BNR Perestrojkast | BNR

Floris is in het zuiden van Oekraïne. Odesa, Mikolajiv en Kryviy Rih. Oekraïne maakt zich klaar voor de herovering van de stad Cherson, wat krijgt hij daarvan mee? En hoe anders is de moraal bij dat zuidfront ten opzichte van de situatie in de Donbas - waar Floris vlak voor de zomer nog was? Op basis van gesprekken met locals, waaronder de bekende gouverneur Vitaly Kim van Mikolajiv, trekt Floris een aantal vergelijkingen. En we sluiten af met een hardlopende moeder en dochter - die zich al rennend aan de oorlog proberen te ontworstelen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zes gesprekken over de (on)overbrugbare kloof tussen oost en west. Met zes nationale én internationale gasten. Over de verhoudingen in Europa, die door de Russische oorlog in Oekraïne op z'n kop gezet. Met als tweede Perestroj-gast: Caspar Veldkamp, Nederlandse bewindvoerder bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD). "Op 14 november hoorde ik al dat Rusland een oorlog zou starten." Floris en Geert Jan praten met Veldkamp over de wederopbouw van Oekraïne. Dat klinkt gek, maar daar wordt al aan gewerkt. De EBRD, ook wel bekend als de 'Oost-Europa-bank', is daar één van de voortrekkers van. En nam die rol opmerkelijk genoeg al op zich voordat de oorlog in heel Oekraïne uitbrak. “Ik zal mijn leven lang herinneren dat ik op 14 november door een hoge Amerikaanse functionaris vertrouwelijk werd gebriefd", zegt Veldkamp. "Ik kende hem al langer, omdat ik twee keer eerder als diplomaat in Washington heb gewerkt. Aan het eind van het gesprek keek hij mij aan en zei: “Caspar. Het gaat gebeuren.” "Ik trok toen intern bij de EBRD aan de bel. En ik was eind februari blij dat we ons hadden voorbereid. Dat de banken in Oekraïne nog functioneerden in februari 2022, is niet toevallig. De EBRD heeft daar voorafgaand aan de invasie enorm aan gewerkt, om de IT te beschermen. En mensen bij het IMF hebben dan weer van tevoren de Oekraïense Centrale Bank geadviseerd in hoe je kunt voorkomen dat de Oekraïense munt onderuit gaat en instort. Er zijn capital controls ingesteld, de wisselkoers is vastgezet. Dat zijn stappen die we met de Oekraïners hebben kunnen nemen en die nu toch wel heel verstandig blijken te zijn.” De vraag die Veldkamp momenteel vooral bezighoudt, is hoe Oekraïne haar economie draaiende kan houden. Én hoe Oekraïne er verder uit gaat zien. "Dat is niet aan de EBRD, maar aan Oekraïne zelf." Een ontwikkeling die hij ook zag in de jaren '90 in Warschau, toen hij daar op de ambassade werkte en na de Val van Muur zag hoe Polen meewilde in de westerse vaart der volkeren. LEES | Wat de EBRD verder doet in Oekraïne Toch komen de subsidies, geldschieters en investeerders grotendeels uit Westerse landen. Hoe voorkomt Kyiv dat het haar karakteristieke ziel verliest en dat er te grote bemoeienis uit het Westen komt? Of is dat iets waar westerse landen recht op hebben, aangezien president Zelenski hen zelfs regio's en steden aanraadt om op te bouwen - zoals Nederland de regio Cherson 'aangeboden' kreeg? Over deze relatie tussen een Oost-Europees land en westerse donoren spreken we uitgebreid met Veldkamp, evenals over de kloof die nu ontstaat tussen Rusland en de rest van Europa. In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. Een uur later, om 20:00 uur, volgt dan de volledige podcast.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is de korte versie van het interview met Edi Rama - zoals uitgezonden op de radio. Rama, premier van Albanië, is één van de zes Perestroj-gasten die deze zomer in gesprek gaat met Floris en Geert Jan over de verhoudingen in Europa - op z'n kop gezet door Poetins oorlog in Oekraïne. Elke maandag publiceren wij deze zes weken de korte versie van het gesprek met onze Perestroj-gast, dat enkele dagen daarvoor op de radio is uitgezonden. Hierin praten Floris en Geert Jan de belangrijkste fragmenten van het interview met de Perestroj-gast aan elkaar. Deze versie duurt zo'n twintig minuten. Het hele interview met Edi Rama beluisteren, voor dubbel zoveel luisterplezier? Dat kan hier.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kan niet op voor de Westelijke Balkan-landen. Eerst meldt onze Perestroj-gast Edi Rama in aflevering 135 dat hij met Mark Rutte een plan schrijft voor Europese integratie van Zuidoost-Europa én dat hij is uitgenodigd voor een informele EU-top begin oktober in Praag. En vervolgens toept de Europese Commissie daar nog even over door de toetredingsgesprekken te starten met Albanië én Noord-Macedonië. Brussel breekt de ban voor de Balkan - na heel lang wachten. Voor een terugblik op deze ba(a)nbrekende week schakelen we met Ohrid, waar politiek commentator Rainier Jaarsma vanaf zijn badhanddoek ons bijpraat. Aflevering 136 is sowieso een avontuurlijke aflevering. Want terwijl Jaarsma bij het Meer van Ohrid zit, verkeert Floris in het zuiden van Oekraïne - waar hij pendelt tussen Odesa en Mikolajiv.  En Joost Bosman heeft gelukkig geen slapeloze nachten overgehouden aan zijn reis naar de Witte Zee, waar hij een bezoek bracht aan de Solovetski-eilanden. Deze tijd van het jaar gaat de zon daar nauwelijks onder. Al kon hij de gebeurtenissen in Oekraïne toch niet helemaal van zich afzetten. Host from Home: Geert Jan Hahn Opheldering uit Ohrid: Rainier Jaarsma Motivering uit Mikolajiv:   Floris Akkerman Opsporingswerk in de Onegabaai: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zes gesprekken over de (on)overbrugbare kloof tussen oost en west. Met zes nationale én internationale gasten. Over de verhoudingen in Europa, die door de Russische oorlog in Oekraïne op z'n kop gezet. Met als eerste Perestroj-gast: Edi Rama, premier van Albanië. "Ik was bijna op de vuist gegaan met Mark Rutte." Is West-Europa wakker na de inval in Oekraïne? En wat doet Oost-Europa om minder afhankelijk te zijn van het Westen? En kunnen we nog wel spreken van Oost-Europa? Ontstaat er een Centraal-Europa? Of moeten we het gewoon hebben over Albanië, Oekraïne en Litouwen, als individuele landen met een eigen identiteit? Net zoals we gewend zijn dat met Nederland, Frankrijk en Duitsland te doen. De premier van Albanië trapt af. Zijn land is momenteel lid van de Veiligheidsraad van de VN, NAVO-lid en schurkt tegen de EU aan. En dat voor een land dat zich de vorige eeuw nog vijftig jaar afsloot voor zowel west als oost.  Waarom die keuze nu voor de Europese waarden? En ook al is er sprake van integratie van zuidoost-Europa met de EU, welke verschillen zijn er dan alsnog te overbruggen? Want met name Nederland heeft die afstand tot Albanië de laatste jaren willen behouden. In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. Een uur later, om 20:00 uur, volgt dan de volledige podcast.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even geen gast in deze uitzending. De Perestroj-cast is geheel zelf aan het woord, inclusief de aankondiging van een bijzondere zomerserie.  Eerst hoor je in deze veertig minuten hoe je hoe Geert Jan zich afzonderde en onderdompelde in de Russische media. Hij volgde een week lang Russische programma’s en vertelt wat hij zag, hoe de Russische talkshows nieuws klaarstoomt voor de kijker en wat zo’n week zelf met hem deed.   Floris vertelt over zijn aanstaande reis naar Oekraïne, naar het zuiden tussen Mikolajiv en Zaporizja. Een reis die er anders gaat uitzien dan zijn vorige twee bezoeken in oorlogstijd. Hij komt met een tipje van de sluier wat betreft zijn plannen. Dan de zomerserie. Zes weken lang hebben wij een bijzonder interview met een Perestroj-gast. Met één rode draad: de relatie/kloof tussen oost en west. Want waar Warschau en Vilnius waarschuwden voor Rusland, trokken Berlijn, Parijs en Den Haag zich daar niks van aan en deden ze zaken met Rusland. Hoe is de relatie tussen oost en west sinds 24 februari, de dag van de Russische invasie in Oekraïne? Wat is oost en west? Waar zitten de gapende gaten? En is zo’n kloof dan te overbruggen, of toch niet? Wij starten een zoektocht. We hebben zes Perestrojgasten die langskomen. Of wij gaan bij hen op bezoek. Wie de eerste twee gasten zijn hoor je in deze aflevering. De eerste uitzending is op 20 juli. En die uitzendingen kun je niet alleen als podcast beluisteren. Maar ook op de radio. Elke woensdag om 1900 uur op BNR, op de ouderwetse FM. En tot slot in deze aflevering #134 geen mop van Joost. De held van onze tijd zit op een eiland tussen de muggen. Hosts: Geert Jan Hahn Floris AkkermanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne trekt liever zonder Moldavië en Georgië op dan met. In de aanloop naar de beslissing van Brussel om deze drie landen wel dan niet het EU-kandidaatlidmaatschap toe te kennen beschouwde Kyiv de andere twee als hinderlijke lastposten die het EU-proces voor Oekraïne vertragen. Kyiv kijkt op deze landen neer als Rusland op Oekraïne, zegt Bob Deen in een speciale Perestrojkast-opname. “Ze vormen geen gezamenlijk front tegen Moskou.” Moldavië, Georgië én Kazachstan stonden centraal tijdens een live opname van Perestrojkast tijdens het REKA-evenement van 28 juni vanuit Beeld en Geluid in Den Haag. REKA staat voor Rusland en Oost-Europa Kennisalliantie. Het evenement stond in het teken van een nieuwe realiteit in Oost-Europa. Rode draad tijdens de Perestrojkast-opname, met publiek, was de impact van de Russische invasie van Oekraïne op verschillende landen en regio’s. Met Bob Deen, Wouter Zweers (beiden van Clingendael), Jelger Groeneveld (verkiezingswaarnemer Georgië) en Helena Arntz (Centraal-Azië-expert) als gasten. Deen en Zweers bezochten Moldavië juist op het moment dat de EU-leiders het EU-kandidaat lidmaatschap verleenden aan het land. Zij merkten een euforie op de pleinen, inclusief Wind of Change, maar zagen ook dat Moldavië nog heel wat hobbels heeft te nemen. En wie Moldavië zegt, zegt Transnistrië. Het niet-erkende pro-Russische landje staat niet afkerig tegenover toenadering tot de EU.  Waar in Moldavië werd gejuicht, gold dat niet in Georgië. Het Zuid-Kaukasische land greep naast de status van EU-kandidaat. En dat doet pijn. Dus stroomde het centrum van Tbilisi vol met EU-demonstranten die niet Brussel bekritiseren, maar de eigen regering. En dat kan weleens de bedoeling zijn geweest van de Europese Unie, zegt Zweers. ‘Via de demonstranten zet Brussel Georgië onder druk om te hervormen.’ Verder naar het oosten beet Kazachstan van zich af. In het openbaar werd Vladimir Poetin tegengesproken door de Kazachse president Kassym-Jomart Tokajev. Die zei in het bijzijn van de Russische president dat hij de zelfbenoemde volksrepublieken DNR en LNR in Oost-Oekraïne niet erkent. Zet Kazachstan zich hiermee af tegen Rusland? Volgens Arntz moest Tokajev vooral voor de Kazachen even zijn tanden laten zien aan Poetin.  Omdat het ging om een live opname kon het publiek vragen stellen. Ook begrepen de live-luisteraars de mop van Joost. Als vanouds het hoogtepunt van elke aflevering.   Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman   Moldavische vakantiegangers: Wouter Zweers  Bob Deen    Liefhebber van de Georgische keuken: Jelger Groeneveld   Ster van de uitzending: Helena Arntz   Baken van humor: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Al jarenlang waarschuwt Oost- en Centraal-Europa voor de Russische agressieve retoriek. Zij wisten al dat dit alleen maar erger zou worden. Het Westen reageerde hier niet of nauwelijks op en zelfs na de inname van de Krim leidde dit alleen maar tot pappen en nathouden. De Westerse blik op het oosten, dit bespreken wij met Emine Dzhaparova, Oekraïense Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken. Er is niet alleen een verandering gaande, maar het is zelfs een 'evolutie van perceptie' in het Westen.  Deze week draaide Macron van een 'alternatief plan' naar een kandidaat-lidstatus voor Oekraïne. Is onze Fransman dan het toonbeeld voor de evolutie in perceptie of zijn we nog niet zo ver? Wat is er nodig om wel te luisteren? En wanneer komt er dan eindelijk een eind aan West-plaining? Dit hoor je allemaal in deze aflevering.  Deze week is ons aller Joost, die normaal zorgt voor de nodige lucht met een kinderlijk eenvoudige mop, helaas op vakantie. Daarom gooien Floris en Geert Jan een lading aan luchtige grappen tussendoor.  Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Adjudante van Zelensky: Emina DzhaparovaSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Het onderwerp blijft Oekraïne achtervolgen: corruptie. Helemaal nu er druk wordt gesproken over een mogelijk EU-kandidaat-lidmaatschap voor Oekraïne. Daar beslissen de EU-leiders volgende week op een top over. Niet iedere EU-lidstaat staat om dat kandidaat-lidmaatschap te springen. Vandaag kreeg Kiev een flinke wind mee. Tijdens hun bezoek aan de Oekraïense hoofdstad spraken de Europese leiders Scholz, Macron en Draghi zich uit voor de Oekraïense kandidatuur. Maar hoe corrupt is Oekraïne? Wat doet het land ertegen? Lopen anti-corruptie-activisten gevaar? En die Transparency International’s Corruption Perceptions Index, waarop Oekraïne zo slecht scoort - moet je die wel blind volgen? In het tweede deel van ons gesprek met de Oekraïense parlementariër Anastasia Radina (luister hier het eerste deel) komen deze vragen en de antwoorden daarop voorbij. Radina bezocht onlangs Den Haag om te lobbyen voor het Oekraïense EU-kandidaat-lidmaatschap. Ze zit in het Oekraïense parlement namens Zelensky’s partij Dienaar van het Volk en is voorzitter van de anticorruptiecommissie van het Oekraïense parlement. Van corruptie naar humor is in dit geval een kleine stap. Ons aller Joost zorgt voor de nodige lucht met een kinderlijk eenvoudige mop, die zelfs de Perestroj-cast begrijpt. Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Adjudante van Zelensky: Anastasia Radina Joost de Luchtige: Joost Bosman    See omnystudio.com/listener for privacy information.

De Perestroj-cast reisde af naar Den Haag voor een gesprek met het anti-corruptieteam van de Oekraïense president Zelenski. Want: Oekraïne wil deze maand de eerste stap richting EU-lidmaatschap zetten. Om kandidaatlid te worden, moet het land nog wel de harten van enkele hardliners winnen. Waarom heeft Oekraïne alle vertrouwen in die lobby? "We hebben meer gedaan dan welk land dan ook." Floris en Geert Jan bespreken dit met de Oekraïense parlementariër Anastasia Radina, lid van Zelensky’s Partij Dienaar van het Volk en voorzitter van de anticorruptiecommissie van het Oekraïens parlement. Ook ontmoetten ze in Den Haag de in Brussel gevestigde Maria Goloeb en Olena Halushko, bestuurslid bij het anti-corruptie-agentschap ANTAC. De driekoppige delegatie is ervan overtuigd dat de aanbeveling van de Europese Commissie deze maand nog komt. De Europese Top in Brussel op 23 en 24 juni wordt als podium gezien. Maar als de aanbeveling er dan ook komt én positief is - twee zaken die Geert Jan van zijn bronnen heeft vernomen - dan is de premature fase van de EU nog steeds niet bereikt. Het is namelijk aan de Europese lidstaten om unaniem in te stemmen met het EU-kandidaatlidmaatschap. Vandaar de lobby in Nederland, waar de regering net als in Frankrijk nog geen groot enthousiasme toont voor die aspirantstatus.  In deze aflevering, deel 1 van het interview met Radina, ligt onze focus grotendeels op het Oekraïense perspectief op dat EU-kandidaatlidmaatschap, op de nu al verregaande Europese integratie van Oekraïne (denk aan visaliberalisatie en electriciteitsnetwerk) en op de waslijst aan argumenten die Radina, Goloeb en Halushka meenemen. Met welke feiten en cijfers denkt Radina, één van de belangrijkste corruptiebestrijders van Oekraïne, namens Zelenski de bezwaren van Den Haag weg te kunnen nemen? En ligt ze nog wakker van het Oekraïnereferendum, in 2016? We stippen ook nog even het interview van Zelenski met Nieuwsuur aan, en blikken vooruit op het hoofdthema van deel 2: de bestrijding van corruptie in Oekraïne. Radina: "We hebben meer gedaan dan welk land dan ook dat deze status van de EU wilde bereiken."   Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman Adjudante van Zelenski: Anastasia Radina Stille krachten: Olena HalushkaMaria GoloebSee omnystudio.com/listener for privacy information.