BNR Perestrojkast | BNR

Wat heeft Sofia opeens tegen Skopje? Hoe landt deze ontwikkeling in Noord-Macedonië? Het land liet zelfs zijn naam veranderd om in een goed blaadje te komen staan. En hebben Frankrijk en Nederland, die zich twee jaar geleden verzetten tegen EU-toetredingsgesprekken met Albanië, hun bezwaren laten varen? Met Clingendael-onderzoeker Wouter Zweers zoeken we deze kwestie tot de bodem uit. In het tweede deel van het gesprek met Wouter gaan we in op de eventuele, mogelijke, waarschijnlijke EU-toetreding door de Balkanlanden Servië, Montenegro, Bosnië en Herzegovina en Kosovo. Ooit. Want je hebt een lange adem nodig om toe te treden tot de EU-club. De vier landen worden op de proef gesteld door zichzelf en de EU. Wouter vertelt welke landen de beste papieren heeft. We herinnert zich nog 1944 van Jamala? Of Tanel Padar & Dave Benton met Everybody? Respectievelijk de Oekraïense en Estse winnaar van het Eurovisiesongfestival, deze week neergestreken in wereldstad Rotterdam. Het liedjesfestijn heeft de Perestroj-cast in in de greep. Eurovisiesongfestival-fan Jan-Hendrik van Sligtenhorst noemt het 'misschien wel de leukste bijzaak in het leven', zeker als de Baltische, Centraal- en Oost-Europese landen zingen. Want dan komt er meer bijkijken dan slechts een liedje, betoogt hij in deze 95e aflevering. Wouter - blij met zijn dagje uit - geniet mee. Ook hebben we het over Rusland. Nee, niet over de Russische inzending voor het Eurovisiesongfestival. In het grootste land ter wereld draait nu toch echt een andere wind. Zelfs het metropersoneel is niet veilig voor het Kremlin. Veelzijdig als Wouter is, heeft hij ook een mop in huis. Eentje over de Balkan. Eentje die de Perestroj-cast snapt. Dat kunnen we niet echt zeggen over de schuine mop van ons aller Joost. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Dagjestoerist: Wouter Zweers Pornoster: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnenkort is Winy Maas op de TV. Documentairemaker Jan Louter heeft de architect twee jaar lang gevolgd. 'Under Tomorrow's Sky' heet de film, die 2 juni ook te zien is op NPO2 (23:00 uur). Over Albanië gaat het niet. Dat stond die periode door covid helaas op een lager pitje. De documentaire laat zien hoe Maas, bekend van de Markthal in Rotterdam en het ontwerp van Depot Boijmans van Beuningen, nadenkt en werkt aan de stad van de toekomst. Werkzaamheden die hij ook in Albanië verricht. Het is immers zijn visitekaartje om te werken met veel groen, met veel creativiteit en vooral om in oplossingen te denken. Goed, Albanië is maar een vlekje op de wereldkaart en ook qua populatie stelt het niet zoveel voor. Toch is de hoogbouw die Maas in Albanië letterlijk schetst indrukwekkend en de innovatieve omgang met communistisch erfgoed een bijzondere. De Piramide van Tirana Met de Perestroj-cast praat Maas over zijn projecten in Albanië, zoals de Piramide van Tirana (ooit spottend het mausoleum van Enver Hoxha genoemd), Downtown One (de hoogste wolkenkrabber van Albanië 'en mogelijkerwijs van de hele Balkan', waar eind mei het hoogste punt van wordt bereikt), de agrocampus ten noorden van de hoofdstad (een betere versie van de Floriade in Almere) maar ook over de Albanese kustlijn waar Maas zich ontfermt over de ruimtelijke ordening. Wonen, toerisme, natuur en landbouw: het moet volgens zijn visie samen kunnen gaan, ook al kan de wens van sommige opdrachtgevers wel eens zijn om vooral een zo pompeus mogelijk gebouw neer te zetten zo dicht mogelijk op de zee. Een pronkstuk, maar niet altijd even functioneel of opgaand in de omgeving. Maas: Een nadeel van het individualisme dat na de val van het communisme ontstond. Zonde dat delen van de kust met dit soort gebouwen zijn 'volgesmeerd'. Terwijl het juist een enorme kans is om nu Albanië als het ware vanaf de bodem op te bouwen en mooi te maken. Ik ben geen politicoloog, zegt Maas, als hij doorpraat over de ontwikkeling die Albanië de afgelopen 30 jaar heeft doorgemaakt. Maar ik vind dat je als architect en stedenbouwkundige moet weten waar je aan werkt, dat je je verdiept in die plek. Zo gaat Maas naar eigen zeggen ook te werk in China, in Taiwan, maar ook op andere plekken in Zuidoost-Europa, zoals Thessaloniki en de opera's van het Servische Belgrado en het Kosovaarse Pristina. Beluister ook| Pieter van Os, topauteur woonachtig in Albanië, over Liever Dier dan Mens Kunstschilder Edi Rama Voor Albanië heeft hij echter wel een enorme zwak. Een geschiedenis die vrij parallel loopt aan de carrière van premier Edi Rama, die eind april zijn Socialistische Partij voor de derde keer op rij onder zijn leiding de verkiezingen zag winnen. Edi was in Rotterdam, als minister van cultuur. Hij had een kunstachtergrond, als kunstschilder, en was met het jeugdige elan van een beginnend politicus op zoek naar inspiratie. We kwamen in contact en sindsdien mogen we elkaar graag. Van NAVO tot nachtclub Over een paar weken vertrekt Maas weer naar Albanië, corona volente. De werkzaamheden aan de Piramide van Tirana zijn begin februari begonnen en vol enthousiasme praat de architect over de overgang van de brutalistische structuur naar een hypermodern cultureel centrum met toch instandhouding van het aangezicht van dat markante gebouw. Ooit was een museum gewijd aan Hoxha, een tijdelijke basis voor hulpgoederen voor de NAVO, een nachtclub en een populaire glijbaan voor hangjeugd. Lees meer| Martijn Haan van Oostblog over de Piramide van Tirana Deze uiterlijke transformatie van Albanië is onderdeel van een bredere transitie. Albanië wil graag richting de Europese Unie bewegen. Om een breder beeld van de hedendaagse politiek te krijgen, praten Floris en Geert Jan je bij over de laatste ontwikkelingen. De verkiezingsuitslag, een rel rondom de president maar ook een onverwachte toenaderingspoging van Brussel. De EU-meetlat En let op: over twee weken praten we uitgebreid over het EU-uitbreidingsbeleid door met Wouter Zweers van Instituut Clingendael. Albanië maar ook de andere Balkan-landen die de afgelopen jaren in gesprek raakten met de Europese Unie leggen we dan langs de Brusselse meetlat. We besluiten deze podcastaflevering met een mop van Joost, die Enver Hoxha maar weer eens uit de oude doos haalt. Vrij beroerd, in een verder toch vrij optimistische uizending van de Perestrojkast. Hosts: Geert Jan Hahn - ooit in Albanië Floris Akkerman - nooit in Albanië Topgast: Winy Maas - maakt Albanië mooier Topmop: Joost Bosman - grolt over AlbaniëSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zie hier het John le Carré-scenario dat zich in de afgelopen maand afspeelde tussen Tsjechië en Rusland, maar dan in het echt. Praag gooide 88 Russische diplomaten en ambassademedewerkers het land uit. Ongekend. De Tsjechische regering beticht Russische diplomaten namelijk van betrokkenheid bij een explosie in 2014 in het land - dat zouden dus eigenlijk inlichtingenofficieren zijn. En als reactie daarop stuurt Moskou vervolgens op haar beurt dan ook weer twintig Tsjechische families het land uit. Tsjechië staat er niet alleen voor. Want andere Centraal-Europese landen scharen zich achter Praag en vinden vervolgens Rusland tegenover zich. Zie hier een rel van internationale allure, alleen nog niet opgemerkt door West-Europa. Maar wel door de Perestrojkast. Met Laura Postma, jarenlang correspondent in Praag en Bratislava, duiken we in op de vragen die hierbij spelen. Zijn er keiharde bewijzen dat de Russen achter deze explosie zitten? Welk belang heeft de Tsjechische regering om de Russen zo de maat te nemen? Waarom verklaren andere landen zich solidair met Praag? En hoe reageert Moskou? Bulgaarse schaakkampioene Natuurlijk verwelkomt Floris Geert Jan, die terug is van een week vakantie. Waarin hij van de Sloveense en Georgische wijn genoot. Hij las ook nog eens een boek en niet zomaar een: De avant-gardisten van Sjeng Scheijen. Geert Jan is er dolenthousiast over en vertelt waarom. In een adem pakt hij de verkiezingen in Albanië erbij. Floris heeft een oogje op een Bulgaarse schaakkampioene en komt met Sovjet-progaganda aanzetten. En dan is er de mop van Joost. Die, hoe kan het ook anders, niet wordt begrepen. Hoewel, door een iemand wel. Voor de helft. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Inlichtingenofficier: Laura Postma Ezel: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Want aan de grens met Oekraïne hadden de Russen hun legertroepen versterkt. Kiev stond klaar om terug te vechten. Washington beloofde rugdekking. Ondertussen zat Vladimir Poetins grootste tegenstander Aleksej Navalny in hongerstaking waardoor gevreesd werd voor zijn leven. De Russische president gaf afgelopen week zijn State of the Union, waar het Westen volle aandacht voor had. Ging hij de oorlogstrom roeren? Wat hij had de wereld te melden? In deze Perestrojkort maakt Floris met onze man in Moskou, Joost Bosman, de balans op van een week Navalny, Poetin en Oekraïne. Host: Floris Akkerman Vakantieganger met de meeste kennis van Centraal- en Oost-Europa: Geert Jan Hahn Alleskunner: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze Perestrojkort praten we je in iets meer dan twintig minuten bij over de oorzaken van het oplaaiende oorlogsconflict in Oost-Oekraïne. Waarover niet alleen een felle woordenstrijd gaat, maar waar ook weer heviger wordt gevochten. Daarbij versterkt Rusland zijn troepen langs de grens met Oost-Oekraïne en op de geannexeerde Krim. Kiev doet hetzelfde in eigen land. Ook het Amerika van Joe Biden laat zich gelden. En de Turkse president Recep Erdogan meldt zich. Met onze geo-politieke huisanalist Isa Yusibov duiken we in op de vraag wie er baat heeft bij een oorlog in Oost-Oekraïne en waarom Turkije zich ermee bemoeit. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Huis-, tuin- en keukenanalist: Isa YusibovSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Vorig jaar klonken er massale protesten in het land tegen de zittende premier Bojko Borisov. Zijn centrumrechtse parij GERB werd bij de verkiezingen op 4 april opnieuw de grootste, maar verloor wel ten opzichte van de vorige verkiezingen én zag één en al uitsluiting door potentiële coalitiepartners. De door velen verfoeide Borisov is zijn plek op de troon sinds de parlementsverkiezingen dus niet zeker. Met Boriana Petkova, strafrecht advocaat en partner bij Baumgarten CS Advocaten Den Haag, en Antoaneta Dimitrova, hoogleraar Comparative Governance aan de universiteit Leiden, duiden we de verkiezingen. Beiden zien een aantal lichtpunten, waar de Bulgaren garen bij kunnen spinnen. Lovende woorden klinken er in deze aflevering voor de nieuwe Kosovaarse president Vjosa Osmani. Ze zijn afkomstig van Stefan van Dijk, die in haar communicatieteam zat bij de eveneens recente parlementsverkiezingen. Van Dijk vertelt aan Geert Jan wat Osmani's geheim is, waarmee ze de Kosovaren voor zich heeft gewonnen. Floris moest kiezen tussen het Oekraïense en Russische nieuws van deze week: Navalny, de Sovjetversie van The Lord of the Rings, de sluiting van Ruslands beroemdste supermarkt Jelisejevsky of de dreigende opleving van de oorlog in Oost-Oekraïne. Het werd dat laatste. Floris ziet overeenkomsten met de aanloop naar de oorlog in Georgië in 2008. Meer weten over de oorlog in Oost-Oekraine? Of over het fraaie Lviv? Abonneer je dan hier op de tweewekelijkse nieuwsbrief van onze makker Michiel Driebergen. Natuurlijk heeft ons aller Joost een fraaie mop in huis, passend bij het hoofdgesprek Bulgarije. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Bulgarije-experts Boriana Petkova Antoaneta Dimitrova Voor al uw moppen: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Want Nederland staat vol met monumenten, wandelingen, gebouwen en musea die je kunt linken aan Oost- en Centraal-Europa. Wat te denken van het Kremlin in de kop van Noord-Holland. Of Lenin bewonderen in het Groningse dorp Tjuchem. Of anders het gemeentehuis in het Zeeuwse Terneuzen. Of Russisch grondgebied in Bergen. En dit is nog maar een kleine greep. Deze aflevering neemt Martijn Haan ons mee door Nederland. Je kent hem wellicht van Oostblog.info: wandelen en fietsen langs brutalistische, modernistische en socialistische architectuur. Martijn ontdekte Oost-Europa in eigen land en stelde speciaal voor ons een fraaie reisroute samen. De liefhebber van Stalinistische en modernistische Architectuur, kosmonauten en ufos, Oostblok in Nederland en de Koude Oorlog komt in Nederland ruimschoots aan zijn trekken. Voor wie op pad wil - klik op deze link voor een overzichtskaartje van wat er in Nederland te zien en te doen is aan Centraal- en Oost-Europa. En voor op reis: luister vooral naar de mop van Joost. En ook voor op reis: Sloveense wijn. Hier te bestellen. Pojechali. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Oostbloktripper: Martijn Haan Wijndrinkende moppentapper: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

De arbeidsmigrant mag weliswaar geen verkiezingsthema zijn, toch toog de Perestroj-cast naar het stadhuis van Alkmaar om hierover te praten met Roemer. Want eerder deze maand schreef het Outbreak Management Team in een advies dat arbeidsmigranten een risico zijn voor de verdere verspreiding van COVID-19. Immers, het seizoenswerk voor arbeidsmigranten, bijvoorbeeld in de landbouw, staat voor de deur. Maar in hun werk- woonsituatie is het niet lang niet altijd mogelijk om de coronamaatregelen te handhaven, stelt het OMT. Denk bijvoorbeeld aan het bewaren van genoeg afstand. In de lente van vorig jaar kwam Roemers Aanjaagteam met voorstellen om de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten te verbeteren. Afgelopen oktober volgde het rapport Geen Tweederangsburgers. Doel was zowel het risico op coronabesmetting voor arbeidsmigranten op de korte termijn afneemt, als dat de positie van arbeidsmigranten in Nederland op de langere termijn ook wordt versterkt. Zoals betere huisvesting en het ontkoppelen van werk met onderdak. Banen van arbeidsmigranten zijn gekoppeld aan het krijgen van een woning. Wie zijn baan verliest, raakt ook zijn onderdak kwijt. Ook tijdens corona is dat het geval, schreef NRC in februari. Roemer ziet zichzelf als voorlopig ambassadeur van de arbeidsmigrant. Hij schaart zich achter het voorstel van Malgorzata Bos-Karczewska, hoofdredacteur van de website Polonia.nl. Zij pleit in Perestrojkast #36 voor een permanente gezant voor de arbeidsmigrant. Iemand die de situatie in politiek Den Haag blijft aankaarten. Wellicht een rol voor Roemer zelf na zijn burgemeesterschap? En natuurlijk kunnen we het niet laten - de verkiezingen komen ook aan bod. Want bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen in 2017 stond Roemer als SP-lijsttrekker nog volop in de schijnwerpers. Nu staat de waarnemend burgemeester van Alkmaar aan de zijlijn. Hij kent de spanningen rond de verkiezingen als geen ander. Van Alkmaar naar Moskou: Joost zou Joost niet zijn als hij een briljante mop over arbeidsmigranten uit de hoge hoed tovert. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Ambassadeur van de arbeidsmigrant: Emile Roemer Schunnige moppentapper: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

En met die ontslagbrief was het pleit versneld beslecht: Fidesz was z'n biezen en gaat voorlopig zelfstandig door. De Europese Volkspartij is daarmee een flink aantal zetels armer, maar blijft in het Europees Parlement de grootste fractie. 'Ik ben er niet rouwig om, na al die Gestapo-beschuldigingen van het adres van Fidesz', aldus de Belgische Europarlementariër Steven Vandenkendelaere tegen het Vlaamse Terzake. In deze Perestroj-kort vatten onze fidele Fidesz-watcher Michiel Luining en de kersverse ook ten-westen-van-de-Elbe-watcher Geert Jan kort samen wat er nou is gebeurd, en wat de reacties vanuit Hongarije zijn. Want: 'Fidesz has left the the room, but not the building.' Host: Floris Akkerman Dubbelrol: Geert Jan Hahn Fidele Fidesz-watcher Michiel LuiningSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Die pijpleiding van Rusland naar Duitsland gaat er komen, verwacht Wendelmoet Boersema, schrijver van Gronings goud dat volgende maand uitkomt. Angela Merkel en in haar kielzog Mark Rutte houden voet bij stuk, ondanks stevig verzet uit de Verenigde Staten en uit Europa. Dat het louter om een commercieel project gaat, zoals Merkel en Rutte beweren, vindt Boersema een te makkelijk argument. Gas is politiek, zegt de politiek redacteur bij dagblad Trouw in deze 86e Perestrojkast. In haar boek laat Boersema zien dat, op basis van de geschiedenis, gas is verweven met politiek. En Nederland verweven met Rusland. Gas speelt een cruciale rol in de relatie tussen de twee landen. Of het nou gaat om schilder Ilja Repin, diplomatie of langdurige gascontracten. Het leidt zelfs tot een knallende ruzie tussen Vladimir Poetin en voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer in de Amsterdamse ambtswoning, waarover Boersema in deze aflevering vertelt. Waar Geert Jan van haar boek en het gesprek veel opsteekt, heeft Floris vooral veel lol. Want wat nou draaiboek? Dat gaat deels overhoop in deze uitzending. Desondanks blijft er genoeg om over te praten. Want de fraaie top-100 boekenlijst van website The Calvert Journal is een gesprek waard. Ook over de boeken die er niet opstaan. Als beloofd in de Grote Wit-Ruslandshow komen we terug op de laatste ontwikkelingen in Belarus. Want Loekasjenko stond met Poetin deze week op de lange latten. En Joost verwent ons met maar liefst twee moppen. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Gasprinses: Wendelmoet BoersemaSee omnystudio.com/listener for privacy information.