Het uur van de waarheid
VRT NWS
Dennis van den Buijs duikt in de wereld van nepnieuws en online bedrog, samen met factcheckers, experten en luisteraars.
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Episodes
Mentioned books
Feb 17, 2024 • 32min
Rusland wil Afrika veroveren met fake news. En jongeren maken strafbare valse naaktfoto's
Rusland probeert Afrika te veroveren met fake news en desinformatie.
Uit een nieuw onderzoek van de Universiteit van Antwerpen blijkt dat 13,8 procent van Belgische jongeren al deepnudes of AI-naaktbeelden ontvangen heeft. Vooral mannen maken het en vrouwen zijn er slachtoffer van. Apps om deepnudes mee te maken, zijn zo alomtegenwoordig op het internet dat jongeren niet doorhebben dat het strafbaar is, klinkt het.
Feb 10, 2024 • 35min
Waarom lanceren politieke partijen eigen nieuwsapps? En groeien er écht meer bomen in Europa dan 100 jaar geleden?
Waarom lanceren N-VA, PVDA en Vlaams Belang eigen nieuwsapps? Zijn die misleidend?
AI helpt bedrijven bij sollicitaties en bij moeilijke beslissingen. Maar wie controleert of die AI en algoritmes eerlijk en onbevooroordeeld zijn?
Kaartjes op sociale media beweren dat Europa nu meer bossen heeft dan 100 jaar geleden. Klopt dat?
Feb 3, 2024 • 33min
Bedrog in de koers: zit er een motor in de fiets? Facebook wordt 20 en Fanny Kiekeboe factchecker
Dit weekend is het WK veldrijden. Acht jaar nadat er een Belgische veldrijdster betrapt werd op een motortje in haar fiets, gonst het nog altijd van de geruchten. Wij praten met een controleur: hoe sporen ze fraude op.
Fanny Kiekeboe wordt factchecker in de vernieuwde Kiekeboe-stipreeks. Waarom hebben de makers voor deze verhaallijn gekozen?
En Facebook wordt 20: welke rol speelde het platform in de verspreiding van desinformatie.
Jan 20, 2024 • 34min
Hoe manipuleert AI de verkiezingen? En dino's bestaan niet, zeggen complotdenkers.
OpenAI, het bedrijf dat onder andere ChatGPT maakt, heeft maatregelen aangekondigd om misbruik van ChatGPT en DALL-E in tijden van verkiezingen tegen te gaan. Zullen die maatregelen volstaan?
En verder: waarom geloven sommige mensen dat dino's een uitvinding van de mens zijn? En hoe geloofwaardig is een Netflix-documentaire over al dan niet vegan eten, als die betaald werd door een stichting die plantaardig eten promoot?
Jan 13, 2024 • 32min
Bestaan zombie-herten? En zoekt CD&V het mooiste plekje van West-Vlaanderen of jouw data?
CD&V zit achter de onlinecampagne ‘De mooiste plekje van West-Vlaanderen’ en heeft daar al 20.000 euro aan Facebook-advertenties in geïnvesteerd. Toch is het even zoeken om door te hebben dat de partij achter de campagne zit. Is dat een nieuwe manier van campagne voeren?
Welke impact had fakenews op de verkiezingscampagne in Taiwan?
En veel jongeren maken zich door verschillende TikTok-filmpjes zorgen over zombie-herten. Is hun bezorgdheid terecht?
Dec 23, 2023 • 31min
Na elke vulkaanuitbarsting smeult het fake news, en Vlaanderen stond in de 13e eeuw in rep en roer door een complottheorie over een dode graaf
Op de digitale advertentiemarkt (lees: via de cookies en trackers aanwezig op elke website) zijn gevoelige gegevens te koop van militairen, politici, politieagenten en medewerkers van veiligheidsdiensten. Dat blijkt uit onderzoek van een Ierse burgerrechtenorganisatie.
En verder: fake news over vulkaanuitbarstingen, en een complottheorie zorgde voor onrust in het 13e eeuwse Vlaanderen.
Dec 16, 2023 • 37min
Maakt computertechnologie het voetbal eerlijker? En waarom is vliegen goedkoop en de trein nemen duur?
Na de COP28 de vraag: waarom kost een vliegtuigticket zo veel minder dan een treinticket?
Na alweer een opstoot van ontevredenheid bij onze topclubs over de VAR: heeft de computertechnologie de sport eigenlijk eerlijker gemaakt? Wat zegt de wetenschap?
En hoe beïnvloedt de Russische propagandamachine onze jeugd met verhalen over Oekraïne? De BBC legt in een onderzoek liefst12.000 valse TikTok-accounts bloot die desinformatie verspreidten over onder meer de levensstijl van bekende Oekraïners.
Dec 9, 2023 • 36min
Hulp na de Sint: chocolade in of uit de koelkast? Aantal cyberaanvallen explodeert. En bedreigt populisme de democratie?
Het aantal cyberaanvallen stijgt enorm. Wereldwijd gebeuren er 4000 aanvallen per seconde. Hoe gebeurt zo een aanval en wat kunnen bedrijven of gewone internetgebruikers tegen doen?
En verder: hoe bewaar je al die chocolade die je kinderen van Sinterklaas kregen het beste? En klopt het dat populistische partijen de democratie ten grave willen dragen?
Dec 2, 2023 • 38min
Hey lekkere meid, chat je ook met iets ouder? Hoe veilig zijn chatwebsites voor jongeren? En zijn beha's eigenlijk wel gezond?
Hoe veilig zijn chatplatformen als Chillplanet en dergelijke? Onze cyberexpert gaf zich uit als 14-jarig meisje. Binnen de minuut kreeg hij de eerste uitnodigingen voor afspraakjes met volwassen mannen.
En verder: dragen vrouwen best een beha of niet? En een aantal TikTokkers beweren dat zalm eten giftig is. Waar komt die claim vandaan, en klopt die ook?
Nov 25, 2023 • 41min
Word je bedot als je nog iets koopt zonder korting? En was de Romeinse keizer Elagabalus een trans vrouw?
Leven we in eeuwige tijden van korting of maken winkels ons dat wijs? Hoe misleidend is de wildgroei aan periodes als Black Friday, Cyber Monday of klassieke solden?
Was de Romeinse keizer Elagabalus een trans vrouw zoals een Brits museum beweerd?
Kunnen we nog gewoon van sport genieten, nu landen als Saoedi-Arabië miljarden investeren in voetbal, golf en Formule 1?
En journalist Luc van Bakel heeft het over nieuws van bij ons dat als fakenews viraal gaat in Georgië en Bulgarije.
