Kennisnet-podcast

Scholen in het po, vo en mbo geven sinds 3 jaar vorm aan gepersonaliseerd leren met het Zweedse concept Kunskapsskolan. “Het denken in doelen en het doorbreken van het jaarklassensysteem blijken grote uitdagingen”, zegt Madelief Keijser (zakelijk directeur Kunskapsskolan Nederland) in de Kennisnet podcast. We blikken daarin met haar terug op 3 jaar Kunskapsskolan in Nederland. Keijser was vanaf het eerste uur betrokken bij de invoering van het Zweedse concept in ons land. Nederlandse scholen besloten na een inspirerend bezoek aan Zweden om óók stappen te zetten naar een gepersonaliseerd onderwijsconcept. Dankzij een samenwerking van 12 vo-scholen in het verband ZoLeerIk! raakte een marktpartij geïnteresseerd in verdere ontwikkeling, samen met de Zweedse moederorganisatie. Kunstskapsskolan Nederland timmert sindsdien voortvarend aan de weg in 3 onderwijssectoren. Beluister de Kennisnet podcast met Madelief Keijser of abonneer je via iTunes en ontvang nieuwe afleveringen van de Kennisnet podcast automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.

Scholen moeten hun leerlingen weerstand leren bieden. Weerstand tegen het grote aantal digitale beïnvloeders in onze samenleving. Dat is één van de lessen die we kunnen leren van de invloedrijke Franse pedagoog Philippe Meirieu, aldus Simon Verwer (docent aan het Hyperion Lyceum) in de Kennisnet podcast over digitale geletterdheid.  In de podcast, die je onderaan dit artikel kunt beluisteren, interviewt Remco Pijpers (strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet) Simon Verwer over het gedachtegoed van Philippe Meirieu (1949). Meirieu is hoogleraar aan de Universiteit Lumiere-Lyon 2 en auteur van meer dan 30 boeken. Hij dicht de school een belangrijke pedagogische opdracht toe. Het begrip weerstand is daarbij cruciaal. Simon is docent Grote Denkers, filosofie en Frans aan het Hyperion Lyceum en vertaler van Meirieus boek ‘Pedagogiek: de plicht om weerstand te bieden’. Hij is van huis uit onderwijsfilosoof en besloot in 2015 om Philippe Meirieu te vertalen. Nog niet eerder verscheen van de Fransman een boek in het Nederlands.  Weerstand tegen verlangen en impulsen Verwer: "Bij weerstand bieden denk ik in eerste instantie vooral aan mijzelf versus de buitenwereld. In het werk van Meirieu gaat het weerstand bieden meer kanten op: een mens biedt weerstand aan verwachtingen en eisen die van buiten komen, maar ook aan de wereld in jezelf, zoals verlangen en impulsen. Pedagogiek gaat volgens Meirieu om het aanleren van deze voortdurende balanceeroefening. Hij beschrijft hoe mensen (leerlingen) in staat kunnen worden gesteld om de kennis, vaardigheden en houding onderwezen te krijgen die hierbij horen. ”In de digitale aandachtseconomie van mijn leerlingen wordt voortdurende gesteden om hun tijd.” Hoe vertaalt dat zich naar digitale geletterdheid? "In de digitale aandachtseconomie van mijn leerlingen is een voortdurende strijd gaande om zoveel mogelijk van hun tijd te krijgen. Ik praat met mijn leerlingen over de invloed van hun telefoon en alle andere beeldschermen. En ik train ze om gefocust te zijn. We oefenen geduld.” De plicht om weerstand te bieden “Maar ik zie het ook als mijn pedagogische opdracht ze te leren omgaan met hun schermen. Schermen hoeven van mij niet weg. Meirieu noemt het een ‘plicht om weerstand te bieden’. Weerstand bieden alleen is niet genoeg maar wel een voorwaarde om wenselijke situaties mogelijk te maken en onwenselijke situaties te weren.”  Lees meer over het boek ‘Pedagogiek: De plicht om weerstand te bieden’ op de website van uitgeverij Phronese. En lees ook ons eerder verschenen interview met Simon Verwer. Over de podcastserie 'Onder pedagogen' In de podcastserie 'Onder pedagogen' gaat Remco Pijpers in gesprek met mensen uit het onderwijs over de leerling in de digitale samenleving. Dat doet hij vanuit een pedagogisch perspectief. Elke aflevering staan hij en zijn gast stil bij het perspectief van een invloedrijke pedagoog of denker.

Zou Rudolf Steiner leerlingen digitaal vaardig maken, of ict juist bij ze weghouden, als hij nog zou leven? "Steiner zou niet vinden dat leerlingen digiziek worden van ict. Hij zou ze digibewust maken", zegt Freek Zwanenberg, auteur van de publicatie 'Vrijeschoolse mediapedagogiek', in de Kennisnet podcast over digitale geletterdheid. Freek Zwanenberg (1980) was zelf oud-vrijeschoolleerling en werkt sinds 2007 op het vlak van mediaopvoeding en mediawijsheid. Voor Bureau Jeugd en Media verzorgt hij ouderavonden en workshops voor docenten. Sinds 2013 houdt hij zich bezig met het thema 'vrijeschoolse media-opvoeding'. Je kunt zijn publicatie 'Vrijeschoolse mediapedagogiek' downloaden op de website van de Vereniging van Vrijescholen. In deze Kennisnet podcast interviewt Remco Pijpers (strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet) Zwanenberg over het gedachtegoed van Rudolf Steiner. Dit is de in 1925 overleden grondlegger van het antroposofisch gedachtegoed, waaruit onder meer het vrijeschoolse onderwijs is voortgekomen. Beluister onderstaand de podcast of abonneer je via iTunes en ontvang nieuwe afleveringen automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.

Wat kunnen principes uit de projectmethodiek ‘Agile’ betekenen voor scholen die gepersonaliseerd onderwijs willen realiseren? Onderzoeker Guido van Dijk vertelt erover in de Kennisnet podcast. Van Dijk onderzoekt hoe Agile Learning uitpakt bij het vernieuwende onderwijsconcept Agora in Zuid-Limburg, waar Agile al 2 jaar wordt toegepast. Beginnen bij wat de leerling al weet en kent, en hem daarna zijn eigen leervraag laten formuleren. Dit is het uitgangspunt van ‘Agile Learning’ bij Agora; een mix van alle vormen van voortgezet onderwijs binnen één groep. Van Dijk voert promotieonderzoek naar Agile Learning uit voor het Welten Instituut; onderdeel van de Open Universiteit in Heerlen. Hij vertelt in de Kennisnet podcast over de werkwijze van Agile Learning en over de eerste ervaringen van docenten en leerlingen met deze leeraanpak. Ook vertelt hij over het bijzondere volgsysteem Target Process, dat interessant is voor meerdere scholen die bezig zijn met gepersonaliseerd leren. Promotieonderzoek naar Agile-principes in het onderwijs ‘Agile’ werken wordt al langere tijd toegepast in de zakelijke omgeving. In de ict staat ‘Agile’ voor softwareontwikkeling in korte overzichtelijke periodes, die 'iteraties' worden genoemd. Ontwikkelteams werken hierbij intensief samen en proberen na iedere iteratie iets bruikbaars op te leveren. Na elke iteratie heroverwegen de ontwikkelaars de projectprioriteiten. Van Dijk onderzoekt in hoeverre de Agile-principes toegepast kunnen worden in het onderwijs. Ook bij Agora wordt iteratief gewerkt in afgebakende blokken tijd met heldere doelen, die de leerling zelf stelt. Dit gaat gepaard met intensieve voortgangsbewaking en reflectie op behaalde resultaten. In zijn onderzoek kijkt van Dijk ook hoe deze aanpak bijdraagt aan de ontwikkeling van de 21e eeuwse vaardigheden van leerlingen; zoals creativiteit en samenwerken. Borging met ‘professioneel kapitaal’ Binnen Agora bestaan geen vakken of verplichte onderdelen. Het docententeam vormt de professionele basis, waarmee geborgd wordt dat leerlingen zich ontwikkelen. Van Dijk onderzoekt in hoeverre de ervaring van docenten en het intensieve contact met leerlingen hen afdoende in staat stelt om de houvast en begeleiding te bieden die leerlingen nodig hebben. Target Process: plan- en volgsysteem voor flexibel leren Agora gebruikt het van oorsprong zakelijk georiënteerde softwarepakket Target Process, dat ontworpen is voor het beheren van Agile-ontwikkeltrajecten. Het pakket is aangepast voor Agora en wordt gebruikt om de planning van iedere individuele leerling vast te leggen in doelen en subdoelen. De ‘performance’ of voortgang wordt geregistreerd en bij afronding van activiteiten wordt de evaluatie en reflectie vastgelegd. Op dit moment wordt binnen de ‘Technology Enhanced Learning Innovations (TELI) onderzoeksgroep, waar van Dijk deel van uitmaakt, bekeken hoe de kennis en ervaring met learning analytics kan worden toegepast binnen Target Process, zodat analyses van de voortgang docenten kunnen ondersteunen bij het bijstellen van de planning van leerlingen. Meer informatie over Agora vindt je in ons boek ‘Scholen om van te leren’, dat je gratis kunt downloaden. En lees ook het rapport ‘Tegels van Agora’, waarin verslag wordt gedaan van het eerste jaar van Agora.

Veel scholen willen aan de slag met digitale geletterdheid. In deze Kennisnet podcast kijken we met lerares Hester IJsseling vanuit pedagogisch perspectief naar digitale geletterdheid met behulp van het gedachtegoed van onderwijspedagoog Gert Biesta. “Waartoe wil je dit? En waarom vind je het belangrijk? Deze vragen van Biesta zouden scholen ook moeten stellen”, vindt IJsseling. Hester IJsseling is lerares op basisschool De Kleine Reus in Amsterdam. Ze is sinds 2003 als leraar in het basisonderwijs. Daarvoor was ze onderzoeker aan de universiteiten van Amsterdam en Nijmegen. Ze is gepromoveerd in de filosofie. Het nieuwe lezen en schrijven Digitale geletterdheid kun je zien als het nieuwe lezen en schrijven. Je kunt niet zonder in een samenleving die in zoveel opzichten óók digitaal is. Volgens SLO, het nationaal expertisecentrum curriculumontwikkeling, bestaat digitale geletterdheid uit een combinatie van 4 digitale vaardigheden: ict-basisvaardigheden, computational thinking (waartoe je programmeren kunt rekenen), mediawijsheid en informatievaardigheden. Maar is dat genoeg? Als je leerlingen die vaardigheden bijbrengt, ben je er dan? IJsseling vindt dat onderwijspedagoog Gert Biesta vragen stelt die scholen ook zouden moeten stellen over digitale geletterdheid. Biesta is een onderwijspedagoog van Nederlandse origine die een poos in Schotland en andere buitenlanden gewerkt heeft, en die publiceert in het Engels. Zijn bekendste boek is ‘Het prachtige risico van het onderwijs’. Aandacht voor het onbeheersbare in interactie IJsseling: “Biesta vraagt aandacht voor het onbeheersbare in de interactie tussen leraar en leerling; voor het risico dat wat je wilt overbrengen niet aankomt bij die ander, of niet zoals jij zou willen. Hij ondergraaft het idee van evidence-based education. Hij vestigt de aandacht op 3 domeinen waarop je onderwijsdoelen zou moeten stellen: kwalificatie, socialisatie en subjectwording. Hij wijst op een disbalans daarin in het huidige onderwijs, die ten koste gaat van de aandacht voor subjectwording.” Waartoe geef je onderwijs? “Biesta vestigt aandacht op de vraag van het ‘waartoe’. Waartoe geven we onderwijs; wat is onze bedoeling daarmee? Totdat ik Biesta las, trof ik alleen boeken en artikelen aan over het ‘hoe’. Hoe geef ik effectieve instructie? Hoe haal ik hogere toetsresultaten? Hoe bereik ik de kerndoelen? In plaats van de vraag te stellen naar effectiviteit en efficiëntie, stelt hij de vraag: wat is goed onderwijs? Wat wil je?” Podcasts over digitale geletterdheid Dit is de eerste in een reeks Kennisnet podcasts over digitale geletterdheid, waarin mensen uit de onderwijspraktijk vanuit het perspectief van bekende onderwijspedagogen te kijken naar het kind in de digitale samenleving. Zo helpen we scholen met hulp van bekende pedagogen en hun gedachtengoed om een visie te ontwikkelen op digitale geletterdheid. Beluister de podcast of abonneer je via iTunes op de podcasts van Kennisnet.

‘Scholen gaan te nonchalant om met de privacy van leerlingen’, kopte het Algemeen Dagblad nadat pedagogen en psychologen aan de alarmbel trokken over de wijze waarop scholen omgaan met persoonsgegevens van leerlingen. Hoe kun je als school wél goed omgaan met de privacy? Job Vos, privacy-expert bij Kennisnet, vertelt het in deze Kennisnet podcast. Uit een enquête van de Nederlandse Vereniging van Pedagogen en Onderwijskundigen (NVO) en het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) blijkt dat scholen regelmatig de privacy van hun leerlingen schenden. Ze delen te vaak (digitaal) dossiers en persoonsgegevens met hulpverleners en andere organisaties, zonder dat ouders daarvan op de hoogte zijn gesteld. Naar aanleiding van de enquête zijn Kamervragen gesteld aan staatssecretaris Dekker. Toestemming vereist voor delen leerlinggegevens “Als scholen gegevens willen delen, moeten ze aan ouders toestemming vragen”, zegt privacy-expert Job Vos in de Kennisnet podcast. “Alleen in noodgevallen geldt die regel niet, bijvoorbeeld bij verdenkingen van kindermishandeling. In andere gevallen overtreden scholen strikt genomen de wet.” Vos signaleert dat ouders steeds meer bewust zijn van privacykwesties. Scholen kunnen er volgens hem daarom op rekenen dat ouders vaker en eerder aan de bel zullen trekken over de manier waarop scholen omgaan met persoonsgegevens van hun kinderen. Bijvoorbeeld het delen van persoonsgegevens met leveranciers van digitale leermiddelen en andere systemen. Schoolbesturen verantwoordelijk voor privacy “De PO-Raad en VO-raad hebben samen met Kennisnet initiatieven ontplooid en hulpmiddelen ontwikkeld die scholen helpen om de privacy van leerlingen goed te kunnen beschermen. Maar uiteindelijk zijn schoolbesturen er zelf verantwoordelijk voor dat op hun scholen de juiste afspraken worden gemaakt zodat zorgvuldig wordt omgegaan met privacy”, zegt Vos. Dat betekent volgens de privacy-expert dat er werk aan de winkel is, want in 2018 treedt er nieuwe Europese privacyregelgeving in werking. Die zorgt er enerzijds voor dat leveranciers van leermiddelen aan strengere voorwaarden moeten voldoen. Anderzijds leidt dit ertoe dat scholen fikse boetes kunnen krijgen als ze hun privacyzaken niet op orde hebben. Vos ziet echter ook kansen om de omgang met persoonsgegevens zo in te richten dat scholen zonder problemen met maatwerk aan de slag kunnen, terwijl daarbij vaak nog meer gegevens worden verzameld. Beluister de Kennisnet podcast en ontdek hoe je op jouw school werk kunt maken van privacy. In het onderwerp ‘Privacy’ vind je hulpmiddelen om met dit thema aan de slag te gaan. Abonneer je via iTunes op de podcast en ontvang nieuwe afleveringen automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.

Binnen bestuur en school kennis uitwisselen, met elkaar samenwerken en daarbij eenvoudig kunnen beschikken over informatie die verspreid is over diverse systemen. PO-besturen hebben daarvoor gezamenlijk ‘Mijn Onderwijsportaal’ ontwikkeld, een kennis- en communicatieplatform voor bestuurders, directie en leraren. Projectleider onderwijsinnovatie en ict Kristian van den Berg vertelt in deze Kennisnet podcast over het wat, hoe en waarom van dit binnen Office 365 zelf samengestelde cloudplatform voor PO besturen. Van den Berg is als projectleider werkzaam bij zowel SKO Flevoland en Veluwe, waar zijn wortels liggen als leraar en adjunct directeur, als bij Onderwijsbureau Meppel, een cooperatieve vereniging waar zijn eigen bestuur lid van is. Veilig kennis- en communicatieportaal moet op maat bedienen Om te kunnen komen tot een veilig en effectief kennis- en communicatieportaal hebben de besturen binnen Onderwijsbureau Meppel samen nagedacht over de gewenste vorm en functie van zo’n omgeving. Al snel werd duidelijk dat iedereen, van bestuurder tot leraar en straks ook leerlingen, op basis van rol en functie binnen het bestuur moet kunnen beschikken over de informatie en functionaliteit die hij/zij nodig heeft om goed te kunnen werken. Op basis van de eigen login in het webportaal wordt hun omgeving op maat klaargezet. Het onderwijsportaal brengt ook verandering in werkwijze met zich mee Het delen van kennis met collega’s, bijvoorbeeld lesmateriaal, en het beschikbaar stellen van scholing via het portaal vraagt ook een verandering in de manier waarop leraren werken. Hoe kunnen ze de informatie- en communicatiemogelijkheden die het portaal via Internet voor elke collega in elke school beschikbaar stelt benutten in hun dagelijkse activiteiten? Onderwijsbestuurders zijn enthousiast omdat ze in het portaal kunnen beschikken over managementinformatie die uit diverse systemen wordt samengebracht. Een werkwijze waar ook de pakketleveranciers aan moeten wennen omdat die graag de regie op het gebruik van de informatie opgeslagen in hun producten in eigen hand houden. Besturen kunnen dankzij deze samenwerking een duidelijke en krachtige marktvraag stellen. Een redactieteam samengesteld uit een redacteur per school kijkt gezamenlijk naar knelpunten bij het gebruik en stelt vast welke nieuwe, aanvullende functies gewenst zijn. Als het portaal bij leraren goed in gebruik is genomen wordt ook de uitbreiding naar leerlingen opgepakt. Beluister onderstaand de podcast of abonneer je via iTunes en ontvang nieuwe afleveringen automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.

De grote technologie bedrijven zoals Microsoft, Google en Apple hebben elk hun visie op kunstmatige intelligentie. In deze Kennisnet podcast bespreken we consequenties van hun plannen voor leren, leven en werken. Verder een update op Virtual Reality en de impact van de geschetste ontwikkelingen op de persoonlijke leeromgeving in het onderwijs. In hun jaarlijkse conferenties voor ontwikkelaars doen Microsoft, Google en Apple uit de doeken welke producten en diensten ze zullen lanceren in het najaar. Olaf, Wietse en Michael onderzoeken die plannen kritisch en schetsen de kansen voor persoonlijker onderwijs en onderzoeken de bedreigingen van een mogelijk onbeheersbare kunstmatige intelligentie voor onze maatschappij. Machine learning: praten met bots in plaats van rondklikken op schermen? Wat betekent ‘machine-learning’ voor onderwijs? We bespreken de insteek uit het Kennisnet trendrapport en de betekenis van deze ontwikkeling voor leermiddelen. Daarnaast zien we een nieuwe toepassing van kunstmatige intelligentie bij alle marktpartijen: de inzet van bots, computergestuurde gesprekspartners, die in een chat of messaging app ‘luisteren’ naar onze vraag of bestelling. Het doel is de drempel te verlagen om bijvoorbeeld een verzekering af te sluiten of een schade te melden. Toepassing van deze technologie in begeleid, adaptief leren liggen voor de hand, hoewel we de eerste aankondigingen daarvan nog niet gezien hebben. Virtual en Augmented Reality nog in de hype-fase? Na een uitgebreide bespiegeling op Virtual Reality in een eerdere podcast bespreken we kort de recente aankondigingen op VR en AR gebied. Onze conclusie blijft staan: er wordt veel geïnvesteerd in en gesproken over VR en AR maar de mogelijkheden tot daadwerkelijke toepassing van in het onderwijs inzetbaar leermateriaal met betaalbare apparatuur zal nog wel even op zich laten wachten. Bouwblokken voor de persoonlijke leeromgeving In het Kennisnet trendrapport wordt een schets gegeven van de online leeromgeving die kan ondersteunen bij het vormgeven van onderwijs dat aansluit op de persoonlijke behoeften en wensen van leerlingen. Aankondigingen in Google Classroom geven ons het idee dat de bouwblokken voor zo’n leeromgeving zich snel ontwikkelen. Het organiseren, volgen en reflecteren op leerroutes wordt steeds beter ondersteund. We verwachten combinaties of zelfs integraties met Mobile Device Management (MDM), een ontwikkeling die het mogelijk maakt het gebruik van persoonlijke devices in de klas beheersbaar vorm te geven. Beluister hier de Kennisnet podcast of abonneer je via iTunes en ontvang nieuwe afleveringen automatisch in je podcastclient op je telefoon of tablet.

Leerlingen hun creativiteit laten benutten binnen het leerproces. Docenten ondersteunen als architect, als chefkok van z’n eigen les. Hoe kan ict daarin ondersteunen? Docent informatica en nieuwe media Evert-Jan Oppelaar vertelt in deze Kennisnet podcast over zijn project om duurzaam onderwijs te ontwikkelen op het Herbert Vissers College (HVC) in de Haarlemmermeer, een school met iPads maar geen iPad-school. Oppelaar is naast docent ook mentor en ict-coördinator bij het HVC. In 2015 won hij de Onderwijs Pioniers-trofee als leider van een project waarin hij met vijf collega’s aan de slag ging met het ontwerpen van eigen lessen in plaats van de lesboeken. Daarmee wil hij de creativiteit van zowel leerlingen als collega-docenten activeren met gevarieerde en uitdagende lessen. Hoe veranderen? Gewoon beginnen! Oppelaar is zelf begonnen om zijn vak Informatica te geven zonder boek, dat vond men ook ‘logisch’. Enkele jaren later heeft hij zijn collega’s uitgedaagd om ook in hun lessen na te denken over een eigen invulling en de regie in handen te nemen. Dat resulteerde in het project bij de Onderwijs-pioniers. Binnen het Leerlab Curriculumbewustzijn, onderdeel van het Doorbraakproject Onderwijs & ICT, wordt het initiatief vervolgd in samenwerking met vijf andere onderwijsinstellingen verspreid over Nederland. Curriculum als startpunt bij het vormgeven van gevarieerd onderwijs Voordat je de eigen lessen vrijer kunt invullen moet je eerst weten wat er totaal moet gebeuren in een vak vindt Oppelaar. Dan kun je in de lessen werken aan het ontwikkelen van probleemoplossend vermogen en het kritisch denken van leerlingen, ‘te leren te weten wat je moet doen als je niet weet wat je moet doen’ is zijn motto. Dat is nodig omdat kennis alleen niet voldoende is en bovendien snel verouderd, zo heeft Oppelaar zelf in het bedrijfsleven ervaren. Op zijn school wordt ook team-teaching toegepast in proeftuinen waarin geexperimenteerd wordt met vakoverstijgend onderwijs. Een school met iPads, maar geen iPad-school Het HVC kent na een pilot die gestart is in 2 Gymnasium nu een 1-op-1 situatie waarbij elke VWO leerling vanaf het eerste jaar over een (zelf aangeschafte) iPad beschikt. Dat device wordt gericht ingezet waar nuttig en nodig, net als alle andere middelen in het onderwijs. Bij het uitvoeren van opdrachten zijn dat digitale werkomgevingen voor video, mindmaps en andere multimodale communicatiemiddelen. Oppelaar is het niet eens met de kritiek dat de iPad ‘niet geschikt is om op te werken’, ook tekstinvoer is prima mogelijk. Teveel tekstinvoer acht hij onwenselijk omdat de hogere denkvormen die de ontwikkeling van probleemoplossend, kritisch denken stimuleren om creatievere, verdiepende inzet van de tablet vragen. Dat gaat verder dan boeken achter glas of het typen van lange teksten. De techniek is dankzij de eenvoud van de tablet een vanzelfsprekendheid die rust geeft en daarmee ruimte biedt voor het onderwijs en de docent als professional. Beluister hier de podcast of abonneer je via iTunes op de podcasts van Kennisnet en ontvang nieuwe afleveringen automatisch en beluister ze op je telefoon of tablet.

Bij het leveren van maatwerk, lopen scholen vroeg of laat tegen zaken als: hoe kan ik op de actuele vraag van de leerling inspelen en wat voor soort rooster hoort daar bij? Hoe kunnen we voorspellen wat groepen leerlingen de komende maanden aan les en ondersteuning nodig hebben zodat we de inzet van leraren hierop kunnen afstemmen?   Hoogleraar Technische bedrijfskunde Iris Vis (RUG) is gespecialiseerd in logistiek en onderzoekt de toepassing van Lean in het voortgezet onderwijs. Voor zowel profit (bijv. de transportsector) en non-profit instellingen als bibliotheken en scholen houdt ze zich bezig met onderzoek naar het ontwikkelen van innovatieve logistieke concepten, die er op gericht zijn complexe en dynamische processen te optimaliseren, kwaliteit te verhogen en verspilling te voorkomen. Nu ook LEAN voor de kernprocessen van het onderwijs Een groep samenwerkende scholen in het VO, Zo.leer.Ik! werkt in hun stappen naar personalisering graag samen met Iris Vis en haar team. De interviews met de onderzoekers zorgen dat de betrokkenen uit de school op een heel inzichtelijke wijze alle processen waaruit het onderwijs bestaat, kunnen beschrijven. Het levert de ene eyeopener na de andere op. De organisatie van de school rust op veel vanzelfsprekendheden, maar die worden allemaal uitgedaagd vanuit de vraag: gelden die nog wel als we maatwerk willen leveren? Dit proces kan veel voor de organisatie van het onderwijs gaan betekenen. Momenteel is een eerste verkennende fase van onderzoek afgerond die al een aantal inzichten heeft gegeven maar ook vele vragen voor verder onderzoek heeft opgeleverd en daarmee een opmaat vormt voor verder onderzoek naar het ontwikkelen van nieuwe logistieke en lean concepten voor het voortgezet onderwijs. We spreken Iris over de ontdekkingen in het onderzoek tot nu toe en het belang van een vervolgonderzoek naar een meer logistieke kijk op onderwijsprocessen.