Het uur van de waarheid
VRT NWS
Dennis van den Buijs duikt in de wereld van nepnieuws en online bedrog, samen met factcheckers, experten en luisteraars.
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Episodes
Mentioned books
Mar 16, 2024 • 25min
Hoe pornosterren toch naakt op Instagram geraken en feit en fictie over je slaap
Op sociale media (vooral Instagram en Facebook) omzeilen 18+ content creators de naaktregels met de hashtag #breastfeeding. Wij praten met een model die die trend met lede ogen aan populariteit ziet winnen.
En naar aanleiding van Wereldslaapdag (15 maart) nemen we de grootste mythes over slaap onder de loep.
Mar 9, 2024 • 35min
Kate Middelton middelpunt van bizarre complottheorieën. Heisa rond Europapa van Joost Klein! En valse VRT-berichten duiken op
Is Europapa van Joost Klein pure hersenspoelende propaganda voor de EU? Hoe neutraal is het songfestival? Cultuurwetenschapper Jonas Verschueren (KU Leuven) en Eurovisie-kenner Gianni Paelinck van VRT NWS duiken mee in de complottheorie!
Kate Middleton was vermist, lag in coma, bleek vermoord of op weg naar Brazilië voor een BBL. Het Britse koningshuis is al eeuwenlang het slachtoffer van de wildste geruchten en samenzweringstheorieën, vertelt historicus en anglofiel Harry De Paepe.
Mar 2, 2024 • 27min
Jongeren factchecken TikTokkende politici en verstoort tandpasta met muntsmaak je slaap?
Ruim 500.000 jongeren in Vlaanderen en Brussel mogen dit jaar voor het eerst stemmen. Om die jongeren te helpen met hun keuze, is Dwaalzin, de vrijzinnig humanistische jongerencommunity, even geleden een TikTok-account gestart. Daar factchecken ze opvallende uitspraken van politici.
In onze checkrubriek bekijken we onder meer de invloed van tandpasta op je slaap.
En we onderzoeken waarom mediabedrijven vaak niet blij zijn dat hun artikels, foto's en video's gebruikt worden om AI te trainen.
Feb 24, 2024 • 24min
Bestaat ADHD niet echt? En wat als de meest beruchte hackersbende ter wereld zelf gehackt wordt?
ADHD bestaat niet! Dat wordt online toch beweerd. En ook auteurs als Johann Hari en neuroloog Richard Saul beweren dat ADHD eigenlijk niet bestaat, dat het geen diagnose is, maar een beschrijving van een hoop afzonderlijke symptomen. Bestaat ADHD niet?
De Britse politie heeft één van ’s werelds grootste hackersbendes opgedoekt: Lockbit. Ze deed dat door de bende zelf te hacken. Hoe uitzonderlijk is dat?
Feb 17, 2024 • 32min
Rusland wil Afrika veroveren met fake news. En jongeren maken strafbare valse naaktfoto's
Rusland probeert Afrika te veroveren met fake news en desinformatie.
Uit een nieuw onderzoek van de Universiteit van Antwerpen blijkt dat 13,8 procent van Belgische jongeren al deepnudes of AI-naaktbeelden ontvangen heeft. Vooral mannen maken het en vrouwen zijn er slachtoffer van. Apps om deepnudes mee te maken, zijn zo alomtegenwoordig op het internet dat jongeren niet doorhebben dat het strafbaar is, klinkt het.
Feb 10, 2024 • 35min
Waarom lanceren politieke partijen eigen nieuwsapps? En groeien er écht meer bomen in Europa dan 100 jaar geleden?
Waarom lanceren N-VA, PVDA en Vlaams Belang eigen nieuwsapps? Zijn die misleidend?
AI helpt bedrijven bij sollicitaties en bij moeilijke beslissingen. Maar wie controleert of die AI en algoritmes eerlijk en onbevooroordeeld zijn?
Kaartjes op sociale media beweren dat Europa nu meer bossen heeft dan 100 jaar geleden. Klopt dat?
Feb 3, 2024 • 33min
Bedrog in de koers: zit er een motor in de fiets? Facebook wordt 20 en Fanny Kiekeboe factchecker
Dit weekend is het WK veldrijden. Acht jaar nadat er een Belgische veldrijdster betrapt werd op een motortje in haar fiets, gonst het nog altijd van de geruchten. Wij praten met een controleur: hoe sporen ze fraude op.
Fanny Kiekeboe wordt factchecker in de vernieuwde Kiekeboe-stipreeks. Waarom hebben de makers voor deze verhaallijn gekozen?
En Facebook wordt 20: welke rol speelde het platform in de verspreiding van desinformatie.
Jan 20, 2024 • 34min
Hoe manipuleert AI de verkiezingen? En dino's bestaan niet, zeggen complotdenkers.
OpenAI, het bedrijf dat onder andere ChatGPT maakt, heeft maatregelen aangekondigd om misbruik van ChatGPT en DALL-E in tijden van verkiezingen tegen te gaan. Zullen die maatregelen volstaan?
En verder: waarom geloven sommige mensen dat dino's een uitvinding van de mens zijn? En hoe geloofwaardig is een Netflix-documentaire over al dan niet vegan eten, als die betaald werd door een stichting die plantaardig eten promoot?
Jan 13, 2024 • 32min
Bestaan zombie-herten? En zoekt CD&V het mooiste plekje van West-Vlaanderen of jouw data?
CD&V zit achter de onlinecampagne ‘De mooiste plekje van West-Vlaanderen’ en heeft daar al 20.000 euro aan Facebook-advertenties in geïnvesteerd. Toch is het even zoeken om door te hebben dat de partij achter de campagne zit. Is dat een nieuwe manier van campagne voeren?
Welke impact had fakenews op de verkiezingscampagne in Taiwan?
En veel jongeren maken zich door verschillende TikTok-filmpjes zorgen over zombie-herten. Is hun bezorgdheid terecht?
Dec 23, 2023 • 31min
Na elke vulkaanuitbarsting smeult het fake news, en Vlaanderen stond in de 13e eeuw in rep en roer door een complottheorie over een dode graaf
Op de digitale advertentiemarkt (lees: via de cookies en trackers aanwezig op elke website) zijn gevoelige gegevens te koop van militairen, politici, politieagenten en medewerkers van veiligheidsdiensten. Dat blijkt uit onderzoek van een Ierse burgerrechtenorganisatie.
En verder: fake news over vulkaanuitbarstingen, en een complottheorie zorgde voor onrust in het 13e eeuwse Vlaanderen.
