BNR Perestrojkast | BNR

Een uitzending waarin wordt gelachen, gedronken (kefir en Baltika-bier) en gegeten (augurken, chocola en sirniki). We hebben het over Sex and the city. Over sirniki. Over kefir. Over buurtprotesten. Over repressie als exportproduct. Over in bed met Wit-Russen. Over de pannenkoeken van Koen Verhelst. Over opspelende darmen. En we hebben een nieuwtje. De bloopers en versprekingen hebben we erin gelaten. Net als de drinkpauzes. We hebben Franka Hummels in de uitzending. Want wat is de Grote Wit-Ruslandshow zonder dé kenner van Belarus? Waar velen in het protest een feministische revolutie zien, heeft Franka een andere mening over de bepalende rol van vrouwen tijdens de protesten. Vervolgens schakelen we over naar Letland waar Koen Verhelst, correspondent Baltische landen, ons bijpraat over waarom Litouwen zich zo bemoeit met Belarus. Ook kijkt hij samen met Geert Jan, die zijn debuut maakt als BNR's Europa-commentator, of de EU nog wat kan betekenen. Van hieruit gaan we in een adem door naar Ron Keller, oud-ambassadeur in Kiev, Beijing, Ankara en Moskou, voor een geopolitiek rondje langs Oekraïne, China en Rusland. Wat hebben zij met Belarus van doen? Tot slot komt Michiel Driebergen aan het woord. De enige Nederlandse journalist, samen met Step Vaessen, Emilie van Outeren en Floris, die de afgelopen zes maanden voet zette op Belarussische bodem. Met hem duiken we in op de vraag waar dat vuur, die energie, onder de demonstranten vandaan komt. Spoorboekje Om door de bomen het bos enigszins te kunnen zien, hierbij een spoorboekje van de uitzending. 00:00:00 Intro 00:12:51 - Deel 1: Actualiteit 00:19:07 - Deel 2: Een feministische revolutie? Met Franka Hummels. 01:02:50 - Deel 3: Ballingenoord Litouwen. Met Koen Verhelst. 02:06:14 - Deel 4: Geopolitiek rondje. Met Ron Keller. 03:02:08 - Deel 5: Het vuur onder de demonstranten. Met Michiel Driebergen. 03:47:54 - Deel 6: Mop 03:49:49 - Uitro 03:52:26 - Einde Hosts Geert Jan Hahn Floris AkkermanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Originele versie | #84: Exclusief interview - Svetlana Tichanovskaja in BNR Perestrojkast In this podcast Tikhanovskaya talks about her willingness to speak with Moscow, her disappointment in the EU, new sanctions and her faith in having a Belarus without Lukashenko as president. Tikhanovskaya lives in exile in Lithuanias capital Vilnius from where she is fighting for a Belarus without Lukashenko, the authoritarian leader who claimed a landslide victory in August, while the opposition accused him of electoral fraud. The EU sees Lukashenko's inauguration as illegitimate and imposed sanctions against him and other members of the regime. Tikhanovskaya is looking for support within the European Union, and therefore visited Berlin, The Hague, Stockholm and many more places. She met the French president in Vilnius. Now she is with us from the Lithuanian capital of Vilnius, to elaborate extensively on whats currently going on in her motherhood. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Belarussian opposition leader: Svetlana Tikhanovskaya BNR Perestrojkast is the one and only BNR podcast about Central and Eastern Europe. From Prague to Vladivostok, and from Riga to Tbilisi. A new, fresh episode every 14 days with major international topics.See omnystudio.com/listener for privacy information.

English version | 'We are open for a discussion with Russia Gelijk was daar een antwoord: 'Yes of course', zei Tichanovskaja resoluut. Om te vervolgen: 'Rusland is een buurland van ons. Daar willen we mee samenwerken, zoals nu ook gebeurt. Maar dan wel volgens onze democratische waarden. Iedereen die dat met Belarus wil, is welkom' Af en toe kucht ze. Naweeën van corona. Eén keer hangt de persvoorlichter van haar kneuterige communicatieteam, opgetuigd door andere enthousiaste Wit-Russische dissidenten in Litouwen, aan de lijn. We drukken haar weg, want de Perestroj-cast is nog niet klaar met Tichanovskaja. Lees ook | Tichanovskaja bereid tot gesprek met Moskou 35 minuten Uiteindelijk praten Floris en Geert Jan zo'n 35 minuten. Over martelingen in Wit-Rusland*, de toestand van haar gearresteerde man Sergej Tichanovski, de rol van de Europese Unie en over hoe het met haar gaat. 'Fysiek goed', zegt ze. 'Maar zolang het met de mensen in *Belarus niet goed gaat, gaat het met mij verder ook niet goed.' Hosts: Geert Jan Hahn (*zegt graag Wit-Rusland) Floris Akkerman (*zegt graag Belarus) Vilnius Calling: Svetlana TichanovskajaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Dieren spelen een rode draad in het leven van onze regio. Ze worden bezongen, vertroeteld, mishandeld en er wordt geld mee verdiend in de vorm van corruptie. Dieren krijgen ook ruim aandacht in de Centraal- en Oost-Europese literatuur en media. Denk aan het boek Dansende Beren van Witold Szablowski. Verder het fotoproject van twee Nederlandse fotojournalisten in Roemenië afgelopen jaar, geheten Beren in de achtertuin. Geert Jan en Floris schreven over zwerfhonden en andere dieren in Oost-Europa en Centraal-Azië. Dit riep bij de Perestroj-cast vele vragen op. Waarom zijn (zwerf)dieren niet weg te denken in het leven in Oost-en Centraal-Europa? Waarom gaan ze in Oost-Europa zo wreed en tegelijkertijd lief met dieren om? En is de angst voor zwerfhonden terecht? De twee gasten in deze dierenaflevering weten alles over dit onderwerp. Van historicus Guido van Hengel verschijnt komende maand Roedel - een alternatieve geschiedenis van Joegoslavië. Hierin beschrijft hij de geschiedenis van het voormalige Joegoslavië en de ontwikkeling van Bosnië en Servië met honden als rode draad. En we hebben Joost van Egmond, voormalig correspondent in Servië en hoofdredacteur van het tijdschrift Donau, over Midden- en Zuidoost-Europa. Die zich in zijn Servische dorp ontfermt over zwerfdieren. Vrijwel deze hele aflevering staat in het teken van dieren. Geert Jan is gedoken in de relatie tussen dieren en biermerken en komt tot interessante vondsten. Alleen Floris en Joost houden zich niet aan het thema. Floris vraagt zich af wat er van oud-president Dmitri Medvedev (Van de Beer) is geworden en wat zijn invloed is in Rusland. De mop van Joost gaat over monniken en bietensoep. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Dierenliefhebbers: Guido van Hengel Joost van Egmond Kartuizer monnik: Joost Bosman See omnystudio.com/listener for privacy information.

Russen door het hele land gingen zaterdag de straat op om Navalny's vrijlating te eisen. Er waren 3.300 arrestaties. Zulke protesten zagen we vaker de de afgelopen tien jaar. Wat dit keer opviel, was dat demonstranten letterlijk vochten met de Omon, de oproerpolitie. De opkropte woede kwam eruit, vertelt Rusland-correspondent Joost Bosman in deze Perestrojkort. Tegelijkertijd waren er ook een heleboel Russen niet op straat. Dus wat zeggen deze protesten over Navalny's populariteit? En vragen we ons ook af wat nou precies het profiel van Navalny is. Kremlin-criticus, activist, corruptiebestrijder... Maar is hij nou ook politicus of zelfs oppositieleider? Een held? En wat moet je vinden van zijn eigen politieke programma en van zijn in het verleden gemaakte racistische uitspraken? Niemand is beter dan Joost Bosman in het beantwoorden van deze vragen. Onze moppentapper toont zich opnieuw van zijn beste kant in zijn kennis over Rusland. *De held van onze tijd-Michail Lermontov Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Navalny-watcher: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Pjotr Sauer, een kritische journalist bij The Moscow Times, en ondernemer Jeroen Ketting van Lighthouse Group, weten in ieder geval zeker dat ze zich met Spoetnik V zullen laten inenten zodra ze een uitnodiging hiervoor krijgen. Sauer: 'Zelfs de beste en meest kritische wetenschappers van Rusland zijn positief hierover. Bij de kritiek die er wel is, gaat het vooral om de registratie die minder goed geregeld is en een laatste fase die is overgeslagen. Maar met het vaccin zelf lijkt weinig mis te zijn.' Oud-correspondent Remco Reiding plaatst wel een kanttekening: president Vladimir Poetin, met z'n 68 jaar toch behorend tot de risicogroep, heeft zich nog niet laten vaccineren met Spoetnik V. 'Ikzelf zou mij onmiddellijk laten inenten met dit Russische coronavaccin, maar dan wel meteen de dag nádat Poetin dat heeft gedaan.' Met Sauer en Ketting gaan we dieper in op de discussie rondom Spoetnik V, en we bespreken de nogal vrij Russische interpretatie van het aantal sterfgevallen door corona. Én het gaat over wintersport en vetbollen voor vogels. Zelf vechten als een Sovjetsoldaat Reiding is tegenwoordig directeur van het Sovjet Ereveld, een erebegraafplaats in Amersfoort, waar Floris en Geert Jan in 2019 nog adoptanten werden van een graf van een onbekende Oezbeekse soldaat. Hoe staat het nu met de identificatie van 101 onbekende soldaten die in Nederland stierven toen ze in de Tweede Wereldoorlog vochten tegen de Duitsers? En wat is Reidings idee achter een bezoekerscentrum met de mogelijkheid tot het nabootsen van het oostfront, met behulp van virtual reality? We sluiten zoals immer af met een mop van Joost. Twee zelfs. En eerlijk is eerlijk: we lijken elkaar steeds beter te begrijpen. Al kostte dat zo'n tachtig afleveringen. Zou het dan toch aan Floris liggen? Host: Geert Jan Hahn Gast-host Remco Reiding Grote afwezige: Floris Akkerman Onze mannen in Moskou Pjotr Sauer Jeroen Ketting Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Er zijn meerdere vluchtelingenkampen in het noordwesten van Bosnië, maar sinds het kamp Lipa vlak voor kerst in vlammen opging, is dat voor de rest van de wereld nu de bekendste. Het Moria van de Balkan, vergelijkbaar met de uitzichtloze situatie op Lesbos. Geen zin in Sarajevo Deze vluchtelingenproblematiek concentreert zich rond de stad Bihac. Lipa ligt hemelsbreed op nog geen tien kilometer van de grens met Kroatië, en dus met de Europese Unie. Het dilemma voor Bosnië en haar grenslanden, evenals de soms dreigende humanitaire ramp is zeker niet nieuw, maar haalt dankzij de brand weer de buitenlandse bladen. Zelfs de Europese Unie maakt weer enkele miljoenen euro's over naar Sarajevo, in de hoop op (of tegen beter weten in) dat de situatie in de loop van de winter verbetert. Wat dat betreft deden de beelden van vluchtelingen in de sneeuw bij afbladderende tentdoeken hun werk. Maar wat is er nou aan de hand? Waarom lijkt een oplossing zo ver weg te zijn? Mag Brussel deze situatie 'afkopen', en is Bosnië dan wel verplicht om uiteindelijk dat geld goed te spenderen? En hoe kan het dat er mensen doodgaan, maar dat niemand dat überhaupt benoemt? En waarom hebben veel vluchtelingen überhaupt weinig tot geen interesse in tijdelijke huisvesting in Bosnië? Nederlander in Bihac Niels van Slooten woont met zijn Nederlandse gezin in Bihac. Hij runt daar het reisbureau JoSiJo, maar door de coronapandemie besteedt hij zijn tijd voornamelijk aan het bijstaan van vluchtelingen, die door nieuwe maatregelen van de lokale autoriteiten in Bosnië zelf lang niet altijd recht hebben op enige vorm van opvang. Ook Marjolein Koster schuift aan, de Balkan-watcher van onder andere BNR. Zij bezocht de vluchtelingenkampen op de grens meerdere keren, waaronder nog kamp Lipa in november, vlak voor de brand. Host: Geert Jan Hahn Gast-host Marjolein Koster Grote afwezige: Floris Akkerman Onze man ter plaatse Niels van Slooten Meer weten over dit onderwerp? Recente publicaties van Marjolein over kamp Lipa en haar bezoek aan de regio rond Bihac vind je hier en hier. Wil je een na de coronapandemie weer op vakantie naar Bosnië of wil je graag contact met Niels opnemen om meer te weten over hulp aan de vluchtelingen? Benader hem via de website van JoSiJo. Ook kun je, indien je een financiële bijdrage wilt leveren en je meer wilt verdiepen, deze en deze websites eens bekijken. *Tijdens de opname en in deze tekst hebben we bewust gekozen voor het hanteren van de term 'vluchtelingen' en deze niet te pas en te onpas te vermengen met de term 'migranten'. Veel vluchtelingen die momenteel in Bosnië zijn komen uit oorlogsgebied of een onveilige situatie, al zijn er ongetwijfeld ook 'gelukszoekers' met puur economische motieven. Voor de helderheid kiezen wij echter voor het continu aanhouden van de term 'vluchtelingen', waarbij indien nodig duiding en context wordt gegeven. In beeld: Bihac en kamp Lipa, op 10 kilometer van de EU-grens.See omnystudio.com/listener for privacy information.

Daarmee staat deze laatste aflevering van het jaar geheel in het teken van boeken. Want wat is er mooier deze dagen dan het te hebben over boeken? Naast het luisteren van deze podcast. Niets natuurlijk. We gaan in op Van Os' zoektocht naar het leven van Mala, de joodse hoofdpersoon in Liever dier dan mens (hier te bestellen). Op wonderbaarlijke wijze weet zij de oorlog te overleven. Maar Van Os' zoektocht is nog niet voltooid... Aan de hand van Liever die dan mens duiken we in het Polen van vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen joden het allesbehalve makkelijk hadden en belanden we bij de totale Poolse held van de oorlog, Witold Pilecki. Het volgende boek van Van Os zit er al aan te komen. Dat speelt zich af in Albanië en daarvoor laat hij zich inspireren door twee boeken over dat land. Het goede nieuws is dat Geert Jan weer van de partij is. En wat een rentree maakt hij. Hij laat je verschillende Balkanvarianten van Jingle Bells horen. Ook maken we de winnaar bekend van onze prijsvraag op twitter. En leren we van Joost een Russische uitdrukking ter inleiding van zijn begrijpelijke mop. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Prijzenpakker: Pieter van Os Zijn boekentips: -Auschwitz in England door Mavis M. Hill en L. Norman Williams -The Auschwitz volunteer: beyond bravery door Witold Pilecki -Vrijwillig naar Auschwitz van Witold Pilecki, de man die in Auschwitz infiltreerde door Jack Fairweather -Am I A Murderer? Testament Of A Jewish Ghetto Policeman door Calel Perechodnik -De papieren heilstaat door Rudie Kagie -King Zog door Jason Tomes Moskouse geit: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Mocht Pyongyang het Russische vaccin wél inslaan dan is dit het meest recente voorbeeld van de relatie tussen Noord-Korea en Rusland. Maar hun band gaat verder terug. Sterker, communistisch Moskou heeft een flinke hand gehad in het ontstaan van Noord-Korea en de Kim-dynastie. Een relatie die tot op de dag van vandaag voortduurt. Want Pyongyang kan momenteel in tijden van nood rekenen op Rusland. Tijdens de Koude Oorlog loopt Noord-Korea lang niet zo braaf achter Moskou aan als de Sovjetleiding had gehoopt. De Noord-Koreaanse leider Kim Il-sung, met een Sovjet-verleden, trekt zijn eigen plan. Zijn opvolger Kim Jong-il, tijdens zijn jeugd bekend als Joeri Irsenovitsj Kim, kan beter door een deur met Vladimir Poetin. De huidige baas van het land, Kim Jong-un, heeft de Russische president minder hoog op zijn lijst van vrienden staan. Maar Pyongyang afvallen doet Moskou niet. Casper van der Veen, schrijver van De Kim-dynastie, geschiedenis van Noord-Korea, diept voor de Perestrojcast de relatie tussen Moskou en Pyongyang uit. Over het Stalinisme als voorbeeld voor Noord-Korea, Gorbatsjovs afkeer van het regime en Poetins open hart. Bij afwezigheid van Geert Jan is Casper is tevens gast-host van deze aflevering. Hij komt zelfs met een mop. Net als Joost. Dus twee moppen voor de prijs van één. Floris duikt in de Poolse, Russische en Letse zoektermen op Google over 2020. Elk jaar komt Google met een overzicht per land. Dat levert voor deze drie landen een aantal opmerkelijke zoekopdrachten op. In ieder geval ter inspiratie voor Kerstmis. Host: Floris Akkerman Gast-host Casper van der Veen Grote afwezige: Geert Jan Hahn Kremlinwatcher: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Begin dit jaar was Sarajevo zelfs de meeste vervuilde stad ter wereld, volgens zogenoemde Air Quality Index. Reden voor de inwoners om met mondkapjes rond te lopen nog voordat corona de wereld in zijn greep ging houden. Marjolein Koster weet hoe Sarajevo lijdt onder deze vervuiling. Als Bosnië-verslaggever bezoekt ze het land en schreef dit jaar voor het Nederlands Dagblad een artikel over hoe de inwoners van Sarajevo snakken naar schone lucht. In deze podcast vertelt ze over de vervuiling, de oorzaken en hoe Sarajevo probeert deze te bestrijden. Deze 77e aflevering staat vrijwel geheel in het teken van voormalig Joegoslavië. Want we nemen ook de Sloveense premier Janez Jana onder de loep. Hij baarde opzien door Donald Trump te feliciteren met zijn 'verkiezingsoverwinning' en schaarde zich achter Polen en Hongarije in de ruzie om de EU-begroting. Wie is deze Jana? Is er in Slovenië, ooit een modelland, een nieuwe EU-dwarsligger, een nieuwe Orban in de maak? Slovenië-correspondent Mark Koghee geeft antwoord. Wie het heeft over voormalig Joegoslavië ontkomt niet aan de oorlog in de jaren negentig. Marjolein maakte dit jaar met Misha Melita een prachtige podcast getiteld de Val van Srebrenica. Ook Marjoleins kijktips gaan over de oorlog. De eerste tip kent een hoofdrol voor Bruce Dickinson van Iron Maiden in Scream for me Sarajevo, 29 december te zien bij de BBC. De tweede tip is de film Srbenka over een moordzaak tijdens de oorlog. Floris' droom is om burgemeester te worden van Bilgorod-Dnistrovski, het West-Oekraïense stadje dat tot 1944 Akkerman heette. Zijn voorganger deed deze week een belangrijke ontdekking. Floris doet uit de doeken wat er speelt. Tot slot, Joost Bosman test Marjoleins gevoel voor humor met een tomatenmop. Host: Floris Akkerman Gast-host Marjolein Koster Grote afwezige: Geert Jan Hahn Winnaar van de Ronde van Slovenië: Mark Koghee Dé moppentapper ten oosten van de Elbe: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.