Bernard Hammelburg | BNR

De meest bizarre leugen declameerde hij in een verkiezingstoespraak. Vrouwen die net zijn bevallen, zei hij, krijgen de keus: de baby houden of laten doden. Ik citeer: De baby is geboren, de moeder ontmoet de dokter, ze zorgen voor de baby, wikkelen de baby prachtig in, en dan bepalen de dokter en de moeder of ze de baby executeren of niet. Einde citaat. Hoe komt hij ermee weg? Hetzelfde geldt voor de eindeloos herhaalde leugen dat hij voor het grootste economische herstel in de Amerikaanse geschiedenis heeft gezorgd. Onzin, zegt Bloomberg, dat was Bill Clinton, gevolgd door Barack Obama. Op nummer 3, 4 en 5 staan Ronald Reagan, George Bush sr en Jimmy Carter. Hoe komt hij ermee weg? Hij komt ermee weg om twee redenen: zon 40 procent van de Amerikaanse kiezers steunt hem door dik en dun. Voor hen liegen de media, Trump spreekt de waarheid. De tweede reden is het gebrek aan alternatief. De Democraten hebben zon 20 presidentskandidaten zonder verhaal, met als nieuwe koploper Joe Biden, die doet wat al zijn collegas ook doen: zich opwerpen als redder van de natie uit de klauwen van Donald Trump. Dat gaat niet werken. In het geval van Biden zijn de geraamtes al uit de kast. Als senator was hij, met zijn vernietigende uitval tegen een vrouw die tijdens de benoemingsprocedure van een opperrechter haar verhaal over seksuele intimidatie vertelde, een aanstichter van #MeToo avant la lettre. Voor een aan de buis gekluisterd volk boorde hij deze Anita Hill de grond in. Dertig jaar geleden moest hij zijn eerste presidentscampagne stoppen door het uitspreken van een zinnetje: Waarom is Joe Biden de eerste in duizend generaties die naar de universiteit ging? Het was een gestolen tekst van de Britse Labourleider Neil Kinnock. Bye bye, Biden. Nu kun je zeggen: nou en? Donald Trump is een opgeklommen vastgoedjongen uit Queens die de hele wereld bij elkaar liegt. Dus, kom op zeg, mag Joe Biden ook een beetje uit de bocht zijn gevlogen? Nee, want Joe Biden speelt het traditionele spel van al zijn rivalen: roem vergaren met een tirade tegen Trump en filosofische vergezichten over het paradijselijke Amerika uit de fantasie van zweverige dromers. Daar koop je, als blanke arbeider met dikke buik en American First-petje op, geen hamburger voor laat staan een biertje. En die aperte leugens dan? Ach, een kniesoor die daarop let.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij rellen in Londonderry, die waren aangezet door een groep die zich de New IRA noemt, kwam een journalist om het leven, terwijl zij naast een politieauto stond om verslag te doen. De New IRA is een militante organisatie die het Goedevrijdagakkoord van 1998, dat een einde maakte aan 30 jaar burgeroorlog, weigert te respecteren. Het akkoord, uitonderhandeld door een bemiddelaar van Bill Clinton, rust op het beginsel dat de protestante Unionisten, die Noord-Ierland Brits willen houden, en de katholieke Republikeinen, die bij Ierland willen horen, samen regeren op basis van de status-quo. Daarvoor is tussen Noord-Ierland en de Republiek Ierland de grens buiten werking. Iedereen mag ongehinderd van noord naar zuid. 110 miljoen mensen doen dat elk jaar, 30.000 gaan dagelijks via de overgang naar hun werk, Noord-Ierland exporteert voor 4 miljard euro naar Ierland, scholen en gezondheidsvoorzieningen zijn over en weer toegankelijk. Door de Brexit dreigt het hele stelsel in gevaar te komen en daarmee valt de bodem weg onder het Goedevrijdagakkoord. De backstop, waarop een Brexitdeal tot nu toe is vastgelopen, moet dat drama voorkomen, als de loskoppeling van de Europese Unie niet leidt tot ordentelijk grensverkeer. Mislukking is een gouden kans voor de New IRA, en andere militante groepen die al 21 jaar dwarsliggen. Het spookbeeld van dertig jaar burgeroorlog The Troubles', zoals die periode wordt genoemd doemt weer op. Het is een doodenge situatie veel ernstiger, misschien, dan dreigende wanorde bij de douane en ongemak op de financiële markten. Brexiteers hebben een hekel aan Europeanen. Dat is wat anders dan de haat, zoals onder Unionisten en Republikeinen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Je kunt van de Brexiteers zeggen wat je wilt, maar nazis zijn het niet. Jawel, zegt het Labour Lagerhuislid David Lammy, dat zijn ze wel. Winston Churchill weigerde mee te buigen met Adolf Hitler. Brexiteer Jacob Rees-Mogg verbindt zich met de racistische Duitse AfP en buigt dus wél mee. Dus: nazi. Dat is geen debat meer, dat is hysterie. Whitehall, de bakermat van de westerse democratie, is uitgegroeid tot een hetzefabriek. Het is even opmerkelijk hoe luid de rest van de Europese Unie klaagt. Nederland, bijvoorbeeld. Een harde Brexit kost ons 2,3 miljard euro, zegt de Algemene Rekenkamer. Maar dat is over een periode van vier jaar, en van 575 miljoen euro per jaar valt het Koninkrijk der Nederlanden echt niet om. Bovendien: ook bij een zachte Brexit kost het ons geld, want de afdracht per EU-lidstaat gaat omhoog. Is dat nou zo erg? En dan de berichten over al die bedrijven in de Londense City die niet weten hoe snel ze de uitgang kunnen bereiken, en vluchten naar Frankfurt, Dublin en Parijs helaas maar een enkeling naar Amsterdam. Maar al die financiële vluchtelingen brengen miljarden mee naar hun nieuwe vestigingsplaats. Sneu voor de Britten, maar uitstekend nieuws voor Europa. En ook dat verhaal is uit zijn verband gerukt. Ernst & Young heeft berekend dat voor buitenlandse investeerders het Verenigd Koninkrijk de meest favoriete plek is geworden. Voor het eerst sinds de meting wordt uitgevoerd, in tien jaar, staat het VK op de eerste plaats, nog hoger dan de Verenigde Staten. Naarmate de Brexit dichterbij komt, steken de mannen en vrouwen met de dikke zakken geld miljarden in Britse bedrijven. Dat doe je alleen als je verwacht er meer dan een paar centen aan te verdienen. De mensen die echt snappen hoe de wereld werkt in elk geval de financiële wereld liggen van al dat Brextremisme dus geen nacht wakker. Gelukkig maar. Dat de Britten een beetje zijn doorgedraaid, is jammer voor de Britten. Maar het is niet het einde van hun eiland, en zeker niet het einde van onze wereld. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De essentie in het Verenigd Koninkrijk is de onmacht om coalities te sluiten. Het Engelse parlement bestaat sinds 1215 en het Britse sinds 1707, en al die eeuwen is het gedomineerd door twee partijen, met nog wat klein grut in de marge. En die twee partijen zien elkaar als bittere vijanden. Wat Theresa May, de Tory-premier, nu probeert om de Brexit-deal te redden is onderhandelen met Labourleider Jeremy Corbyn. Je zou zeggen: als ze dat twee jaar geleden hadden gedaan, waren ze er allang uit. Maar voor een Tory-leider is praten met Corbyn zoiets als het omarmen van Kim Jong-un, en andersom. Tenminste, als je de reacties hoort. Een potentiële ramp', noemen de Brexiteers in Mays partij het. En Labour-partijbonzen over Jeremy Corbyn: De man die de geschiedenis in gaat als de leider die de partij in stukken brak. In de stokoude Britse traditie is de tegenpartij niets meer of minder dan de aartsvijand. Als je daarmee zaken doet, ben je een verrader. Het meest opmerkelijke land met een tweepartijenstelsel is natuurlijk Amerika, waar Democraten en Republikeinen in een soort permanente staat van oorlog verkeren. In de periode-Obama had de Republikeinse meerderheid maar één doel: het saboteren van de Democratische agenda, en in de periode-Trump is het precies andersom. Voor elk onderwerp immigratie, medische zorg, defensie, inkomensverschillen, belasting duiken politici in een soort permanente razernij in hun loopgraven. Het is oorlog zonder krijgsgevangenen. In Amerika vinden Democraten en Republikeinen dat de migratiecrisis aan de Mexicaanse grens acuut is. Dus je zou zeggen: Trump en Pelosi, ga om tafel zitten en los het op. Maar dat is vloeken in de kerk. Net zoals Theresa Mays terechte poging om een Brexitramp te voorkomen door met Corbyn te praten. Het stuit op een muur van haat. Wat hebben wij het, met al die kleine partijtjes Partij voor de Dieren, 50Plus, SGP, ChristenUnie, PVV, DENK, en die iets minder kleine, VVD, CDA, D66, PvdA, SP, GroenLinks en Forum toch mooi voor elkaar. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De redenering is ongeveer zo: de gevestigde orde houdt krampachtig vast aan zijn eigen macht, en verwaarloost het belang van de burger. Drain the swamp, bagger het moeras leeg, was de strijdkreet van outsider Donald Trump. En zo koos Frankrijk Emmanuel Macron, Canada Justin Trudeau, Slowakije Zuzana Caputova en Oekraïne in elk geval in de eerste ronde de komiek Volodymyr Zelensky. Maar klopt die redenering ook? Ik geloof er niets van. Trump ruimt geen moeras op, maar creëert er een, Trudeau is verwikkeld in een corruptieschandaal, Macron is erin geslaagd ruzie te krijgen met links, rechts en het midden. En bovendien: niemand wordt als politicus geboren, en als hij het eenmaal is, wordt hij per definitie onderdeel van de gevestigde orde. Je bent eigenlijk alleen outsider tijdens je campagne, daarna wordt je net zon insider als alle anderen. Wat is er eigenlijk mis met die gevestigde orde? Waarom heet een politicus die zijn werk goed en graag doet een plucheklever? Ik draai het liever om: niks mis met een ervaren politicus die wordt herkozen. Het is ook hip om te fantaseren over een zakenkabinet. Die gedachte is gebaseerd op de onbewezen veronderstelling dat het land langs de afgrond marcheert en beter af is met een generaal als minister van Defensie, een arts op Volksgezondheid, een rechter op Justitie, en een boer op Landbouw. Nederland heeft het in de 19de en 20ste Eeuw enkele keren geprobeerd, en dat werden catastrofes in onze parlementaire geschiedenis. Het vijfdekabinet-Colijn viel in1939 al na drie dagen, tijdens het eerste Kamerdebat. Dat is ook logisch, want moderne democratieën kiezen volksvertegenwoordigers en daarmee ministers uit hun midden, gewone burgers dus die, net als de kiezers, leken zijn. Een échte outsider zou zeggen: ik doe het voor één termijn, schud de politiek eens lekker op, en ben dan weg. Maar zulke outsiders die bestaan niet. Het zijn gewoon aspirant-plucheklevers. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Op FoxNews, de roeptoeter van de president, na, hing over bijna alle media een grauwsluier. Urenlang mopperden deskundigen en commentatoren dat Mueller niet duidelijk was over de verdenking van machtsmisbruik, en dat minister Barr van justitie, die geen aanwijzingen ziet voor machtsmisbruik, simpelweg niet deugt omdat hij door Trump is benoemd. Democraten kraaiden al vóór de publicatie dat zij het volledige rapport eisen waar de meeste Republikeinen het trouwens roerend mee eens zijn zonder dat er aanwijzingen zijn dat de minister dat wil tegenhouden. De boodschap is: we laten Trump niet met deze schijnoverwinning wegkomen. Nu is dat de manier waarop het spel in de VS wordt gespeeld. Tijdens de regering-Obama hebben de Republikeinen de president acht jaar lang systematisch getreiterd, geblokkeerd en verdacht gemaakt. Nu komt de wraak. De vraag is wat het de kiezer kan schelen? Bijna niets, zeggen de peilingen. De gemiddelde Amerikaan vindt al dat onderzoek oninteressant. Daar is niets nieuws aan. Richard Nixon werd in 1972, op het hoogst van het Watergate-schandaal, met overweldigende meerderheid herkozen. Bill Clinton zat middenin de Whitewater-vastgoedaffaire, toen hij in 1996 werd herkozen. Voor de rechtbank in New York loopt een ander onderzoek, wegens fraude, belastingontduiking en misschien corruptie. Dat is veel gevaarlijker voor Trump dan dat hele Mueller-onderzoek. Maar zal het de verkiezingen van volgend jaar beïnvloeden? Ik geloof er niks van. Is er dan geen serieuze kritiek op Trump? Wis en waarachtig. Met zijn onophoudelijke stroom van verdachtmakingen, ordinaire scheldpartijen en klinkklare leugens stoot hij heel veel kiezers af. Zijn aanzienlijke achterban blijft hem trouw, maar om verkiezingen te winnen, heb je het politieke midden nodig, en dat jaagt hij de gordijnen in. Dus spannend genoeg allemaal. De anti-Trumpisten doen er beter aan hem aan te pakken op zijn politieke fouten dan collectief in de rouw te gaan over een rapport dat anders uitvalt dan ze hoopten. Want ze hoopten dat de man die Amerika zelf heeft gekozen, zou worden ontmaskerd als misdadiger.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kabinet steunt Ardern, maar het is nog maar helemaal de vraag of ze ook haar parlement meekrijgt,want Nieuw-Zeelanders doen aan ongeveer dezelfde, bijna religieuze wapenverheerlijking als Amerikanen en Canadezen. In onze ogen is dat verwerpelijk, en bestaat er geen twijfel dat het aantal moorden en zelfmoordenrecht evenredig is aan het aantal wapens. In Amerika zijn mass shootings, zoals maandag in Utrecht, aan de orde van de dag. Sterker nog: er zijn er bijna net zo veel als het jaar dagen heeft. De Amerikaanse definitie van zon mass shooting is vier of meer slachtoffers. Wat de strijd tegen terroristen en andere massamoordenaars in de Angelsaksische wereld extra moeilijk maakt, is dat ze geen bevolkingsregisters hebben, wat bij ons Basisregistratie heet. Wie woont waar, wie verhuist vanwaar naar waar dat soort informatie. Het Engelse recht gruwelt van het idee van persoonsregistratie, waardoor niet alleen in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in de Angelsaksische landen Amerika, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland, geen registers bestaan. Die landen weten dus niet waar hun inwoners verblijven, en ook niet precies hoeveel het er zijn. Helpt een strenge wapenwet en persoonsregistratie? Als je wereldwijd de statistiek bekijkt, bungelt Nederland, met zijn strenge wapenwet en zijn BSN-nummers, in aantallen slachtoffers bijna onderaan. En toch: de Utrechtse moordenaar had gewoon een wapen. En Tristan van der Vlis, een geesteszieke man die in 2011 in Alphen aan den Rijn vijf mensen doodschoot en zeventien verwondde, had zelfs een wapenvergunning. Noorwegen heeft ook een strenge wapenwet en een bevolkingsregister, en toch blies Anders Bleivik in 2011 in Oslo acht mensen op, en maaide er vervolgens 69 neer met een arsenaal aan automatische wapens. Premier Ardern heeft natuurlijk gelijk: het wapenbezit moet aan banden. Maar een gek weet altijd wel een pistool of machinegeweer te bemachtigen, en of het nou in Christchurch gebeurt of in Utrecht, en of het een totaal onbekende is, of iemand met een strafblad, of iemand op wie de diensten al een oog hadden maar geen bewijs tegen één zon gek kunnen we niet op. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Eurotrash dat zijn Europese snobs merkkleding, pretenties, eigenwijs, betweterig, die veel reizen of erger nog in Amerika wonen. Zeg maar: zoiets als Democraten. De Europese Unie is misschien wel het allerergste, vinden Trump en de Trumpisten, want die blasé-hooghartige ijdeltuiten in Brussel vertellen Amerika met de neus omhoog hoe het moet en hoort. Of, in de woorden van minister Mike Pompeo van Buitenlandse Zaken, bureaucraten die hun eigenbelang stellen boven dat van hun landen en burgers. Dat moet de achtergrond zijn geweest van de plotselinge demotie van de Europese vertegenwoordiger in Washington, die in december, tijdens de uitvaart van George Bush Sr., achter in de rij hoogwaardigheidsbekleders moest en aldus ontdekte dat hij zijn status als ambassadeur kwijt was. Oh ja, verhip, was de reactie van het State Department, dat hadden we hem helemaal vergeten te vertellen. Niemand in het deftige wereldje van de diplomatie durfde het woord te gebruiken, maar het was bewuste vernedering. We zetten dat Eurotrash eens even op hun nummer. Deze week is de demotie teruggedraaid en is een nieuwe vertegenwoordiger, de Griekse diplomaat, Stavros Lambrinidis, weer in genade aanvaard, of zo, want hij heeft de positie van ambassadeur terug. Het State Department bevestigde dat de EU als organisatie inderdaad terug is van de eerste naar de eredivisie van de diplomatie. Incident gesloten, kun je zeggen. Flauw plaagstootje, maar we gaan dapper verder. Dat lijkt me verstandig, maar we mogen ons geen illusies maken over hoe de Trumpisten naar ons kijken: Eurotrash. En laten we eerlijk wezen: hoe kijken wij naar de Trumpisten? Ugly Americans? See omnystudio.com/listener for privacy information.

Voor de generatie Amerikanen die de Vietnamese oorlog heeft meegemaakt, is Hanoi de stad van Ho Chi Minh, de duivelse vijand uit de vorige eeuw. De oorlog waarin 58.000 Amerikanen en meer dan een miljoen Vietnamezen sneuvelden. En juist daar ontmoet Donald Trump Kim Jong-un. Die oorlog was fout, maar toch voelen sommige veteranen de keuze van Hanoi als een vernedering. Alsof Kim de Amerikaanse president als een dompteur aan een touwtje heeft en rondjes laat hollen. Het is een metafoor voor de topontmoeting zelf. Wonderen zijn de wereld niet uit, maar er moet er echt een gebeuren om de top te laten slagen. Klaarblijkelijk brengt Trump een voorstel mee om de Koreaanse Oorlog, die in 1953 eindigde met een wapenstilstand, formeel te beëindigen. Dat is altijd mooi leve de vrede maar wat betekent het precies? Amerika, China en Zuid-Korea hebben allang normale betrekkingen, Noord- en Zuid-Korea hebben een soort niet-aanvalsverdrag. Juist daarom vermoed ik dat Trump, met een formele vrede tussen de VS en Noord-Korea, iets anders voor ogen heeft: het uitdunnen van de Amerikaanse troepenmacht van 28.000 soldaten aan de Noord-Zuid-Koreaanse grens. Officieel ontkent Washington, maar, net als in Syrië, Afghanistan en Irak, wil Trump af van het oorlogsspel in verre landen. Zuid-Korea heeft dat voornemen voorlopig kunnen tegenhouden door een deel van de kosten over te nemen, maar Trump wil er weg. Hij heeft feitelijk maar één eis aan Kim: stop met je kernwapens en raketten. Omdat politici van verhullend taalgebruik houden, spreken ze over denuclearisering. Maar in de ogen van Kim is dat net even wat anders, namelijk: alle kernwapens en raketten weg uit de hele regio, dus ook de Amerikaanse uit Zuid-Korea. Dat gaat niet gebeuren. Wat wel kan is dat Kim belooft zijn wapenprogramma niet uit te breiden en te stoppen met testvluchten, maar dan moet Amerika twee dingen doen: stoppen met militaire oefeningen met Zuid-Korea en aanmerkelijke verlichting van de sancties. Gaat allemaal niet gebeuren. Wat dan wel? Het stoppen met de kernproeven dat kan Kim gemakkelijk beloven, want zijn wapenprogramma is zo goed als af. En misschien ietsje minder Amerikaanse sancties. En dan dat symbolische vredesverdrag. Trump gaat het gradioze en historische resultaten noemen let maar op. Maar hij loopt rondjes aan het touwtje van de échte winnaar: Kim Jong-un. Nota bene in Hanoi. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bij een natuurramp of terroristische aanval of oorlog snap je met je boerenverstand het verband met het woord noodtoestand. Politie en leger mogen zonder uitleg mensen arresteren, media kunnen niet meer alles publiceren, groepsbijeenkomsten worden verboden. Bij ons staat het in artikel 103 van de Grondwet. De regering kan, buiten de Tweede Kamer om, via een Koninklijk Besluit, de noodtoestand afkondigen. Maar als je gaat zoeken naar wat nu precies de grondslagen zijn, is het allemaal wat vager. Wie maakt uit dat er acuut gevaar is? Strikt genomen Mark Rutte. Toch zit er in artikel 103 een mooie garantie tegen willekeur, want na het uitroepen van de noodtoestand, beslist de Tweede Kamer hoe lang die duurt. Dus als het kabinet bijvoorbeeld zou zeggen: we roepen de noodtoestand uit vanwege het migrantenprobleem, of omdat de Noordzee te veel opwarmt, of om het aantal ongevallen op de A12, en de Kamer vindt dat onzin, kan die het Koninklijk Besluit binnen een dag de nek omdraaien. En zo is het in de meeste westerse landen geregeld. In Amerika werkt het in principe niet anders. De president kan de noodtoestand uitroepen, en het Congres kan een motie aannemen die de president opdraagt daar een eind aan te maken. Alleen kan de president dan zijn veto uitspreken, en om dat ongedaan te maken, moeten beide huizen daar met twee derde toe beslissen. En die twee derde is er niet. Dus Trump wint. Tenzij, zoals nu, een aantal staten naar de rechter stapt om de grondwettelijkheid te toetsen. Allerhande deskundigen noemen Trumps argument dat de immigratie vanuit Mexico een kwestie is van nationale veiligheid constitutionele apekool. Maar je kunt je voorstellen dat het Hooggerechtshof, dat er uiteindelijk over zou vonnissen, zegt: sorry, dat kunnen we niet beoordelen. Dan hadden de criteria voor gevaar beter in de wet moeten staan. Trump wint opnieuw. Nu gaat het Trump alleen om geld voor zijn muur. Dat in Baltimore, Boston of Buffalo plotseling burgers uit hun huis worden gesleurd en in het cachot gedumpt, of dat de New York Times een verschijningsverbod krijgt het is allemaal niet waarschijnlijk. Maar het is een zorgelijke stap naar onttakeling van de democratie. Make America great again? Het blijft een lefgozer, die Trump. See omnystudio.com/listener for privacy information.