Het Mediaforum

Een week voor de verkiezingen is de laatste fase van de campagne aangebroken. De vorige keer leerde ons dat er op het allerlaatste moment nog van alles kan veranderen. Dat is ook deze keer het geval, ziet Wendelmoet Boersema (hoofdredacteur Trouw). 'De grilligheid van de uitslag maakt het spannend', aldus Boersema. 'Partijen die jarenlang een vaste basis hadden worden betwist. En nieuwe partijen kraaien al victorie.' Volgens Wim Voermans (hoogleraar staatsrecht) moet het spannendste deel van de campagne nog komen, namelijk de debatten met PVV-leider Geert Wilders. 'De verhitting komt door het gesprek met Wilders, wat ergens in de aankomende tijd nog plaats zal vinden.'

Aan tafel zitten Carmen Fernald, Elger van der Wel en Spraakmaker Bero Beyer. Eveline van Rijswijk van het Taalteam sluit het Mediaforum af. Het gaat goed met Rob Jetten. D66 stijgt in de peilingen en Jetten zelf is overal op televisie te zien. Carmen Fernald (NTR) ziet dat de D66-lijsttrekker een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt. ‘Nog niet zo lang geleden vonden we hem een robot,’ zegt Carmen. Elger van der Wel denkt dat het benadrukken dat het goed gaat in de peilingen, een versterkend effect heeft. ‘Als het goed gaat, gaat het beter — maar het werkt ook andersom,’ zegt de podcastmaker. ‘Over de VVD wordt gevraagd: waarom gaat het zo slecht in de peilingen? Dat motiveert mensen misschien juist om naar een andere partij te gaan kijken.’ 

Aan tafel zitten Sarah Sylbing, Freeks Staps en Spraakmaker Jelle Postma. Journalisten werd dinsdag de toegang ontzegd tot een vergadering over de mogelijke komst van een azc in Uithoorn. Burgemeester Pieter Heiliegers (VVD) wilde ‘geen relschoppers, geen journalisten’ toelaten om het democratisch proces te beschermen. Freek Staps van het ANP reageert verbolgen op dat besluit. ‘Er is een manier bedacht om relschoppers en journalisten uit elkaar te houden. Dat is de perskaart.’ Volgens Staps komt het democratisch proces juist in gevaar als raadsvergaderingen niet meer transparant zijn en journalisten buiten de deur worden gehouden. ‘Die journalist staat daar niet voor zichzelf, ze doen verslag om mensen in Nederland van informatie te voorzien.’

Na een kleine week afwezigheid heeft PVV-leider Geert Wilders bekend gemaakt weer mee te doen aan de campagne. Eerder zegde hij debatten af omdat hij zich na een terreurdreiging niet langer veilig voelde. 'Dit was het moment waar iedereen wel op wachtte', zegt politiek verslaggever Hans van Soest in het Mediaforum. 'Wilders heeft de media ook gewoon nodig.' De deelname van Wilders aan debatten bij de NOS en SBS zullen volgens Pim van den Dool (chef politiek NRC) een flinke stempel op het verloop gaan drukken. 'Hij zet wel altijd de toon met persoonlijke aanvallen. Je kan dus verwachten dat het er weer wat ruiger aan toe zal gaan.'  Ook hebben we het in dit politiek forum over het woord dat de afgelopen week veel aandacht kreeg, Paling Populisme.  Verder is Nieuwsuur begonnen begonnen met de één op één gesprekken met lijsttrekkers. Het spits werd afgebeten door Joost Eerdmans van JA21. Hoe ging dat?

Er is vreugde over de vrijlating van de Palestijnse en Israëlische gijzelaars; is een vrede in Gaza dan echt aanstaande? Maar aan de andere kant is er nog altijd het leed onder de Gazanen. Hoe ga je hier in de verslaggeving mee om? 'Het is een worsteling waar je als media mee zit', omschrijft Sofyan El Bouchtili (onderzoeksjournalist bij Investico) het. 'Wat ik positief vind, is dat het leed van Palestijnse en Israëlische gijzelaars niet tegenover elkaar wordt gezet, maar dat hun lot verbonden is.' Ook Arjen Fortuin (journalist bij NRC) ziet de dilemma's in de media. 'De vrijlating van de gijzelaars en gevangenen is belangrijk. Het is haast onvermijdelijk als je het goed wil laten zien, de genocide even uit beeld verdwijnt', aldus Fortuin. 'Dat is altijd naar en tragisch. Aan de andere kant hoop ik dat we dit niet zien als een afsluiting van het verhaal, maar verder kijken naar het bredere plaatje.' 

Met iets meer dan twee weken tot de verkiezingen is het vanaf nu erop of eronder voor de lijsttrekkers. Gisteravond vond het eerste grote tv-debat plaats, bij RTL. Grote afwezige: PVV-leider Wilders. Die was er om veiligheidsredenen niet bij. RTL heeft hemel en aarde bewogen om Wilders er, op welke manier dan toch ook, bij te krijgen. De PVV-leider wou zelfs niet via een videoverbinding meedoen. Volgens Frida Boeke, schrijver en columnist bij het FD, was dat een bewuste keuze. "Hij staat er goed voor en heeft het misschien niet zo nodig." Paul Römer, oud-radio- en televisie-directeur van Talpa, noemt de reden waarom Wilders niet mee debatteerde de 'olifant in de kamer'. "Het is natuurlijk een schande dat hij bedreigt wordt, maar je voelt dat iedereen denkt: het komt je ook niet zo slecht uit nu." Wilders heeft volgens Römer in een debat meer te verliezen dan te winnen. Het viel Boeke op dat er tijdens het debat nu veel minder aanvallen op de persoon waren. Ze vond de andere sfeer tijdens het debat wel een verademing.

Aan tafel zitten Margriet Brandsma, Kefah Allush en Spraakmaker Jet Bussemaker. Frank van Pamelen van het Taalteam sluit het Mediaforum af. Angela Merkel is terug in het politieke debat. De oud-bondskanselier laat zich steeds vaker horen, na jarenlang op de achtergrond te zijn gebleven. Volgens Margriet Brandsma (voormalig correspondent) is het opvallend hoe nadrukkelijk Merkel zich de laatste maanden uitspreekt. 'Toen ze stopte, zei ze: ik meng me niet meer in de politiek, maar sinds Friedrich Merz partijleider is, bekritiseert ze hem voortdurend', zegt Brandsma. En hoewel Merkel nadrukkellijk heeft gezegd dat ze niet beschikbaar is voor de rol als Bondspresident, moet Margriet Brandsma dát nog maar zien. 

Aan tafel zitten Marc Veeningen, Mandy Woelkens en Spraakmaker Ellen Rutten. Laurens Dassen heeft namens zijn partij Volt het geplande klimaatdebat met FvD bij de NOS afgezegd. Volgens Dassen valt er niet te debatteren met een partij die klimaatverandering ontkent en dus gaat Volt niet in gesprek met de FvD. Dat is "onverstandig en onlogisch", vindt Marc Veeningen, hoofdredacteur Nieuws bij Talpa. "Je trekt je nu terug en gaat niet met je grootste vijand in debat." FvD zit nu in de Kamer én doet mee aan de verkiezingen, dus Veeningen is van mening dat dat betekent dat je ook met elkaar in debat moet gaan. "Niet debatteren is niet democratisch." Presentator Mandy Woelkens begrijpt Volt dan weer wel, maar is het wel eens dat het gesprek nu ook "niet gevoerd" wordt. "De feiten worden niet heel nauw genomen. Er zou iemand bij moeten zitten die zegt: dit klopt niet." 

De zorgen groeien bij de VVD, vertellen bronnen onder andere aan RTL Nieuws. Senator Cees van der Sanden stapt op en neemt zijn zetel met zich mee. "De liberale kernwaarden worden losgelaten", hoort Irene de Kruif, politiek verslaggever bij RTL Nieuws, voornamelijk. Kiezers laten ook weten dat er "scherpe kritiek" is op Yeşilgöz en haar leiderschap. "Het komt niet uit de lucht vallen", zegt De Kruif. "Dit geluid heb ik nog niet eerder gehoord.” Politiek commentator Kees Boonman valt hetzelfde op. "Het is een campagnenachtmerrie voor de VVD. Het lijkt alsof niets meer lukt." Boonman meent dat de "rechtse koers" de partij nekt. "Er is bij de VVD het proces van implosie gaande. Het is pijnlijk, maar het vertrek van de leider is evident aanstaande."

Het is vandaag twee jaar geleden dat Hamas hun aanslag pleegde in Israël, waarbij meer dan 1100 mensen gedood werden. Sindsdien is de oorlog in Gaza geëscaleerd. Dat maakt het volgens Clara van de Wiel, adjunct-hoofdredacteur van NRC, "ingewikkeld" om deze dag te herdenken. "7 oktober is ook een open wond voor de Joodse gemeenschap", begrijpt Van der Wiel. "Je moet oog houden voor hoe Israël hiernaar kijkt en hoe dat komt. Het is wel een beetje hetzelfde verhaal elke keer." Volgens journalist Tom Kleijn zijn veel vragen nog onbeantwoord en is er "al zoveel gebeurd" sindsdien. "Ik merk dat veel mensen vinden dat er te weinig aandacht is voor het trauma van de Joodse gemeenschap."