Bernard Hammelburg | BNR

Politici vallen over elkaar heen om aan te tonen dat ze écht geen Eurofiel zijn. In het Nederlandse regeerakkoord, bijvoorbeeld, staat voornamelijk waar de EU vooral níet heen moet. Soevereiniteit is heilig. Maar dan weer niet als het over Catalonië gaat, of Lombardije, of Schotland, of Corsica. Corsica? Jazeker, daar heb je ook een onafhankelijkheidsbeweging, die deel uitmaakt van de eilandcoalitie. Een luis in de pels van Parijs. Vandaar dat president Macron de Spaanse premier Rajoy meteen bijviel in de kwestie-Catalonië. Want de Corsicanen moeten vooral niet teveel babbels krijgen. In tegenstelling tot de Belgische premier Michel, die tot razernij van Rajoy op kalmte en bemiddeling door Europa aandrong. Niet alleen Rajoy, maar eigenlijk de hele Brusselse elite was woest. Dat is raar, want als er één land is waarnaar we moeten kijken als het om afsplitsingsbewegingen en regionaal nationalisme gaat, is het België. Een land met vier staten: Vlaanderen, Wallonië, Duitstalig Oost-België en Brussel. Een land met afhankelijk hoe je telt zes of zeven regeringen. Een land met 56 ministers en 68 ministersposten. Dat kost krankzinnig veel geld, en we maken er graag grappen over. Maar je kunt het ook omdraaien: de Belgen zijn er toch maar mooi in geslaagd met de taalstrijd en het separatisme te leven. Daar kunnen de Spanjaarden, en de Italianen, en de Fransen nog een puntje aan zuigen. De EU is een unie van democratieën, en daar lopen dingen wel eens anders dan wat een handjevol West-Europese landen blieven. Oostenrijk en Tsjechië hebben net dubieuze regeringen gekozen. Dat is lastig, maar het kenmerk van democratieën is dat ze hun eigen politieke piketpaaltjes slaan. Hetzelfde geldt voor separatisten. De EU heeft niet één cultuur, niet één taal. Het is een caleidoscoop van culturen, talen, en wild uiteenlopende nationale en nationalistische gevoelens. Dat Europa daarvoor niet meer naar het Belgische model kijkt, lijkt een gemiste kans. Een soort Belgenmop, eigenlijk.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Met zijn EU-collegas deed hij een klemmend beroep op het Amerikaanse Congres om de veiligheid in de wereld te behoeden door de Iran-deal intact te laten. Want sinds president Trump vorige week weigerde die overeenkomst opnieuw te certificeren, ligt het lot van het verdrag in handen van het parlement. Voor de duidelijkheid: Trumps voorganger Obama kreeg het verdrag niet door zijn Congres en tekende toen per decreet. Uit wraak nam het Congres een wetje aan dat de president dwingt elk kwartaal te verifiëren of Iran zich aan de afspraken houdt, en daarvoor te tekenen. Trump vindt het verdrag waardeloos, en die driemaandelijkse Iran-APK-test al helemáál onzin, en dus is hij daarmee gestopt. Laat het Congres het daarbij? Dan verandert er feitelijk niets. Of komt het Congres met nieuwe sancties? Dan wordt het ingewikkeld. De EU-lidstaten zeggen: wij gaan gewoon door met het herstel van de betrekkingen met Iran. Maar omdat Amerikaanse sancties ook Europese bedrijven kunnen treffen, voeren Europese regeringen een harde lobby bij het Amerikaanse Congres. Er staat een hoop op het spel, want de Europese export naar Iran is nu al 4,5 miljard euro. Is Europa het dan helemaal oneens met Trump? Nee, over het Iraanse raketprogramma is iedereen even verontwaardigd. Maar dat valt formeel buiten het verdrag, al is er wel een resolutie van de VN-Veiligheidsraad die het verbiedt. Trump zegt dus terecht: dit is in strijd met de strekking van het verdrag, dus het deugt allemaal niet. Zijn Franse collega Macron zegt: het deugt allemaal niet, dus moeten we Iran dwingen met die raketten te stoppen. En dat is precies het pleidooi dat Bert Koenders ondersteunt. De Iraniërs zeggen woedend te zijn en dreigen hun nucleaire programma te hervatten. Maar menen zij dat nou echt? Hangt ervan af wie je het vraagt. President Rouhani, die als gematigd wordt gezien, wil door op de ingeslagen weg van ontspanning met het Westen. Maar de moellahs van het staatshoofd, Khamenei, zijn Trump dankbaar, want zij waren van meet af aan tegen het stilleggen van het atoomprogramma. Toenadering betekent in hun ogen dat de westerse duivel wint. En dus speelt Trump de hardliners in de kaart. Bert Koenders snapt dat, en laat op de valreep nog even zijn tanden zien. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Veel tegenstanders van wapenbezit zijn Democraten, maar de Democraten zijn zeker niet tegen wapenbezit. Beide partijen en hun huidige en voormalige leiders staan pal achter het Tweede Amendement op de Grondwet, dat garandeert dat de burger wapens mag bezitten en dragen. Je kunt hooguit zeggen dat Democraten, als zich weer eens zon massaslachting heeft voorgedaan, wat sneller pleiten voor beperkingen. Stephen Paddock, de slager van Las Vegas, deed zijn uiterste best om zoveel mogelijk slachtoffers te maken, onder meer door gebruik van een apparaat waarmee je gewone wapens kunt ombouwen tot snel-vurende machinegeweren. De Democraten kwamen onmiddellijk met een voorstel deze apparaatjes te verbieden. Maar ze zijn tegen wijziging van de Grondwet. Dat gold ook voor Barack Obama, die na een aantal ernstige moordpartijen tijdens zijn presidentschap pleitte voor het terugdringen van het wapenbezit, maar erbij zei: Ik geloof in het Tweede Amendement. Hillary Clinton drong tijdens de presidentsrace aan op het verbieden van zware, automatische aanvalsgeweren, maar ook zij verdedigde dat Tweede Amendement. Bernie Sanders, de meest linkse kandidaat van vorig jaar, is zelfs tegen beperkende maatregelen. Bill Clinton vocht als president wél voor beperkende maatregelen, maar ook hij hield vast aan het grondwettelijk recht om wapens te bezitten. Waaraan ontlenen al die commentatoren die deze misstand in de schoenen van de Republikeinen schuiven hun kennis? Het is allemaal treurig genoeg, en je zou kunnen zeggen dat een fatsoenlijke samenleving het wapenbezit niet grondwettelijk aanmoedigt. Het tenen krullende argument van de wapenlobby dat het niet wapens zijn die mensen vermoorden, maar mensen, is een bewijs van primitieve verheerlijking van geweld. Maar ook aan dit collectieve complex lijden Democraten net zo zeer als Republikeinen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Kim Jong-un- of Vladimir Poetin-achtige uitslag van het Catalaanse referendum is dan ook volksverlakkerij. En de klakkeloze wijze waarop sommige media spraken van 'een overtuigende meerderheid vóór onafhankelijkheid' is een bewijs van onvermogen. De Catalaanse regering, die met het referendum doelbewust de wet overtrad en de dictatuur van de minderheid opdringt, verdient een rode kaart. Die regering weet dat maar veertig procent van de Catalanen echt voor onafhankelijkheid is, en dat de tegenstanders het referendum hebben geboycot. Intimidatie van tegenstanders, zoals dinsdag, toen werkwilligen uit angst toch maar meededen aan een algemene staking, geeft deze hele episode een luguber karakter. Maar ook de Spaanse regering is krankzinnig. Honderden gewonden, mensen aan hun haren uit stemhokjes sleuren, meppen met de wapenstok, schieten met rubber kogels het is niet de centrale regering die haar wettige gezag en autoriteit handhaaft, het zijn Spaanse hordes die de orders uitvoeren van een hysterisch kabinet. De Europese Unie kon niet anders dan de Spaanse regering steunen, maar tandenknarsend en schoorvoetend, en ook in Brussel is de verbijstering groot. Mag een provincie of staat streven naar onafhankelijkheid? Natuurlijk mag dat. Schotland overweegt het. Slowakije scheidde zich van Tsjechië af, Kroatië, Servië en Bosnië werden onafhankelijk. Kosovo is misschien nog een sprekender voorbeeld, want Servië is daar fel op tegen. Catalanen hebben cultureel een punt, en ook economisch, want zij trekken de financiële kar voor heel Spanje, net als in België, waar Vlaanderen Wallonië financieel overeind houdt. Juist daarom is het zo ernstig dat de waarheid wordt weggedrukt.De meerderheid van de Catalanen wil met Madrid onderhandelen over meer erkenning en minder lasten, niet over onafhankelijkheid. De Spaanse regering had de Catalanen al maanden geleden een warme hand moeten reiken. Met repressie bereikt zij precies het tegendeel.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Onder haar goedkeurende oog voltrekt zich in Myanmar een etnische zuivering van epische omvang. Met honderdduizenden tegelijk worden de Rohingya, een moslimminderheid, verdreven. Hun dorpen worden platgebrand, waaghalzen die proberen achter te blijven worden verkracht en vermoord. In een paar weken tijd zijn zeker 430.000 Rohingya naar het buurland Bangladesh gevlucht. Er zijn allerhande redeneringen die deze massale misdaad van een soort etnisch-historische laag fineer voorzien. De Rohingya zouden indringers zijn uit het vroegere Oost-Pakistan tegenwoordig Bangladesh. In de Britse koloniale periode zouden ze misbruik hebben gemaakt van de destijds ontbrekende grenzen, en zich met meer dan een miljoen mensen illegaal in de provincie Rakhine in het toenmalige Birma hebben gevestigd. Ze zijn geen staatsburger, hebben geen recht op arbeid of voorzieningen en leven in bittere armoe. Natuurlijk kon verzet niet uitblijven, en dus vormden militante Rohingya knokploegen, geholpen vanuit Saoedi-Arabie. Die knokploegen zijn geen lieverdjes, en hebben de laatste jaren stevig gemoord. Dat voedde de haat tegen de Rohingya alleen maar op. Sterker nog: de knokploegen waren aanleiding voor de regering om over de laatste scrupules heen te stappen, en de klopjacht uit te breiden tot elk plekje grond waar een Rohingya leeft. Bij de Verenigde Naties wordt deze week de ene na de andere vergadering over dit drama belegd, en vooral westerse landen verdringen zich om verontwaardigd de vinger te heffen. Aung San Suu Kyi had haar antwoord klaar: het valt reuze mee, en buitenlandse diplomaten mogen best komen kijken. Er is maar één antwoord: je bent een schijnheilig liegbeest, en je bent geen haar beter dan Saddam, of Milosevic, of Assad. Zon boegbeeld trek je om.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat betekent dat, als in een land dat deel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden het water je letterlijk aan de lippen staat en wanhopige daklozen aan het plunderen slaan? Ja, sorry, hoor, dat is de verantwoordelijkheid van de lokale overheid, zei Peter Jan de Vin, Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied in Nieuwsuur. Wat zoiets betekent als: Nederlandse soldaten kunnen alleen ingrijpen als formeel om bijstand wordt gevraagd. Geen gebiedsdeel, onafhankelijk, maar toch niet helemaal, we schipperen maar een beetje met een opportunistisch compromis. Kortom: een polderkolonie. Op het Franse deel liep het gesmeerder, want dat is nog een ouderwets gebiedsdeel en valt dus rechtstreeks onder verantwoordelijkheid van Parijs. De samenwerking tussen de twee delen is, zoals altijd, slecht. Zo horen we veel over de enorme schade aan het vliegveld Juliana, maar niets over het Franse vliegveld Grand Case, dat veel kleiner is, maar ook minder getroffen. In de Rijksministerraad zitten, behalve het Nederlandse kabinet, drie gevolmachtigd ministers uit Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Die mogen op 4 mei een krans leggen op de Dam en meepraten als er een kwestie is die de polderkolonie betreft. Zoals het instellen van onderzoek naar ernstige corruptie op Sint-Maarten. De inwoners zijn Nederlands staatsburger, maar mogen niet stemmen voor de Tweede Kamer tenzij ze langer dan tien jaar in Nederland hebben gewoond. Natuurlijk, de drie eilanden hebben er zelf voor gekozen en volledige onafhankelijkheid wilden ze niet. En toch: tijd om dat Statuut te verscheuren, op te houden met deze schijnvertoning en er, op zn Brits, een gemenebest van te maken. Dan kan de Koning gewoon op de gulden blijven staan en af en toe langskomen voor een troostend woord.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ri Chun-hee is die Noord-Koreaanse presentatrice die altijd pontificaal, ja bijna brutaal, de heldendaden van de grote leider, Kim Jong-un, wereldkundig maakt. Deze week ook weer. Met opgewonden, en een van vreugde overslaande stem, bevestigde ze de geslaagde proef met een atoombom. Bij de zinsnede deze nucleaire kernkop kan worden geplaatst op een strategische, ballistische raket, stond haar beroemde, stralende glimlach weer op het gelaat. Met een blik die zei goed nieuws, kameraden, onze grote leider kan nu met één druk op de knop de wereld laten verdampen. Wat een heldin! 74 jaar is ze, en ze meldt al 47 jaar de volgende stap op de weg naar militaire hegemonie, vanaf de periode van opa Kim Il-sung, de Noord-Koreaanse vader des vaderlands. Toen die overleed, stroomden de tranen haar voor de camera over de wangen. Van Kim Jong-un hoor je nooit iets. Geen idee hoe zijn stem klinkt. We zien hem op fotos of korte videos, te midden van knipscherende en sidderende generaals. De enige communicatie verloopt via mijn heldin, of een jongere kloon, die nog harder gilt dat de victorie voor het grijpen ligt. En dan heb je een zekere Kim In-ryong, de Noord-Koreaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties, die af en toe, trillend van de zenuwen, de media toespreekt. Monotoon, maar wel in het Engels, leest hij teksten voor die vrijwel identiek zijn aan die op tv. Kim Jong-un bewijst een paar dingen. Dat hij iedereen, Donald Trump voorop, te slim af is, en onverstoord doorgaat met zijn atoombom. En dat hij het Twittervolkje, eveneens met Donald Trump voorop, links en rechts inhaalt door zich te hullen in stilzwijgen, en zijn schaarse boodschappen verspreidt via een stotterende diplomaat, en mijn 74-jarige heldin. De boodschap van Donald Trump leidt tot verbazing of hoongelach. De boodschap van Kim slaat in als een bom.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Toen hij drie maanden geleden aantrad, was hij de populairste president sinds Charles de Gaulle. Onder alle presidenten sinds 1995 na hun eerste drie maanden, scoort Macron nu het laagst. Degene die dat het best heeft voorzien was Macron zelf, en hoezeer hij ook van zijn succes genoot, hij wist dat de drastische hervormingen die door de kiezer waren omarmd op kolossale weerstand zouden stuiten zodra hij ermee aan de slag ging. Het Franse volk dacht waarschijnlijk dat het allemaal niet zon vaart zou lopen, en koos hem om zijn flamboyante presentatie, zijn aantrekkelijke verschijning, zijn politieke onafhankelijkheid en de behendige wijze waarop hij de oude, vastgeroeste politiek aan spaantjes hakte. Het uur van de waarheid kwam met de presentatie van het eerste deel van zijn economische hervormingsplan, dat weliswaar geheel in lijn is met zijn verkiezingsprogramma, maar dat toch als een schok door het land ging. Dat wist hij, en hij laat zich er niet door ontmoedigen. Maar hij heeft in die eerste drie maanden ook een aantal fouten gemaakt, waardoor de beeldvorming veranderde. Geen openhartige jongeman, maar zeker voor het gevoel de arrogante Franse media een ijdele sfinx, die de journalisten niet in vertrouwen neemt, maar ze isoleert. Geen goed ogend natuurtalent, maar een soort fotomodel, met een vaste visagist die in die eerste drie maanden 26.000 euro in rekening bracht om het gelaat van het wonderkind van make-up te voorzien en zijn haar bij te kleuren. En een knallende, openbare ruzie met de bevelhebber van de strijkdrachten, generaal Pierre de Villiers, over de defensiebegroting. Macron sneed daar 850 miljoen euro uit weg, waarop De Villiers tegen een commissie in het parlement zei; Ik laat me niet verneuken, prompt gevolgd door ontslag op staande voet. Ik ben hier de baas, zei Macron wat strikt genomen klopt, want de Franse president is, net als de Amerikaanse, opperbevelhebber van de strijdkrachten. Kortom: Macron bleek geen Obama-Trudeau-Klaver-kloon. Waar het echt om gaat is natuurlijk het hervormingsplan, een helse klus, want Frankrijk zit vastgeroest in een systeem van sociaaleconomische verwennerij. Te vroeg pensioen, 35-urige werkweek, zeer streng ontslagrecht, te lage pensioenpremies, lange vakanties en militante vakbonden. Als een president, zoals Sarkozy en Hollande hebben geprobeerd, tegen het volk zegt zullen we een uurtje langer gaan werken?, liggen binnen een paar minuten Air France, de vuilnisdienst of de spoorwegen plat. Staken in Frankrijk is een soort geconditioneerde reflex, die zich al voltrekt voordat de veronderstelde vijand de president of een werkgever is uitgesproken. Macron gaat behendig te werk. Hij gooit niet in één keer het roer om, veegt niet alle tradities van tafel en doet een beroep op de vakbonden om een beetje te gaan polderen. Het eerste deel van zijn hervormingsplan bestaat uit de volgende elementen: -de introductie van caos per bedrijf, en niet meer collectief, dus per bedrijfstak, naar Zweeds en Duits model. Voor de bonden is dat vloeken in de kerk, maar Macron ziet het als experiment. -opheffen van het verbod aan multinationals om in hun Franse vestigingen personeel te ontslaan, als die Franse vestigingen verlieslatend zijn, terwijl het totale bedrijfsresultaat positief is. -invoering van gestructureerde regels voor ontslag, een beetje naar analogie van de Nederlandse kantonrechtersformule: drie maanden salaris per twee gewerkte dienstjaren. Het huidige systeem gaat via arbitrage, leidt tot onduidelijkheid en dus terughoudendheid bij werkgevers om personeel in dienst te nemen. -vereenvoudiging van ondernemingsraden. In het huidige systeem zijn er meestal drie raden: een die het personeel vertegenwoordigt, een die over veiligheidskwesties gaat en een die zich alleen bezighoudt met gezondheidszorg. -verandering in de Franse flexwet. Nu geldt maximaal twee keer verlenging van een jaarcontract. Daarna keren werknemers vaak als ZZP-er terug. Aan het principe wordt niet veel veranderd, maar Macron wil dat per bedrijfstak wordt vastgesteld wat redelijk is. Als voorbeeld wordt de journalistiek genoemd, waar contracten van 4 maanden zouden kunnen worden gebruikt, die dan 6 keer kunnen worden verlengd. Jean-Luc Mélenchon, leider van de linkse oppositie, noemt het een sociale staatsgreep, en organiseert op 23 september een demonstratie. De vakbonden zijn verdeeld, maar de communistische CGT laat er geen gras over groeien: op 12 september komt er een grote staking en demonstratie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

De eerste keer dat het sanctiemiddel werd gebruikt was 137 jaar geleden, in Ierland, tegen een rentmeester die zijn pachters tijdens een hongersnood geen uitstel van betaling wilde verlenen. Tot in de verre omgeving wilde niemand meer zaken met hem doen. Die rentmeester heette Charles Boycott. In twee derde van de gevallen halen sancties weinig of niets uit, zoals tegen Rusland. Vladimir Poetin gaat echt de Krim niet ontruimen. Kim Jong-un stopt niet met zijn kernwapenprogramma. Venezuela sluit China in de armen en trekt een lange neus naar Trump. Maar soms helpt het wèl, zoals in de boycot tegen Zuid-Afrika vanwege de apartheid. En tegen Nederland. Tegen het Koninkrijk der Nederlanden? Jazeker. Precies 72 jaar geleden riep Indonesië zijn onafhankelijkheid uit. Nederland weigerde die te erkennen en ondernam zelfs koloniale oorlogen die eufemistisch politionele acties werden genoemd. De Veiligheidsraad van de VN begon, onder aanvoering van Amerika, een ware diplomatieke loopgravenoorlog tegen het koloniale Nederland. De Raad nam een trits anti-Nederlandse resoluties aan, president Truman dreigde Nederland te schorsen als VN-lid en zette de Marshallhulp op een laag pitje. Het kostte Nederland 1,1 procent van het BNP en in 1949 ging ons land eindelijk door de knieën met de soevereiniteitsoverdracht - ook alweer zon vindingrijk eufemisme. Dus, ja, het Koninkrijk behoort tot die één derde minderheid waar sancties wél succes hebben gehad. Wij kozen eieren voor ons geld, en hielden er mismoedige, misdeelde vluchtelingen aan over, en nasi. Maar meestal leveren sancties helemaal niets op - al slaan politici die ze instellen zich trots op de borst. Oh ja, nog even over die meneer Boycott: die had het nakijken, want het Britse leger greep in. Kortom: sancties? Die kan je beter boycotten.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iran zou die raketten bouwen in de landen Syrië en Libanon. Twee weken geleden verschenen er foto's van de vermeende fabriek waar lange afstandsraketten worden gemaakt Geloofwaardig Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg denkt dat we de woorden van Netanyahu wel serieus kunnen nemen: 'Hij heeft altijd, wat Iran betreft, een agenda, maar de Israëliërs hebben in het verleden meer van dit soort akkefietjes gehad die ver gezocht bleken, maar achteraf wel waar bleken te zijn.'Lees ook: 'Als premier is Netanyahu onschendbaar'Zo heeft Israël bijvoorbeeld in 1981 een kerncentrale gebombardeerd in Irak en in 2007 in Syrië. In beide gevallen bleek jaren daarna dat de Israëliërs gelijk hadden gehad en dat in die instellingen kernbommen konden worden gemaakt. 'Dus als ze zoiets zeggen, heb ik de neiging om dat serieus te nemen', zegt Hammelburg. VN Veiligheidsraad Netanyahu heeft tijdens een ontmoeting met een topman van de VN de fotos laten zien en gezegd dat de VN dit niet mag accepteren. Hammelburg denkt niet dat dit iets zal uithalen: 'Als dit bewijs is, dan zal het misschien leiden tot een resolutie in de Veiligheidsraad, maar of dat nou iets uitmaakt, waag ik te betwijfelen.''Wat wel kan', zegt Hammelburg, 'is dat dat Israëliërs er overheen vliegen en er bommen op gooien om het uit te schakelen. Dat hebben ze de afgelopen jaren al een aantal keer gedaan als ze dachten dat er ergens raketten stonden die misschien gericht waren op Israël. Dus dat moet je ook niet uitsluiten.'Lees ook: 'Netanyahu wil Trump te vriend houden'See omnystudio.com/listener for privacy information.