BNR Perestrojkast | BNR

Wie zijn Loekasjenko's vrienden nog? Hoe hecht is de band met Poetin? En die EU-sancties, krijgen die de onrechtmatig gekozen president van Belarus op de knieën? We gaan er in deze 98e aflevering over praten met Ron Keller, oud-ambassadeur in Oekraïne, Rusland, Turkije en China, en met Isa Yusibov, onze favoriete geo-politiek analist. Een naam die bij iedereen in Brussel en bij de UEFA momenteel op de lippen ligt, is die van de Hongaarse premier Viktor Orban. Boedapest is het het strijdtoneel van EK-wedstrijden, waarmee Orban goede sier kan maken. Tegelijkertijd ligt hij internationaal onder vuur vanwege zijn anti-homowet. Ook Geert Jan kan niet om hem heen. Hij hekelt vooral de internationale hypocrisie. Floris heeft zijn blik gericht op Armenië. Zittend premier Nikol Pasjinian pleegde een huzarenstukje door de parlementsverkiezingen te winnen. En dat voor een leider die een oorlog heeft verloren. Hoe kreeg Pasjinian het voor elkaar om herkozen te worden? Wij vragen en Joost draait. Zeg je Poetin dan komt Joost met een mop over Poetin. Zeg je corruptie dan komt Joost met een mop over corruptie. En nu heeft ie er dus een over sancties. Traditiegetrouw bleef het stil in de studio. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Klusjesman: Ron Keller Huisgenoot: Isa Yusibov Grapjas: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Deze aflevering is bijna geheel gewijd aan het Europees kampioenschap voetbal. Wat doet dit toernooi met de landen in onze regio? Welke sentimenten spelen hierbij? Want vroegere oorlogen en burenruzies kunnen altijd opspelen op het voetbalveld in Centraal- en Oost-Europa. Met Rainier Jaarsma vanuit Skopje bespreken we de voetbalsentimenten op de Balkan. Wat zei Arnautovic volgens hem wat Noord-Macedonië zo griefde? Hoe groot is Pandev in Noord-Macedonië? Waarom zitten de Grieken, die niet eens deelnemen, dwars? Tsjechië en Slowakije vielen op in de eerste speelronde. In positieve zin. Tsjechië pakte Schotland in. Slowakije verraste tegen Polen. Victor Peeters woont zelf in Brno en vertelt over de waanzinnige voetbalvreugde in Tsjechië en Slowakije. Toch? In de derde helft gaat onze Joost vanuit Moskou strooien met voetbalanekdotes en moppen. Centraal staat de vraag: waarom presteert Rusland zo matig op voetbalgebied? En natuurlijk heeft Joost een voetbalmop. De liefhebber van voetbalfeiten komt ook aan zijn trekken. Welke Tsjech scoorde in de EK-finale van 1996? Waardoor liep de Sovjet-Unie de finale van 1968 mis? Waar speelde Rinat Dasajev (doelman bij die ongelooflijke goal in 1988 door Van Basten) in Spanje? Voor alle voetbalfeiten en statistieken uit onze regio debuteert voetbaldier Michaël Roele. Zeiden we dat deze aflevering bijna geheel is gewijd aan de voetbal? Zo'n vijf minuten niet. Die gaan over het duel tussen Biden en Poetin. Floris vertelt waarom de Russen opgetogen zijn over deze top. Bondscoaches: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Centrumspits: Michaël Roele Linksvoor: Victor Peeters Rechtsvoor: Rainier Jaarsma Doelman: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Belarussen moeten zich kunnen melden bij Nederlandse instanties als ze zich geïntimideerd voelen, zegt Piri. 'Waar het kan en waar het noodzakelijk is, kan desnoods extra bescherming worden geboden.' Piri zegt signalen te ontvangen van Belarussen die zich sinds zondag hier niet veilig wanen. Ze gaat Kamervragen stellen over de situatie van de Belarussische diaspora in Nederland. Piri ontmoet morgen oppositieleider Svetlana Tichanovskaja die op bezoek is in Nederland en ook heeft afgesproken met premier Mark Rutte. Met het oog op de Belarussische diaspora richt Piri zich ook tot Brussel. Die moet eisen dat alle politieke gevangen in Belarus moeten worden vrijgelaten. Ze wil dat door middel van sancties Loekasjenko's staatsbedrijven worden aangepakt. Brussel buigt zich momenteel over een sanctiepakket tegen Belarus. Demissionair minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken zei vanochtend tegen BNR dat de EU-regeringen mikken op sancties tegen staatsbedrijven en personen. Deur Sinds de gebeurtenissen van afgelopen zondag voelt Ilja Sjtsjarbitsky zich niet veilig in Nederland. Hij pakt niet het vliegtuig richten Belarus, Rusland of Oekraïne. Niet zonder risico doet hij zijn verhaal in deze Perestrojkast die geheel is gewijd aan de aan de door Loekasjenko gedwongen Ryanair-landing in Minsk afgelopen zondag. Met aan boord Protasevitsj die op het vliegveld samen met zijn vriendin werd gearresteerd. Sjtsjarbitsky juicht Piri's voorstellen toe, maar vraagt zich tegelijkertijd af bij welke instanties hij zich kan melden. 'Wie moet ik bereiken om mij veilig te voelen? Kan ik de deur uit?' Hij heeft niet de illusie dat Nederland de Belarussische diaspora volledig kan beschermen en verwijst naar de dood van twee Iraanse oppositieleden in Nederland. 'Wie kan Nederland wel beschermen?' Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Belarussische diaspora: Ilja Sjtsjarbitsky (dubbel paspoort)See omnystudio.com/listener for privacy information.

Wat heeft Sofia opeens tegen Skopje? Hoe landt deze ontwikkeling in Noord-Macedonië? Het land liet zelfs zijn naam veranderd om in een goed blaadje te komen staan. En hebben Frankrijk en Nederland, die zich twee jaar geleden verzetten tegen EU-toetredingsgesprekken met Albanië, hun bezwaren laten varen? Met Clingendael-onderzoeker Wouter Zweers zoeken we deze kwestie tot de bodem uit. In het tweede deel van het gesprek met Wouter gaan we in op de eventuele, mogelijke, waarschijnlijke EU-toetreding door de Balkanlanden Servië, Montenegro, Bosnië en Herzegovina en Kosovo. Ooit. Want je hebt een lange adem nodig om toe te treden tot de EU-club. De vier landen worden op de proef gesteld door zichzelf en de EU. Wouter vertelt welke landen de beste papieren heeft. We herinnert zich nog 1944 van Jamala? Of Tanel Padar & Dave Benton met Everybody? Respectievelijk de Oekraïense en Estse winnaar van het Eurovisiesongfestival, deze week neergestreken in wereldstad Rotterdam. Het liedjesfestijn heeft de Perestroj-cast in in de greep. Eurovisiesongfestival-fan Jan-Hendrik van Sligtenhorst noemt het 'misschien wel de leukste bijzaak in het leven', zeker als de Baltische, Centraal- en Oost-Europese landen zingen. Want dan komt er meer bijkijken dan slechts een liedje, betoogt hij in deze 95e aflevering. Wouter - blij met zijn dagje uit - geniet mee. Ook hebben we het over Rusland. Nee, niet over de Russische inzending voor het Eurovisiesongfestival. In het grootste land ter wereld draait nu toch echt een andere wind. Zelfs het metropersoneel is niet veilig voor het Kremlin. Veelzijdig als Wouter is, heeft hij ook een mop in huis. Eentje over de Balkan. Eentje die de Perestroj-cast snapt. Dat kunnen we niet echt zeggen over de schuine mop van ons aller Joost. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Dagjestoerist: Wouter Zweers Pornoster: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Binnenkort is Winy Maas op de TV. Documentairemaker Jan Louter heeft de architect twee jaar lang gevolgd. 'Under Tomorrow's Sky' heet de film, die 2 juni ook te zien is op NPO2 (23:00 uur). Over Albanië gaat het niet. Dat stond die periode door covid helaas op een lager pitje. De documentaire laat zien hoe Maas, bekend van de Markthal in Rotterdam en het ontwerp van Depot Boijmans van Beuningen, nadenkt en werkt aan de stad van de toekomst. Werkzaamheden die hij ook in Albanië verricht. Het is immers zijn visitekaartje om te werken met veel groen, met veel creativiteit en vooral om in oplossingen te denken. Goed, Albanië is maar een vlekje op de wereldkaart en ook qua populatie stelt het niet zoveel voor. Toch is de hoogbouw die Maas in Albanië letterlijk schetst indrukwekkend en de innovatieve omgang met communistisch erfgoed een bijzondere. De Piramide van Tirana Met de Perestroj-cast praat Maas over zijn projecten in Albanië, zoals de Piramide van Tirana (ooit spottend het mausoleum van Enver Hoxha genoemd), Downtown One (de hoogste wolkenkrabber van Albanië 'en mogelijkerwijs van de hele Balkan', waar eind mei het hoogste punt van wordt bereikt), de agrocampus ten noorden van de hoofdstad (een betere versie van de Floriade in Almere) maar ook over de Albanese kustlijn waar Maas zich ontfermt over de ruimtelijke ordening. Wonen, toerisme, natuur en landbouw: het moet volgens zijn visie samen kunnen gaan, ook al kan de wens van sommige opdrachtgevers wel eens zijn om vooral een zo pompeus mogelijk gebouw neer te zetten zo dicht mogelijk op de zee. Een pronkstuk, maar niet altijd even functioneel of opgaand in de omgeving. Maas: Een nadeel van het individualisme dat na de val van het communisme ontstond. Zonde dat delen van de kust met dit soort gebouwen zijn 'volgesmeerd'. Terwijl het juist een enorme kans is om nu Albanië als het ware vanaf de bodem op te bouwen en mooi te maken. Ik ben geen politicoloog, zegt Maas, als hij doorpraat over de ontwikkeling die Albanië de afgelopen 30 jaar heeft doorgemaakt. Maar ik vind dat je als architect en stedenbouwkundige moet weten waar je aan werkt, dat je je verdiept in die plek. Zo gaat Maas naar eigen zeggen ook te werk in China, in Taiwan, maar ook op andere plekken in Zuidoost-Europa, zoals Thessaloniki en de opera's van het Servische Belgrado en het Kosovaarse Pristina. Beluister ook| Pieter van Os, topauteur woonachtig in Albanië, over Liever Dier dan Mens Kunstschilder Edi Rama Voor Albanië heeft hij echter wel een enorme zwak. Een geschiedenis die vrij parallel loopt aan de carrière van premier Edi Rama, die eind april zijn Socialistische Partij voor de derde keer op rij onder zijn leiding de verkiezingen zag winnen. Edi was in Rotterdam, als minister van cultuur. Hij had een kunstachtergrond, als kunstschilder, en was met het jeugdige elan van een beginnend politicus op zoek naar inspiratie. We kwamen in contact en sindsdien mogen we elkaar graag. Van NAVO tot nachtclub Over een paar weken vertrekt Maas weer naar Albanië, corona volente. De werkzaamheden aan de Piramide van Tirana zijn begin februari begonnen en vol enthousiasme praat de architect over de overgang van de brutalistische structuur naar een hypermodern cultureel centrum met toch instandhouding van het aangezicht van dat markante gebouw. Ooit was een museum gewijd aan Hoxha, een tijdelijke basis voor hulpgoederen voor de NAVO, een nachtclub en een populaire glijbaan voor hangjeugd. Lees meer| Martijn Haan van Oostblog over de Piramide van Tirana Deze uiterlijke transformatie van Albanië is onderdeel van een bredere transitie. Albanië wil graag richting de Europese Unie bewegen. Om een breder beeld van de hedendaagse politiek te krijgen, praten Floris en Geert Jan je bij over de laatste ontwikkelingen. De verkiezingsuitslag, een rel rondom de president maar ook een onverwachte toenaderingspoging van Brussel. De EU-meetlat En let op: over twee weken praten we uitgebreid over het EU-uitbreidingsbeleid door met Wouter Zweers van Instituut Clingendael. Albanië maar ook de andere Balkan-landen die de afgelopen jaren in gesprek raakten met de Europese Unie leggen we dan langs de Brusselse meetlat. We besluiten deze podcastaflevering met een mop van Joost, die Enver Hoxha maar weer eens uit de oude doos haalt. Vrij beroerd, in een verder toch vrij optimistische uizending van de Perestrojkast. Hosts: Geert Jan Hahn - ooit in Albanië Floris Akkerman - nooit in Albanië Topgast: Winy Maas - maakt Albanië mooier Topmop: Joost Bosman - grolt over AlbaniëSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zie hier het John le Carré-scenario dat zich in de afgelopen maand afspeelde tussen Tsjechië en Rusland, maar dan in het echt. Praag gooide 88 Russische diplomaten en ambassademedewerkers het land uit. Ongekend. De Tsjechische regering beticht Russische diplomaten namelijk van betrokkenheid bij een explosie in 2014 in het land - dat zouden dus eigenlijk inlichtingenofficieren zijn. En als reactie daarop stuurt Moskou vervolgens op haar beurt dan ook weer twintig Tsjechische families het land uit. Tsjechië staat er niet alleen voor. Want andere Centraal-Europese landen scharen zich achter Praag en vinden vervolgens Rusland tegenover zich. Zie hier een rel van internationale allure, alleen nog niet opgemerkt door West-Europa. Maar wel door de Perestrojkast. Met Laura Postma, jarenlang correspondent in Praag en Bratislava, duiken we in op de vragen die hierbij spelen. Zijn er keiharde bewijzen dat de Russen achter deze explosie zitten? Welk belang heeft de Tsjechische regering om de Russen zo de maat te nemen? Waarom verklaren andere landen zich solidair met Praag? En hoe reageert Moskou? Bulgaarse schaakkampioene Natuurlijk verwelkomt Floris Geert Jan, die terug is van een week vakantie. Waarin hij van de Sloveense en Georgische wijn genoot. Hij las ook nog eens een boek en niet zomaar een: De avant-gardisten van Sjeng Scheijen. Geert Jan is er dolenthousiast over en vertelt waarom. In een adem pakt hij de verkiezingen in Albanië erbij. Floris heeft een oogje op een Bulgaarse schaakkampioene en komt met Sovjet-progaganda aanzetten. En dan is er de mop van Joost. Die, hoe kan het ook anders, niet wordt begrepen. Hoewel, door een iemand wel. Voor de helft. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Inlichtingenofficier: Laura Postma Ezel: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Want aan de grens met Oekraïne hadden de Russen hun legertroepen versterkt. Kiev stond klaar om terug te vechten. Washington beloofde rugdekking. Ondertussen zat Vladimir Poetins grootste tegenstander Aleksej Navalny in hongerstaking waardoor gevreesd werd voor zijn leven. De Russische president gaf afgelopen week zijn State of the Union, waar het Westen volle aandacht voor had. Ging hij de oorlogstrom roeren? Wat hij had de wereld te melden? In deze Perestrojkort maakt Floris met onze man in Moskou, Joost Bosman, de balans op van een week Navalny, Poetin en Oekraïne. Host: Floris Akkerman Vakantieganger met de meeste kennis van Centraal- en Oost-Europa: Geert Jan Hahn Alleskunner: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

In deze Perestrojkort praten we je in iets meer dan twintig minuten bij over de oorzaken van het oplaaiende oorlogsconflict in Oost-Oekraïne. Waarover niet alleen een felle woordenstrijd gaat, maar waar ook weer heviger wordt gevochten. Daarbij versterkt Rusland zijn troepen langs de grens met Oost-Oekraïne en op de geannexeerde Krim. Kiev doet hetzelfde in eigen land. Ook het Amerika van Joe Biden laat zich gelden. En de Turkse president Recep Erdogan meldt zich. Met onze geo-politieke huisanalist Isa Yusibov duiken we in op de vraag wie er baat heeft bij een oorlog in Oost-Oekraïne en waarom Turkije zich ermee bemoeit. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Huis-, tuin- en keukenanalist: Isa YusibovSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Vorig jaar klonken er massale protesten in het land tegen de zittende premier Bojko Borisov. Zijn centrumrechtse parij GERB werd bij de verkiezingen op 4 april opnieuw de grootste, maar verloor wel ten opzichte van de vorige verkiezingen én zag één en al uitsluiting door potentiële coalitiepartners. De door velen verfoeide Borisov is zijn plek op de troon sinds de parlementsverkiezingen dus niet zeker. Met Boriana Petkova, strafrecht advocaat en partner bij Baumgarten CS Advocaten Den Haag, en Antoaneta Dimitrova, hoogleraar Comparative Governance aan de universiteit Leiden, duiden we de verkiezingen. Beiden zien een aantal lichtpunten, waar de Bulgaren garen bij kunnen spinnen. Lovende woorden klinken er in deze aflevering voor de nieuwe Kosovaarse president Vjosa Osmani. Ze zijn afkomstig van Stefan van Dijk, die in haar communicatieteam zat bij de eveneens recente parlementsverkiezingen. Van Dijk vertelt aan Geert Jan wat Osmani's geheim is, waarmee ze de Kosovaren voor zich heeft gewonnen. Floris moest kiezen tussen het Oekraïense en Russische nieuws van deze week: Navalny, de Sovjetversie van The Lord of the Rings, de sluiting van Ruslands beroemdste supermarkt Jelisejevsky of de dreigende opleving van de oorlog in Oost-Oekraïne. Het werd dat laatste. Floris ziet overeenkomsten met de aanloop naar de oorlog in Georgië in 2008. Meer weten over de oorlog in Oost-Oekraine? Of over het fraaie Lviv? Abonneer je dan hier op de tweewekelijkse nieuwsbrief van onze makker Michiel Driebergen. Natuurlijk heeft ons aller Joost een fraaie mop in huis, passend bij het hoofdgesprek Bulgarije. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Bulgarije-experts Boriana Petkova Antoaneta Dimitrova Voor al uw moppen: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Want Nederland staat vol met monumenten, wandelingen, gebouwen en musea die je kunt linken aan Oost- en Centraal-Europa. Wat te denken van het Kremlin in de kop van Noord-Holland. Of Lenin bewonderen in het Groningse dorp Tjuchem. Of anders het gemeentehuis in het Zeeuwse Terneuzen. Of Russisch grondgebied in Bergen. En dit is nog maar een kleine greep. Deze aflevering neemt Martijn Haan ons mee door Nederland. Je kent hem wellicht van Oostblog.info: wandelen en fietsen langs brutalistische, modernistische en socialistische architectuur. Martijn ontdekte Oost-Europa in eigen land en stelde speciaal voor ons een fraaie reisroute samen. De liefhebber van Stalinistische en modernistische Architectuur, kosmonauten en ufos, Oostblok in Nederland en de Koude Oorlog komt in Nederland ruimschoots aan zijn trekken. Voor wie op pad wil - klik op deze link voor een overzichtskaartje van wat er in Nederland te zien en te doen is aan Centraal- en Oost-Europa. En voor op reis: luister vooral naar de mop van Joost. En ook voor op reis: Sloveense wijn. Hier te bestellen. Pojechali. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Oostbloktripper: Martijn Haan Wijndrinkende moppentapper: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.