BNR Perestrojkast | BNR

Het is de helft van de Perestrojcast gelukt om Belarus binnen te komen. Dat vraagt natuurlijk om een exclusief verslag, in de vorm van een Perestrojkort. Twintig minuten lang hoor je een update over één onderwerp. Met dit keer als insteek: hoe is de situatie in Wit-Rusland twee maanden na die inmiddels beruchte verkiezingsuitslag? Hosts: Geert Jan Hahn (Amsterdam Calling) Floris Akkerman (Twelve Points from Minsk)See omnystudio.com/listener for privacy information.

De presidenten van Rusland, Frankrijk en de VS bereiden een gezamenlijke verklaring voor over Nagorno-Karabach, nu weer een heftige opleving van het conflict plaatsvindt. Armenië meldt dat er aan de kant van Nagorno-Karabach al 110 mensen (103 militairen en 7 burgers) zijn omgekomen sinds het begin van de beschietingen, en 120 gewonden. Niemand die het echter precies weet, want OVSE-waarnemers zijn er niet in het gebied en ook journalisten kunnen nauwelijks in het gebied aan het werk. Twee Franse journalisten van LeMonde en een Armeense cameraman raakten zelf gewond tijdens hun observaties. Naast een nieuwe oorlog ligt er ook een enorm propagandaconflict op de loer. Terug naar | Oost Europa en Trump 'Het wordt geen oorlog' Rusland, Frankrijk en de VS roepen middels de Minsk-Groep, die in 1994 een wapenstilstand arrangeerde, op tot de-escalatie. De grootmachten hebben ook geen strategisch belang bij een verdere opleving, vertelt Isa. Op hun verzoek tot onderhandelingen tussen Armenië en Azerbeidzjan werd echter vooralsnog niet ingegaan. Joe Biden hoopt dat Donald Trump hier een leidende rol in neemt, zo liet Biden eerder deze week weten. Trump liet het vooralsnog bij dat hij 'good relationships' heeft in en met de regio. 'En we zullen er alles aan doen om het conflict te stoppen.' Isa: 'Maar het wordt geen oorlog, dat geloof ik niet.' Influencende diaspora versus oliedollars Met Isa praten we verder over de rol van een Armeense diaspora vol influencers versus de Azerische oliedollars, over waarom Rusland en de Verenigde Staten elkaar op het de-escalerende aspect van Nagorno-Karabach al heel lang kunnen vinden en waarom religie volgens hem nauwelijks een rol speelt bij dit conflict. Ook hebben we aandacht voor de betrokkenheid van Biden, die al terugvoert tot begin jaren '90, én we analyseren TANAP, BTC en Nord Stream 2. En dan gaat het natuurlijk over energie, het hoofdonderwerp van onze volgende aflevering. Host: Geert Jan Hahn (net terug) Floris Akkerman (bijna weg) Geopolitiek analist en door geen enkele regering betaald: Isa Yusibov Muziek: Red Army Choir United States Army Band Kaukasische Volksliederen in conflictSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Rutten en Berlijn hebben de handen ineengeslagen omdat ze samen stellen dat het schort aan Russische kennis in Nederland. 'We denken in dezelfde lijnen', stelt Berlijn. Meer kennis behoedt ons voor fouten met Rusland die in het verleden zijn gemaakt, zegt hij. 'Je moet een veel intensievere dialoog opbouwen, die veel verder gaat dan alleen op regeringsniveau met elkaar te spreken. Zorg dat je de Russen veel beter leert kennen. Ieder kanaal kan hiervoor worden gebruikt. Hoe scherper ons beeld wordt, des te helder is ons begrip en weten we vooral wat wel en niet moeten doen.' Rutten maakt zich zorgen om de uitholling van Russische en Oost-Europese kennis in Nederland. Ze noemt de bezuinigingen op Slavische en Russische studies en wijst naar de sluiting van het Neso-kantoor in Moskou, dat Nederlandse onderwijsinstellingen promoot, eind volgend jaar. 'Een kennisambassade met een enorm netwerk.' In zijn tijd bij Defensie, tijdens de Koude Oorlog, was Berlijn vooral bezig met het oplossen van problemen. Na zijn periode bij Defensie kwam hij erachter dat hij Rusland niet goed genoeg kende en realiseerde zich dat een helder beeld van Rusland essentieel is. De chaotische Jeltsin-periode heeft nog altijd gevolgen voor het huidige Rusland, stelt Berlijn. 'Poetin maakt hiervan gebruik om zijn eigen agenda sterker te maken.' De Ruslandbrief schetst hoe Nederland de relatie met Moskou moet invullen. Daarin kiest Den Haag voor een tweesporenbeleid: aan de ene kant druk blijven houden op Moskou door sancties en aan de andere kant dialoog en selectieve samenwerking. Rutten stoort zich in de brief aan twee zaken. Ten eerste vindt ze de toon neerbuigend en negatief. 'Dat werkt contraproductief als je het hebt over meer dialoog.' Ten tweede stelt ze dat in de brief het thema veiligheid voorop staat en pas 'heel laat', en kort, onderwijs aan bod komt. De brief erkent dat Nederland moet investeren in kennis over Rusland via een kennisplatform en publieksdiplomatie, maar, zegt Rutten, de brief wordt hierin niet concreet en onduidelijk is hoe je deze kennis moet stimuleren. De brief wordt niet concreet voor dit probleem, concluderen Rutten en Berlijn. Houd het niet alleen bij mooie beleidsuitspraken, zegt de voormalig commandant der Strijdkrachten. Berlijn ziet Rusland niet direct als een dreiging. 'Die zie ik niet zo erg. Natuurlijk moderniseren ze hun strijdkrachten en zie ik dat ze beschikken over wapens die we liever niet zouden willen zien. Dat betekent niet meteen: een dreiging, dus bewapenen omdat er iets verschrikkelijks staat te gebeuren. Als je je opponent beter begrijpt, zul je waarschijnlijk slimmere dingen doen als je het met die handelswijze niet eens bent.' Host: Floris Akkerman Gast-co-host en moppentapper: Franka Hummels Schittert door afwezigheid: Geert Jan Hahn Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In dit tweede deel over Trump, de Amerikaanse verkiezingen en Rusland vertelt geopolitiek analist Isa Yusibov hoe het Kremlin en Trump elkaar weten te vinden. Let dan vooral op de geldstromen, zegt Isa. Oftewel dé onderzoeksmethode: follow the money. Want oligarchen en maffiosi weten als geen ander hoe ze Trump moeten paaien. En wie oligarchen zegt, zegt het Kremlin. Terug naar | Oost Europa en Trump Dat profiteert van de in de jaren tachtig gelegde contacten tussen Moskou en Trump. Daarover hoor je meer in de eerste Perestrojkast-aflevering over de Amerikaanse verkiezingen: Trump in het land van de Sovjets. Voor Perestojkast heeft Isa zich verdiept in de vrijgegeven archieven van veiligheidsdiensten en verslond voor ons het ene na het andere boek. Met hem duikt de Perestrojkast tot de Amerikaanse verkiezingen van de 3 november in de verbanden tussen Centraal- en Oost-Europa en de Verenigde Staten. Want tussen onze regio en de Verenigde Staten bestaan tal van connecties. Niet alleen tussen Rusland en Trump, maar ook tussen Biden en Oekraïne. En wat te denken van de relatie tussen Trump en Duda, de Poolse president? Ook oligarchen uit Azerbeidzjan, waar Isa's wortels liggen, komen voorbij. De Perestrojkast legt deze verhoudingen genadeloos bloot. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Kattenliefhebber, schaker en sjasliekspecialist: Isa YusibovSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen begin november nemen we in een aantal afleveringen de lijntjes tussen onze regio en de beide presidentskandidaten Donald Trump en Joe Biden onder de loep. Dat doen we met geopolitiek analist Isa Yusibov die daarvoor voor ons in de vrijgegeven archieven van veiligheidsdiensten is gedoken en het ene na het andere boek heeft verslonden. In deze eerst aflevering duikt Isa in de periode dat de eerste contacten ontstaan tussen Trump en het Kremlin. Hij ziet dat Trump na een bezoek aan de Sovjet-Unie opeens politieke ambities heeft. Ook stuit Isa op de naam van een bekende Democratische politicus, waarin Moskou toendertijd interesse krijgt. In de tweede aflevering vertelt Isa hoe het Kremlin munt slaat uit de eerste contacten tussen Trump en de Sovjets. Terug naar | Oost Europa en Trump Tot de Amerikaanse verkiezingen van 3 november zoomt de Perestrojkast met Isa in op de verbanden tussen Centraal- en Oost-Europa en de Verenigde Staten. Want tussen onze regio en de Verenigde Staten bestaan tal van connecties. Niet alleen tussen Rusland en Trump, maar ook tussen Biden en Oekraïne. En wat te denken van de relatie tussen Trump en Duda, de Poolse president? Ook oligarchen uit Azerbeidzjan komen voorbij. De Perestrojkast legt deze verhoudingen bloot. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Geopolitiek analist en topschaker: Isa YusibovSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Hij moest zijn artikelen per sms naar Trouw versturen, omdat het internet door de autoriteiten was platgelegd. Het lukte. Zijn reportages stonden op de voorpagina. Als enige Nederlandse journalist in Minsk, samen met Al-Jazeera-correspondent Step Vaessen, volgde Michiel de gebeurtenissen in Minsk en op het platteland. Terug in Nederland zit hij in quarantaine en spreken we hem vanuit de BNR-studio. Geert Jan duikt in de Navalny-zaak met een speciale rol voor de Finse president Sauli Niinistö. En natuurlijk komt de Balkan voorbij, met het nieuwe regeerakkoord van Noord-Macedonië en de parlementsverkiezingen in Montenegro. Balkankenner Rainier Jaarsma duidt voor ons de gebeurtenissen. Ondertussen mijmert Floris over een van zijn mooiste vakanties: negen jaar geleden in Anapa aan de Russische Zwarte Zee. Met als gevolg dat Geert Jan en Floris dansend in de studio. Joost was gevraagd om met een schuine mop te komen. Die heeft hij niet. Wel een actuele naar aanleiding van Navalny. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Onze man in Minsk: Michiel Driebergen Alleskunner: Joost Bosman See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het ene moment lijkt Loekasjenko verslagen, om zich vervolgens (letterlijk) terug te vechten. Na bijna twee weken van protesten zit hij nog altijd op zijn troon en past hij een nieuwe tactiek toe om de fabrieksarbeiders naar zijn kant te halen, of in ieder geval niet die van de oppositie te laten kiezen. Floris vertelt hoe Loekasjenko denkt dat voor elkaar te krijgen. Waar Loekasjenko op zijn minst vecht voor zijn politieke leven, doet oppositieleider Navalny dat voor zijn eigen, echte leven. Hij belandde in het ziekenhuis van Omsk na te zijn vergiftigd, zegt het Navalny-kamp. Geen onbekende methode in Rusland. Geert Jan volgt de gebeurtenissen in Omsk op de voet. Dwangarbeid We blijven in Siberië. Een monument, een eerbetoon. Zo kun je de zesdelige boekenbox Siberian Exiles van fotografe Claudia Heinermann het beste noemen. Het gaat over Litouwse bannelingen die onder Stalin naar helse oorden in Siberië werden gedeporteerd waar ze dwangarbeid moesten verrichten. Heinermann sprak met de overlevenden, portretteerde ze en zocht ze op in Litouwen en ook in Siberië waar sommigen achterbleven. Eerder deze zomer ging Floris met haar in gesprek. Haar boekenbox kun je bestellen via siberianexiles.com En Joost heeft sterke concurrentie te verduren van onder meer zijn collega Steven Derix die op Twitter met een geweldige mop kwam. Maar in deze zestigste Perestrojkast stelt Joost zijn positie veilig van beste moppentapper van Moskou en omstreken. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Bijzondere fotografe: Claudia Heinermann Tsaar der moppentappers: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze Perestrojkort, kort is een relatief begrip, schetst Floris de situatie rond de haast eenzame Loekasjenko. Want staatsjournalisten en arbeiders, van oudsher zijn steun en toeverlaat, lopen momenteel bij hem weg. Met beloftes over hervormingen probeert hij het vege lijf te redden. Vanaf de buitenkant lijken alleen de politie, het leger en de veiligheidsdiensten trouw aan hem. Ze worden onder druk gezet om hard in te grijpen. Volgens Loekasjenko zit het buitenland achter de protesten en is de NAVO uit op zijn val. Hierbij doelt de president vast op zijn noorderburen. Vilnius werpt zich op als voorvechter van de Belarussische oppositie. De Litouwse regering heeft presidentskandidaat Svetlana Tichanovskaja ontvangen na haar gedwongen vertrek uit Belarus. De Litouwers leven mee met hun zuiderburen, vertelt Koen Verhelst, correspondent Baltische landen. Ze zien parallellen met hun strijd voor onafhankelijkheid dertig jaar geleden. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman (in de rol van geïnterviewde) Balt in hart en nieren: Koen Verhelst See omnystudio.com/listener for privacy information.

De demonstranten erkennen de zesde termijn van Loekasjenko niet. Ook de EU en de VS uiten kritiek op de uitslag én het geweld tegen de demonstranten. Inmiddels doet een meerderheid van de Nederlandse Tweede Kamer een oproep aan minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok om zich daarover uit te spreken. Ook willen ze dat er gericht sancties worden ingesteld tegen topfunctionarissen van het huidige regime. De Wit-Russen die massaal de straat op zijn gegaan hebben een fors eisenpakket: nieuwe verkiezingen, alle politieke gevangenen vrij, politieke en economische hervorming én (een relatief nieuwe eis) dat oppositieleidster Svetlana Tichanovskaja tot president wordt uitgeroepen. Zelf zegt ze het presidentschap niet te ambiëren. 'Onze strijd wordt hoe dan ook geen sprint maar een marathon', geeft ze aan. Loekasjenko geeft zich niet zonder slag of stoot over, denkt ook Floris. 'Ik heb geen glazen bol, maar als dit doorgaat, kun je dit beter vergelijken met de langdurige situatie in Hongkong. Dit gaat om de macht van het getal en een lange adem.' Floris en Geert Jan praten je bij over de achtergrond van de protesten, die voor de verkiezingen nog tamelijk vredelievend waren, maar nu met name door de repressieve reactie van de veiligheidstroepen van Loekasjenko een gewelddadig karakter krijgen. Er vallen doden en gewonden, maar door de gebrekkige communicatie en het 'uitzetten' van het internet is die informatievoorziening tamelijk summier en niet altijd even verifieerbaar. Via onbekende bronnen verschijnen beelden van mishandeling, op straat en in de inmiddels overvolle gevangenissen. Op de valreep van de opname komt het bericht binnen dat Tichanovskaja naar Litouwen zou zijn gevlucht. Hoewel 'gevlucht' niet helemaal het juiste woord zou zijn. Volgens haar medewerker Olga Kovolkova heeft ze zich laten 'ruilen'. 'Svetlana had geen keus. Zij is vrij, dat is fijn. En met haar ook haar campagnechef Maria Moroz. In ruil voor vrijlating moest Sveta het land uit. Maar een deel van haar campagneteam zit nog wel vast', zegt Kovolkova tegen het Wit-Russische medium Toet. Heb je vragen voor een volgende Perestrojkast? Mail dan naar perestrojkast@bnr.nl of volg ons op twitter en stel daar je vraag.See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 9 augustus reisde Floris af naar Wit-Rusland, sprak met experts, burgers en politici in Minsk en bezocht zo'n verkiezingsbijeenkomst in Brest, waar naar schatting twintigduizend mensen op afkwamen. In deze podcast vertelt hij over de hoop in Brest op verandering, het imago van Loekasjenko, de verenigde oppositie en repressie. Joost Bosman schuift aan, niet alleen voor de mop. Hij is net terug uit Chabarovsk, waar al wekenlang wordt geprotesteerd na de arrestatie van een gouverneur. We spreken Joost niet alleen daarover, maar ook over of het Kremlin zich meer zorgen maakt om Minsk of om Chabarovsk. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Stamgast: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.