναν χρόνο στην Ανταρκτική και μεταξύ άλλων απαντά αν η ανθρωπότητα θα μπορέσει να μετοικήσει σε άλλους πλανήτες  Ο Αδριανός Γολέμης συμμετέχει στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που φέτος συμπληρώνει 10 χρόνια επιτυχημένης παρουσίας και διεξάγεται από τις 9 έως τις 12 Απριλίου 2025.

Η Μένη Μαλλιώρη είναι ομότιμη καθηγήτρια Ψυχιατρικής με εμπειρία στις εξαρτήσεις και τις ανθρώπινες σχέσεις. Συζητά την αποδόμηση της οικογένειας και τις αυξανόμενες επιπτώσεις της COVID-19 στην ψυχική υγεία. Αναλύει τις κοινωνικές σχέσεις στην εποχή των social media και την επιρροή τους στην επιθετικότητα. Εξερευνά τα κίνητρα πίσω από την εξάρτηση και πώς οι ατομικοί παράγοντες επηρεάζουν τη χρήση ουσιών. Τέλος, τονίζει τη σημασία της σχέσης με τον εαυτό και την ενσυναίσθηση.

Είναι η Ελλάδα σήμερα ένα κράτος δικαίου; Γιατί οι θεσμοί κατακρημνίζονται στη συνείδηση των πολιτών; Ποιοι είναι οι λόγοι που υπάρχει έλλειμμα εμπιστοσύνης προς τη Δικαιοσύνη; Και γιατί η αλήθεια μοιάζει να έχει γίνει δευτερεύον ζήτημα; Ο καθηγητής του αστικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Καραμπατζός, μιλά στον Γιάννη Πανταζόπουλο.Ποιες είναι οι βασικές παθογένειες του ελληνικού συστήματος απονομής της Δικαιοσύνης; Τι μπορεί να αλλάξει στην επόμενη Συνταγματική Αναθεώρηση; Τι ισχύει για τη συζήτηση που αφορά στα μη κρατικά ΑΕΙ; Και τι σηματοδοτεί η τεράστια ισχύ που έχουν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια οι τεχνολογικοί κολοσσοί και κυρίως αυτοί που κατέχουν τα μεγάλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης; Ο καθηγητής του αστικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνης Καραμπατζός απαντά.

Ποιες ήταν οι ρίζες του κακού της Δικτατορίας; Γιατί η περίοδος 1935-1945 αποτελεί σημείο καμπής; Και ποιος ήταν ο πολιτικός ρόλος του στρατού και της βασιλείας μέχρι τη Μεταπολίτευση; Ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Ειρήνη, πόλεμος, πολιτική, συνωμοσίες: Οι Έλληνες αξιωματικοί, 1935-1945», απαντά.  

Τι μας μαθαίνουν οι πρώτες μη ευρέως γνωστές ανασκαφές στην Ακαδημία Πλάτωνος; Γιατί οι αρχαιολόγοι βρίσκονται συχνά στο στόχαστρο; Και ποιες θα είναι οι συνέπειες από τη διείσδυση των νέων τεχνολογιών στη σύγχρονη Δημοκρατία; Ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών και ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., Μιχάλης Τιβέριος, απαντά. 

Ζ​ούμε σε έναν αντικοινωνικό αιώνα; Με ποιο τρόπο τα social media αλλάζουν την προσωπικότητά μας, την πολιτική μας, ακόμα και τη σχέση μας με την πραγματικότητα;Είμαστε στην εποχή της πληροφορίας ή της παρακολούθησης; Και πόσο εφικτή είναι μια δημοκρατική ψηφιακή κοινωνία; Ο κοινωνιολόγος του Διαδικτύου και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Τεχνοηθικής, Χαράλαμπος Τσέκερης, απαντά.​

Καλεσμένος είναι ο Άγγελος Χατζάκης, καθηγητής επιδημιολογίας και προληπτικής ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ. Συζητά για τη σύνθετη φύση των εθισμών και την ανάγκη στρατηγικών μείωσης βλάβης. Εξετάζει την επίδραση εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος και τη μετάβαση από παραδοσιακούς τρόπους στην ηλεκτρονική καπνική χρήση. Παράλληλα, αναφέρεται σε πρακτικά μέτρα για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων και την πρόληψη σε εφήβους, κρούοντας τον κώδωνα για τα κοινωνικά ζητήματα που προκύπτουν.

Ο Ηλίας Κούβελας είναι Ομότιμος καθηγητής Ιατρικής με ενασχόληση στη νευροεπιστήμη. Συζητά για τις πρώιμες εμπειρίες που διαμορφώνουν τον εγκέφαλο και πώς αυτές οι εμπειρίες επηρεάζουν τη συμπεριφορά. Θίγει την έννοια της ελεύθερης βούλησης και τη σύνθεση νου-σώματος. Εξερευνά την αμυγδαλή και τη σχέση της με τα συναισθήματα, αλλά και την ηδονή ως διαδικασία ανταμοιβής. Υπογραμμίζει τις προκλήσεις της νευροεπιστήμης στην κατανόηση ψυχικών διαταραχών και τις διαδικασίες μνήμης.