BNR Perestrojkast | BNR

Michel en Sjeng praten over hun favoriete boeken, talentvolle schrijvers en boeken die eraan zitten te komen. Tevens test Geert Jan hun kennis over de Midden- en Oost-Europese literatuur, terwijl Floris wegdroomt in Tolstojs Anna Karenina, omdat hij moet bijkomen van Zinkjongens van Svetlana Aleksijevitsj. Alle vier kunnen ze niet wachten op de mop van Joost die ook nog eens een muzikale inbreng in petto heeft. Met Michel en Sjeng zijn twee ware kenners aangeschoven. Michel is chef boeken van NRC, oud-correspondent in Rusland en schrijver van onder andere Het brilletje van Tsjechov en Alles voor het moederland. Sjeng Scheijen is auteur van het internationaal bewierookte Sergej Djagilev en de Avantgardisten dat in een Russische vertaling prominent in de Moskouse boekenwinkels lag. En natuurlijk winnaar van de Bookspot Literatuurprijs 2019. De vorige boekenaflevering kun je hier terugluisteren. De boekentips van Sjeng Scheijen: -De nieuwe vertaling van Vader en zonen van Ivan Toergenjev. -The Icon and the Axe van James Billington. - - 1920- (seks en dood in de twintiger jaren) van Dmitri Bykov. -Aantekeningen van een jonge arts van Michail Boelgakov De boekentips van Michel Krielaars: -Baron Wenckheim keert terug van László Krasznahorkai. -Wolgakinderen van Guzel Jachina. -Putins people. The KGB took back Russia and then took on the West van Catherine Belton. De boekentips van Geert Jan: -Baron Wenckheim keert terug van László Krasznahorkai. - (Nijntje op de fiets) van . De boekentips van Floris: -Anna Karenina van Lev Tolstoj. -Zinkjongens van Svetlana Aleksijevitsj.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de vorige Perestrojkarantaine hoorde je meer over de situatie in Kosovo en Albanië, waar men ondanks corona weer op straat protesteert. Deze keer aandacht voor Bosnië en Herzegovina, waar corona geen belemmering bleek te zijn voor duizenden inwoners van Sarajevo; hun wens om te protesteren tegen deze eredienst in de kathedraal van hun stad bleek groter te zijn. Je hoort de analyses van Balkan-journaliste Marjolein Koster, voor wie Sarajevo een tweede thuis is, en Niké Wentholt, Docent Geschiedenis en Balkan aan de Rijksuniversiteit Groningen. De Perestrojkast is een podcast van BNR over Midden- en Oost-Europa. Perestrojkarantaine is een tijdelijke spin-off, die de coronacrisis in deze regio duidt. Deze aflevering sluit ook aan bij onze eerdere podcast over herdenken en herschrijven van de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog. Historisch gebakkelei over Bleiburg Jaarlijks worden in het Oostenrijkse Bleiburg de slachtoffers herdacht door vooral Kroatische nationalisten. Dat gebeurt met een rooms-katholieke mis, die in het teken staat van de moord op naar schatting duizenden Kroatische en ook Bosnische (nazi)soldaten aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Door de coronacrisis gaf de gemeente Bleiburg dit jaar geen toestemming voor de herdenking. De katholieke kerk week daarom op verzoek van de Bosnische kardinaal Vinko Puljic voor deze eredienst uit naar Sarajevo, waar veel inwoners niet zaten te wachten op een dergelijke herdenking. Historica Niké Wentholt legt uit: 'In Bleiburg zijn enkele duizenden fascistische troepen door de communistische partizanen vermoord. Dat klinkt als iets dat je best kunt herdenken, er kwamen ook burgers bij om. Het probleem is alleen dat Bleiburg het symbool is geworden van Kroatisch martelaarschap tijdens de Tweede Wereldoorlog en ook tijdens de oorlogen van de jaren negentig het symbool werd van Kroatisch nationalisme. En juist de afgelopen jaren zien we dat de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog steeds meer wordt herschreven door nationalisten en extreem-rechtse bewegingen.' Steun van Kroatische regering De kerkmis in Sarajevo had de steun van de Kroatische en Bosnische Katholieke kerken, als mede van het Kroatische parlement dat de jaarlijkse Bleiburg-herdenking financieel sponsort. Verzet kwam er in Bosnië van Joodse en Islamitische organisaties, Roma, Serviërs en andere slachtoffers van het Ustasa-regime. 'De Tweede Wereldoorlog klinkt misschien als heel ver weg, maar voor veel Bosniërs is dat niet zo', vertelt Wentholt. 'En het is significant dat deze protesten plaatsvonden in Sarajevo. Een stad met een lange geschiedenis van multi-etnisch verzet tegen nationalisme en opkomende etnische scheidslijnen. Ook in de jaren negentig gebeurde dat, zij het met weinig resultaat natuurlijk. Maar deze protesten tegen het nationalistisch herschrijven van de geschiedenis kreeg daarom veel aandacht, zowel in Bosnië als daarbuiten. En juist in deze tijd.' Mars tegen het fascisme 'Het was een mars tegen het fascisme, die er al weken zat aan te komen', vertelt Koster. 'Een vriendin van mij was kwaad, maar dat ze ook wel trots was en nu kon laten zien waar Sarajevo als stad voor staat.' De voorzitter van het Kroatische parlement, Gordan Jandrokovic, zei tijdens een andere herdenkingsdienst in Zagreb dat het puur om de herdenking van onschuldige slachtoffers gaat en niet om een eventuele rehabilitatie van de Ustasa en het gedachtegoed. De eredienst in de kathedraal van Sarajevo werd bijgewoond door 20 mensen door restricties rondom het coronavirus. Presentatieduo Floris Akkerman & Geert Jan Hahn Explicateurs Marjolein Koster Niké WentholtSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het rommelt in meerdere landen in het zuidoosten van Europa. Binnenkort aandacht voor Bosnië, met analyses van Niké Wentholt en Marjolein Koster. De Perestrojkast is een podcast van BNR over Midden- en Oost-Europa. Perestrojkarantaine is een tijdelijke spin-off, die de coronacrisis in deze regio duidt. Yankees op de Balkan Deze aflevering duiken we in Kosovo en Albanië. Het coronavirus weerhield de bevolking er niet van om te protesteren tegen de politieke strubbelingen in het land. In Kosovo droeg verregaande Amerikaanse invloed bij aan regime change. Het zorgt voor tweestrijd; er is namelijk geen volk op de Balkan pro-Amerikaanser dan het Kosovaarse. Na eerder protesten vanaf het Balkan met potten en pannen kiest men er nu voor om weer naar buiten te gaan, met een heus 'proefprotest'. Politiek theater In de Albanese hoofdstad Tirana kwam het zelfs tot confrontaties met de politie, in het holst van de nacht nota bene. Aan de grondslag ligt de sloop van het nationale theater. Dat theater was een doorn in het oog; voor de één qua aanblik, voor de ander qua historie. Maar er zijn ook Albanezen die graag een renovatie zien, zodat het theater toch behouden blijft. Zij ketenden zich vast aan het theater, tot de politie hen onder het mom van onder meer samenscholing besloot te verwijderen. Eén van de demonstranten is Monika Kryemadhi, politica en de vrouw van president Ilir Meta. Meta en premier Edi Rama zijn lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om de sloop en betekenis van dit theater. Stefan van Dijk en Rainier Jaarsma praten ons bij over deze protesten. Never a dull moment op de Balkan. Presentatieduo Floris Akkerman & Geert Jan Hahn Explicateurs Rainier Jaarsma Stefan van DijkSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De insteek in #37 was waarom Poetins herschrijving van de geschiedenis de woede wekt bij Polen en de Baltische landen. In dit gesprek komt dit thema natuurlijk voorbij, maar we gaan het ook hebben over hoe Rusland en de Baltische landen het einde van de Tweede Wereldoorlog deze meimaand hebben gevierd en wat dat zegt over hun kijk op de oorlog. Aangeschoven zijn opnieuw Koen Verhelst, onze man in de Baltische landen, en Ruslandcorrespondent Joost Bosman, die zijn handen niet wast in onschuld over het slechte geluid in de vorige aflevering. Als bonus komen ze met ieder een mop en je hoort boekentips van onze trouwe luisteraars Jos Kösters en Jan-Hendrik van Sligtenhorst over de Tweede Wereldoorlog in onze regio. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Rusland versus de Baltische landen: Joost Bosman versus Koen VerhelstSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Niets liever had Poetin komende 9 mei met een grootse militaire parade de overwinning op nazi-Duitsland gevierd, 75 jaar geleden. Maar het coronavirus voorkomt de festiviteiten op deze voor Rusland heilige dag. De Grote Vaderlandse Oorlog moet de grootsheid van Rusland benadrukken. Daarom wil de Russische president 9 mei uitbundig vieren en wil hij geen kwaad woord horen over de oorlog. Dus geeft de Russische president zijn eigen draai aan de geschiedenis. Koen Verhelst, correspondent in de Baltische landen, en Joost Bosman, Ruslandcorrespondent, leggen samen met Floris uit wat de impact van Tweede Wereldoorlog is op Rusland, hoe het Kremlin de oorlog gebruikt, waarom Poetin met een andere versie komt van het Molotov-Ribbentroppact het niet-aanvalsverdrag uit 1939 tussen nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie waarbij beide landen Polen onderling verdelen en de Sovjet-Unie de Baltische landen inneemt - en hoe Vilnius, Riga en Tallinn hierop reageren. En na deze zware kost moet er natuurlijk worden gelachen. Joost én Koen komen met een mop. Bijpassende lectuur en literatuur: -Poetin over het Molotov-Ribbentroppact. -Our Dark Past Is Our Bright Future: How the Kremlin Uses and Abuses History. -Geen kwaad woord over de oorlog. -Putins Big Lie. -Darkness and Company. Scheidsrechter: Geert Jan Hahn Lang van stof: Floris Akkerman Schuddebuikende Moskoviet: Joost Bosman Minderheid: Koen VerhelstSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Buitengewone tijden vragen om buitengewoon veel duiding. En dus introduceren we naast de Perestrojkast en Perestrojkarantaine nu ook Perestrojkort: in een kwartiertje (ok, twintig minuten...) praten we je bij over één buitengewone situatie die een hoop vragen oproept. De Poolse presidentsverkiezingen zijn een uitstekend eerste onderwerp voor deze Perestrojkort. Want terwijl de hele wereld aan het strijden is tegen het coronavirus, strijdt de Poolse politiek tegen elkaar en tegen de wet. We zitten 4 dagen voor de presidentsverkiezingen, en geen enkele Pool weet of hij of zij op zondag 10 mei naar de stembus kan. Of beter gezegd: naar de brievenbus, want als de verkiezingen doorgaan, zullen ze per post gaan. 'We wachten nog steeds op onze stembiljetten', zegt Michiel van Blommestein vanuit Warschau, correspondent voor onder meer het Chinese persbureau Xinhua. 'De kans dat het zondag doorgaat, lijkt steeds kleiner en kleiner te worden.' Poolse Landdag Wat begon als een Poolse Landdag, namelijk een chaotisch voorstel om de Poolse presidentsverkiezingen toch door te laten gaan ondanks de coronacrisis, mondt nu uit in een Poolse Landweek, Landmaand en misschien wel Poolse Landzomer. Inmiddels zijn er zoveel scenario's dat ze niet meer allemaal op te noemen te zijn, vertelt Van Blommestein. 'Ik zou in ieder geval niet weten waar ik mij geld op zou moeten inzetten.' De Poolse Senaat heeft het meest recente wetsvoorstel vannacht verworpen. 'Nu ligt de bal bij het Poolse parlement. De regeringspartijen liggen echter met elkaar over hoop. De komende 24 uur wordt duidelijk óf de presidentsverkiezingen doorgaan, wanneer dat dan eventueel zou zijn - want dat kan zondag zijn, maar ook later deze maand of zelfs in de zomer - of dat er een regeringscrisis komt en het kabinet valt.' Mocht het wel dit weekend tot verkiezingen komen, dan is huidig president Andrzej Duda volgens de meest recente peilingen de favoriet van de Polen. 'Met afstand', zegt Van Blommestein. Puinhopen Explained Wil je alle scenario's horen, weten waarom er überhaupt presidentsverkiezingen zijn en hoe het Poolse staatspostbedrijf nu het machtigste orgaan van de Poolse democratie lijkt te zijn geworden? Beluister dan de uitleg van Michiel, die je in een kwartier bijpraat over de Puinhopen van Polen. See omnystudio.com/listener for privacy information.

En alsof de nodige Balkan-humor en serieuze zaken uit Estland en Georgië nog niet genoeg is, nemen we ook weer een kijkje in Tadzjikistan. Het Centraal-Aziatische land krijgt miljoenen dollars gedoneerd van de internationale gemeenschap, en eindelijk geeft Tadzjikistan ook toe dat het land aan het strijden is tegen een epidemie. Maar... 'het is géén corona'. De Perestrojkast is een podcast van BNR over Midden- en Oost-Europa. Perestrojkarantaine is een tijdelijke spin-off, die de coronacrisis in deze regio duidt. Abonneren De Perestrojkast is een podcast van BNR over Midden en Oost-Europa. Abonneer je via Apple Podcast, Spotify of bnr.nl/perestrojkast. Presentatieduo Floris Akkerman & Geert Jan Hahn Estische coronahaard-duider Koen Verhelst Ondernemer in Georgië & Georgië-duider Willem van Houten & Jelger Groeneveld. Meer over de ondernemingen van Willem vind je hier (motoren en lada's en oude sovjet-busjes!) en hier (stroopwafels!) Muzikale omlijsting Dragan Spasov-Datz & Alexander Mitevski en Brassband - Korona Ciao Hoest nou? Onbekend kuchende Bulgaarse journalisteSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Of is dat een vraag die überhaupt nog boven de markt hangt? Floris en Geert Jan pakken er wat argumenten bij en verwijzen door naar een gesprek met BNR's Buitenlandcommentator Bernard Hammelburg. Nog een luistertip: Jeroen Ketting sprak een uur lang op BNR over zijn onderneming in Rusland. Ketting is wel wat gewend aan (financiële) crises, al kan hij nu ook de pandemie afvinken. Komi en de Kaukasus En we duiken in de twee K's: Komi en de Kaukasus. Twee uithoeken van Rusland. We stuurden moppentapper Joost Bosman maar eens op een serieuze missie naar het noorden van Rusland, waar Komi een vrij onverwachte coronabrandhaard bleek te zijn. Floris dook daarentegen in de Kaukasus, waar hij protesten in Noord-Ossetië en een kale Kadyrov aantrof. In het gesprek met Zdenek Hrib, de nog jonge (1981) burgemeester van de Tsjechische hoofdstad Praag, gaat het over de rol van China in deze coronacrisis, die hij verafschuwt. 'Gebrek aan openheid en transparantie, gebrek aan inlevingsgevoel, misbruik willen maken van deze crisis die ze nota bene zelf veroorzaakt hebben: ik vind niet dat je zaken met zo'n land moet doen.' 'Nederland kan onze corona-app gebruiken' Verder opvallend: Hrib is lid van de Piratenpartij, maar desondanks voorstander van de corona-app die in Tsjechië al is geïntroduceerd: eRouska. 'Ik kan onze app aanraden, ook aan Nederland. In z'n huidige vorm is ie veilig en een handig hulpmiddel. Wel moeten we eventuele upgrades goed in de gaten houden en onze rechten waarborgen.' Ook praten we over de stricte lockdown ('van mij hadden de grenzen niet dicht gehoeven, wij zijn een post-communistisch land, dit past ons niet') die vlak na ons gesprek overigens werd opgeheven en over de volksbeweging die Hrib en Praag er binnen drie dagen toe bewoog om verplicht over te gaan op het gebruik op mondkapjes - iets wat bovendien door diezelfde volksbeweging werd mogelijk gemaakt. Abonneren De Perestrojkast is een podcast van BNR over Midden en Oost-Europa. Abonneer je via Apple Podcast, Spotify of bnr.nl/peresrojkast. Praagse Piraat Zdenek Hrib Komiek in Komi Joost Bosman Do I speak English? Geert Jan Hahn (moet plassen) Knoflooksnuiver in de Kaukasus Floris AkkermanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze aflevering gaat Bos-Karczewska hierover in discussie met Robert van Rijn, wethouder in Aalsmeer. Die net als Bos-Karczewska Poolse roots heeft. Ook blikken zij vooruit op de Poolse presidentsverkiezingen van 10 mei. Als het aan de regeringspartij PiS ligt, gaan die koste wat kost door. Wel of geen corona. Bij de gemiddelde Pool staat het hoofd niet naar politiek, maar naar de gezondheid. Volop Poolse en niet-Poolse cultuur in deze aflevering: muziek van de Poolse zanger Jacek Lech, de Johannespassie van Arvo Pärt, schommelen met Pasen in Letland, de mop van Joost en Geert Jan neemt je mee naar het paaseieren schilderen door de Hoetsoelen. Hosts Geert Jan Hahn Floris Akkerman Specialisten in Polen Malgorzata Bos-Karczewska. Lees hier haar opinieartikel. Robert van Rijn Geïsoleerde moppentapper Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dnjepr of Dnipro? In deze nieuwe aflevering van de spin-off Perestrojkarantaine reizen we virtueel naar Kiev. Fysiek kan niet meer, maar ter plaatse is Manfred van Kesteren. Hij neemt de Perestroj-cast én Michiel Driebergen mee langs de oevers van de Dnjepr. Of Dnipro, zoals het Oekraïens ons voorschrijft. 'Maar Dnjepr voelt toch rauwer', zegt Michiel, terwijl hij plaatsneemt op de virtuele bijrijdersstoel van Manfred. Rook bij Tsjernobyl Floris en Geert Jan stappen achterin in en zo laten we ons leiden door de Oekraïense hoofdstad. Langs het Lavra, waar tientallen monniken besmet zijn met het coronavirus en waar Orthodox Pasen anders zal zijn dan andere jaren. Langs Podil, de normaal zo vreugdevolle benedenwijk waar weinig vertier meer te beleven is. We stappen even van de oever af voor een bezoek aan Bankova, de Rada en het stadhuis. Want wat beslist burgemeester Klitsjko en welke maatregelen neemt president Zelenskij? En langs Obolon, de wijk van Manfred waar nog nauwelijks besmettingen zijn, maar waar je wel de rook van de bosbranden bij Tsjernobyl ruikt. 'Kiev was dit Paasweekeinde ineens de meest vervuilde hoofdstad van de wereld.' 98 coronadoden Op moment van opname waren er in Oekraïne 98 geregistreerde coronadoden en was de brand bij Tsjernobyl nog niet onder controle - iets wat de autoriteiten vlak na het gesprek bekend maakte. Abonneren De Perestrojkast is een podcas van BNR over Midden en Oost-Europa. Abonneer je vi Apple Podcast, Spotify of bnr.nl/peresrojkast. Reisleider Manfred van Kesteren Bijrijder Michiel Driebergen Hosts op de achterbank Geert Jan Hahn (moet plassen) Floris Akkerman (ligt languit en mijmert 'Zandvoort')See omnystudio.com/listener for privacy information.