Het uur van de waarheid
VRT NWS
Dennis van den Buijs duikt in de wereld van nepnieuws en online bedrog, samen met factcheckers, experten en luisteraars.
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Of het nu gaat over de oorlog in Oekraïne, de verkiezingen in Amerika, klimaatverandering of de coronapandemie: elk verhaal z’n complot lijkt het wel. Fakenews, misleiding en propaganda waren nog nooit zo zichtbaar: op sociale media, in onze mailbox of via berichtjes op je smartphone waarin gehengeld wordt naar data en je geldbuidel.
Maar wat is nu echt en wat niet? Hoe weet je dat? Wat is de technologie en het doel erachter? En waarom zijn we zo vatbaar voor oplichting en nepverhalen?
Episodes
Mentioned books
Mar 15, 2025 • 26min
Kan iedereen hacken? Bedrijven met vals groen imago bestraft
De Flixbus is niet zo groen als het bedrijf zelf beweert op zijn website. De FOD Economie monitort systematisch valse klimaatclaims of zogenoemde greenwashing. Lien Meurisse van de FOD is te gast.
Iedereen kan vandaag een hacker worden. Het is poepsimpel geworden. Daarvoor waarschuwt expert cybercriminaliteit Peter Lahousse naar aanleiding van het undercoveronderzoek van VRT NWS bij pro-Russische saboteurs.
Luc van Bakel checkt foto's van Oekraïners met geamputeerde ledematen.
Mar 12, 2025 • 23min
Undercover bij Russische saboteurs en fabels over bier van 't vat
VRT NWS ging undercover bij Russische saboteurs en bracht de hybride oorlog in Europa in kaart: Luc van Bakel legt uit.
Bier van 't vat is altijd beter! Klopt dat wel? We tappen uit het vat vol waarheid met biersommelier Sofie Vanrafelghem.
Mar 8, 2025 • 24min
Trump is een held in Rusland en herbeleef de geschiedenis dankzij AI
De andere kant van de heisa: Olaf Koens keek naar de Russische staatstelevisie en zag hoe Trump een Russische held is geworden.
Video's over het dagelijkse leven van de Romeinen en Middeleeuwers gaan viraal, gemaakt met AI. Historicus Bram De Ridder keek mee.
Luc van Bakel checkt of windmolens koeien doden.
Mar 1, 2025 • 26min
Een valse Rubens in The National Gallery? En antivaxers kapen Gents corona-onderzoek.
Hangt er een valse Rubens in The National Gallery in London? Bert Watteeuw, directeur van het Rubenshuis, reageert op de aantijgingen.
Is kaarsen branden ongezond? Ons licht in de duisternis heet Luc van Bakel die alle factchecks op een rij zet.
Wat als je wetenschappelijk onderzoek gekaapt en volledig omgedraaid wordt door antivaxers? Eline Meyers (UGent) maakt het mee.
Feb 26, 2025 • 20min
Waarom is Tesla een Swasticar? Vlaamse landbouw verpakt reclame als wetenschap
Zijn onze melkkoeien echt klimaatvriendelijk? Dat staat in reclame van de VLAM die lijkt op een echt krantenartikel. Wat zegt de wetenschap en waar ligt de grens tussen reclame en misleidende overheidsboodschappen? Koen Wauters van VRT NWS en dr. Dorien Luyckx (PhD over Native Advertsising) leggen uit.
Wat is een Swasticar? Die hashtag over Elon Musk en Tesla is plots populair? Tim Verheyden legt uit.
Feb 22, 2025 • 28min
Vals kankeronderzoek en de mythe van "overheerst" Belgie
Vals kankeronderzoek is een groeiend probleem. De wetenschap verliest jaren, de kankerpatiënt krijgt valse hoop. Wij spreken erover met Michaël Maris van het Antikankerfonds.
Luc van Bakel checkt uitspraken van JD Vance over een verbod op bidden in Schotland
We doorprikken de mythe dat België is een land is dat eeuwenlang overheerst is door andere landen. Wanneer historicus Brecht Deseure (ULB) die uitspraak hoort, wordt hij altijd lichtjes onpasselijk.
Feb 19, 2025 • 22min
Mag je bakken in olijfolie? En waarom ChatGPT domme antwoorden geeft
Mag je bakken in olijfolie? Krijg je ontstekingen van zaadolie? Je hoort er veel over op TikTok maar wij vragen het aan voedingswetenschapper Nele Steenackers (KULeuven).
Waarom geven ChatGPT en co vaak domme antwoorden? Datajournalist Henk van Ess onderzocht AI-tools en geeft tips voor betere ervaringen.
Feb 15, 2025 • 26min
Herkent je hond echt emoties? En hoe herken je nepvideo's over schietpartijen in Brussel?
Iedereen menopauzecoach! Maar dat is niet zonder gevaar, waarschuwen gynaecologen. Een gesprek met Heleen Vander Beken (VRT NWS).
Kunnen honden de mens echt lezen en onder meer ziektes voorspellen? Een gesprek met Anouk Haverbeke, professor dierengedrag aan de UGent.
De meest opmerkelijke factchecks van de week: virale nepfilmpjes over Anderlecht, neusklevers, en USAID, met Luc van Bakel.
Feb 12, 2025 • 25min
Poolse spionnen in België. En hoe de AI-bedrijven smullen van defensiebudgetten.
In deze aflevering zijn Luc van Bakel, een expert op het gebied van spionage, en Marijn Hoijtink, professor Internationale Politiek aan de UAntwerpen, te gast. Luc onthult het intrigerende verhaal van Ryszard Kukliński, een Poolse spion die mogelijk een derde wereldoorlog heeft voorkomen. Marijn bespreekt de schimmige relatie tussen AI-bedrijven en defensie, en legt uit hoe technologie verband houdt met militaire macht en ethische dilemma's. Ze reflecteren op de gevolgen van deze samenwerking voor de wereldwijde politieke arena.
Feb 8, 2025 • 27min
Waarom elke wereldkaart een leugen is. En zitten er meelwormen in ons brood?
Elke kaart liegt! Dat zegt historisch cartograaf Bram Vannieuwenhuyze (Universiteit Amsterdam) na de heisa over de Golf van Amerika/Mexico.
Klopt het dat er meelwormen in ons brood en pasta verwerkt zijn? Luc van Bakel kronkelde zich door feit en fictie.
Tim Verheyden heeft zijn baret en accordeon ingepakt voor de AI-summit in Parijs. Wat mogen we daarvan verwachten?
