Het uur van de waarheid
VRT NWS
Dennis van den Buijs duikt in de wereld van nepnieuws en online bedrog, samen met factcheckers, experten en luisteraars.
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Episodes
Mentioned books
Dec 16, 2023 • 37min
Maakt computertechnologie het voetbal eerlijker? En waarom is vliegen goedkoop en de trein nemen duur?
Na de COP28 de vraag: waarom kost een vliegtuigticket zo veel minder dan een treinticket?
Na alweer een opstoot van ontevredenheid bij onze topclubs over de VAR: heeft de computertechnologie de sport eigenlijk eerlijker gemaakt? Wat zegt de wetenschap?
En hoe beïnvloedt de Russische propagandamachine onze jeugd met verhalen over Oekraïne? De BBC legt in een onderzoek liefst12.000 valse TikTok-accounts bloot die desinformatie verspreidten over onder meer de levensstijl van bekende Oekraïners.
Dec 9, 2023 • 36min
Hulp na de Sint: chocolade in of uit de koelkast? Aantal cyberaanvallen explodeert. En bedreigt populisme de democratie?
Het aantal cyberaanvallen stijgt enorm. Wereldwijd gebeuren er 4000 aanvallen per seconde. Hoe gebeurt zo een aanval en wat kunnen bedrijven of gewone internetgebruikers tegen doen?
En verder: hoe bewaar je al die chocolade die je kinderen van Sinterklaas kregen het beste? En klopt het dat populistische partijen de democratie ten grave willen dragen?
Dec 2, 2023 • 38min
Hey lekkere meid, chat je ook met iets ouder? Hoe veilig zijn chatwebsites voor jongeren? En zijn beha's eigenlijk wel gezond?
Hoe veilig zijn chatplatformen als Chillplanet en dergelijke? Onze cyberexpert gaf zich uit als 14-jarig meisje. Binnen de minuut kreeg hij de eerste uitnodigingen voor afspraakjes met volwassen mannen.
En verder: dragen vrouwen best een beha of niet? En een aantal TikTokkers beweren dat zalm eten giftig is. Waar komt die claim vandaan, en klopt die ook?
Nov 25, 2023 • 41min
Word je bedot als je nog iets koopt zonder korting? En was de Romeinse keizer Elagabalus een trans vrouw?
Leven we in eeuwige tijden van korting of maken winkels ons dat wijs? Hoe misleidend is de wildgroei aan periodes als Black Friday, Cyber Monday of klassieke solden?
Was de Romeinse keizer Elagabalus een trans vrouw zoals een Brits museum beweerd?
Kunnen we nog gewoon van sport genieten, nu landen als Saoedi-Arabië miljarden investeren in voetbal, golf en Formule 1?
En journalist Luc van Bakel heeft het over nieuws van bij ons dat als fakenews viraal gaat in Georgië en Bulgarije.
Nov 18, 2023 • 39min
60 jaar complotdenken rond de moord op JFK. Zitten de Russen achter de davidsterren in Parijs? Vlaamse partijen bespioneren ons internetgedrag
JFK is al 60 jaar dood, maar complottheorieën over zijn dood blijven leven. Björn Soenens vertelt waarom het tot de verbeelding blijft spreken.
Verschillende Vlaamse partijen overtreden de wetgeving rond cookies, zegt privacy-expert Bart Van Buitenen. Waarom belangt ons dat aan?
Journalist Luc van Bakel heeft het over de vele davidsterren in Parijs. Zit daar een Russisch propagandanetwerk achter?
En het millennia oude stoïcisme is enorm populair bij jongeren op sociale media.
Nov 11, 2023 • 33min
Heeft Taylor Swift een piemel? Gratis spullen uit China in ruil voor je privacy en verkiezingen in Nederland
‘Shop als een miljonair’. Met die slagzin verovert de Chinese webwinkel Temu de wereld. Je krijgt een heleboel gratis producten in ruil voor informatie over je vrienden en familie.
En verder: waarom duikt Taylor Swift op in satanistische complottheorieën? En wat is het belang van de factcheckmarathon die binnenkort van start gaat in aanloop naar de Nederlandse verkiezingen?
Nov 4, 2023 • 37min
Is kraanwater ongezond? Wat is Pallywood? En zweverige pseudowetenschap ontmaskerd!
Tiktokkers beweren dat ons kraantjeswater vol schadelijke stoffen zit. Moeten we ons zorgen maken? Journalist Dorien Vanmeldert en waterwetenschapper Marjolein Vanoppen (UGent) gaan op onderzoek.
Wie is Sjamadriaan? Het populaire account klaagt op verschillende sociale media het verdienmodel achter pseudowetenschappen aan
Achter het account zit de Nederlandse wetenschapsjournalist Adriaan ter Braack.
En onze chef factchecking Luc van Bakel heeft het over het de term 'Pallywood'.
Oct 28, 2023 • 36min
Delen we 50 procent van ons DNA met een banaan? En opgelet voor de LEGO-scam op Facebook!
Delen we echt 50 procent van ons DNA met een banaan? Dat beweert schrijfster en theatermaakster Rebekka De Wit in haar column voor De Standaard. Maar klopt dat wel?
Opgelet voor de Legoscam! Dirk deed enkele weken geleden mee aan een wedstrijd om een duur LEGO-bouwset van Star Wars te winnen. Hij zag er een advertentie over op Facebook, maar het bleek fraude.
Oct 21, 2023 • 32min
Kalasjnikovs en granaten in een klik gekocht: hoe gemakkelijk is het om online wapens te kopen?
Hoe makkelijk is het om in ons land online aan illegale wapens te raken? In drie dagen tijd vonden we 17 verkopers en tal van wapens die we kunnen laten leveren. Tim Verheyden legt uit.
Luc van Bakel heeft het over het vele nepnieuws dat rondgaat in nasleep van de oorlog in Gaza en de terreur in Brussel. Verschillende politici deelden beelden van "vierende jongeren", bleek al snel om een videoclip te gaan.
En hoe komt het toch dat de wolf te maken heeft met zo'n negatieve beeldvorming?
Oct 14, 2023 • 36min
Israëlisch-Palestijns conflict: Wat weten ze over elkaars slachtoffers? Over beeldvorming en ontmenselijking
Wat weten Israëli’s en Palestijnen over elkaars doden? We praten over beeldvorming en ontmenselijking met Christophe Busch van het Hannah Arendt Instiuut en Majd Khalifeh van VRT NWS.
En verder: waarom blijven influencers zeggen dat een tekort aan serotonine veel depressies veroorzaakt? En de fopcatalogus van Renier Chalon (1840) wordt geveild.
Journalist Luc van Bakel heeft het over de meester van het nepnieuws,Tommaso Debenedetti, die alweer een Nobelprijswinnaar dood verklaarde.
