BNR Perestrojkast | BNR

Zes gesprekken over de (on)overbrugbare kloof tussen oost en west. Met zes nationale én internationale gasten. Over de verhoudingen in Europa, die door de Russische oorlog in Oekraïne op z'n kop gezet. Met als derde Perestroj-gast: schrijver Sana Valiulina, opgegroeid Estland, gestudeerd in Moskou en in 1989 vertrokken naar Nederland. "Europa, word wakker." De Russische oorlog in Oekraïne bevindt zich op een belangrijk ijkpunt, zegt Valiulina, nu er oorlogsmoeheid  in Europa optreedt en West-Europa toch denkt aan de portemonee van de burgers. Het is opnieuw de kloof tussen Oost- West-Europa die zich toch weer opent. "Juist nu moeten de regeringen van Europese landen heel goed aan hun bevolking duidelijk moeten maken om echt door te zetten om Oekraïne te steunen."  In dit gesprek praten Geert Jan en Floris met Sana Valiulina over de rol van haar vader in haar leven, de relaties binnen Europa, de Russische dreiging voor Estland, waarom ze vertrok naar het Westen koos en of je wel moet praten met Vladimir Poetin. Het Westen had beter kunnen weten. Áls het had geluisterd naar Toomas Hendrik Ilves. De president van Estland van 2006 tot en met 2016 waarschuwde het Westen  voor Poetin en zijn imperialistische ambities. Maar Berlijn, Parijs en Den Haag luisterden niet  "Je kunt de Russen niet vertrouwen", meent Valiulina. "Poetin komt uit de veiligheidsdienst. Eens een KGB’er, altijd een KGB’er." Het waren economische belangen, desinteresse en fixatie op de Verenigde Staten die  West-Europa de ogen deden sluiten voor wat er in Rusland gebeurde, stelt Valiulina vast. Valiulina, opgegroeid in de Sovjet-Unie, in Estland, keek altijd al naar het Westen. Dat werd haar door haar vader op het hart gedrukt. Als krijgsgevangene tijdens de Tweede Wereldoorlog belandde hij in Frankrijk en Engeland om later gedwongen terug te keren naar de Sovjet-Unie. Hij nam zijn Westerse indrukken mee en bracht die over op zijn dochter.  Ze zag de Russische invasie niet aankomen en sindsdien leeft Valiulina tussen hoop en vrees. "Mijn geestestoestand is vrij wankelmoedig." Sana Valiulina (1946) schreef onder andere Didar en Faroek, Kinderen van Brezjnev en het essay Wortel en tak. Je kunt haar boeken hier bestellen. Dit jaar kwam de documentaire Turn your Body to the Sun van Aliona van der Horst uit. Hierin gaat Valiulina op zoek naar het noodlot van haar vader tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je kunt de film via deze link bekijken. In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast de standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is de korte versie van het interview met Sana Valiulina - zoals uitgezonden op de radio. Schrijver Valiulina, een Tataarse die is opgegroeid in Estland tijdens de Sovjet-bezetting, ging studeren in Moskou en in 1989 naar Nederland ging, is één van de zes Perestroj-gasten die deze zomer in gesprek gaat met Floris en Geert Jan over de verhoudingen in Europa - op z'n kop gezet door Poetins oorlog in Oekraïne. Sana Valiulina (1946) schreef onder andere Didar en Faroek, Kinderen van Brezjnev en het essay Wortel en tak. Je kunt haar boeken hier bestellen. Dit jaar kwam de documentaire Turn your Body to the Sun van Aliona van der Horst uit. Hierin gaat Valiulina op zoek naar het noodlot van haar vader tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je kunt de film via deze link bekijken. Elke week publiceren wij ook de korte versie van het gesprek met onze Perestroj-gast. Hierin praten Floris en Geert Jan de belangrijkste fragmenten van het interview met de Perestroj-gast aan elkaar. Deze versie duurt zo'n twintig minuten. Het hele interview met Sana Valiulina is vanaf vrijdag 5 augustus te beluisteren, voor dubbel zoveel luisterplezier. Die link volgt.  In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast de standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. De volledige podcast van het gesprek met Valiulina komt vrijdag 5 augustus uit.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is de korte versie van het interview met Caspar Veldkamp - zoals uitgezonden op de radio. Veldkamp, Nederlandse bewindvoerder bij 'Oost-Europa-Bank' EBRD - en lid ook van het dagelijks bestuur -  is één van de zes Perestroj-gasten die deze zomer in gesprek gaat met Floris en Geert Jan over de verhoudingen in Europa - op z'n kop gezet door Poetins oorlog in Oekraïne. Elke maandag publiceren wij deze zes weken de korte versie van het gesprek met onze Perestroj-gast, dat enkele dagen daarvoor op de radio is uitgezonden. Hierin praten Floris en Geert Jan de belangrijkste fragmenten van het interview met de Perestroj-gast aan elkaar. Deze versie duurt zo'n twintig minuten. Het hele interview met Caspar Veldkamp, voor dubbel zoveel luisterplezier? Dat kan hier.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Floris is in het zuiden van Oekraïne. Odesa, Mikolajiv en Kryviy Rih. Oekraïne maakt zich klaar voor de herovering van de stad Cherson, wat krijgt hij daarvan mee? En hoe anders is de moraal bij dat zuidfront ten opzichte van de situatie in de Donbas - waar Floris vlak voor de zomer nog was? Op basis van gesprekken met locals, waaronder de bekende gouverneur Vitaly Kim van Mikolajiv, trekt Floris een aantal vergelijkingen. En we sluiten af met een hardlopende moeder en dochter - die zich al rennend aan de oorlog proberen te ontworstelen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zes gesprekken over de (on)overbrugbare kloof tussen oost en west. Met zes nationale én internationale gasten. Over de verhoudingen in Europa, die door de Russische oorlog in Oekraïne op z'n kop gezet. Met als tweede Perestroj-gast: Caspar Veldkamp, Nederlandse bewindvoerder bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD). "Op 14 november hoorde ik al dat Rusland een oorlog zou starten." Floris en Geert Jan praten met Veldkamp over de wederopbouw van Oekraïne. Dat klinkt gek, maar daar wordt al aan gewerkt. De EBRD, ook wel bekend als de 'Oost-Europa-bank', is daar één van de voortrekkers van. En nam die rol opmerkelijk genoeg al op zich voordat de oorlog in heel Oekraïne uitbrak. “Ik zal mijn leven lang herinneren dat ik op 14 november door een hoge Amerikaanse functionaris vertrouwelijk werd gebriefd", zegt Veldkamp. "Ik kende hem al langer, omdat ik twee keer eerder als diplomaat in Washington heb gewerkt. Aan het eind van het gesprek keek hij mij aan en zei: “Caspar. Het gaat gebeuren.” "Ik trok toen intern bij de EBRD aan de bel. En ik was eind februari blij dat we ons hadden voorbereid. Dat de banken in Oekraïne nog functioneerden in februari 2022, is niet toevallig. De EBRD heeft daar voorafgaand aan de invasie enorm aan gewerkt, om de IT te beschermen. En mensen bij het IMF hebben dan weer van tevoren de Oekraïense Centrale Bank geadviseerd in hoe je kunt voorkomen dat de Oekraïense munt onderuit gaat en instort. Er zijn capital controls ingesteld, de wisselkoers is vastgezet. Dat zijn stappen die we met de Oekraïners hebben kunnen nemen en die nu toch wel heel verstandig blijken te zijn.” De vraag die Veldkamp momenteel vooral bezighoudt, is hoe Oekraïne haar economie draaiende kan houden. Én hoe Oekraïne er verder uit gaat zien. "Dat is niet aan de EBRD, maar aan Oekraïne zelf." Een ontwikkeling die hij ook zag in de jaren '90 in Warschau, toen hij daar op de ambassade werkte en na de Val van Muur zag hoe Polen meewilde in de westerse vaart der volkeren. LEES | Wat de EBRD verder doet in Oekraïne Toch komen de subsidies, geldschieters en investeerders grotendeels uit Westerse landen. Hoe voorkomt Kyiv dat het haar karakteristieke ziel verliest en dat er te grote bemoeienis uit het Westen komt? Of is dat iets waar westerse landen recht op hebben, aangezien president Zelenski hen zelfs regio's en steden aanraadt om op te bouwen - zoals Nederland de regio Cherson 'aangeboden' kreeg? Over deze relatie tussen een Oost-Europees land en westerse donoren spreken we uitgebreid met Veldkamp, evenals over de kloof die nu ontstaat tussen Rusland en de rest van Europa. In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. Een uur later, om 20:00 uur, volgt dan de volledige podcast.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Dit is de korte versie van het interview met Edi Rama - zoals uitgezonden op de radio. Rama, premier van Albanië, is één van de zes Perestroj-gasten die deze zomer in gesprek gaat met Floris en Geert Jan over de verhoudingen in Europa - op z'n kop gezet door Poetins oorlog in Oekraïne. Elke maandag publiceren wij deze zes weken de korte versie van het gesprek met onze Perestroj-gast, dat enkele dagen daarvoor op de radio is uitgezonden. Hierin praten Floris en Geert Jan de belangrijkste fragmenten van het interview met de Perestroj-gast aan elkaar. Deze versie duurt zo'n twintig minuten. Het hele interview met Edi Rama beluisteren, voor dubbel zoveel luisterplezier? Dat kan hier.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het kan niet op voor de Westelijke Balkan-landen. Eerst meldt onze Perestroj-gast Edi Rama in aflevering 135 dat hij met Mark Rutte een plan schrijft voor Europese integratie van Zuidoost-Europa én dat hij is uitgenodigd voor een informele EU-top begin oktober in Praag. En vervolgens toept de Europese Commissie daar nog even over door de toetredingsgesprekken te starten met Albanië én Noord-Macedonië. Brussel breekt de ban voor de Balkan - na heel lang wachten. Voor een terugblik op deze ba(a)nbrekende week schakelen we met Ohrid, waar politiek commentator Rainier Jaarsma vanaf zijn badhanddoek ons bijpraat. Aflevering 136 is sowieso een avontuurlijke aflevering. Want terwijl Jaarsma bij het Meer van Ohrid zit, verkeert Floris in het zuiden van Oekraïne - waar hij pendelt tussen Odesa en Mikolajiv.  En Joost Bosman heeft gelukkig geen slapeloze nachten overgehouden aan zijn reis naar de Witte Zee, waar hij een bezoek bracht aan de Solovetski-eilanden. Deze tijd van het jaar gaat de zon daar nauwelijks onder. Al kon hij de gebeurtenissen in Oekraïne toch niet helemaal van zich afzetten. Host from Home: Geert Jan Hahn Opheldering uit Ohrid: Rainier Jaarsma Motivering uit Mikolajiv:   Floris Akkerman Opsporingswerk in de Onegabaai: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Zes gesprekken over de (on)overbrugbare kloof tussen oost en west. Met zes nationale én internationale gasten. Over de verhoudingen in Europa, die door de Russische oorlog in Oekraïne op z'n kop gezet. Met als eerste Perestroj-gast: Edi Rama, premier van Albanië. "Ik was bijna op de vuist gegaan met Mark Rutte." Is West-Europa wakker na de inval in Oekraïne? En wat doet Oost-Europa om minder afhankelijk te zijn van het Westen? En kunnen we nog wel spreken van Oost-Europa? Ontstaat er een Centraal-Europa? Of moeten we het gewoon hebben over Albanië, Oekraïne en Litouwen, als individuele landen met een eigen identiteit? Net zoals we gewend zijn dat met Nederland, Frankrijk en Duitsland te doen. De premier van Albanië trapt af. Zijn land is momenteel lid van de Veiligheidsraad van de VN, NAVO-lid en schurkt tegen de EU aan. En dat voor een land dat zich de vorige eeuw nog vijftig jaar afsloot voor zowel west als oost.  Waarom die keuze nu voor de Europese waarden? En ook al is er sprake van integratie van zuidoost-Europa met de EU, welke verschillen zijn er dan alsnog te overbruggen? Want met name Nederland heeft die afstand tot Albanië de laatste jaren willen behouden. In zes afleveringen gaan Floris Akkerman en Geert Jan Hahn op zoek naar De Kloof tussen Oost- en West-Europa. Deze zomerserie van de Perestrojkast is naast standaard podcast óók te beluisteren op FM: elke woensdagavond om 19:00 uur komt een nieuwe aflevering online. Een uur later, om 20:00 uur, volgt dan de volledige podcast.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Even geen gast in deze uitzending. De Perestroj-cast is geheel zelf aan het woord, inclusief de aankondiging van een bijzondere zomerserie.  Eerst hoor je in deze veertig minuten hoe je hoe Geert Jan zich afzonderde en onderdompelde in de Russische media. Hij volgde een week lang Russische programma’s en vertelt wat hij zag, hoe de Russische talkshows nieuws klaarstoomt voor de kijker en wat zo’n week zelf met hem deed.   Floris vertelt over zijn aanstaande reis naar Oekraïne, naar het zuiden tussen Mikolajiv en Zaporizja. Een reis die er anders gaat uitzien dan zijn vorige twee bezoeken in oorlogstijd. Hij komt met een tipje van de sluier wat betreft zijn plannen. Dan de zomerserie. Zes weken lang hebben wij een bijzonder interview met een Perestroj-gast. Met één rode draad: de relatie/kloof tussen oost en west. Want waar Warschau en Vilnius waarschuwden voor Rusland, trokken Berlijn, Parijs en Den Haag zich daar niks van aan en deden ze zaken met Rusland. Hoe is de relatie tussen oost en west sinds 24 februari, de dag van de Russische invasie in Oekraïne? Wat is oost en west? Waar zitten de gapende gaten? En is zo’n kloof dan te overbruggen, of toch niet? Wij starten een zoektocht. We hebben zes Perestrojgasten die langskomen. Of wij gaan bij hen op bezoek. Wie de eerste twee gasten zijn hoor je in deze aflevering. De eerste uitzending is op 20 juli. En die uitzendingen kun je niet alleen als podcast beluisteren. Maar ook op de radio. Elke woensdag om 1900 uur op BNR, op de ouderwetse FM. En tot slot in deze aflevering #134 geen mop van Joost. De held van onze tijd zit op een eiland tussen de muggen. Hosts: Geert Jan Hahn Floris AkkermanSee omnystudio.com/listener for privacy information.

Oekraïne trekt liever zonder Moldavië en Georgië op dan met. In de aanloop naar de beslissing van Brussel om deze drie landen wel dan niet het EU-kandidaatlidmaatschap toe te kennen beschouwde Kyiv de andere twee als hinderlijke lastposten die het EU-proces voor Oekraïne vertragen. Kyiv kijkt op deze landen neer als Rusland op Oekraïne, zegt Bob Deen in een speciale Perestrojkast-opname. “Ze vormen geen gezamenlijk front tegen Moskou.” Moldavië, Georgië én Kazachstan stonden centraal tijdens een live opname van Perestrojkast tijdens het REKA-evenement van 28 juni vanuit Beeld en Geluid in Den Haag. REKA staat voor Rusland en Oost-Europa Kennisalliantie. Het evenement stond in het teken van een nieuwe realiteit in Oost-Europa. Rode draad tijdens de Perestrojkast-opname, met publiek, was de impact van de Russische invasie van Oekraïne op verschillende landen en regio’s. Met Bob Deen, Wouter Zweers (beiden van Clingendael), Jelger Groeneveld (verkiezingswaarnemer Georgië) en Helena Arntz (Centraal-Azië-expert) als gasten. Deen en Zweers bezochten Moldavië juist op het moment dat de EU-leiders het EU-kandidaat lidmaatschap verleenden aan het land. Zij merkten een euforie op de pleinen, inclusief Wind of Change, maar zagen ook dat Moldavië nog heel wat hobbels heeft te nemen. En wie Moldavië zegt, zegt Transnistrië. Het niet-erkende pro-Russische landje staat niet afkerig tegenover toenadering tot de EU.  Waar in Moldavië werd gejuicht, gold dat niet in Georgië. Het Zuid-Kaukasische land greep naast de status van EU-kandidaat. En dat doet pijn. Dus stroomde het centrum van Tbilisi vol met EU-demonstranten die niet Brussel bekritiseren, maar de eigen regering. En dat kan weleens de bedoeling zijn geweest van de Europese Unie, zegt Zweers. ‘Via de demonstranten zet Brussel Georgië onder druk om te hervormen.’ Verder naar het oosten beet Kazachstan van zich af. In het openbaar werd Vladimir Poetin tegengesproken door de Kazachse president Kassym-Jomart Tokajev. Die zei in het bijzijn van de Russische president dat hij de zelfbenoemde volksrepublieken DNR en LNR in Oost-Oekraïne niet erkent. Zet Kazachstan zich hiermee af tegen Rusland? Volgens Arntz moest Tokajev vooral voor de Kazachen even zijn tanden laten zien aan Poetin.  Omdat het ging om een live opname kon het publiek vragen stellen. Ook begrepen de live-luisteraars de mop van Joost. Als vanouds het hoogtepunt van elke aflevering.   Hosts: Geert Jan Hahn Floris Akkerman   Moldavische vakantiegangers: Wouter Zweers  Bob Deen    Liefhebber van de Georgische keuken: Jelger Groeneveld   Ster van de uitzending: Helena Arntz   Baken van humor: Joost BosmanSee omnystudio.com/listener for privacy information.