#94 Toparchitect Winy Maas: 'Albanië kan één van de mooiste landen van Europa worden'

Binnenkort is Winy Maas op de TV. Documentairemaker Jan Louter heeft de architect twee jaar lang gevolgd. 'Under Tomorrow's Sky' heet de film, die 2 juni ook te zien is op NPO2 (23:00 uur). Over Albanië gaat het niet. Dat stond die periode door covid helaas op een lager pitje.

De documentaire laat zien hoe Maas, bekend van de Markthal in Rotterdam en het ontwerp van Depot Boijmans van Beuningen, nadenkt en werkt aan de stad van de toekomst. Werkzaamheden die hij ook in Albanië verricht. Het is immers zijn visitekaartje om te werken met veel groen, met veel creativiteit en vooral om in oplossingen te denken. Goed, Albanië is maar een vlekje op de wereldkaart en ook qua populatie stelt het niet zoveel voor. Toch is de hoogbouw die Maas in Albanië letterlijk schetst indrukwekkend en de innovatieve omgang met communistisch erfgoed een bijzondere.

De Piramide van Tirana

Met de Perestroj-cast praat Maas over zijn projecten in Albanië, zoals de Piramide van Tirana (ooit spottend het mausoleum van Enver Hoxha genoemd), Downtown One (de hoogste wolkenkrabber van Albanië 'en mogelijkerwijs van de hele Balkan', waar eind mei het hoogste punt van wordt bereikt), de agrocampus ten noorden van de hoofdstad (een betere versie van de Floriade in Almere) maar ook over de Albanese kustlijn waar Maas zich ontfermt over de ruimtelijke ordening. Wonen, toerisme, natuur en landbouw: het moet volgens zijn visie samen kunnen gaan, ook al kan de wens van sommige opdrachtgevers wel eens zijn om vooral een zo pompeus mogelijk gebouw neer te zetten zo dicht mogelijk op de zee. Een pronkstuk, maar niet altijd even functioneel of opgaand in de omgeving. Maas: Een nadeel van het individualisme dat na de val van het communisme ontstond. Zonde dat delen van de kust met dit soort gebouwen zijn 'volgesmeerd'. Terwijl het juist een enorme kans is om nu Albanië als het ware vanaf de bodem op te bouwen en mooi te maken.

Ik ben geen politicoloog, zegt Maas, als hij doorpraat over de ontwikkeling die Albanië de afgelopen 30 jaar heeft doorgemaakt. Maar ik vind dat je als architect en stedenbouwkundige moet weten waar je aan werkt, dat je je verdiept in die plek. Zo gaat Maas naar eigen zeggen ook te werk in China, in Taiwan, maar ook op andere plekken in Zuidoost-Europa, zoals Thessaloniki en de opera's van het Servische Belgrado en het Kosovaarse Pristina.

Beluister ook| Pieter van Os, topauteur woonachtig in Albanië, over Liever Dier dan Mens

Kunstschilder Edi Rama

Voor Albanië heeft hij echter wel een enorme zwak. Een geschiedenis die vrij parallel loopt aan de carrière van premier Edi Rama, die eind april zijn Socialistische Partij voor de derde keer op rij onder zijn leiding de verkiezingen zag winnen. Edi was in Rotterdam, als minister van cultuur. Hij had een kunstachtergrond, als kunstschilder, en was met het jeugdige elan van een beginnend politicus op zoek naar inspiratie. We kwamen in contact en sindsdien mogen we elkaar graag.

Van NAVO tot nachtclub

Over een paar weken vertrekt Maas weer naar Albanië, corona volente. De werkzaamheden aan de Piramide van Tirana zijn begin februari begonnen en vol enthousiasme praat de architect over de overgang van de brutalistische structuur naar een hypermodern cultureel centrum met toch instandhouding van het aangezicht van dat markante gebouw. Ooit was een museum gewijd aan Hoxha, een tijdelijke basis voor hulpgoederen voor de NAVO, een nachtclub en een populaire glijbaan voor hangjeugd.

Lees meer| Martijn Haan van Oostblog over de Piramide van Tirana

Deze uiterlijke transformatie van Albanië is onderdeel van een bredere transitie. Albanië wil graag richting de Europese Unie bewegen. Om een breder beeld van de hedendaagse politiek te krijgen, praten Floris en Geert Jan je bij over de laatste ontwikkelingen. De verkiezingsuitslag, een rel rondom de president maar ook een onverwachte toenaderingspoging van Brussel.

De EU-meetlat

En let op: over twee weken praten we uitgebreid over het EU-uitbreidingsbeleid door met Wouter Zweers van Instituut Clingendael. Albanië maar ook de andere Balkan-landen die de afgelopen jaren in gesprek raakten met de Europese Unie leggen we dan langs de Brusselse meetlat.

We besluiten deze podcastaflevering met een mop van Joost, die Enver Hoxha maar weer eens uit de oude doos haalt. Vrij beroerd, in een verder toch vrij optimistische uizending van de Perestrojkast.

Hosts:

Geert Jan Hahn - ooit in Albanië

Floris Akkerman - nooit in Albanië

Topgast:

Winy Maas - maakt Albanië mooier

Topmop:

Joost Bosman - grolt over Albanië

See omnystudio.com/listener for privacy information.