Bernard Hammelburg | BNR

Alle schijnwerpers waren gericht op lokale verkiezingen die inhoudelijk nergens over gingen. De wijkraden gaan over straatverlichting, vuilnisbakken en parkeerbeheer niet over echte politiek, laat staan over de relatie met China. De pro-democratiepartijen wonnen bijna alle zetels, maar in de wijkraden kunnen ze die winst niet verzilveren in de vorm van die ene wens die ze koesteren: niet compleet te worden ingekapseld door China. En dat is precies wat er gaat gebeuren: in 2049 valt het doek en verliest de stadstaat zijn aparte status. Je kunt zeggen: dat is pas over 30 jaar, maar de millennials zijn dan op middelbare leeftijd, en gaan die open inrichting waarin Hong Kong verandert dus allemaal meemaken. De wereld zwijgt, omdat we in 1997 allemaal hebben ingestemd met de beëindiging van de Britse heerschappij. Die was neokoloniaal, en juridisch had China gelijk, vertelden we elkaar toen. Dat kunnen we ruim 20 jaar later niet meer terugdraaien. Alleen Donald Trump bemoeit zich ermee. Zonder mij was Hong Kong in 14 minuten weggevaagd', beweert hij. De Chinezen houden zich in omdat ze, als ze ingrijpen, een handelsdeal met Amerika kunnen vergeten. Hij heeft nog een punt ook. China moet ontzettend uitkijken dat het, net als 30 jaar geleden bij de Tienmannen-opstand, niet de hele wereld tegen zich krijgt door met het leger in te grijpen. Maar China is ook een geduldcultuur. Door het bij bittere commentaren over westerse manipulatie en af en toen een dreigement tegen de demonstranten te laten, raakt de kwestie-Hong Kong vanzelf geïsoleerd. De financiële wereld heeft de illusie dat China voor zijn internationale handel en het bankwezen niet buiten Hong Kong kan, maar dat is steeds meer westers wensdenken. Hong Kong wordt elke dag een klein beetje minder relevant, en aldus geredeneerd, is 2049 om de hoek. We zijn dus toeschouwers, die miljoenen naar vrijheid snakkende burgers voor onze ogen in het fuik zien lopen dat de meesters in Beijing hebben gespannen. En we zijn machteloos. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Aanleiding: de verhoging van de benzineprijs. Maar dat kan niet de echte reden zijn. Benzine kostte in Iran tot voor kort 9 cent per liter. Dat is verhoogd tot 12 cent per liter, en wat de regering nu wil is een verdubbeling van die prijs als je meer gebruikt dan 60 liter per maand. Naar 24 cent dus. Eerst werd benzine nagenoeg weggegeven, nu betaal je een prikkie, dus zelfs in het verpauperde Iran is dat niet het einde van de wereld. Het gaat dus niet om benzine, dat is hooguit de aanleiding. Net als bij de demonstraties tijdens wat we toen nog hoopvol de Arabische Lente noemden, zijn de Iraniërs, en vooral jongeren, de economische malaise en de uitzichtloosheid op de banenmarkt beu. Hetzelfde gebeurde twee jaar geleden, toen woedende Iraniërs ook de straat op gingen. De argumentatie is: het land wordt plat-geboycot door Amerika, en in wat mindere mate door Europa, maar de regering geeft miljarden uit aan de oorlog in Syrië, de financiering van Hezbollah en Islamitische Jihad en dat vermaledijde, geldverslindende nucleaire programma. Die geldsmijterij gaat ten koste van de burgers. Precies dus wat Donald Trump, minister Pompeo van Buitenlandse Zaken en de onlangs ontslagen nationaal veiligheidsadviseur John Bolton voor ogen hadden: voer de sancties zo hoog op, dat het bewind van de moellahs van binnenuit wordt uitgerookt. Was het maar zo simpel. In de eerste plaats is de meerderheid van wat wij oppositie noemen wel tegen de moellahs, maar helemaal niet pro-Amerika. In de tweede plaats kunnen de demonstranten niet op tegen de ijzeren vuist van de regerende elite. Iran is een bikkelharde dictatuur, die tegenstanders zonder enige scrupules executeert, die geen kritiek veelt en journalisten knevelt of in het cachot gooit, en de schijn ophoudt door de illusie te wekken dat er ook zogenaamde gematigde krachten zijn. Alle reden dus tot zorg. We weten dat elke vorm van protest wordt neergemaaid, en gaan dan over tot de orde van de dag, met discussies over de zin van het redden van de nucleaire deal met Iran. Met of zonder hun breed geëtaleerde, versnelde nucleaire programma, weten we zeker dat die atoombom er niet is, en ook voorlopig niet komt. Maar de moord op wat Khamenei met dat vreselijke woord contrarevolutionairen en tuig noemt, is in het hier en nu. Lees ook | Bernard Hammelburg, al vijftig jaar het buitenland binnen handbereik See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even over die Trump-bashers. Dat zijn volgens de Trumpisten acteurs, politici en journalisten die beweren dat het een president niet past om te liegen, te dreigen, te schelden, te snoeven en te beledigen. Dat zijn laat ik het woord maar eens gebruiken objectief aantoonbare eigenschappen van Trump. Als je over bashing praat, is hij zelf de onbetwiste kampioen. Dat is iets anders dan oordelen over verdiensten en missers. Zijn presentatie is zullen we maar zeggen opmerkelijk, maar zijn kritiek op China, Iran, het slappe Europa, de partijdige VN, het zijn vaak terechte punten. Belastingverlaging voor de rijken, het vergoelijken van witte suprematie en het laten vallen van bondgenoten dat zijn aantoonbare missers. Maar als je dat zegt, trekt alras een zwerm razende Twitteraars en e-mailers over je heen, als sprinkhanen over een akker, en ze sissen allemaal smerige Trump-basher!. Het meest verwonderlijke is het korte geheugen. Hoe zat het ook al weer met de massavernietigingswapens van Bush? En Obamas rode lijn in Syrië. Wie toen te kritisch zijn vinger opstak, werd ook voor basher uitgemaakt. Vooral kritiek op Obama, dat was een soort heiligschennis. Of wat langer geleden, toen Richard Nixons PR-machine de term zwijgende meerderheid bedacht, de stille kracht die de Nixon-bashers op hun nummer zette. De felheid, de harde confrontatie tussen Republikeinen en Democraten, de scheldpartijen, de verdachtmakingen het leek toen opmerkelijk veel op nu. Luister ook | Ask me Anything over Donald Trump en de media Hoe dan ook, de Trump-bashers gaan het bij de impeachment afleggen. Afpersing van de Oekraïense president? Zwartmaken van tegenstander Joe Biden? Misdaden, roepen de bashers. Niks aan de hand, zo werkt het in de politiek, zeggen de Trumpisten. En zij zijn in de meerderheid. Voor wie gaat kijken: veel plezier, het wordt een prachtig circus. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Natuurlijk is de werkelijkheid weerbarstiger. Het Nederlandse OM kruist zijn degens met zijn eigen minister Grapperhaus van Justitie, die de jihadisten hun staatsburgerschap wil afnemen. Daarbij beroept hij zich op de nieuwe Rijkswet op het Nederlanderschap, die daarin voorziet. Wat niemand erbij zegt, is dat die wet alleen toepasbaar is op Nederlanders die ook een andere nationaliteit hebben. Maar de staat kan een geboren en getogen Nederlander zonder andere nationaliteit niet stateloos maken, want dat is in strijd met het internationale recht. Volgens het HCSS is 45 procent van de ongeveer 280 Nederjihadisten van Marokkaanse afkomst, en tien procent van Turkse komaf. Bijna de helft is dus iets anders, en in elk geval zijn 17 procent Nederlandse bekeerlingen. Daar kan geen OM en geen Grapperhaus iets aan veranderen. Nederlanders hun nationaliteit afnemen is dus een misleidende formulering, die zo uit de koker van PVV en Forum lijkt te zijn gekomen. En misschien wordt het bewust zo gezegd om de zogenoemde boze Nederlander tegemoet te komen. De meeste landen hebben internationale conventies ondertekend die stateloosheid verbieden. Het kan soms knap ingewikkeld zijn, zoals in Groot-Brittannië, met een genaturaliseerde Vietnamese immigrant, wiens Britse nationaliteit werd afgenomen op verdenking van terroristische banden. Vietnam ontkende dat hij Vietnamees was, en dus was hij plotseling niks ofwel stateloos. En dat mag niet. Donald Trump staat niet bekend om zijn zorgvuldige, genuanceerde uitspraken. Maar over die westerse jihadisten heeft hij een punt. Irak wíl ze niet, en net doen alsof je je eigen burgers dan gewoon kunt dumpen, is volksverlakkerij. See omnystudio.com/listener for privacy information.

De actie door Amerikaanse Delta-commandos werd voor een belangrijk deel mogelijk gemaakt door de inlichtingendiensten van Irak, Turkije en de Syrische Koerden. Essentieel daarbij was de aanwezigheid van de Amerikaanse troepenmacht. Het navrante is dat die, op bevel van Trump, op het punt staat het gebied te verlaten. Als die order al was uitgevoerd, was de actie onmogelijk geweest. Dat deel van het verhaal liet Trump weg. Wat hij wel deed was een sneer uitdelen aan de EU, want wij Europeanen zijn maar een stelletje slampampers omdat we weigeren IS-strijders terug te nemen. Trump dankte de Russen voor toestemming om over hun grondgebied te vliegen, wat Moskou tegensprak. De Amerikanen hadden alleen aangekondigd dat ze zouden overvliegen, wat volgens internationale verdragen een standaardprocedure is. Trumps beschrijving dat al-Bagdadi jammerend en huilend de dood inging, wordt betwist door zijn eigen minister van defensie, die bij de live-video zat en daar niets van hoorde, want er was geen audio. En dan misschien het aller raarste: de president die zich op de borst sloeg omdat hij in een boek al vóór 9/11 met naam en toenaam had gewaarschuwd voor een aanslag door Osama bin-Laden , van wie volgens hem niemand ooit had gehoord. Dat zoog hij uit zijn duim, nog afgezien van de jacht die al sinds president Clinton in de jaren 90 op bin-Laden werd gemaakt. De vraag is waarom Trump ook bij deze gelegenheid in borstklopperij en leugens verviel. Met alleen een simpele verklaring over de feiten hadden vriend en vijand hem op het schild gehesen, ook al weet iedereen dat het liquideren van een roverhoofdman de rovers nauwelijks ontmoedigt. Hij kon zijn haantjesgedrag niet onderdrukken. Toen hij op de avond van de aankondiging op de tribune van een honkbalstadion zat dus niet een situatie waarin hij het publiek zelf kon selecteren gebeurde wat er al tijden zit aan te komen: lock him up , scandeerde het publiek. Het zal vaker gebeuren, zeker als hij op momenten van potentiële glorie in zijn eigen zwaard valt. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trudeau won, al is hij zijn parlementaire meerderheid kwijt. Vier jaar geleden werd de jonge outsider Trudeau binnengehaald als een soort verlosser, als het Canadese equivalent van Obama en Macron. En net als Obama en Macron, viel hij plat op het gelaat, want charisma is leuk, maar het op één na grootste land ter wereld regeren red je niet met een paar beloftes, een aantrekkelijk koppie en een hip gezin. Er kwamen schandalen: de aankoop van een omstreden oliepijpleiding, het uit de wind houden van een corrupt bouwbedrijf, en een tenenkrommende vertoning in India, waar Trudeau en zijn gezin zich in peperdure Indiase kleding hesen en vroom de handen vouwden. Dat soort blunders en hypocrisie daar lustten de oppositie en media wel soep van. Het meest recente schandaal: oude fotos van een jonge Trudeau met zwart geschminkt gezicht. Hij ging meteen diep door het stof. Had nooit mogen gebeuren, was verachtelijk, en ga zo maar door. Tja. De gevierde Britse prins Harry verkleedde zich ooit als nazi. In mijn jeugd hadden wij het versje tien kleine nikkertjes, en voor de wat jongere luisteraars: jullie weten het misschien niet meer, maar vroeger hadden wij in Nederland Zwarte Piet, dat was ook een geschminkte man. Dus, kom op zeg, Trudeau weet echt wel dat de tijden zijn veranderd. Trudeau heeft sommige beloften wél gehouden: een CO2-belasting, een uitstekend hulpprogramma voor misdeelde kinderen, zeer lage werkeloosheid, een robuuste economie, gezonde inflatie volgens sommige economen een land dat de komende recessie kan ontlopen. Zijn mopperende tegenstander Scheer wilde die CO2-belasting meteen de nek omdraaien, is tegen abortus en tegen het homohuwelijk. Dat wilden de Canadezen niet. En zo won de liberaal Trudeau. Lekker ding? Mwah, zag je de Canadezen denken, maar beter dan die brombeer uit de Middeleeuwen.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het bondgenoodschap hangt met pleisters en paperclips aan elkaar, en het Brusselse hoofdkwartier rukt aan een dood paard. Dat was eigenlijk al zo sinds de blunder van Bush jr in 2003 over niet aangetroffen massavernietigingswapens in Irak. Een aantal NAVO-leden, zoals Frankrijk, Duitsland, Turkije, Begie, Noorwegen, Griekenland en Oostenrijk, en het Europese Parlement waren tegen de Amerikaas-Britse inval in Irak, en de politieke wonden van toen zijn nooit geheeld. Donald Trump heeft zijn minachting en twijfel over de NAVO nooit onder stoelen of banken gestoken. Over landen die niet voldoende bijdragen, maar ook over het belangrijkte element in de bongenootschappelijke solidariteit: Artikel 5 van het Handvest, een aanval op één is een aanval op allen. Eerst betwijfelde hij of dat gold voor de Baltische staten, en onlangs nog, over Montenegro. Agressief volkje, zei hij, en voordat je het weet, zitten we in de Derde Wereldoorlog. Met andere woorden: bij een aanval op Montenegro rukken we echt niet uit. Die stoute Trump toch. Nu komt president Erdogan, in de ogen van veel NAVO-landen evenzeer een stoute jongen, ook met Artikel 5 op de proppen. De kersverse militaire alliantie tussen de Syrische Koerden en het het Syrische leger dus met Assad is in Erdogans ogen een aanval op NAVO-lid Turkije. Een aanval op één is een aanval op allen, toch? En schieten de andere NAVO-landen hem te hulp? Nee, die komen, in plaats daarvan, met een wapenembargo tegen Turkije, en met sancties. Nu kun je zeggen: dat is appels en peren. Turkije zelf wordt niet aangevallen, alleen die nieuwe Turkse enclave in Noord-Syrië. Maar dat was allemaal omdat Turkije zelf gevaar liep, vindt Erdogan. Hoe zit het dan met de eerste en enige keer dat Artikel 5 werd ingreroepen, na 9/11? Dat was een aanval op Amerikaans grondgebied, maar moest de hele NAVO daarvoor uitrukken naar Afghanistan, voor een oorlog die, 18 jaar later, is verloren? En als Erdogan nu een paria is binnen de NAVO-familie, waarom was Bush jr dat niet? De NAVO heeft zichzelf gedegradeerd tot een mopperende debatvereniging, met een mooi, nieuw gebouw in Brussel, een eigen vlag, en Jens Stoltenberg, de stuntelde Noorse secretaris-generaal, die Turkije nog één keer waarschuwt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Trump had duidelijk gerekend op applaus van zijn achterban. Hij lost immers een belofte in om Amerika uit een eindeloze oorlog in Verweggistan terug te trekken. Maar dat kopstukken uit zijn eigen partij hem zouden beschuldigen van matennaaien daar had hij even niet op gerekend. En matennaaien is het: hij gaf Turkije carte blanche voor een invasie en een onvermijdelijke bloedbad onder de Koerden, en liet de bondgenoten zakken, aan wie hij juist had beloofd om die duizend man voorlopig in Syrië te laten zitten. De Koerden worden geslachtofferd, Assad en Iran winnen, Rusland is de lachende derde. Senator Lindsey Graham, Trumps belangrijkste politieke maatje, reageerde woedend. Dit impulsieve besluit maakt alle doelen die we hebben bereikt, ongedaan, en stort de regio in chaos. Klopjacht Trump zoekt steun bij zijn achterban vanwege het impeachment-onderzoek dat zich snel uitbreidt, met een fonkelnieuwe, tweede klokkenluider, een parlementaire klopjacht op ministers en medewerkers en een toenemende loopgravenoorlogssfeer in Washington. En dus kwam hij met een briljante oplossing: even een oorlogje beëindigen en ik ben spekkoper. Had Erdogan hem bij de kleine haartjes? Nee, hoor, Trump voorspelde de Turkse economie totaal te vernietigen en weg te vagen, als de Turken die invasie uitvoeren. In mijn grote en ongeëvenaarde wijsheid, twitterde hij nog voor de zekerheid. Maar nu het hoopvolle nieuws: woordvoerders van defensie en buitenlandse zaken zeggen dat de terugtrekking hooguit enkele tientallen soldaten in het grensgebied omvat, en dat de onderhandelingen met Turkije om die invasie te voorkomen, doorgaan. Vandaar mijn voorspelling: er gebeurt gewoon niks. Trump komt met veel weg, maar matennaaien is een slechte strategie als je op herverkiezing gokt.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Al maanden geleden monteerde de Trump-campagne een filmpje waarin de impeachmentbeweging wordt neergesabeld. Vorige week werd het online gelanceerd, onmiddellijk 50.000 keer bekeken, met 8,5 miljoen dollar aan nieuwe donoren in twee dagen de grootste financiële slag in de campagne tot dusverre. Binnen 72 uur werd voor een miljoen aan commercials op Facebook gezet, verstuurde de campagne 65 miljoen tweets en 12 miljoen SMS-jes, allemaal met hetzelfde thema: dit is pure haat en een hetze tegen Trump. Trump deinst in het gebruik van grote woorden nergens voor terug. Hij noemt de klokkenluider, diens bronnen en een Congreslid dat de impeachment voorbereidt, landverraders. Toe maar volgens de Amerikaanse wet is een verrader iemand die tijdens een gewapend conflict de vijand helpt. En het kan niet op: hij citeert de evangelische dominee Robert Jeffres, die dreigt dat impeachment zal leiden tot een burgeroorlog. Dezelfde Jeffres die Mormonen heidenen uit de krochten van de hel en Joden minderwaardig aan Christenen noemde, op weg naar de hel als ze op de Democraten stemmen. Inmiddels blijkt dat Trump niet alleen de Oekraïense president voor zijn electorale kar wilde spannen, maar ook de Australische premier, en dat de ministers van justitie en buitenlandse zaken de Britse en Italiaanse regeringen hebben bewerkt. Hoogverraad? Nee, maar wel een samenzwering, al is dat een politiek oordeel, niet juridisch. De razernij van de Democraten is fascinerend, de efficiëntie waarmee team-Trump deze crisis naar zich toe haalt is adembenemend. De waarheid is een arbitrair begrip geworden. Het is wat de marketeers er met hun tweets, Facebook en commercials van maken. Burgeroorlog, hoogverraad, hetze, haat. Het motto van de Verenigde Staten luidt uit velen één. Klopt, zeggen de marketeers, en die éne heet Donald Trump.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Democraten schreeuwen met de regelmaat van de klok dat Trump echt moet worden afgezet, maar nu zegt partijleider Nancy Pelosi, die altijd tegen een impechmentprocedure was: het moet er dan maar van komen. Dit allemaal omdat Trump, volgens een klokkenluider die met de New York Times, Washington Post en Wall Street Journal sprak, met Zelenski heeft gebeld om hem aan te zetten tot een onderzoek naar de zoon van Joe Biden, die in Oekraïne dubieuze zaken zou hebben gedaan. De bedoeling zou zijn om een doodklap te geven aan de verkiezingscampagne van Biden, Trumps belangrijkste rivaal. Trump geeft toe dat hij met Zelenseki over Biden heeft gesproken, maar hij ziet niet in wat daarop tegen is. Daar wringt de schoen, in elk geval in de ogen van de Democraten. Het rekruteren van een buitenlandse leider in een verkiezingsstrijd is dubieus, maar Trump heeft Zelenski bovendien onder druk gezet door dat onderzoek naar Biden Jr. te koppelen aan het bevriezen van een kwart miljard Amerikaanse militaire steun aan Oekraïne. Chantage, en dus een misdrijf, zeggen de Democraten. Fikse rel, dus, maar de vraag is wie de winnaar wordt. Schande, hoor, die chantage, maar wat heeft die zoon van Biden, Hunter, dan wel op zijn kerfstok? Breitbart, de pro-Trump website, dook daar natuurlijk in. Hunter werkte voor het gasbedrijf Burisma, dat in Oekraïne zelf, maar ook in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, werd verdacht van witwassen, corruptie en het kopen van invloed in de westerse wereld. Hunters vader, Joe Biden, toen vicepresident, was Obamas speciale gezant voor Oekraïne. De vraag is dus wie hier nu ernstiger wordt beschadigd, Trump of Biden. Wetende hoe Trump bij schandalen altijd wegglipt als een stuk natte zeep, zou het slachtoffer uiteindelijk best eens Biden kunnen zijn. En dan kun je je niet aan de indruk onttrekken dat de hele rel door Trump is geregisseerd. Het wordt een spannend gesprek, vandaag, tussen Trump en Zelenski.See omnystudio.com/listener for privacy information.