De Technoloog | BNR

In dit gesprek met Daniel de Vos, head of Data & AI bij Triple en vibe-coding enthousiast, worden de mogelijkheden van generatieve AI in programmeren verkend. Vibe-coding maakt het voor iedereen toegankelijk om te coderen, maar roept vragen op over de veiligheid en moraliteit van AI-gegenereerde code. Daniel bespreekt de evolutie van AI-tools zoals Cursor en hoe ze de programmeringscultuur transformeren. Ook wordt de impact op de creatieve sector belicht, evenals de ethische overwegingen en toekomst van technologie.

Randal Peelen, directeur van Freedom Internet, richt zich op privacy en biedt een alternatief voor de grote aanbieders. Hij bespreekt de noodzaak voor meer concurrentie in de internetmarkt en de hoge prijzen in Nederland, wat de Autoriteit Consument & Markt momenteel onderzoekt. Randal gaat ook in op de impact van glasvezelverbindingen en de strijd tegen blokkades van media zoals RT en Sputnik, waarbij hij de waarde van vrije toegang tot informatie in een democratie onderstreept. Privacy en de rol van aanbieders in toezicht komen ook aan bod.

Commerciële maanmissies maken een opmars, en de recente landing van de Blue Ghost-lander van Firefly Aerospace onderstreept deze ontwikkeling. Firefly is een relatief jong ruimtevaartbedrijf dat naast de maanlander ook lichte draagraketten bouwt. Het bedrijf is onderdeel van een bredere trend waarin private ondernemingen een steeds grotere rol spelen in de verkenning van de maan. Met bedrijven als Intuitive Machines en ispace uit Japan lijkt er een nieuwe markt te ontstaan waarin commerciële missies de norm worden. De technische uitdagingen blijven echter groot, bespreken Ben van der Burg en Daniël Mol met technologiejournalist én space cowboy Thijs Roes. Een van de meest voorkomende problemen bij maanlandingen is dat veel landers omvallen. Dit heeft te maken met de lage zwaartekracht en het verraderlijke maanoppervlak. Succesvolle landingen vereisen extreme precisie en geavanceerde autonome besturingssystemen. Desondanks is de recente succesvolle landing van Blue Ghost een teken dat de technologie vordert. De vraag is waarom er nu plots zoveel interesse is in de maan. Er zijn meerdere redenen: de zoektocht naar waardevolle grondstoffen, zoals waterijs dat kan dienen als brandstof voor verdere ruimtemissies, en de maan als mogelijke tussenstop voor missies naar Mars. Interessant is dat Elon Musk weinig interesse toont in de maan en zijn focus op Mars houdt, terwijl Jeff Bezos met Blue Origin wél naar de maan kijkt. Overheden en ruimtevaartorganisaties spelen ook nog steeds een belangrijke rol. Europa werkt aan de Argonaut-lander, maar die zal pas in 2031 gelanceerd worden, wat de vraag oproept of overheden te traag bewegen in vergelijking met de private sector. Sinds de Apollo-missies in 1972 zijn er geen bemande maanlandingen meer geweest, deels door budgettaire beperkingen en deels door een gebrek aan geopolitieke urgentie zoals in de Koude Oorlog. Toch wordt er nu weer gewerkt aan bemande maanreizen, onder meer door NASA’s Artemis-programma. Een ander vraagstuk is de regelgeving. Kunnen bedrijven zomaar op de maan landen? En wie heeft het recht om maanmineralen te exploiteren? Er zijn internationale afspraken, zoals het Ruimteverdrag, maar in de praktijk nemen landen en bedrijven steeds meer eigen initiatieven. Tegelijk blijft ruimtevaart vaak buiten geopolitieke spanningen, al is het de vraag of dat zo blijft. Tot slot rijst de vraag of maanmissies nog te rechtvaardigen zijn in een wereld met urgente problemen op aarde. Ruimtevaart biedt innovatie en technologische vooruitgang, maar de kosten en ethische overwegingen blijven onderwerp van discussie. Wat betekent een permanente menselijke aanwezigheid op de maan voor de toekomst van de mensheid? De antwoorden hierop bepalen of de maan een nieuw hoofdstuk wordt in de menselijke beschaving. Gast Thijs Roes Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Daniël Mol Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De ontwikkeling van AI wordt wereldwijd gedomineerd door twee machtsblokken: de hyperkapitalistische bedrijven uit de VS en de door de staat gecontroleerde techgiganten in China. In de VS bepalen marktkrachten en investeerders het tempo, terwijl in China de overheid een directe rol speelt in het sturen van innovatie en het gebruik van AI-technologie. Beide modellen roepen ethische vragen op over transparantie, privacy en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daar moet een antwoord op komen, betoogt onze gast in deze aflevering. Pim Haselager is hoogleraar Maatschappelijke implicaties van Kunstmatige Intelligentie bij de Faculteit der Sociale Wetenschappen van de Radboud Universiteit. De vraag is namelijk of de huidige AI-aanbieders uit deze regio’s ethisch opereren. Kritiek op het Amerikaanse model richt zich op de drang naar winstmaximalisatie, die kan leiden tot datamonopolies en misbruik van gebruikersgegevens. In China zijn de zorgen juist gericht op staatscontrole en de inzet van AI voor surveillance. Dit roept de vraag op of er een alternatief mogelijk is: een ‘derde weg’ die ethische waarden centraal stelt, zo stelt Haselager. Het gaat niet alleen om een moreel idee, maar ook om technologische keuzes: welke infrastructuur en standaarden worden gehanteerd om ethische AI daadwerkelijk te realiseren? Een bedrijf dat deze principes volgt, zou bijvoorbeeld transparante algoritmes hanteren, geen ongebreidelde dataverzameling doen en maatschappelijke impact als kernwaarde hebben. De vraag is of er markt is voor deze benadering. In Europa groeit de interesse in verantwoorde AI, en ook in delen van Azië en Zuid-Amerika wordt gezocht naar alternatieven voor de dominantie van Amerikaanse en Chinese technologie. Europa heeft bovendien een sterke positie op het gebied van regelgeving. Wetgeving kan deze derde weg versterken door kaders te scheppen die ethische AI stimuleren en monopolisering tegengaan. De Europese Unie en lidstaten kunnen dit bewerkstelligen door investeringen in AI-onderzoek en door startups met een ethische insteek te ondersteunen. Toch staat Europa onder druk. Sinds de herverkiezing van Trump in de VS lijkt het continent steeds vaker het hyperkapitalistische model te omarmen. Nederlandse techbedrijven pleiten voor minder regulering en meer commerciële vrijheid. De balans vinden tussen ethische AI en economische groei blijft een uitdaging. Als innovatie en kapitalisme volledig de vrije hand krijgen, ontstaan risico’s zoals misbruik van AI voor manipulatie, ondoorzichtige algoritmes en monopolievorming. Tegelijkertijd moet worden voorkomen dat talent wegtrekt naar landen waar winst en innovatie leidend zijn. Er moeten aantrekkelijke alternatieven worden geboden, zoals financiering voor ethische AI-bedrijven en aantrekkelijke onderzoeksprogramma’s. Gast Pim Haselager Video Youtube Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Bert Hubert, expert op het gebied van cloudtechnologie en soevereiniteit, deelt inzichten over de noodzaak van een onafhankelijke Europese cloud. Hij verkent wat een soevereine cloud inhoudt en wat nodig is om te concurreren met Amerikaanse techgiganten. Onderwerpen zoals infrastructuur, softwarekeuzes, en de rol van open source versus commerciële oplossingen komen aan bod. Daarnaast bespreekt hij de uitdagingen van geopolitieke invloeden en de impact van Amerikaanse sancties op Europese bedrijven. Een intrigerende blik op de toekomst van digitale soevereiniteit!

In deze aflevering is Kees Eijkel, algemeen directeur van QuTech, te gast. QuTech is een vooraanstaand onderzoeksinstituut voor quantumtechnologie in Nederland. Eijkel bespreekt de drie grootste uitdagingen van quantumcomputers: het creëren van stabiele qubits, het opschalen naar miljoenen qubits en de ontwikkeling van nieuwe programmeertalen. Hij legt uit hoe quantumcomputers op termijn traditionele computers kunnen overtreffen in snelheid en complexiteit. Daarnaast komen de enorme mogelijkheden voor geneeskunde en cybersecurity aan bod.

Chester van den Boogaard, een ethisch hacker die organisaties helpt bij cyberbeveiliging, bespreekt de cruciale rol van ethische hackers als 'digitale rookmelders'. Hij legt uit hoe ze kwetsbaarheden in systemen opsporen en meldingen doen aan bedrijven om aanvallen te voorkomen. Chester deelt interessante verhalen, zoals zijn inspanningen om mediagroepen te waarschuwen over datalekken. Het gesprek richt zich ook op de gevaren van het mengen van privé- en zakelijk computergebruik, en de uitdagingen binnen de cybersecurity wereld.

In deze aflevering praat Henk Marquering, hoogleraar radiologie en expert in AI-toepassingen aan het Amsterdam UMC, over de rol van kunstmatige intelligentie in de gezondheidszorg. Hij bespreekt de realiteit van AI in diagnoses zoals borstkanker, waarbij de voordelen soms overschaduwd worden door bureaucratische obstakels en beperkte tijdbesparing voor radiologen. Marquering gelooft echter dat AI binnen vijf jaar een standaardpraktijk zal zijn, mits verdere onderzoeken de effectiviteit kunnen bevestigen.

Deze aflevering met Marco Derksen, specialist in digitale transformatie, onthult hoe AI organisaties ingrijpend verandert. Derksen onderscheidt digitalisering van digitale transformatie, waarbij AI niet alleen efficiëntie verhoogt, maar ook nieuwe bedrijfsmodellen mogelijk maakt. Hij bespreekt toepassingen in de gezondheidszorg, zoals het voorspellen van no-shows. De rol van ethiek in AI-implementatie en de noodzaak van samenwerking tussen sectoren worden benadrukt. Leiderschap en innovatie zijn cruciaal voor een succesvolle transformatie.

John Lin, een tech- en China-expert, deelt zijn inzichten over de opkomst van DeepSeek, een AI-model dat betere prestaties belooft dan GPT-4 tegen lagere kosten. Hij bespreekt de implicaties van deze ontwikkeling voor de Amerikaanse exportrestricties op chips. Daarnaast gaat hij in op de rol van Chinese techbedrijven in de globalisering van AI en de invloed van hyperkapitalisme op innovatie. Lin belicht ook de schaarste aan tech-experts in Nederland en de competitieve edge die China heeft, mede door overheidsondersteuning in technologie.