Bernard Hammelburg | BNR

Is de somberheid over de overwinning van de Turkse president Erdogan terecht? Karel van Dam stelde de volgende vragen: 1. Wat is nou de kern van de onrust over Erdogans overwinning? Dat de grondwetswijziging, waarover al eerder was gestemd, nu ingaat. De parlementaire democratie verdwijnt en wordt een presidentieel systeem. De president wordt de uitvoerende macht en benoemt het kabinet, de functie van premier wordt opgeheven. Het parlement wordt uitgebreid, de Senaat wordt afgeschaft. De rechtelijke macht wordt benoemd door de president en verliest volgens de critici zijn onafhankelijkheid. 2. Zo werkt het toch ook in Amerika? Dat is waar, maar het verschil is dat de presidenten het parlement in Turkije tegelijkertijd voor vijf jaar worden gekozen. Amerika kiest de president voor vier jaar, maar elke twee jaar zijn er parlementsverkiezingen, waardoor het volk de gelegenheid heeft de macht van de president te beperken door de oppositie aan een meerderheid te helpen. Dat corrigerende systeem is democratischer. In Amerika nomineert de president rechters, maar de Senaat beslist. Als zijn partij de meerderheid heeft, zoals nu, is het verschil met het Turkse systeem inderdaad gering. 3. Precies. De Republikeinen hebben in Amerika de meerderheid, net als Erdogan met zijn AKP-coalitie. Dus in de praktijk is het toch hetzelfde? Het grote verschil zijn die tussentijdse verkiezingen. In Amerika zijn die op 6 november. Trump zou dan zijn meerderheid kunnen verliezen. Dat is bij Clinton en Obama ook na twee jaar gebeurd. Voor Erdogan geldt dat niet. Die zit de komende vijf jaar op rozen, en is daarmee onaantastbaar. Meer een autocratie dan een democratie, dus. 4. Erdogan heeft met 52 procent gewonnen. Dat betekent toch dat 48 procent tegen hem is? Zeker, maar uit alles blijkt dat hij zich daar niet veel van aantrekt. Voor hem betekent winnen: de helft plus één van alle stemmen. De mening van de oppositie zal hem een zorg zijn. Zelfs als er tijdens de verkiezingen is gesjoemeld, is het duidelijk dat Erdogan veel steun heeft en het goed heeft gedaan. Maar dat geldt ook voor Trump. 5. Wat maakt het voor ons uit? Ik zou zeggen: niets. Het onzinverhaal over Turkse toetreding tot de EU is feitelijk allang van de baan. Maar Turkije blijft een belangrijk land, als handelspartner, als filter voor de vluchtelingenstroom en ook niet onbelangrijk het één na grootste NAVO-lid. We zullen met Erdogan moeten leven. Hij trouwens ook met ons. Dank, Karel van Dam. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk, ik ken de bezwaren: geen gezamenlijke cultuur, ethiek, geschiedenis en taal. En ik doe niet aan de dweperigheid van mensen als Guy Verhofstadt. Maar toch: die Verenigde Staten van Europa dat vind ik een prachtig model. Maar feiten zijn feiten. Het is duidelijk dat er eigenlijk op geen enkel belangrijk punt ook maar sprake is van eensgezindheid. Dat maar 16 van de 28 landen de moeite namen naar de informele top over migratie te komen, liet zien wat we allang wisten: er is geen gezamenlijk beleid, en het komt er ook niet. Zoals Politico kopte: EU-eenheid rondom een plan om eenheid te vermijden'. Opvang in de regio mislukt, geen enkel Afrikaans land is bereid voor die opvang te zorgen. En terecht: als heel Oost-Europa en Italië de middelvinger opsteken tegen West-Europa, dan moet je niet verbaasd zijn als de Afrikanen dat ook doen. Of het nu om begrotingsdiscipline gaat, of om het maken van een échte vuist in de handelsoorlog met Amerika, of het één lijn trekken bij het verwezenlijken van milieudoelstellingen er is geen eenheid, geen solidariteit, geen visie. Het is een ratjetoe van landen die soevereiniteit zo uitleggen dat ze hun eigen nationalisme willen opdringen aan de anderen. Wij willen dat Polen vluchtelingen opneemt. Polen wil dat wij steenkool blijven omarmen. Wij zijn woest op de Russen vanwege MH17, Griekenland en Hongarije vinden die Poetin best een geschikte peer. Wij zeggen: stop eens met die landbouwsubsidies, Frankrijk is eraan verslaafd. De tegenstellingen zijn geen pijnpuntjes of wrijvingen, maar open wonden, verhuld in lange communiqués en dikke rapporten die de illusie van gezamenlijkheid intact moeten houden. Na het Brexit-referendum en de overwinning van Trump bruiste het in de hoofdsteden van de overblijvende 27 lidstaten van optimisme. Dít was onze kans. Zonder de Britten en de ruggensteun van de grote broer Amerika moesten we het samen klaren. We waren het grootste handelsblok. We konden de wereld onze wil opleggen. We zouden ze eens een poepie laten ruiken. En inderdaad, die muffe geur hangt er. Zouden er nog andere federalisten zijn? Of ben ik echt de laatste? Zal ik dan maar het licht uitdraaien? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Airbus dreigt uit het Verenigd Koninkrijk te vertrekken vanwege de Brexit? Kumgra Nosalis stelde de volgende vragen: 1. Is het dreigende vertrek van Airbus een teken aan de wand? Zeker. Airbus zegt, terecht: over negen maanden is Brexit een feit, en er is nog helemaal niets geregeld, dus houden wij rekening met een harde Brexit, zonder douaneverdrag of wat voor afspraken dan ook. Airbus heeft in het Verenigd Koninkrijk 14.000 werknemers, en nog eens 110.000 banen bij toeleveranciers staan op het spel. 2. Wat is toch het probleem met de Brexit? In de eerste plaats dat er geen precedent is. Niemand weet hoe het moet. De Britten willen van alles behouden: vrijhandel, natuurlijk, minimale douane, maar ook het recht van burgers om in de EU te wonen. Europa zegt: eerst jullie schuld van 60 miljard euro afrekenen, en het gezag van het Europese Hof van Justitie blijven erkennen. Anders zoeken jullie het maar uit. 3. Is er een oplossing? Waar ze nu over praten is het Oekraïense model. Oekraïne heeft een associatieverdrag met de Unie, dat voorziet in vrijhandel, en samenwerking of het gebied van defensie en buitenlands beleid. Het is geen douane-unie, maar alle arbitrage ligt wél bij het Europese Hof van Justitie. Het idee komt uit het Europese Parlement, en lijkt mij, na al die maanden gesteggel, de eerste serieuze poging. 4. Je ziet de grote financiële instellingen nu al wegtrekken uit de Londense City. Is dat tij nog te keren? Ik denk van niet, want financiële instellingen hebben een zogenaamd paspoort nodig: dat is een bankvergunning die in alle EU-landen geldt. Of de Brexit nu hard of zacht ingaat, zon paspoort hebben ze na de Brexit niet meer. Dat is vooral een probleem voor de Britten. Grote banken en instellingen verhuizen hun hoofdkantoor naar het vasteland, dus daar worden wij alleen maar beter van. 5. Kan de Brexit nog worden teruggedraaid? Je hoort vaak praten over grote spijt en een nieuw referendum. Ik denk dat het wensdenken is. Uit peilingen blijkt dat de uitslag weer gewoon pro-Brexit kan zijn. En die spijt is er vooral onder de zakelijke en politieke elite, niet echt onder de kiezers. Theresa May zegt steeds: Brexit is Brexit, en ik vrees dat ze gelijk heeft. Dank, Kumgra Nosalis. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Containerbegrippen en verhullend taalgebruik zijn van alle tijden. Nog zo een die dezer dagen helemaal hip is: duurzaamheid. Volgens de doelstellingen van de Verenigde Naties bestaat dat begrip uit 17 onderwerpen, maar de meeste nadruk ligt op het milieu. De EU heeft zich vastgelegd op het bestrijden van de opwarming van de aarde door het beperken van de uitsloot van CO2, maar hoe precies dat bepalen de lidstaten zelf. Daarbij bekijkt elk lidstaten de ander alsof die niet goed snik is. Zo kijken onze buurlanden met verbijstering naar Nederland dat van het gas af moet'. Van het Groningse aardgas dat snappen ze wel. Maar huizen zonder gas dat begrijpen ze nauwelijks. Krachtcentrales, de zware industrie, de landbouw die kunnen helemaal niet van het gas af, dus waarom de gewone burger wel? De Duitsers zijn juist gek op gas, vinden het best schoon, gebruiken er kolossaal veel van en gaan nog veel meer importeren als de nieuwe pijpleiding vanuit Rusland, Nord Stream 2, klaar is. België gaat ook gewoon door met gas. Polen draait op kolen, wat logisch is, want ze komen erin om. Sterker nog: Poolse institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, zijn verplicht in kolen te beleggen. En de CO2-uitstoot trekt zich echt niets aan van de grens bij Hazeldonk, Vaals of Oberhausen. De moleculen blijven Nederland binnenkomen, zoals de Batavieren enkele millennia geleden. Dus hoe duurzaam is de EU? Eigenlijk nauwelijks. Het is een ratjetoe van wild uiteenlopend beleid, beleid dat in het ene land haaks staat op dat van het andere. De werkelijkheid is dat we vooralsnog helemaal niet van het gas af kúnnen, dat de verslaving aan import, vooral uit Rusland, alleen maar groeit, en dat je de vraag moet stellen of die tienduizenden Nederlanders die van het gas af moeten, niet meer het slachtoffer zijn van de emoties van het Groningse drama dan van wijs beleid. Duurzaamheid is een gascontainerbegrip geworden. Waar het aan ontbreekt, is daar komt-ie weer transparantie.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Iedereen heeft het over de mislukking van de G7. Wat maakt het eigenlijk uit? Robert Bührman stelde de volgende vragen: 1. Wat is die G7 precies? De G7 noemt zichzelf de groep van rijkste industrielanden: Amerika, Canada, Frankrijk, Duitsland, Japan en het Verenigd Koninkrijk. Daar begint de verwarring al, want het is geen officiële organisatie, en bovendien klopt de definitie niet. De rijkste landen zijn Amerika, China, Japan, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, India en Frankrijk. China en India maken geen deel uit van de G7, Italië en Canada wel, maar Brazilië, dat nummer 8 is op de wereldranglijst, weer niet. 2. Hoe is de G7 ontstaan? Dat was in 1975, toen de Franse president Giscard dEstaing Duitsland, Amerika, Italië, Groot-Brittannië, Japan en Amerika uitnodigde om de economische gevolgen te bespreken van de oliecrisis van 1973. In 1977 nam de Amerikaanse president Ford het initiatief over en nodigde ook Canada uit. De agenda bleef, ook in de jaren daarna, voornamelijk economisch, met onderwerpen als werkgelegenheid, monetaire kwesties, energievoorziening en bevolkingsgroei. In 1998 ging ook Rusland meedoen, en toen heette de groep G8. Tot de crisis rond de Krim en Oekraïne in 2014 toen mocht Rusland niet meer meedoen. 3. Een economische praatgroep, dus? Ja, maar door de jaren heen werd het steeds meer politiek, al zit er nog altijd een stevige dosis economie in. Grote crises, zoals de oorlogen in Afghanistan en Irak, en de politieke problemen in Afrika, werden geagendeerd, maar ook valutaschommelingen tussen de dollar en de EMU, de voorganger van de euro. En natuurlijk handelsconflicten. Dat was deze keer ook zo, maar het liep totaal uit de hand. Donald Trump lag dwars, kwam te laat en vertrok voortijdig, maar de overige zes deelnemers konden elkaar niet echt vinden. 4. Was dat wel zo erg als politici en media beweerden? Volgens mij niet. Na de mislukte G7-top gingen de belangrijkste beurzen omhoog, en als de markt zijn schouders ophaalt, moeten wij dat ook maar doen. Als Trump en de zes anderen elkaar in de armen waren gevallen, was dat natuurlijk mooi geweest, maar de wereld draait gelukkig gewoon door. 5. Heeft de G7 dus zijn houdbaarheidsdatum bereikt? Dat denk ik wel, in elk geval als vast ritueel. Grote geopolitieke en economische kwestie kun je net zo goed ad hoc bespreken, en dan tussen Amerika, China en de EU. We kunnen er prima buiten. Dank, Robert Bührman. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Heeft u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nl.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als je praat over winnen of verliezen, dan heeft in elk geval schijnbaar Kim goud. Hij werd volledig als gelijke behandeld, haalde van Trump de belofte binnen dat de Amerikaans-Zuid-Koreaanse militaire oefeningen zijn opgeschort en gaf niets concreets weg over zijn nucleaire en raketprogramma. Maar die redenering is erg kort door de bocht. Trumps persconferentie (één uur en vijf minuten) mag dan rammelend, onduidelijk en in hoge mate zelfpromotie zijn geweest, één ding was duidelijk: hij hoopt op meer topconferenties, en op succesvolle onderhandelingen door diplomaten, maar als het over een half jaar allemaal blijkt vast te lopen, stapt Amerika er weer uit. Bovendien blijven de sancties gewoon in stand. Dat de Amerikanen de schijn wekten Kim als volledige gelijke te behandelen, was heel slim. Ze weten dat erkenning als om het even simpel te houden echt land voor Kim misschien wel het allerbelangrijkste is. Ze weten ook dat Kim aan zijn eigen volk een lastige boodschap moet gaan verkopen: ontmanteling of buiten werking stelling van zijn kroonjuweel het nucleaire programma. Door het allemaal zo te spelen, geven ze Kim een steuntje in de rug. Tenslotte: op korte termijn gaat het Trump om één ding, het buiten werking stellen van Kims langeafstandsraketten. Als dat lukt, is voor Amerika zélf het acute gevaar geweken, en met die boodschap kan Trump het lastige gevecht aangaan met zijn eigen Republikeinse partij, die hem in deze kwestie een beetje een slapjanus vindt. Critici beschuldigden Trump ook van het negeren van het mensenrechtendrama in Noord-Korea. Het gaat daar inderdaad barbaars aan toe, met concentratiekampen, massamoord en slavernij. Maar toen Richard Nixon in 1972 de relatie met China herstelde een van de belangrijkste momenten uit de moderne geschiedenis hoorde je niemand over de Culturele Revolutie die toen woedde. Nixon keuvelde in Beijing ontspannen met Mao Zedong, moordenaar van miljoenen Chinezen. Dus, ja, je kunt zeggen het was een flut-top, en Trump schiet nu eenmaal graag uit de heup. Maar het kan ook een schot in de roos worden, en dan noemen we die merkwaardige vertoning in Singapore misschien alsnog een toppie-top. En tenslotte: als het niet Trump maar Obama was geweest, zouden de reacties dan ook zo zuur zijn geweest?See omnystudio.com/listener for privacy information.

1. Bestaat er een internationale Sociaal Economische Raad? Nee. Er zijn wel veel landen die een SER hebben, maar de Nederlandse is toch wel een beetje een uitzondering. Daar is het overleg tussen bonden, werkgevers, kroonleden en regeringsvertegenwoordigers zo hecht dat grote arbeidsconflicten en stakingen uitzonderlijk zijn. De SER is misschien wel het meest ultieme voorbeeld van polderen. 2. Hoe zijn werkgevers en werknemers internationaal georganiseerd? VNO-NCW is als Nederlandse werkgeversorganisatie lid van de Europese Federatie van Ondernemingen, die uit 34 lidstaten bestaat, dus ook niet-EU-landen. Dan bestaat er ook een wereldwijde organisatie, Uniapac, maar dat is een katholieke club. De vakbeweging maakt deel uit van de International Labour Organization. Prachtige instituten, maar het is voor de bühne, want individuele landen hebben er niets aan. 3. Het internationale bedrijfsleven denkt over mogelijkheden om de bevolkingsgroei in de wereld te beperken. Is dat niet een beetje griezelig? Ja, dat vind ik ook, want het klinkt alsof je wordt ontslagen of de gevangenis ingaat als je teveel kinderen hebt. De discussie over bevolkingsgroei en geboortebeperking is noodzakelijk, maar daarin hoort de burger zelf centraal te staan. Vakbonden, werkgevers, de politiek, de kerk, de medische wereld ze mogen allemaal iets vinden, maar hier wint het respect voor het individu. 4. Ligt er een taak voor de Verenigde Naties om bonden en werkgevers bij elkaar te brengen om een gezamenlijke agenda te ontwikkelen? Sterker nog, zon club bestaat: het VN Departement van Economische en Sociale Zaken. En dat heeft weer een onderafdeling die Bevolkingsdivisie heet. Daar maken kwesties als bevolkingsomvang deel uit van een bredere agenda, zoals de groei van de steden, migratie, duurzaamheid, voedselschaarste en dus ook geboortebeperking. Bij de vaststelling van de millenniumdoelstellingen en klimaatakkoorden spelen zij echt een belangrijke rol. 5. Komt het er dus op neer dat werkgevers en vakbonden alleen maar in hun eigen landen kunnen opereren? Ja, daar komt het op neer. En zelfs dan niet altijd met succes. Kijk maar naar Frankrijk. Dat heeft ook een SER, maar je krijgt de indruk dat er meer wordt gestaakt dan gewerkt. Evenwichtig leven heeft vooral met het volkskarakter te maken, denk ik. Over dat polderen en de vergadercultuur bij ons wordt vaak gegniffeld en gemopperd, maar het werkt wél. Dank, Rob van Haarlem. In De Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nlSee omnystudio.com/listener for privacy information.

n een interview met BNR verwijt hij de regering-Rutte veel te voorzichtig te zijn. Kom met sancties tegen Rusland, is zijn advies. Tegen Nord Stream 2, de Russische pijpleiding die door de Oostzee naar Duitsland gaat lopen, een deal waarin ook de GasUnie participeert. Alsof Duitsland en andere EU-landen zomaar aan die sancties zouden meedoen. Sancties voor de regering-Trump een geconditioneerde reflex, en meestal een foute. Het is een gotspe van het land dat nota bene juist sancties heeft ingesteld tegen Nederland en de andere EU-landen. Ze noemen het tarieven op staal en aluminium, maar het zijn doodgewoon sancties tegen bondgenoten. Amerika zou Nederland steunen met nieuwe sancties, zegt Hoekstra. Das makkelijk, vanuit zijn leunstoel. Amerika doet nauwelijks zaken met Rusland, Nederland juist wel. Hij probeert Nederland in het Amerikaanse frame te wurmen. Dat wil niet zeggen dat Nederland het allemaal even handig speelt. Het Joint Investigation Team dat de ramp onderzoekt, bestaat uit Nederland, Australië, België, Maleisië en Oekraïne. Alleen Nederland en Australië hebben Rusland nu formeel verantwoordelijk gesteld. Maleisië zegt: we zien niet voldoende bewijs, maar het vreemdste is België. Geen woord. Twijfelen de Belgische onderzoekers ook? De stilte uit de Brusselse Wetstraat is oorverdovend. Dat die Buk-raket uit Rusland kwam is logisch, want het wapen wordt alleen in Rusland geproduceerd. Dat het projectiel afkomstig was van de 53-ste Russische Brigade zal best kloppen. Maar hoe en door wie? De illegale wapenhandel in het grensgebied tiert welig, en trouwens: geen enkele krijgsmacht waarvan zoveel materieel uit wandelen gaat of van een vrachtwagen valt als de Russische. Dat weet Poetin natuurlijk, maar hij zal het nooit toegeven. Het betreft de grootste massamoord op Nederlanders sinds de TweedeWereldoorlog. Om de waarheid te achterhalen, en uit respect voor de nabestaanden, zou ik zeggen: speur nog goed verder, probeer uit te vissen of die Buk-raket is geleverd of gesmokkeld, blijf bij de Russen aandringen op medewerking en ga niet dreigen met sancties. Dat is ook ongeveer wat minister Blok van Buitenlandse Zaken in een reactie op het BNR-interview zegt. Liever slabberdewatskies dan Trumpianen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

China verovert de wereld met de nieuwe Zijderoute. Goed of slecht nieuws? Lodewijk Hof mailde de volgende vragen: 1. Wat is die Chinese zijderoute precies? De Chinese Han-dynastie bouwde ruim 2250 jaar geleden een handelsroute vanuit de toenmalige hoofdstad Xian naar Antiochië in Zuid-Turkije, voor de export van zijde en de invoer van vee, graan en heel belangrijk kennis. Het moderne China laat die gedachte herleven met een landroute via Rusland, Oost-Europa naar Rotterdam, en een zeeroute, via Singapore, Pakistan, India, de Hoorn van Afrika, via de Rode Zee naar Athene en Rotterdam. Ze noemen het Eén Gordel, één Weg. 2. Klinkt spannend. Wat wil China? Hangt ervan af wie je het vraagt. Ze stoppen er een biljoen dollar in, met projecten in meer dan zestig landen. In Oost-Europa bouwen de Chinezen spoorlijnen, ze hebben de Griekse haven Piraeus in handen, en ook grote belangen in de haven van Rotterdam. Dat biedt enorm perspectief voor groeiende handel. Critici zeggen: het zijn allemaal Chinese investeringen, waarin partnerbedrijven hooguit een minderheidsbelang hebben. Dus China koopt langzaam de wereld op. 3. Wat is daarop tegen? Die Chinese investeringen zijn aantrekkelijk, maar andersom, dus investeren in Zijderoute-projecten is vrijwel onmogelijk. Bovendien zien tegenstanders het als een van de Chinese trucs om westerse kennis te bemachtigen. Net als de oorspronkelijke Zijderoute, die ook diende om westerse uitvindingen naar China te halen. Het gaat dus om intellectueel eigendom. En om macht. Om hegemonie in de wereld. 4. In de Belgische luchtvaartmaatschappijen VLM en Air Belgium zit Chinees geld. Is dat onderdeel van de Zijderoute? Je kunt zeggen: het gaat om land- en een zeeroutes, geen luchtroutes. Aan de andere kant, volgens de Belgische media is het doel in dit geval: veel nieuwe vluchten naar China. 5. Wat hebben we er in Nederland aan? Hangt er ook weer vanaf aan wie je het vraagt. Logistieke bedrijven vinden het grandioos. Nederland participeert in de Asian Infrastructure Investment Bank, die de projecten financiert. Maar in regeringskringen en in Brussel heerst er veel wantrouwen. Chinees imperialisme, zoals het wel wordt genoemd daar willen we niet graag aan. Dank, Lodewijk Hof. In de Wereld volgens Hammelburg beantwoord ik elke zaterdag vijf vragen over een internationaal thema. Hebt u een onderwerp? Stuur dan een mail naar onlineredactie@bnr.nl See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat terecht was, en nu nog steeds klopt. Maar daarover hoorde je niets van de Nederlandse handelsmissie, die met niet minder dan vijf ministers uitrukte om orders binnen te slepen. Het liep op rolletjes. In Mumbai, New Delhi en Bangalore waar het krioelt van de miljonairs en miljardairs haalde de handelsmissie 170 miljoen aan orders binnen. Eén procent van de Indiase bevolking van 1,3 miljard is schatrijk, maar 30 procent leeft op minder dan 2 dollar per dag. Eenderde van de bevolking is analfabeet, een vijfde heeft geen WC, 6 procent heeft stromend water. Gemiddeld groeit de economie als kool, maar alleen omdat de rijken heel snel rijker worden. In tegenstelling tot bijvoorbeeld China, dat actief aan armoedebestrijding doet, steekt de regering-Modi, ondanks allerhande beloftes, nauwelijks een hand uit voor jawel de zielige kindertjes in India. Daar zijn redenen voor, maar daar praat bijna niemand over, want het is politiek erg incorrect. In de eerste plaats de godsdienst. India is met 180 miljoen moslims, na Indonesië, het grootste moslimland ter wereld. Zij worden systematisch gediscrimineerd door de hindoe-meerderheid op een bijna apartheidachtige manier. In de tweede plaats óók de godsdienst, want in de hindoe-traditie bepaalt karma je lot. Dus als je straatarm bent, dan is dat dikke pech, en dan moet je maar hopen dat je in een volgend leven als rijke maharadja terugkeert. Die overtuiging leidt tot onverschilligheid bij de overheid want ja, karma is karma. En in de derde plaats het kastensysteem, dat officieel allang is afgeschaft, maar de laagste kaste de onaanraakbaren, of parias zijn nog altijd kansloos. We hebben er die vijf ministers niet over gehoord. Op die handelsmissie draaide de koopman overuren. De dominee mocht duidelijk niet mee.See omnystudio.com/listener for privacy information.